przybliżone daty p.n.e.	okres	dynastia	ważniejsi władcy	ogólna charakterystyka okresu	sztuka	architektóra
						świecka	sakralna	sepulkralna
2686 - 2181	STARE PAŃSTWO	III	DŻESER	przez starożytnych Egipcjan postrzegany jako "złoty wiek"; brak zagrożeń zewnętrznych; stabilizacja gospodarcza; opanowanie złóż złota w Nubii; stała siedziba króla w Memfis, podział kraju na nomy (40); rozrost warstwy urzędniczej; utrwalenie hierarchicznegonsystemu społecznego z boskim faraonem na czele	posąg Dżesera - pierwszy, naturalnych wielkości wizerunek siedzącego władcy, oczy inkrustowane kryształem górskim;	budowle mieszkalne z cegły mułowej i drewna	monumentalne świątynie grobowe: k. Menkaury, Chufu, Chefrena, Swiątynie solarne V dynasti w Abusir: Niuserri (zachowany obelisk i wizerunki pór roku), Numnis (zapis reliefowy opisujący zaświaty po raz 1)	monumentalne grobowce z kamienia, mastaby, epoka piramid: p. Dżesera (projekt Imhotepa) z kąpleksem grobowo - świątynnym, p. Khaba, p. Snofru (są 3), p. w Medi z rampą procesyjną, piramidy klasyczne Chufu, Chefrena i Menkaure; szyby skalne z łodziami cedrowymi, mastaby dostojników (serdaby - okienka dła zmarłego :), stela ślepych wrót z wizerunkami wchodzącego i wychodzącego zmarłego; Sfinks w Giza
		IV	SNOFRU, CHUFU (CHEOPS), CHAFRE (CHEFREN), MENKA'URE (MYKERINOS)		parucentymetrowa figurka Chufu, wyposarzenie letniego pawilonu królowej Hetemherez, posągi z biorytu ze świątyni Chefrena (siedzący władca z głową w objęciach Horusa)
		V
		VI	PEPI II		teksty piramid o religii
2181 - 2133	I O. PRZEJŚCIOWY	VII		upadek cywilizacji piramid; degradacja znaczenia państwa Egipskiego; na liście Manetona brak imion władców 7, 8, 9, 10 dynastii, możliwe że nie było 7; rozłam polityczny 9 i 10 dynastia w Herakleopolis, 11 południowa w Tebach;
		VIII
		IX
		X
2133 - 1786	ŚREDNIE PAŃSTWO	XI	MENTUHOTEP I, MENTUHOTEP II NEBHEPETRE	epoka klasyczna; ponowne zjadnoczenie państwa; odzyskanie kontroli nad Nubią i Synajem; sztuka osiąga formę dojrzałą stając się wzorem i punktem odniesienia dla następnych epok;	figurki oddziałów nubijskich i egipskich z grogowca w Asjut; relief z Deir el-Bahari; drewniane figurki z grobowca skalnego Meketle; sarkofagi i maski kartonażowe; posąg siedzącego Sezostrisa; posągi ozyriackie; nurt tzw. pesymistyczny w rzeźbie; monumentalny posąg w Bubasti;	budownictwo znane z tzw. "domków dusz" z gliny i modeli drewnianych oraz z malowideł z el-Lahun; z suszonej cegły, piętrowe, z tarasem i portykiem, płaskie stropy; ruiny miasta w el-Lahun - zaplanowana całość, zabudowania mieszkalne w obrębie twierdz i świątyń (Medamud)	świątynia Mentuhotepa w Deir el-Bahari; świątynie z cegły suszonej na nekropoliach w Sakkara i al.-Fajjum; ś. Senwesereta w Karnaku; ś. Amona w Karnaku (XII dyn.)	nekropolia tebańska - groby skalne; nekropolia k. oazy Fajjum; grobowce na zboczach Deir el- Bahari (Mentuhotep II, Meketle); piramidaSunerseta w Kahun;
		XII	AMENEMHAT I, II, III i IV, SEZOSTRIS I, SENWESERET II i III
1786 - 1567	II O. PRZEJŚCIOWY	XIII		pojawienie się semickich ludów koczowniczych z terenow Syro-Palestyny; panowanie obcej dynastii Hyksosów;
		XIV
		XV
		XVI
		XVII
1567 - 1087	NOWE PAŃSTWO	XVIII	AMENHOTEP I, THOTMES I, HARSZEPSUT, TOTMES III, AMENHOTEP II, AMENHOTEP IV - ECHNATON, TUTANCHAMON	reformy Amenchotepa -zmniejszenioa liczby urzędów, powołanie armi zawodowej; polityka ekspansji terytorialnej - zajęcie terenów od Nubii po Eufrat za Totmesa I; Hatszepsut - pierwsza kobieta na tronie egipskim; rewolucja Echnatona - wprowadzenie monoteizmu i przeniesienie stolicy do Achetaton (Tell el-Amarna) - doprowadzenie do kryzysu i chwilowego przejęcia władzy przez wojsko; Ramzes I - stolica z powrotem w Memfis; Ramzes II - bitwa z Hetytami pod Kadesz (1294) i pierwszy w dziejach traktat pokojowy;	"złoty wiek" malarstwa - delikatność i miękkość modelunku; przedstawienia władców, sceny z życia codziennego, wizerunki cudzoziemców; płaskorzeźby zgodnie z klasycznym kanonem; przedstawienia postaci w rzeźbie z większą swobodą wyrazu (tancerki z grobu Necht); styl amarneński za Echnatona; pojawienie się nurtu rodzajowego w sztuce;	formy domów j.w.; dobrze zachowane osiedla budowane z dala od doliny Nilu (budowano je z góry zaplanowane na konkretne potrzeby po czym były opuszczane - dla tego znamy wyłącznie zabudowania regularne i nie wiemy jak dokładnie wyglądały zabudowania miast z doliny - warstwy nachodzą na siebie); miasta: rzemieślników w Deir el-Medina, Achetaton w el-Amarna; pałace: rezydencje prywatne i oficjalne: Ramzesa II k. Ramesseum, Hatszepsut w Tebach Zachodnich	świątynie stają się najbardziej reprezentacyjnymi budowlami w państwie; wykształceni tzw. kanonu architektóry sakralnej i "klasycznego" typu świątyni (od przystani nad Nilem droga obstawiona rzeźbami, z kapliczkami, przed pylonami posągi królów/obeliski i maszty, przez bramę na dziedziniec i dalej do sali kolumnowej); ś. w Luksorze; Amona-Re w Karnaku; nieco odmienne: ś. w Abu Simbel Ramzesa II; od al-Gurna po Madinat Habu świątynie grobowe: Ramesseum Ramzesa II, Hatszepsut w el-Bahari, Totmesa III odkryta przez Polaków;	od początku okresu dla władców i dostojników kuto grobowce skalne: początki okresu - komory grobowe władców tworzą system labiryntów, od XIX układ osiowy; stropy i ściany zdobione malowidłami (wędrówka zmarłego w zaświaty); w celu zapewnienia bezpieczeństwa groby budowano z dala od świątyń grobowych (zapoczątkował Totmes I); groby dostojnioków - z jednej z kaplic szyb do komory grobowej, całość poprzedzał dziedzimiec;
		XIX	RAMZES II,
		XX	RAMZES III
1087 - 664	III O. PRZEJŚCIOWY	XXI	podział państwa, władcy w Tanis (SMENDES) i w Tebach (ARCYKAPŁAN AMONA HERHOR)	państwo osłabione najazdami Ludów Morza pod koniec XX dynastii; Libijczycy z Sachary osiedlają się w granicach Egiptu; grabierze nekropolii; uniezależnienie Nubii; w664 najazd asyryjski - podporzątkowanie Dolnego Egiptu;				zaprzestano grzebania w dolinie królów z obawy przed grabierzą - przeniesiono się do Deir el-Bahari; nekropolia w Tanis;
		XXII	SZA'SZA'NK I władcy libijscy
		XXIII
		XXIV	władcy nubijscy (kuszyccy)
		XXV	TAHARKA
664 - 341/332	O. PUŹNY	XXVI (saicka)	PSAMETYK I	Renesans Saicki (ożywienie gospodarcze - Grecy w Egipcie budują Naukratis jako niezależną faktorie handlową); wzmocnienie armi najemnikami greckimi; pierwsze panowanie perskie - Egipt zamieniony w satrapie; urzędowy j. aramejski;Dariusz I - kodyfikacja praw, kanał łączący Nil z m. Czerwonym; drugie panowanie perskie zakończone podbojem Aleksandra Wieliego w 332	pieczęć Dariusza I z Teb; posąg Dariusza I w stylistyce egipskiej; bicie monet za XXX dynastii; XXX - naturalizm grecki w rzeźbie; tzw. Zielona Głowa Kapłana
		XXVII	PIERWSZE PANOWANIE PERSKIE: KAMBYZES, DARIUSZ I
		XXVIII
		XXIX
		XXX
		XXXI	DRUGIE PANOWANIE PERSKIE