Podstawowe wiadomości z zakresu badania toksykologicznego

Przepisy BHP obowiązujące w laboratorium toksykologicznym

Diagnostyka zatruć

Zasady pobierania i wysyłania materiału biologicznego do badań toksykologicznych

a) przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w laboratorium toksykologicznym

b) diagnostyka zatruć ( wywiad toksykologiczny, objawy kliniczne, zmiany anatomopatologiczne, badania laboratoryjne)

c) wybór odpowiedniego materiału do badań toksykologicznych ( przyżyciowo i ze zwłok) zabezpieczenie i przesłanie materiału biologicznego do pracowni tokykologicznej

d) pisanie pisma przewodniego

Toksykologia to nauka o truciznach, pochodzeniu, właściwościach fizykochemicznych i działaniu na organizm

• ogólna

• eksperymentalna

• sądowa

• kliniczna

Teoretyczna toksykologia

• ogólna

• szczegółowa

• doświadczalna

Toksykologia stosowana

• kliniczna

• sądowa

Trucizna to substancja która po wprowadzeniu do organizmu żywego lub środowiska ( nawet w bardzo małych ilościach) dzięki swoim właściwościom fizykochemicznym wywołuje zaburzenia, uszkodzenia, śmierć, zmiany równowagi biologicznej lub trwałe jej zniszczenie.

Zatrucie = intoksykacja ( int tylko w laboratorium) to skutki i ob. Działania trucizn

Główne przyczyny zatruć

• leki (przedawkowania, doping)

• żywność ( obce substancje chemiczne, naturalne toksyny)

• zatrucia rozmyślne np. Środkami gryzoniobójczymi

• pestycydy ( ochrona roślin, higiena sanitarna, pozostałości w żywności np.: plastik)

• zatrucia w gospodarstwie domowym ( chemikalia tworzywa sztuczne, kosmetyki)

• produkcja przemysłowa

• skażenie biosfery

Czynniki jakie powinny być brane pod uwagę przy ocenie potencjalnej toksyczości zwierzęcia

• gatunek

• rasa

• wiek, płeć

• ciąża, laktacja

• pora roku

• czynniki środowiska ( temperatura, wilgotność)

• wentylacja, jakość i ilość dostępnej H20 i karmy

• rozmiary klatek i materiał z jakiego są wykonane

• obecność innych zwierząt

Badanie toksykologiczne

• polega na oznaczeniu małej ilości związków toksycznych w dużej ilości materiału balastowego ( gleba, woda, narządy, zwierzę, pasza)

Diagnostyka zatruć

1. wywiad toksykologiczny

2. objawy kliniczne

3. zmiany anatomopatologiczne

4. badania laboratoryjne

Wywiad toksykologiczny

a) zwierzęta hodowlane

1. Miejsce i czas zachorowania, padnięcia lub uboju z konieczności

2. ilość i gatunek zwierząt padłych, chorujących lub poddanych ubojowi z konieczności

3. liczba i gatunek zwierząt w danym gospodarstwie

4. gdzie i kiedy zaobserwowano pierwsze objwy

5. sposób żywienia, przygotowania, podawania paszy

6. ogólne warunki higieniczne panujące w danym gospodarstwie

7. obecność w okolicy zakładów przemysłowych

8. zabiegi agrochemiczne prowadzone w okolicy

b) owady

1. data i rodzaj zastosowanego w okolicy zabiegu agrotechnicznego

2. nazwa i postać stosowana środka

3. warunki amfoteryczne panujące w momencie zabiegu do chwili zauważenia zmian w zachowaniu pszczół

4. po jakim czasie po zabiegu zaobserwowano zamieranie pszczół, gdzie one ginęły

5. czy w sąsiednich pasiekach również zaobserwowano zamieranie pszczół

6. odległość pasieki od miejsca stosowania środków chemicznych, rodzaj upraw i ???

7. zachowanie pszczół

Pobieranie materiału

a) przyżyciowo

• krew 100 ml

• mocz

• wymioty lub popłuczyny z żołądka

• sierść, fragmenty kopyt, racic, pazurów, ( w kierunku metali ciężkich, bez skóry!)

b) pośmiertnie

• zwłoki w całości

• żołądek wraz zawartością lub próbki treści żołądkowej w ilości 0,5-1kg

• podwiązany odcinek jelit cienkich, grubych wraz z zawartością

• od małych zwierząt cała wątroba, od dużych wycinki ( co najmniej 400g) z woreczkiem żółciowym

• wycinki z jelit cienkich i grubych najlepiej na granicy zmian

• od małych zwierząt obie nerki, od dużych jedną lub odpowiednio duży wycinek

• mózg od małych w całości, od dużych 400g

• krew 100 ml

• mocz by pobrać tkankę w kierunku neurotoksyn może być to (zwykle) tkanka tłuszczowa

• dodatkowo

  • próbki materiału podejrzanych o wywołanie zatrucia

  • resztki karmy

  • próbki wody

  • próbki substancji z którymi zwierzęta mogły się zetknąć

Wysłany materiał

• czyste opakowanie ( nie powinno zawierać konserwantów)

• przestać jak najszybciej lub mrozić

• oznakowanie: co zawiera, od jakich zwierząt i w jakich ilościach

• zawiera dołączone pismo przewodnie