Charakterystyka procesu wykolejenia spolecznego
Etapy (stadia) wykolejenia wg koncepcji Czapówa:
Stadium 1:
u jednostki wystepuje poczucie odtracenia , wynikajace z niezaspokojenia potrzeb sfery emocjonalnej.
Niewlasciwe metody wychowawcze:
-wychowanie autorytane/ autokratyczne
-wychowanie liberalne (bezstresowe)
- wychowanie niekonsekwentne (hustawka emocjonalna, brak poczucia bezpieczenstwa)
Reakcją może być:
agresja
reakcje negatywne
bunt
narastajaca wrogosc wobec rodzicow i spoleczenstwa
reakcje niekontrolowane (emocjonalne)
brak koncentracji uwagi
znuzenie, dekoncentracja
brak poczucia sensu wykonywania jakichkolwiek czynnosci
Stadium 2:
Przyswajanie wzorcow motywacji oraz zachowanie się antyspoleczne
utrwalanie wrogich reakcji wobec autorytetow, osib znaczacych, socjalizujacych, uspoleczniajacych (rodzice, nauczyciele)
irracjinalny upor jednostki orzy jakimkolwiek kontakcie z innymi osobami
odrzucanie roznych form wyrazania wiezi uczuciowej z innymi
jednostka na walsna reke zaspokaja wlasne potrzeby poza domem rodzinnym
w sposob niekontrolowany spedza czas wolny
wkracza do grupy rowiesniczej o charakterze dewiacyjnym
pierwsze symptomy o zabarwieniu dewiacyjnym (pierwsze piwa, wybryki seksualne, ucieczki z domu)
Stadium 3:
-utrwalanie i autonomizowanie się nabytych sposobow zachowan antyspolecznych, które są dla jednostki zrodlem nagrod psychologicznych (satysfakacka, zadowolenie)
negatywne zachowanie przynosi przyjemnosc
doswiadczenie jest najlepszym nauczycielem; w tym momencie osoba niedostosowana spolecznie nie zdaje sobie sprawy ze swojego negatywnego zachowania.
Nasialja się konbtakty z gangami, grupami przestepczymi
dochodzi do dzialanosci antyspolecznej, prowadzacej do konfliktu z prawem (jawnego), morlanoscia i obyczajowoscia.
Typologia wykolejenia spolecznego:
Czapow wyroznia 3 typy wykolejenia: rozroznia je na podstawie czynnikow etiologicznych:
zwichnieta socjalizacje
demoralizacje
socjalizacje podkulturowa
typ 1- zwichnieta socjalizacja:
powoduja niedostatki w socjalizacji dziecka
niewlasciwa opieka rodzicielska
odtracenie emocjonalnego
→ zwichnieta socjalizacja powstaje wskutek zaniedbania spolecznego lub pedagogicznego
typ 2- demoralizacja:
to proces, który wiaze się z przewartosciowaniem
wartosci, które były najwazniejsze, ustepuja miejsca innym wartosciom, wzorcom, obyczajom → nieakceptowanym spolecznie
typ 3- socjalizacja podkulturowa:
- jednostka jako element kultury masowej, dostaje się pod wplywy kultury dewiacyjnej.