CO TO JEST MIGRACJA?
Migracja jest to proces przemieszczeń przestrzennych ludzi, zmiany miejsca zamieszkania (pobytu) osób, które przenoszą się z miejsca pochodzenia do miejsca przeznaczenia.
Przy analizie zjawiska migracji bierze się pod uwagę dwie grupy czynników wpływających na nie:
czynniki wypychające - wywołują chęć opuszczenia danego miejsca,
czynniki przyciągające - dają jakąś alternatywę i skłaniają do przyjazdu do danego miejsca.
Dwudziestolecie międzywojenne Jest to ważny okreś w historii naszego kraju, ponieważ po 123 latach odzyskaliśmy suwerenność i mogliśmy budować na nowo nasz naród, odkryć w sobie patryiotyzm, zadbać o rozwój kraju, żyć bez strachu, nie bać i nie wstydzić się tego, że jesteśmy Polakami
Między I a II Wojną Światową sytuacja w Polsce nie była najlepsza, chociaż cały czas się poprawiała. II Rzeczpospolita, sklejona z trzech kawałków, z których każdy był inny pod wszystkimi względami, borykała się z wieloma problemami gospodarczymi, społecznymi i politycznymi.
W okresie międzywojennym głównie emigracja zarobkowa uchodźców popowstańcowych, deportwanych, wysiedlonych, ludzi chcący 'zacząć wszystko od nowa'
Mówiąc o rozproszeniu Polaków w świecie, o ich diasporze, akcentuje się rozmaite, kulturowe i polityczne ich związki z Polską.
I wojna światowa spowodowała falę migracji przymusowych. W 1914 Galicję opuściło ok. 800 tys. osób, chroniąc się przed inwazją rosyjską w Austrii, na Węgrzech, w Czechach i na Śląsku Cieszyńskim. Z zaboru rosyjskiego, gdzie przeprowadzono ewakuację ludności przed Niemcami, wyprowadzono ponad 600 tys. ludzi (bez zmobilizowanych do armii rosyjskiej). Kolejna fala deportacji i przymusowych przesiedleń nastąpiła dopiero podczas II wojny światowej.
Wiek XX to nie tylko stulecie dwu wielkich totalitaryzmów, ale także okres masowych migracji, ucieczek, wysiedleń i deportacji oraz związanych z tym ludzkich nieszczęść.
Szacuje się, iż w wyniku przymusowych migracji swe miejsce zamieszkania utraciło około 100 mln osób, w tym w Europie liczba ta sięga około 50 mln.
Typologia migracji zakłada podział na migracje dobrowolne i przymusowe, legalne i nielegalne, okresowe (krótkotrwałe) stałe i wahadłowe, wewnętrzne
(w obrębie danego państwa, np. wieś-miasto) i zewnętrzne, w tym wewnątrzkontynentalne (międzypaństwowe) i międzykontynentalne.
Ze względu na przyczyny migracji dzielimy ją najczęściej na migracje o podłożu politycznym, ekonomicznym, religijnym, światopoglądowym
czy też rasowym.
Emigracja z Polski nie jest zjawiskiem nowym. Emigracją niepodległościową nazywano tych, których do opuszczenia kraju zmusiły klęski kolejnych powstań narodowych, skierowanych przeciwko państwom zaborczym (Rosji, Austrii i Prus) z lat 1794, 1830 i 1863.
Poza Ojczyzną znalazło się około 20 tys. osób.
Przełom XIX i XX wieku charakteryzuje masowa emigracja zarobkowa. W latach 1888-1914 z terenu dawnych ziem Polski wyjechało
blisko 3,5 mln osób. W odróżnieniu od poprzedniego okresu emigrowali wówczas głównie chłopi i wyrobnicy rolni. Główna przyczyną było przeludnienie ziem polskich pod zaborami – w II w połowie XIX wieku ludność Europy wzrosła o 70%, podczas gdy na ziemiach polskich
o 109%.
Wyjazdami za chlebem i pracą dla siebie określano wyjazdy z niepodległej już Polski.
W latach 1918-1939 II Rzeczpospolitą opuściło na stałe 1,2 mln obywateli. Głównymi kierunkami emigracji była Europa Zachodnia (głównie Francja, Belgia i Niemcy) oraz Stany Zjednoczone (gdzie obecnie szacuje się liczbę Polaków i osób polskiego pochodzenia na 8,5mln) Brazylia i Argentyna.
W
historii Polski procesy
migracyjne ściśle związane były z sytuacją polityczną .
Rozbiory w 1972, 1993 i 1795 r. spowodowały, że ziemie polskie
dostały się w granice Rosji, Prus i Austrii, a proces germanizacji
i rusyfikacji miał doprowadzić do zaniku wszelkich przejawów
polskości wśród narodu polskiego. Gdy w 1815 roku powstało
Królestwo Polskie pod protektoratem Rosji w jego skład weszły
ziemie tworzące województwa kaliskie, płockie, sandomierskie,
krakowskie, mazowieckie. Podlaskie, lubelskie, augustowskie.
Zamieszkiwało Królestwo polskie początkowo 3 300 000 osób, a w
1827 r. już 4 140 000 ludności.
Polacy kilkakrotnie
podejmowali próby odzyskania niepodległości. Po trzech
największych powstaniach: listopadowym, krakowskim i styczniowym
wielu działaczy politycznych znalazło się na emigracji (głównie
w Europie Zachodniej) uciekając przed represjami ze strony władz
carskich. Na obczyźnie wielu z nich poświęciło się działalności
politycznej, propagandowej czy kulturalnej na rzecz ojczyzny. Wielu z
uczestników powstań dosięgnęły kary od władz rosyjskich, często
były to zsyłki w głąb Syberii.
Na
przełomie wieków XIX i XX wzrosło zaludnienie miast, natomiast
nadmiar ludności wiejskiej, który już nie znajdował dostatecznego
zatrudnienia w ośrodkach
przemysłowych odpływał poza granice. Przed I wojną światową
większość kierowała się do Stanów Zjednoczonych, ale również
do Brazylii, Kanady, Niemiec (Westfalia, Nadrenia). Istniała wówczas
także tzw. emigracja sezonowa robotników rolnych głównie do
Niemiec.
Początek I wojny światowej przyniósł mobilizację
mężczyzn do armii rosyjskiej, a po 1915 r. przymusowe wywozy do
Niemiec, które potrzebowały robotników na czas wojny. Rok 1918
przyniósł Polsce niepodległość, powstało państwo
wielonarodowe, a sam proces kształtowania się granic wywołał
migracje z i do Polski.
BARIERY NA JAKIE NAPOTYKALI POLACY
Migracja natrafia jednak na pewne przeszkody, które stanowią główne przyczyny małej mobilności ludności. Należą do nich:
bariery polityczne - prawdopodobnie główna przyczyna niskiej mobilności ludności w skali świata,
bariery językowe - jedna z głównych przyczyn niskiego poziomu migracji międzynarodowej w Uni Europejskiej i na innych obszarach bez barier politycznych,
bariery kulturowe,
bariery infrastrukturalne - np. słaby rozwój mieszkalnictwa (ważne w Polsce).
Migracja zarobkowa zachodzi wtedy, gdy powodem wyjazdu (opuszczenia) kraju ojczystego są względy ekonomiczne. Migracje zarobkowe stają się dominującymi migracjami w Europie. Na rzecz migracji powodowanych kryterium zarobkowym, pierwsze miejsce utraciły emigracje polityczne i klasyczne.
Przed wybuchem pierwszej wojny światowej, kiedy pojawiła się możliwość odzyskania przez Polskę niepodległości, wśród Polonii Amerykańskiej wybuchł olbrzymi optymizm.
Pojawiły się jednak dwa problemy:
-jaką rolę Polonia amerykańska miała odegrać w dążeniach Polski do odzyskania niepodległości?
-czy po odzyskaniu przez Polskę suwerenności społeczność poslka w Ameryce powinna na nowo przemyśleć kwestię własnej tożsamości?
Tuż przed wybuchem pierwszej wojny światowej Stany Zjednoczone zamieszkiwało od 3 do 4 milionów osób urodzonych w historycznych granicach Polski lub ich bezpośrednich potomków.
Wybuch pierwszej wojny światowej przekonał Polaków , że dawna kwestia Polaków może wrócić na arenę międzynarodową. Przewidując to Polacy zaczęli się jednoczyć i organizować.
Polonia amerykańska bardzo chciała brać udział w działaniach wojennych, aby wspomóc Rodaków w walce o odzyskanie suwerenności. Spowodowało to, że istotny wpływ na mentalność Polonii i sprawiło, że dawne różnice polityczne straciły znaczenie w obliczu nagłej potrzeby jednoczenia.
Na przełomie 1916 i 1917 roku Państwa centralne ogłosiły wolę odrodzenia Królestwa Polskiego. Polacy z Ameryki wyrazili radość z tego faktu. Wśród Poloni zrodziło się pragnienie włączenia się do działań wojennych, przyjścia na pomoc ojczyźnie z bronią w ręku. Choć chęć pomocy wyrażała mniejszość, przykład oddziaływał na całą społeczność polonijną.
Lata pierwszej wojny światowej określiły dostatecznie wyraźnie samodefinicję Polonii amerykańskiej w kontekście ogólnoświatowej polskiej diaspory. Przed wybuchem wojny zarówno w Europie, jak w USA głoszono przez pewien czas, że Polacy mieszkający w Ameryce tworzą ‘czwartą dzielnice rozbiorowej Polski’
Podczas wojny okazało się, ze Polacy w Ameryce nie chcą ani tez nie czują się upoważnieni do objęcia międzynarodowego przywództwa w sprawach polskich