Jolanta Data

Kierunek: Technik weterynarii

TW A – semestr IV

BEZROBOCIE -

przyczyny i skutki.

Praca kontrolna nr. 1

Przedmiot: Usługi weterynaryjne

Wykładowca: mgr inż. Urszula Pająk

Pojęcie bezrobocia:

Bezrobocie to stan w gospodarce, gdy więcej ludzi poszukuje pracy, niż jest miejsc pracy,
to znaczy podaż pracy jest większa niż popyt na nią.

Podobnie jak na rynku towarów i usług , na rynku pracy także może wystąpić nierównowaga. Gdy liczba osób poszukujących pracy przewyższa liczbę wolnych miejsc pracy, wówczas mówimy
o pojawieniu się zjawiska bezrobocia.

Bezrobotny to osoba pozostająca bez pracy, nie ucząca się w systemie dziennym, zdolna
i gotowa podjąć pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, która między innymi:

• ukończyła 18 lat (z wyjątkiem młodocianych absolwentów)

• nie ukończyła: kobieta – 60 lat; mężczyzna – 65 lat

• nie nabyła prawa do emerytury lub renty.

Bezrobotny wg. urzędu pracy – status zarejestrowanej osoby bezrobotnej zyskuje ta osoba, która spełnia podane kryteria:

• jest niezatrudniona i nie wykonuje pracy zarobkowej

• jest zdolna i gotowa do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy

• nie uczy się w systemie dziennym

• jest zarejestrowana we właściwym dla miejsca zameldowania powiatowym urzędzie pracy

• jest w wieku: 18-60 lat kobiety lub 18-65 lat mężczyźni

• nie nabyła prawa do emerytury lub renty, nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego

• nie jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej o powierzchni użytków rolnych, które przekraczają 2 ha przeliczeniowe

• nie uzyskuje miesięcznie przychodu w wysokości przekraczającej połowę minimalnego wynagrodzenia za pracę, z wyłączeniem przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych.

Przyczyny bezrobocia:

W gospodarce centralnie planowanej problem bezrobocia nie istniał (oficjalnie), istniało jednak tak zwane bezrobocie ukryte, które spowodowane było nieracjonalnym wykorzystaniem siły roboczej
w przedsiębiorstwach. Jak wiadomo w czasach do 1989 roku przedsiębiorstwa nie kierowały się zasadami rynkowymi. Wraz ze zmianami gospodarczymi w Polsce, które nastąpiły w latach dziewięćdziesiątych XX wieku podniosła się wydajność pracy, a co za tym idzie zmniejszyło się zatrudnienie. Pojawienie się bezrobocia było efektem tych zmian gospodarczych po 1989 roku, a jego aktualny poziom wynika z obecnego stanu gospodarki.

Podstawowe czynniki wpływające na pojawienie się bezrobocia oraz jego wzrost to:

• gwałtowne urynkowienie gospodarki w latach 90-tych XX wieku powiązany z niską konkurencyjnością produktów i związaną z tym likwidacją wielu zakładów pracy

• załamanie się eksportu polskich surowców i towarów na rynki krajów byłego bloku wschodniego oraz otwarcie polskiego rynku na import towarów stanowiących dużą konkurencje dla rodzimej produkcji

• racjonalizacja zatrudnienia w prywatyzowanych przedsiębiorstwach

• zmniejszenie się popytu konsumpcyjnego na skutek realnego obniżenia dochodów ludności

• zmniejszenie poziomu inwestycji z powodu wysokiego oprocentowania kredytów

• wysokie koszty produkcji wynikające z polityki podatkowej państwa i systemu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych

• wejście na rynek pracy roczników wyżu demograficznego

• zbyt wolne dostosowanie się systemu edukacji do potrzeb rynku pracy

• niewielka wydolności systemu pośrednictwa pracy

• zmiany koniunktury w gospodarce

Przyczyną bezrobocia jest niedopasowanie rynku pracy do zmian w gospodarce lub powstające nadwyżka siły roboczej spowodowana wejściem wyżu demograficznego w wiek produkcyjny. Takie „niedopasowania” rynku pracy dzieli bezrobocie na:

• bezrobocie frykcyjne – które jest efektem ciągłych zmian w gospodarce rynkowej. Powstają nowe miejsca pracy, inne zostają likwidowane. Takie bezrobocie ma charakter przejściowy,

• bezrobocie strukturalne – spowodowane z niedopasowania struktury popytu i podaży na rynku pracy. Likwidowane są stare branże, zamykane duże zakłady pracy. Poziom bezrobocia jest zazwyczaj wysoki i ma charakter stały, jest dużym problemem dla ludzi, którzy stracili pracę,
  a także wymaga dużych nakładów finansowych ze strony państwa.

Skutki bezrobocia:

Bezrobocie wynikające z nierównowagi na rynku pracy jest zjawiskiem negatywnym dla osób nim dotkniętych, ale także dla całej gospodarki oraz dla państwa. Skutki bezrobocia rozpatrywane są
w aspekcie ekonomicznym i społecznym.

Skutki ekonomiczne to strata w PKB wynikająca z niewykorzystania w pełni zasobów siły roboczej w danym państwie. Do ekonomicznych skutków bezrobocia zaliczamy:

• spadek dochodów ludności – skutkiem czego jest ograniczenie konsumpcji, a co za tym idzie zmniejszeniem popytu na dobra i usługi, co prowadzić może do kryzysu w gospodarce

• zmniejszenie dochodów do budżetu państwa – osoby bezrobotne nie płaca podatku dochodowego oraz składek na ubezpieczenie społeczne, kupują także mniej towarów – brak wypływów z podatków pośrednich

• zwiększenie wydatków z budżetu państwa na zasiłki dla bezrobotnych oraz działania związane z ograniczaniem bezrobocia

• obniżanie płac przez pracodawców

• zatrudnianie bezrobotnych „na czarno” w tak zwanej szarej strefie – brak umów i płacenie podatków oraz ubezpieczeń

Do skutków społecznych zaliczyć możemy:

• ubożenie społeczeństwa – powoduje pogorszenie standardu życia i wzrost liczby osób bezdomnych

• obniżenie umiejętności i kwalifikacji osób bezrobotnych, które zostają bez zatrudnienia przez dłuższy czas

• konieczność przekwalifikowania się osób bezrobotnych

• zagrożenie patologiami społecznymi – alkoholizm, narkomania, przestępczość

• pojawienie się zjawiska dziedziczenie biedy i bezrobocia – dzieci osób bezrobotnych są bierne na rynku pracy

• obniżanie poczucia własnej wartości u osób bezrobotnych

• marginalizacja społeczna ludzi bezrobotnych

• problemy rodzinne – wzrost liczby rozwodów

• wzrost frustracji – powoduje działania agresywne w grupach młodych osób pozostających bez pracy

• hamowanie rozwoju zawodowego

• obniżenie aspiracji edukacyjnych i zawodowych.

Bezrobocie może mieć również pozytywny wpływ na rynek pracy. Zwiększa się wydajność pracy wśród zatrudnionych, wzrasta szacunek do pracy i zwiększa się dyscyplina. Młodzież chętniej zwiększa poziom zatrudnienia, gdyż to daje im większe szanse na znalezienie lepiej płatnej pracy.

Słowniczek – pojęcia dodatkowe:

Stopa bezrobocia – udział bezrobotnych w zasobach pracy.

Zasoby pracy – pracujący oraz bezrobotni w danej gospodarce.

Podaż pracy – określona liczba ludzi gotowych podjąć pracę za oferowaną płacę w określonym czasie.

Popyt na pracę – zapotrzebowanie pracodawców na pracowników przy danym poziomie płac
i w określonym czasie.

Zatrudnienie – określona liczba osób wykonujących pracę na podstawie obowiązujących norm prawnych.

Bibliografia:

„Krok w przedsiębiorczość” Zbigniew Makieła, Tomasz Rachwał, wyd. Nowa Era

„Przedsiębiorczość – klucz do sukcesu” Agnieszka Mikina, Małgorzata Sienna, wyd. Rea

„Podstawy przedsiębiorczości” J. Korba, Z. Smutek, podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych, OPERON 2012

Jolanta Data TW A semestr IV

Akademia Zdrowia, Rzeszów 2013

24/03/2013