Termin “eutanazja” (”dobra śmierć”, tzn. “bez bólu”), oznacza pozbawienie życia w przypadku nieuleczalnej choroby, na prośbę chorego, jego rodziny lub po podjęciu decyzji przez lekarza. Terminem tym określa się również “prawo do godnej śmierci”, w znaczeniu, że inni mogą decydować o zadaniu powyższej.
Typy eutanazji:
* Eutanazja
czynna -
śmierć jest spowodowana określonym działaniem
* Eutanazja
bierna -
śmierć spowodowana na skutek zaniechania terapii podtrzymującej
życie
* Eutanazja
dobrowolna -
świadoma prośba o spowodowanie śmierci, do eutanazji dobrowolnej
można zaliczyć również samobójstwa
* Eutanazja
niedobrowolna
- gdy chory nie jest w stanie wyrazić takiej prośby, np. jest w
śpiączce
ZA: 1)
litość i współczucie dla cierpiącego człowieka;
2)
przyrodzone i niezbywalne prawo do wolności;
3) idea „jakości
życia”, którą terminalnie chory traci wskutek cierpienia;
4)
pojęcie „sensu” i „bezsensu” życia;
5) pragmatyzm
(m.in. wysokie koszty opieki nad terminalnie chorymi i wykorzystanie
aparatury medycznej w leczeniu chorego, którego zdrowie rokuje
poprawę)
PRZECIW: -Zabicie niewinego człowieka zawsze jest złem.
Diagnozy lekarskie będące podstawą
do podjęcia decyzji o eutanazji mogą być błędne.
1) litość
i współczucie nie mogą być podstawą racjonalnych decyzji
moralnych, winny natomiast mobilizować do konstruktywnego działania
w celu pomocy nieuleczalnie chorym (np. medycyna paliatywna, ruch
hospicyjny, rozwój medycyny);
2) wolność człowieka ma
charakter ograniczony; nie istnieje bezwzględna autonomia
uprawniająca do swobodnego decydowania o własnym życiu, co wynika
m.in. ze społecznego charakteru wolności (prawo słabych o
opieki);
3) godność ludzka jako wartość ontyczna nie może
być utożsamiana z jakością życia, nawet jeśli jest przez nią
ograniczana; jeden wymiar życia („jakość”) nie może decydować
o jego całości (godności); sens lub bezsens istnienia jest
transcendentalny wobec jakości życia i czerpie swe uzasadnienie z
metafizyki i aksjologii;
4) pragmatyzm i względy ekonomiczne,
których utylitarny charakter sprzeciwia się podmiotowości
człowieka, nie mogą być podstawą moralnej decyzji dotyczącej
życia.
Przeciwnicy eutanazji wskazują także na fakt, że
eutanazja jako legalny zabieg medyczny wydaje się sprzeczny z
fundamentalną dla zawodu lekarskiego powinnością ochrony życia i
zdrowia. Prawo stanowione jako służebne wobec człowieka nie jest
władne zalegalizować podstawowego i przyrodzonego prawa człowieka
do życia
Argumenty ogólne przeciwko eutanazji wraz z częstymi odpowiedziami na nie :
01.
Argument ogólny : zabicie człowieka zawsze jest
złem.
Odpowiedź 1 : A co z obroną konieczną? Mam
prawo do zabicia człowieka i swojej obronie i w takim przypadku nie
określa się zabijania jako zło.
Odpowiedź 2 : A
wojny? Prowadząc wojnę całe społeczeństwo wyraża zgodę na
zabijanie innych ludzi, stojących po drugiej stronie frontu. W takim
przypadku nie określa się zabijania jako zło.
02.
Argument z Boga : Bóg
dał życie i tylko Bóg może je odebrać. Świadome pragnienie
eutanazji jest stawianiem się w roli Boga, a człowiek tego czynić
nie powinien. Eutanazja jest niezgodna z „prawem bożym”.
Odpowiedź
1 : Boga nie ma, więc argument jest nieważny.
Odpowiedź
2 : Bóg dał człowiekowi wolną wolę, dał mu prawo wyboru.
Oczywiście człowiek źle postępując naraża się na konsekwencje,
ale Bóg pozwolił mu tak postąpić. Odbieranie człowiekowi prawa
do eutanazji, jest postępowaniem przeciwko „bożemu prawu” do
posiadania wolności.
03. Argument
z błędów lekarskich :
diagnozy lekarskie będące podstawą do podjęcia decyzji o
eutanazji mogą być błędne. Czasami zdarzają się
niewytłumaczalne uleczenia.
Odpowiedź 1 : Oczywiście
lekarz może się pomylić. Dlatego powinien on konsultować w takim
przypadku, swoje decyzje z innymi lekarzami. Spowoduje to
minimalizację ilości pomyłek.
Odpowiedź 2 : Niewielka
ilość pomyłek lub niewytłumaczalnych uleczeń nie może tłumaczyć
ogromnej ilości bólu i cierpienia znacznie przeważającej ilości
innych ludzi, terminalnie chorych. Dłuższe życie nie jest
najwyższym dobrem, przeważającym wszystkie inne.
Odpowiedź
3 : Decyzja na eutanazję oznacza, iż osoba racjonalnie
podejmując decyzję, kieruje się znacznie większym
prawdopodobieństwem śmierci w cierpieniach i bólu, niż nikłą
szansą przeżycia i wyzdrowienia. W normalnym życiu również
bardzo często kierujemy się jedynie prawdopodobieństwem.
04.
Argument z nadużyć : w
przypadku legalizacji eutanazji może dochodzić do wielu nadużyć w
tym zakresie.
Odpowiedź 1 : Nadużycia należy
wyeliminować poprzez wprowadzenie bardzo rygorystycznego prawa i
rygorystycznie stosowanych metod kontroli.
05.
Pierwszy argument z równi pochyłej : od eutanazji
do ludobójstwa. Zalegalizowanie eutanazji staje się w rękach
państwa niebezpieczną bronią mogącą prowadzić do szeroko
zakrojonej akcji przeciwko własnemu społeczeństwu, przeciwko
przeciwnikom politycznym. Pierwszym krokiem jest przekonanie
wszystkich, iż istnieje coś takiego jak „życie niewarte
przeżycia”. Zaczyna się od ciężko i przewlekle chorych, potem
dołącza się jednostki społecznie nieużyteczne, a kończy na
jednostkach ideologicznie odmiennych (argument lekarza Leo Alexandra,
bazujący na nazistowskich Niemczech).
Odpowiedź 1 :
rządy bez skrupułów mają znacznie szersze możliwości radzenia
sobie z przeciwnikami, takie jak zaaranżowane „samobójstwa”,
„wypadki”, służby specjalne itp. Najlepszą obroną jest
zrobienie wszystkiego co możliwe aby rząd pozostał demokratyczny,
otwarty i kierowany przez ludzi ustatkowanych. W przeciwnym przypadku
zawsze znajdą sposoby na likwidację oponentów a eutanazja byłaby
najsłabszym z nich.
06. Drugi
argument z równi pochyłej :
zgoda na eutanazję powoduje zmniejszenie a w dalszej konsekwencji
brak szacunku dla ludzkiego życia. Akceptując eutanazję dobrowolną
z czasem zaakceptujemy też niedobrowolną, a potem i inne formy
pozbawiania życia dla dobra społecznego.
Odpowiedź 1 :
odpowiednia kontrola, obwarowanie przepisami prawnymi, przypadków
eutanazji spowoduje jej stosowanie jedynie w najbardziej
uzasadnionych przypadkach i nie spowoduje w społeczeństwie nagłej
chęci pozbawienia siebie życia, gdyż jak najdłuższe życie jest
podstawowym celem każdej jednostki. Tylko w skrajnych przypadkach
ten cel może być odsunięty na dalszy plan.
07.
Argument z cech człowieka : nie ma normalnych ludzi,
którzy sami, dobrowolnie zgodziliby się na własną śmierć.
Pragnienie śmierci to objaw chorobowy, który należy leczyć. Dając
człowiekowi pełną, prawidłową opiekę w trudnych chwilach,
możemy spowodować, iż nie zgodziłby się on na swoją
przedwczesną śmierć.
Odpowiedź 1 : Bardzo mała ilość
osób umierających ma szansę na taką pełną formę opieki
dotyczącej zarówno ciała jak i duszy, psychiki. Większość musi
samemu radzić sobie ze swoimi problemami.
08.
Argument z braku wolnego wyboru
: do zgody na eutanazję przekonują chorego najbliżsi lub
lekarze, aby „pozbyć się kłopotu”. Dla większości rodzin
taki chory człowiek jest jedynie problemem, sprawia ogromny kłopot.
W takim przypadku wystarczy tylko wzmianka „jesteś dla nas
ogromnym obciążeniem, twoja choroba wiele nas kosztuje”. Więc
zgoda na eutanazję jest zgodą wymuszoną a nie wolną. Wykrycie
tego typu przypadku jest w praktyce niemożliwe.
09.
Argument z etyki lekarskiej :
lekarz składający przysięgę Hipokratesa, nie ma prawa do
dokonywania eutanazji.