1. INIEKCJA – to podanie leku za pomocą igły (kaniuli) do tkanek, jam ciała albo naczyń krwionośnych

2. RODZAJE INIEKCJI: (5)

   - podskórna

   - śródskórna

   - domięśniowe

   - dożylne

   - dotętnicze

3. LEKI, KTÓRYCH CZĘSTO DOTYCZY NIEZGODNOŚĆ

   Antybiotyki	Octan potasu CH3COOK	Chlorowodorek peptydyny C15H22ClNO2
   Aminofilina	Chlorek wapnia	Tiopental
   Dobutamina	Glukonian wapnia C12H22CaO14	Witamina B1
   Dopamina	Metyloprednizolon	Witamina B kompleks
   Furosemid	Siarczan morfiny	Witamina C
   Heparyna	Dwuwęglan sodu Na2CO3

   4. WSTRZĄS ANAFILAKTYCZNY (ANAFILAKSJA)

   jest gwałtownym i najgroźniejszym objawem alergii o charakterze ogólnoustrojowym. Zależy od reakcji przeciwciała typu IgE z alergenem, którym jest najczęściej lek lub wstrzyknięte białko.
   
   

   1.W jej wyniku uwolnione zostają silne mediatory chemiczne działające głównie na mięśnie gładkie i układ naczyniowy.

   2. Warunkiem wystąpienia takiej reakcji jest, co najmniej dwukrotne zetknięcie się organizmu z danym antygenem.

   3. Pierwsze pobudza układ immunologiczny do produkcji przeciwciał, drugie wyzwala reakcję antygen - przeciwciało wśród objawów anafilaksji.
   
   5 .CECHY WSTRZĄSU ANAFILAKTYCZNEGO:
   - nagły początek,
   - objawy zagrażające życiu chorego,
   - odwracalność objawów - pod wpływem leczenia, a niekiedy samoistnie.

   6. PRZYCZYNY WSTRZĄSU ANAFILAKTYCZNEGO

   Reakcje anafilaktyczne najczęściej mają podłoże alergiczne, mogą wystąpić w wyniku:

ukąszenia przez owady i inne,
- po zastosowaniu niektórych leków (np. preparatów hormonalnych obcogatunkowych, kontrastów radiologicznych),
- po wstrzyknięciu surowicy obcogatunkowej w celach leczniczych lub profilaktycznych (np. w Polsce najczęściej surowicy przeciwtężcowej),
- po podaniu antybiotyku (zwłaszcza penicyliny),
- przy prowadzeniu leczenia odczulającego,
- niekiedy po zjedzeniu niektórych pokarmów (np. orzechy, mak).

Poza alergicznym podłożem wstrząs może zostać wywołany również przez nagłe bodźce termiczne lub silny ból.

7. OBJAWY WSTRZĄSU ANAFILAKTYCZNEGO

Objawy występują w kontakcie z antygenem mają przebieg gwałtowny i równie gwałtownie mijają (samoistnie lub pod wpływem leczenia). Zespół pełnoobjawowy może prowadzić do śmierci i obejmuje:
- złe samopoczucie,
- pobladnięcie,
- świąd dłoni i stóp obejmujący całe ciało,
- utrata przytomności,
- szybki i płytki oddech,
- wymioty,
- biegunkę,
- niewyczuwalne tętno,
- znacznie obniżone ciśnienie tętnicze,
- poty,
- zimne kończyny.

Zespół pełnoobjawowy należy jednak do rzadkości, zwykle nasilenie objawów jest mniejsze np.:
- rumień i pokrzywka całego ciała,
- świąd,
- obrzęk twarzy i błon śluzowych (trudności w połykaniu),
- duszność,
- możliwe napady astmy oskrzelowej,
- nieco obniżone ciśnienie tętnicze.

8. LECZENIE WSTRZĄSU ANAFILAKTYCZNEGO

1. Rozpoznanie wstrząsu anafilaktycznego ustala się na podstawie wywiadu, który wskazuje na ścisły związek czasowy między wstrzyknięciem leku/ukąszeniem a wystąpieniem objawów wstrząsu.

2. Leczenie wstrząsu anafilaktycznego powinno być natychmiastowe.

3. Jeżeli u chorego po ukąszeniu lub zastrzyku pojawią się objawy reakcji anafilaktycznej, wówczas zakłada się opaskę uciskową powyżej miejsca ukłucia/ukąszenia. Równocześnie podaje się hydrokortyzon i wapń.

4. W rozwiniętym wstrząsie podaje się adrenalinę (podskórnie) i leki przeciwhistaminowe (domięśniowo).

5. Profilaktycznie osoby podatne na występowanie anafilaksji zawsze powinny mieć przy sobie zestaw do pierwszej pomocy.

9. ZASADY PODAWANIA LEKÓW

1. Leki przechowuje się w oryginalnym opakowaniu, w zamkniętych szafach, w wydzielonym pomieszczeniu zabezpieczonym przed dostępem pacjentów i innych nie upoważnionych osób. Należy je tak rozmieścić, aby były dobrze widoczne,z łatwym do nich dostępem. Leki takie jak szczepionki, czopki, wymagają przechowywania w temperaturze 2-4°C. Narkotyki i trucizny podlegają ścisłej ewidencji, za ich wydawanie i dokumentowanie odpowiada lekarz. Ilość leków na oddziale powinna zaspokoić potrzeby w zakresie leczenia i nie można ich gromadzić w nadmiarze;

2. Do przygotowania i podawania leków niezbędne są odpowiednie przybory.Do nich należą między innymi: indywidualne kartki ze zleceniami dla pacjentów, wózek lub taca, kieliszki z podziałką, miseczki, moździerz, strzykawki, igły;

3. Przed przystąpieniem do przygotowania i podawania leków pamiętaj o umyciu rąk!

4. Przygotuj i podaj leki pacjentom zgodnie z pisemnym zleceniem lekarza;

5. Przygotuj leki w miejscu dobrze oświetlonym, w ciszy i spokoju, koncentruj uwagę na wykonywanej czynności i nie przerywaj jej

6. W czasie przygotowywania sprawdź lek co najmniej trzykrotnie oraz bezpośrednio przed podaniem pacjentowi

7. Pamiętaj, że pielęgniarka, która lek przygotowuje, podaje go osobiście

8. Uprzedź pacjenta, nie budząc niepokoju o przewidywanych skutkach stosowanego leczenia,takich jak np.suchość w ustach, zmiana zabarwienia stolca, konieczność ograniczenia ruchów czy gwałtownego wstawania z łóżka;

9. Leki, które mają być podane pacjentowi drogą iniekcji, muszą być przygotowane bezpośrednio przed użyciem z zachowaniem zasad aseptyki. Po otwarciu ampułki czy fiolki z lekiem i w czasie nabierania leku do strzykawki, zawartość ampułki ma kontakt z powietrzem. Pozostawienie nabranego leku w strzykawce „otwartej”, tzn. nie zabezpieczonej jałowym koreczkiem może być przyczyną mnożenia się drobnoustrojów w strzykawce. W gabinetach zabiegowych praktykowane jest wcześniejsze przygotowywanie leków do iniekcji (rozpuszczanie, nabieranie do strzykawek i przechowywanie na blacie szafki często w miejscu nasłonecznionym, np. przy oknie). Długie przechowywanie leków w nieodpowiednich warunkach sprzyja rozmnażaniu się drobnoustrojów, które mogą wywołać powikłania u pacjenta.

10. Jeżeli nie będzie właściwie zdezynfekowany korek fiolki, igła wkłuwana przez gumowy korek do fiolki ulegnie zainfekowaniu, a wraz z nią lek we fiolce. Z tego względu przed nakłuciem korka, należy go bezwzględnie zdezynfekować, odczekać aż korek wyschnie, a następnie wkłuć igłę;

11. W sytuacji, kiedy wchodzi w grę podawanie leku z jednej fiolki kilku pacjentom, należy przestrzegać zasad aseptyki;

12. Pacjentom leczonym w domu najlepiej jest przepisywać leki w opakowaniach zawierających jedną dawkę leku;

13. Po podaniu leków uporządkuj przybory, niektóre z nich, np. narzędzia, kieliszki włóż do środka dezynfekcyjnego

14. Udokumentuj podanie leków.

10. ZESTAW DO PODANIA LEKU PACJENTOWI DROGĄ DOŻYLNĄ

• Taca

• Preparat antyseptyczny

• Strzykawka (lub kilka strzykawek w zależności od ilości leków podawanych dożylnie, pojemność  strzykawek dostosowana do dawki i rodzaju leku)

• 2 igły (jedna do nabrania leku, druga do podania leku)

• Gaziki w małym pojemniczku

• Przylepiec z małym opatrunkiem

• Opaska ( staza) do założenia ucisku

• Kawałek ligniny lub ręcznik jednorazowego użycia ( do podłożenia pod rękę w czasie trwania zabiegu)

• Para rękawiczek

• Pojemnik na zużyte igły (ostre przedmioty)

• UWAGA !

  Sprawdź, czy opakowania ze strzykawkami i igłami nie są uszkodzone, ani przeterminowane.

  11. POSTACIE LEKÓW

  1 Postaci leków według właściwości fizykochemicznych

• 1.1 Postaci stałe

• 1.2 Postaci półstałe

• 1.3 Postaci płynne

• 2 Postaci leków według drogi podania

• 2.1 Leki doustne

• 2.2 Leki do stosowania w jamie ustnej

• 2.3 Leki do użytku dentystycznego

• 2.4 Leki do inhalacji

• 2.5 Leki do tchawicy i płuc

• 2.6 Leki do stosowania na skórę i przezskórnie

• 2.7 Leki do oczu

• 2.8 Leki do uszu

• 2.9 Leki do nosa

• 2.10 Leki dopochwowe

• 2.11 Leki wprowadzane do szyjki macicy

• 2.12 Leki doodbytnicze

• 2.13 Leki do pęcherza i cewki moczowej

• 2.14 Leki pozajelitowe