Zdarzenia cywilnoprawne

• sensu stricto

  • bezpodstawne wzbogacenie

  • czyny niedozwolone (m. in. czyny bezprawne)

  • kategorie normatywne obejmujące czyny i zdarzenia sensu stricto

  • upływ czasu

• sensu largo (działania)

  • czyny

    • zgodne z prawem / bezprawne (sprzeczne również z.w.s.)

      • przejawy woli podobne do oświadczeń – oświadczenia wiedzy; wezwanie dłużnika do spełnienia świadczenia

      • zawiadomienie o zdarzeniu

      • czynności czysto faktyczne (np. przebaczenie)

  • czynności zmierzające di wywołania skutków prawnych

    • czynności prawne (oświadczenia woli)

    • akty administracyjne

    • orzeczenia sądowe

Oświadczenie woli – nieodłączny, choć często nie jedyny, składnik czynności prawnej – stan faktyczny, w skład którego wchodzi co najmniej jedno oświadczenie woli stanowiące uzewnętrznioną decyzję podmiotu p.c. wywołania określonego skutku prawnego, szczególnie w postaci doprowadzenia do powstania, zmiany lub ustania stosunku cywilnoprawnego.

definicja: (art. 60 KC) „Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli).”

Jest skuteczne, gdy:

• jest zrozumiała

• dot. spraw normowanych przez prawo cywilne

• nie jest spowodowane przymusem zewn. fizycznym.

• złożone poważnie

teoria doręczenia: art. 61 § 1: „Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.” (zwrócić też uwagę na §2)

Oświadczenie zastępcze – składane przez sąd, gdy pozwany uchyla się od złożenia przyrzeczonego lub nakazanego oświadczenia woli. (art. 64 KC)

Istotna jest forma. Jeśli wymagana jest zgoda drugiej strony, to dla zgody wymaga się tej samej formy, co dla oświadczenia woli.

Nigdy nie jest złożeniem oświadczenia woli milczenie, ale istnieją wyjątki.

Czynność prawna wywołuje skutki prawne nie tylko w niej wyrażone, ale także dorozumiane zgodnie z prawem, z.w.s. i ustalonych zwyczajów.

Nieważność:

• sprzeczność z ustawą lub z.w.s.

• czynności z udziałem konsumentów – nieważność może spowodować obecność w zakresie klauzul niedozwolonych, które nie wiążą.

Nieważna może być tylko część czynności (art. 58 §3), jeśli tylko jest to możliwe.

Klauzule salwatoryjne – zapis w umowie „w razie gdyby postanowienie okazało się nieważne, to to i to....” - jest to praktyka budząca pewne wątpliwości w doktrynie. Ustawa też można postanowić inną sankcję niż nieważność (e.g. zamiast nieprawidłowych przepisów umowy, stosuje się przepis ustawy).Są wątpliwości, czy strony mają to samo uprawnienie, co ustawa.

Oświadczenie wiedzy – wywołuje skutki prawne niezależnie od woli. Np. zawiadomienie o pozwie do sądu, etc.

Czynności prawne:

• jednostronne (e.g. testament, porzucenie rzeczy)/ dwustronne (umowy)¹

• inter vivos / mortis causa (skuteczny dopiero z chwilą śmierci podmiotu)

• konsensualne (consensus decyduje o skutkach, a nie forma²)/ realne (gdy konieczne jest coś jeszcze – e.g. wydanie rzeczy)

• rozporządzająca³ / zobowiązująca⁴ / zobowiązaująco-rozporządzająca⁵

Elementy czynności prawne:

• essentialia negotii – przedmiotowo istotne (niezbędne)

• accidentalia negotii – elementy czynności, które strony uznane za ważne przez strony i znajdujące się w umowie tylko ze względu na ich wolę (np. zadatek, termin etc.)

• naturalia negotii – przedmiotowo nieistotne – jeśli strony nie postanowiły inaczej, to będzie jak w kodeksie.

1Sporny jest charakter uchwała ciał kolegialnych (np. rady właścicieli spółki)

2Nawet jeśli wymagane jest coś jeszcze, np. wpis w księgach wieczystych – acz co do tego jest SwD

3Jej celem jest nabycie, lub zbycie prawa

4Jej celem jest zobowiązanie się.

5Co do zasady typ domyślny, chyba, że umowa / ustawa stanowi inaczej.