| przybliżone daty p.n.e. | DOLNY EGIPT | GÓRNY EGIPT | CHRONOLOGIA PETRIE | CHRONOLOGIA KAIDER | CHRONOLOGIA HENDRICKX | DYNASTIA | WŁADCY | GOSPODARKA | KULTURA MATERIALNA | ARCHITEKTURA | POCHÓWKI | |||||||||||
| VI/V TYS. BC | NEOLITYZACJA - 2 KIERUNKI WPŁYWÓW: BLISKOWSCHODNI (WPROWADZENIE PSZENICY LNU OWCY I KOZY) ORAZ SACHARYJSKO - SUDAŃSKI WPROWADZAJĄCY BYDŁO (WCZEŚNIEJ OD NEOLITU EGIPSKIEGO, NA TERENACH SACHARY, ROZWIJAŁA SIĘ KULTURA WCZESNOCHARTUMSKA - 8000-5000 - ORAZ CHARTUMSKA - 5000-3000BC). | |||||||||||||||||||||
| 5200 | K. FAJUM A | Fajum A: uprawa roli (pszenica, jęczmień len) hodowla bydła owiec kóz i świń, rybołóstwo, polowania na hipopotamy,żółwie, słonie, ptactwo wodne. | Fajum:sierpy krzemienne (w prostą drewnianą rękojeść nasadzonych pare ostrzy krzemiennych), kościane harpuny, siekierki z krzemienia, dolerytu, wapienia; tłuczki, żarna, rozcieracze | Fajum:ślady sezonowych obozowisk | ||||||||||||||||||
| 5100 | ||||||||||||||||||||||
| 5000 | K. MERIMDE | Merimde: jak w Fajum A z większą rolą bydła; dochodzi w uprawie sorgo i wyka | Merimde: faza 1:naczynia z mułu nilowego (czasem gładzone), widoczne wpływy palestyńskie w krzemieniarstwie; faza 2: gładzenie naczyń i narzędzi, wpływy afrykańskie w krzemieniarstwie; przedmioty z terakoty, haczyki z muszli, kościane harpuny z 3zadziorami; faza 3: większe naczynia, rozwój narzędzi bificjalnych,paciorki z kości rogu kości słoniowej kamieni półszlachetnych (turkus, krwawnik, agat), tzw. "Głowa z Merimde" | Merimde:owalne półziemianki | Merimde: faza 1: kobiety i dzieci pod podłogami domostw; fazy 2 i 3: wszyscy zmarli chowani w opuszczonej części osady; dary z ziaren zbóż i naczyń | |||||||||||||||||
| 4900 | ||||||||||||||||||||||
| 4800 | ||||||||||||||||||||||
| 4700 | ||||||||||||||||||||||
| 4600 | ||||||||||||||||||||||
| 4500 | K. EL-OMARI | el-Omari: j.w. z ważniejszą rolą świń w hodowli | el-Omari: pierwsze narzędzia wiórowe w Egipcie, przęśliki, liczniejsze ozdoby z kamieni półszlachetnych, muszli, kości, strusich jaj; czerwona ceramika gładzona z gliny kopalnej z domieszkami organicznymi i mineralnymi; | el-Omari: zachowane kute w skale jamy pod półziemianki o owalnych, okrągłych i nieregularnych kształtach; | ||||||||||||||||||
| 4400 | Badari: mobilny tryb życia - na okres wylewu Nilu wędrowna hodowla kóz, owiec i bydła, na okres opadu wód uprawa pszenicy i jęczmienia; polowanie na hipopotamy, krokodyle, żółwie, ptactwo i antylopy | Tasa: naczynia ceramiczne workowate i półkoliste, szaroczarne, brązowoczerwone i brązowoczarne z rytym, białym ornamentem, palety kosmetyczne z wapienia i alabastru; Badari: jak w Tasa, ozdoby z kości hipopotama, ceramiczne gwoździe do nakuwania warg i nozdrzy, palety z szarogłazu | Badari: sezonowe obozowiska powyżej tarasy zalewowych. | Badari: cmentarzyska na wzgórzach w pobliżu osad, inchumacja, ciało skurczone na lewym boku, głowa na południe, twarz na zachód, podział cmentarzyska na część bogatowyposarzoną i biedniejszą | ||||||||||||||||||
| 4300 | ||||||||||||||||||||||
| 4200 | K. TASA | |||||||||||||||||||||
| 4100 | K. BADARI | |||||||||||||||||||||
| 4000 | ||||||||||||||||||||||
| 3900 | ||||||||||||||||||||||
| 3800 | NAGADA I (k. amrańska) | 30-37 | Ia-c, Iia | IA-C | ceramika czerwona z przedstawieniami geometrycznymi, roślinnymi i zwierzęcymi z białej farby; z darów grobowych: maczugi, krzemienne noże romboidalne i tzw. fish-tail; figurki łysych kobiet, figurki zwierząt z różnych materiałów; palety kosmetyczne o formach zoomorficznych, miedziane szpile, paciorki, igły, bransolety, szydła i pierścionki. | stan Hamamiji: pierwsze naziemne spichlerze, zagrody na planie kwadratu, ściany wsparte na słupach z trzciny obrzuconej mułem, domy zcegły suszonej z dachem wspartym na słupach; stan Hierakonpolis: osada i browar :) | stałe różnicowanie się typów grobów: typ1: okrągłe, płytkie jamy, zmarły w skurczonej pozycji, mało darów; typ2: groby głębsze, owalne lub prostokątne o zaokrąglonych kantach, można było zmieścić więcej darów; typ3: groby z niszami (coraz więcej darów wymagało większej przestrzeni), ciało zawijane w maty, cmentarzysko Nagada T | |||||||||||||||
| 3700 | ||||||||||||||||||||||
| 3600 | ||||||||||||||||||||||
| 3500 | NAGADA II (k.gerzeńska) | 38-62 | Iib | IIA-B | ekspansja terytorialna kultury na cały Egipt - związane z rozwojem handlu dalekosiężnego (Nubia - Palestyna); początek systemów irrygacyjnych | naczynia jasne zdobione czerwoną farbą, motywy geometruczne, antropo- i zoomorficzne, idole kobiece, figurki bóstw idyfalicznych | model domu z el-Amarna, pierwsze mista Nagada, Hierakonpolis, Abydos; kształtowanie ośrodków politycznych; świątynie z konstrukcji matowej | zróżnicowanie typów grobów i ich wyposarzenia, najstarsze pochówki wodzów wraz ze świtą; grób nr 100 z Hierakonpolis z malowidłem na ścianach z cegłysuszonej, 2-izbowa konstrukcja; pochówek z Gebelein (naturalnie zmumifikowane zwłoki). | ||||||||||||||
| 3400 | Iic | IID1 | ||||||||||||||||||||
| 3300 | IId1 IId2, IIIa1 | IID2 | ||||||||||||||||||||
| NAGADA II | ||||||||||||||||||||||
| PREDYNASTYCZNY | NAGADA III | 63-76 77-78 | IIIa2 | IIIA1, IIIA2 | 0 | palety do rozcierania szminek zdobione scenkami typu: byk tratuje człowieka, lew rozszarpuje człowieka itp.. Itd.. - świadectwo czasów wojen; maczuga króla Skorpiona; | nekropolia U koło Abydos - grobowiec U-j (12 pomieszczeń, tabliczki 1/1cm z najstarszymi znanymi hieroglifami. | |||||||||||||||
| IIIb1 IIIb2 | IIIB | Skorpion I, grób U-j | ||||||||||||||||||||
| 3200 | ||||||||||||||||||||||
| OKRES | Iry-Hor | |||||||||||||||||||||
| Ka | ||||||||||||||||||||||
| IIIc1 | król Skorpion | |||||||||||||||||||||
| IIIC1 | ||||||||||||||||||||||
| 3050 | 79-80 81-82 | IIIc2 | I | maczuga i paleta króla Namnera, tabliczka Aha z Abydos, (pierwsze wizerunki świadczące o zjednoczeniu Egiptu - Horus i Set z liną, król Namner posiadający 2 korony) | założenie przez Namnera stolicy w Memfis | okręgi grobowe konstrukcjami glinianych łodzi, groby I dynasti dalej w Abydos; | ||||||||||||||||
| OKRES ARCHAICZNY (TYNICKI) | Narmer | |||||||||||||||||||||
| Aha | ||||||||||||||||||||||
| Dżer | ||||||||||||||||||||||
| IIIC2 | Dżet | |||||||||||||||||||||
| Den | ||||||||||||||||||||||
| IIID | Andżib | |||||||||||||||||||||
| IIIc3 | Semerchet | |||||||||||||||||||||
| Qa'a | ||||||||||||||||||||||
| 2890 | 84 85 | II | posąg Mina z Koptos | przeniesienie królewskiego okręgu krobowego do Sakkary, powrót do Abydos 2 ostatnich władców dynasti; duże kąstrukcje grobowe; | ||||||||||||||||||
| OKRES ARCHAICZNY (TYNICKI) | ||||||||||||||||||||||
| Hetepsechemui | ||||||||||||||||||||||
| Nebre | ||||||||||||||||||||||
| Nineczer | ||||||||||||||||||||||
| Weneg | ||||||||||||||||||||||
| Sened | ||||||||||||||||||||||
| Sechemib | ||||||||||||||||||||||
| Peribsen | ||||||||||||||||||||||
| Chasechem | ||||||||||||||||||||||
| 2686 | ||||||||||||||||||||||
| 2686 | ||||||||||||||||||||||