KLASA II TH

OSOBOWOŚĆ FIZYCZNA - jest to osoba od chwili urodzenia aż po śmierć. Osobowość fizyczną posiada każdy.

OSOBOWOŚĆ PRAWNĄ nabywa się wtedy kiedy założymy własną działalność gospodarczą.

ZDOLNOŚĆ PRAWNA jest to zdolność do nabywania praw.

ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH mają osoby, które ukończyły 18 lat. Oznacza ona, że możemy podejmować czynności prawne (zawieranie związku małżeńskiego, podpisywanie umowy o pracę, testament).

PRAWO - to zbiór norm postępowania powszechnie obowiązujących na terytorium określonego państwa; uprawnienie lub korzyści wynikające z przepisów dla określonych osób; zbiór sformalizowanych norm postępowania. Prawo to wewnętrznie uporządkowany i spójny zbiór norm postępowania.

NORMA PRAWNA - to pewnego rodzaju reguły, postawa w danej sytuacji.

Normy prawne dzielimy na:

- bezwzględnie obowiązujące (imperatywne),

- względnie obowiązujące (dyspozytywne),

- nakazujące.

Rodzaje norm: (religijny, moralne, obyczajowe, zwyczajowe)

Budowa normy prawnej:

1. Hipoteza zawiera adresata normy oraz opis warunków i sytuacji w jakich jest wskazana.

2. Dyspozycja zaś określa obowiązek adresata lub uprawnienie.

3. Sankcja jest to ujemna konsekwencja za nie przestrzeganie normy.

RADA MINISTRÓW:

- zapewnia wykonanie ustaw,

- wydaje rozporządzenia,

- koordynuje, kontroluje prace organów administracji rządowej, samorządowej,

- chroni interesy Skarbu Państwa,

- uchwala projekt budżetu państwa,

- zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa,

SKŁAD RADY MINISTRÓW: (ministrowie, 2-3 wicepremierów Rady Ministrów, przewodniczący komitetów)

PREZES RADY MINISTRÓW:

- reprezentuje Radę Ministrów,

- kieruje pracami Rady,

- koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,

- sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym,

- jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.

MINISTROWIE: (oświaty, zdrowia, edukacji, sportu i turystyki, sprawiedliwości, finansów, obrony narodowej, polityki zagranicznej, rolnictwa, leśnictwa)

FUNKCJE PARLAMENTU:

- ustrojodawcza (nadanie ustroju),

- ustawodawcza (stanowienie prawa),

- kreacyjna (powoływanie osób na najwyższe stanowiska w państwie,

- sądownicza (sądzenie osób zajmujących najwyższe stanowiska w państwie.

TWORZENIE RZĄDU:

1) Prezydent desygnuje kandydata na premiera i jest to przeważnie szef zwycięskiego ugrupowania w wyborach. Kandydat musi w ciągu 14 dni powołać cały skład rządu, czyli premierów, ministrów. Przygotować plan rządu i po 14 dniach wygłosić expose w Sejmie. Sejm może udzielić wotum zaufania bądź nie. Jeśli udzieli to rząd obejmuje pracę. Jeśli nie wtedy inicjatywa powołania przechodzi do Sejmu.

2) Sejm desygnuje kandydata na premiera, który ma 14 dni na powołanie całego rządu, przygotować plan rządu i po 14 dniach wygłasza expose w Sejmie. Sejm może udzielić wotum zaufania bądź nie. Kiedy Sejm nie udzieli wotum wtedy inicjatywa powołania przechodzi do prezydenta.

3) Prezydent desygnuje kandydata na premiera. Jeśli 3 etap utworzenia rządu nie powiedzie się, prezydent rozwiązuje rząd.

ZASADY WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI:

1) Jednolitości - wszystkie sądy stosują to samo prawo,

2) Niezawisłości - sądy są niezależne, wydaje wyrok na podstawie dokumentów,

3) Kolegialności - każda sprawa jest rozpatrywana grupowo,

4) Jawności - wszystkie rozprawy są rozpatrywane przy drzwiach otwartych,

5) Prawa do obrony - każdy oskarżony ma prawo do obrony.

PREZYDENT:

- nadaje ordery i odznaczenia; stosuje prawo łaski,

- nadaje obywatelstwo polskie i wyraża zgodę na zrzeszenie się obywatelstwa polskiego,

- zwraca się z orędziem do Sejmu do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego,

- wydaje rozporządzenia i zarządzenia,

- podpisuje każdą ustawę.

INSTYTUCJE CHRONIĄCE PRAW CZŁOWIEKA:

- Rzecznik Praw Obywatelskich (dr. Janusz Kochanowski),

- Trybunał Konstytucyjny,

- Sądy Powszechne,

- Sąd Administracyjny,

- Sejm, który powołuje Rzecznika Praw Obywatelskich,

Międzynarodowe:

- ONZ,

- OBiWE (Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie),

- Rada Europy,

- Unia Europejska,

- Europejska Konwencja Praw Człowieka,

- Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.

DOKUMENTY:

- Konstytucja, ustawy, rozporządzenia,

- Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela z 1789 r.

- Konwencja o Prawach Dziecka z 1989 r.

- Powszechna Deklaracja Praw Człowieka,

Międzynarodowe:

- Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych,

- Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej,

- ratyfikowane umowy międzynarodowe.

PRAWA CZŁOWIEKA:

Prawa I generacji:

* własności osobiste: (Prawo do: życia, wolności sumienia i wyznania, tajemnicy korespondencji, nietykalności osobistej, swobody wybrania miejsca i pobytu na ziemi)

* prawa polityczne: (Prawo do: czynnego i biernego prawa wyborczego, zrzeszania się, obrony, skargi na organy państwowe, rzetelnej informacji)

Prawa te dają możliwość aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i politycznym.

Prawa II generacji:

* ekonomiczne i socjalne: (Prawo do: pracy, zabezpieczenia społecznego, wypoczynku, nauki, ochrony młodocianych, strajku)

Prawa te zobowiązują prawo do różnych świadczeń na rzecz obywateli.

Prawa III generacji: (Prawo do: pokoju, demokracji, rozwoju, wspólnego dziedzictwa, życia w czystym środowisku)

Prawa III generacji dotyczą grupy społecznej.

PRZEDSTAWICIELSTWO USTAWOWE – z mocy praca działamy w czyimś imieniu (rodzice, prawni opiekunowie)

PEŁNOMOCNICTWO – reprezentowanie kogoś w danej sprawie.

Rodzaje pełnomocnictwa:

* ogólne – reprezentowanie we wszystkich sprawach,

* szczególne – reprezentowanie w jednej, określonej sprawie.

PRAWO WŁASNOŚCI – uprawnienie do władania rzeczą, korzystanie z niej i rozporządzania nią. Prawo własności jest bezwzględnym prawem cywilnym, co daje moc do dochodzenia na drodze prawnej i przysługuje mu roszczenie windykacyjne, które polega na zwrocie utraconej rzeczy.

SPOSOBY NABYCIA WŁASNOŚCI:

* kupno – sprzedaż,

* akty notarialne,

* nabycie pierwotne lub wtórne,

* z tytułu zasiedzenia,

* użytkowanie wieczyste.

STOSUNEK PRACY – następuje pomiędzy pracodawcą a pracownikiem na podstawie umowy o pracę.

FORMY ZATRUDNIENIA: (umowa na czas określony, nieokreślony, okres próbny, umowa – zlecenie, umowa o dzieło, umowa na zastępstwo)

INNE FORMY: (w drodze wyboru, powołanie, mianowanie)

ZOBOWIĄZANIE – stosunek prawny, którego stronami są wierzyciel i dłużnik.

ŹRÓDŁA ZOBOWIĄZAŃ: (umowy, ogłoszenie, bezpodstawne wzbogacenie)

Zasady wykonywania zobowiązań:

- sposób wykonywania zobowiązań,

- czas i miejsce dokonania zobowiązania,

- współdziałanie przedmiotów zobowiązania.

Wygaśnięcie zobowiązania:

- jeżeli zostało zrealizowane, wykonane,

- jeżeli został przełożony termin wykonania,

- jeżeli zostało spełnione świadczenie „zamiast”, „w miejsce”,

- na skutek zwolnienia z długu.