Anthony Giddens- Sprzeczności państwa opiekuńczego.

Dla lewicy kwestie ochrony państwa opiekuńczego są jedną z najważniejszych. Problem w obecnym dyskursie stanowi brak jasnego określenia czym jest ,,państwo opiekuńcze’’. Nurt reformistyczny państwa socjalizmu zakłada, że państwo organizuje opiekę: interweniuję w gospodarkę po to aby porządek społeczny stał się bardziej sprawiedliwy. Bieda, bezrobocie, choroby nie są jednak zjawiskami danymi z którymi państwo musi sobie radzić. Są one ustanawiane jako element procesu państwowotwórczego, definiowanego nie przez same państwo, lecz przez konflikty i zmagania agend państwowych z innymi organizacjami.

Państwo opiekuńcze ma wiele źródeł strukturalnych. 1- instytucje opiekuńcze zapoczątkowały dążenia do stworzenia społeczeństwa, w którym rola pracy, rozumianej jako zatrudnienie w przemyśle, jest centralna i definiująca. Może się wydawać, że opieka socjalna obejmuje tylko tych, którzy nie są na rynku pracy, 2- państwo opiekuńcze zawsze było państwem narodowym, pragnienie promowania solidarności narodowej, 3- państwo opiekuńcze od samego początku zajmowało się zarządzaniem ryzykiem. Zabezpieczenie społeczne ma wyeliminować ryzyko w społeczeństwie budującym swą zamożność, zorientowanych na przyszłość.

Główne ryzyka, którymi państwo opiekuńcze musi zarządzać wynika z problemu podziału klasowego spowodowanego rozdziałem pracy.

Konsekwencje klasowego podziału pracy:

1. Klasa w większej części nie jest już odbierana jako klasa, lecz jako ograniczenie lub możliwości emanujące z różnych źródeł. W coraz mniejszym znaczeniu doświadczana jest już jako zbiorowy los.

2. Jednostka odnosi się do systemu klasowego nie tylko jako producent, ale jako konsument. Styl życia czynnikiem grupującym

3. Problemy jakie mogą powodować czynniki klasowe albo być pod ich silnym wpływem są postrzegane lateralnie a, nie horyzontalnie. Pokoleniowy pas transmisyjny zrywa się- dzieci wybierają inne zawodowy niż rodzice.

4. Klasa jest w mniejszej mierze doświadczeniem całego życia niż wcześniej (przerwy w pracy przez bezrobocie, awans z pracy fizycznej)

5. Włączenie do rynku pracy lub wykluczenie z niego liczy się obecnie bardziej niż dawniej.

Polityka generatywna a pozytywna opieka społeczna

Te ryzyka powodują powstanie niepewności wytworzonej, która przenika każda sferę życia . Jest to ryzyko aktywne przeciwstawiane w ramach działania organizowanego w sposób refleksyjny, sugeruje koncepcje pozytywnej opieki społecznej.

Istnieje potrzeba nowego podejścia do biedy i upośledzenia. Próby redystrybucji bogactwa lub dochodów za pomocą środków fiskalnych i poprzez klasyczne systemy opiekuńcze generalnie się nie sprawdziły. Odnosi się to zarówno do państwa opiekuńczego w krajach uprzemysłowionych, jak i do relacji między bogatymi a uboższymi państwami świata. Prawdopodobnie z biedą można walczyć tylko za pomocą koncepcji pozytywnej opieki, opartej na bliźniaczych ideach: polityce życia i polityce generatywnej. Skoro uwarunkowania opieki społecznej są obecnie pod tak silnym oddziaływaniem globalizacji, nie podlega dyskusji fakt, że zachodnich państw opiekuńczych nie można uznawać za takie, które mogłyby dobrze prosperować niezależnie od tego, co dzieje się w resztą świata. Inaczej państwa zachodnie musiałyby siłą trzymać państwa Trzeciego Świata na dystans, a w krajach tych byłaby coraz większa dyslokacja obszarów uprzywilejowanych od zubożałych, a także trawionych przestępczością.

Rozwój alternatywny - nie byłby to socjalizm w sensie centralnie zarządzanych gospodarek jaki wyłoniłby się z globalnego porządku kapitalistycznego, nie była by to tez seria szablonowych wzorców, jakie narzucono by innym. Byłby to generatywny program polityczny, opierający się na polityce i działaniach już istniejących w kilku albo wielu miejscach. Rozwój alternatywny miałby takie cechy:

- refleksyjne zaangażowanie i zachęcanie do niego, lokalne ruchy społeczne i grupy samopomocowe.

- ograniczenie szkód zarówno w lokalnej kulturze, jak i w środowisku, modernizacja przyniosła wiele z tych szkód, wiec tego nie naprawi. Konserwatyzm powinien być rozumiany jako racjonalna odpowiedź na destruktywność nowoczesności

- kwestie polityki życia za centralne dla polityki emancypacyjnej a nie na odwrót.

- samowystarczalność i integralność jako środki samego rozwoju

- dwa odmienne źródła kryzysu: bogaci wywołują katastrofy środowiskowe poprzez promowanie lub tolerowanie niegospodarnych wzorców produkcji i konsumpcji. Biedni niszczą pośrednio i defensywnie

- poprawa pozycji kobiet w stosunku do mężczyzn

- prymat autonomicznej opieki zdrowotnej

- ludzie mają dążyć do dużych rodzin, ponieważ zapewnia to opiekę na starość. Rozwój rodziny ale walka z wykorzystywaniem dzieci i systemem patriarchalnym

- uznanie formalnych i rzeczywistych praw oznacza także wyszczególnienie współistniejących obowiązków

Rozwój alternatywny ma się tyczyć także zmian demograficznych, problemu starzenia się społeczeństw- powinni stać się oni dobrem i stanowić wartość produkcyjną.

Część problemów można przedstawić na podstawie struktury rombu ( s. 187) - napięcia rozkładające się wzdłuż linii łączących cztery instytucjonalne sfery doświadczające oderwania od tradycji.

Generatywny model równości: Państwo opiekuńcze nie zdołało przenieść zasobów od grup zamożniejszych do grup biedniejszych. Także neoliberalny model budowania bogactwa- przesączania w dół nie sprawdził się. Giddens proponuje generatywny model równości spowodowany potrzebą generalnych reform, mający na celu zawarcie paktu o styl życia między zamożnymi a biednymi .

1. Wspólnotę interesów dotyczącą ochrony środowiska i ograniczenia emisji substancji toksycznych można wykorzystać do stanowienia polityki, którą w efekcie będzie redystrybucyjna na korzyść biednych

2. Te same względy odnoszą się do obrony tradycji i lokalnych solidarności

3. Większa elastyczność pracy dla bardziej zamożnych nie musi prowadzić do podwójnych rynków pracy, jeśli zostanie połączona z ruchami na rzecz innych porozumień społecznych, zwłaszcza między płciami

4. Istniejące systemy opieki zdrowotnej przebudować tak, bo odłączyć regulacje cyklu życiowego od ograniczenia nierówności strukturalnych- w szczególności od zapobiegania tworzeniu się wyłączonych podklas

5. Dla szczęścia człowieka ważne są też środki i regulacje ekonomiczne, które wpływają na prawa demokratyczne i unikanie przemocy.

Nowoczesność pod znakiem minus: kwestie ekologiczne i polityka życia.

Przytacza pogląd Bookchina, że radykalizm, który nie udał się w socjalizmie można uratować poprzez ruch ekologiczny. Według niektórych ekologów społeczeństwo ekologiczne to takie, które zachowuje lub przywraca równowagę i integralność biosfery, jest to dla niego cel. Inni twierdzą, że głęboka ekologia postuluję potrzebę nowej filozofii politycznej i moralnej, która postrzega istoty ludzkie jako istniejące w przyrodzie i z nią, zamiast jako nadrzędne wobec niej. Rozumie także powiązania pomiędzy przyrody i wspólnoty społecznej, co doskonale rozumiały ludy prymitywne, a co zostało zarzucone we współczesnych cywilizacjach.

Radyklane podejście do kwestii ekologicznych Giddens nazywa ‘’zieloną utopią’’ . Jeśli kapitalizm nie ulega kryzysowi gospodarczemu, to może uda się go zburzyć kryzysem ekologicznym?

Niszczenie natury określane jest jako zbrodnia, ponieważ niszcząc ją niszczymy samych siebie. Poprzez próbę osiągnięcia jak największych zysków jak najmniejszym nakładem prowadzimy do dewastacji środowiska w którym żyjemy. Mimo, iż obecnie ruchy zielonych łączy się z lewicą to w historii można znaleźć powiązania ze starymi konserwatystami. Łączy je chęć obrony czegoś starego, tradycyjnego, pięknego. Często wystąpienia ekologów można by próbować przypisać konserwatystom, np. wypowiedzi na temat problemu dezintegracji jednostki rodzinnej, szacunek dla wzajemnego powiązania rzeczy. Mimo to, w obecnych czasach ruchy ekologiczne często słyszą krytykę z ust konserwatystów. Nie mogą oni jednak zaprzeczyć, że oba te nurty mają niektóre wspólne ideę, np., temat umowy społecznej jako ugody pokoleniowej, oporu przed nowościami i eksperymentami społecznymi itp.

Ruchom społecznym blisko w podobnym stopniu zarówno do socjalizmu jak i do prawicy. Autor wzywa do tego, by nie przyjmować teorii politycznej zielonych ze względu na jej powierzchowną atrakcyjność, bo taka teoria jest wyrazem problemów społecznych i politycznych, które nadal czekają rozwiązania.

Ważnym problem, rozróżnianym przez specjalistów jest kwestia ochrony środowiska, co nie jest tożsame z ekologią. Ochrona jest reformistyczna, ekologia rewolucyjna. Strach wywoływany kurczącymi się zasobami naturalnymi powoduje poważne rozmowy w tym temacie naukowców z każdej strony politycznej. W dyskursie o prawicy i socjalistach, które rozpatrują wartość albo w kategoriach satysfakcji konsumenta albo w produkcji zieloni się wyróżniają, ponieważ ukazują kategorię wartości z zasobów naturalnych. (przykład firmy i krajobrazu).

W dyskursie o tym, co naturalne, co dotyczy środowiska i nas można wyróżnić kategorie:

Przyrody: + wznowiona ochrona pozaludzkiego świata

- skażenie, degradacja środowiska

Rozrodczość: - przypadkowa inżynieria genetyczna, eugenika

+ pozytywna ocena życia, seksualizm

Systemy globalne: - katastrofy na wielką skale, wypadki wynikające z ryzyka wytworzonego

+ współpraca globalna i podtrzymywany rozwój

Bycie osobą: - środowiskowe zagrożenia zdrowotne, osobista ,,bezznaczeniowość’’, nałogi

+ holistyczne podejście do ciała i jaźni.

Teoria polityczna a problematyka przemocy.

Jeden z ważniejszych problemów społecznych, czyli przemoc nie zajmuje znaczącego miejsca zarówno w dyskursie lewicowym, jak i liberalnym. Socjaliści zakładali, że w ich społeczeństwie takowy problem nie będzie istniał. Konserwatyści więcej poruszali tę kwestię, czasem nawet gloryfikowali wojnę i kwestię militarne. Autor zaznacza, że kwestia przemocy dotyczy wielu kwestii, zarówno w aspekcie władzy, jak i życia prywatnego. Ponieważ temat jest tak pojęty, Giddens próbuje rozstrzygnąć tylko kwestie możliwości ograniczenia roli wojny, zmniejszenia przemocy seksualnej, przemocy wynikającej z konfliktów kulturowych i etnicznych. Aby wykazać, iż każda z tych kwestii ma element łączący, którym jest ugoda.

Ugoda rozumiana jest przez autora jako relacja długofalowego rozwoju nowoczesnych instytucji i nowoczesnego państwa. Ugoda nie oznacza, że przemoc w państwie całkowicie zanika. W całej rozciągłości przemoc przystaje do prowadzenia wojen na arenie międzynarodowej. Ugoda odnosi się, przynajmniej w przypadku państw do mniej lub bardziej skutecznego monopolu władz politycznych państwa na środki przemocy. Nie należy zapominać, że problem stanowią ugody wewnątrz państwa, między narodami. Jednak w obecnym świecie wojna domowa postrzegana jest jako coś nienaturalnego. Nastąpiło uprzemysłowienie wojny, produkcja masowa broni, wojna przestała być rytuałem. Obecnie społeczeństwo ‘’postmilitarne’’, militaryzm w starym znaczeniu zanikał przez: zmieniająca się, i częściowo zmniejszająca, autonomia klasycznych państw narodowych, zanikanie wyraźnych wrogów zewnętrznych, zmniejszający się wpływ klasycznego nacjonalizmu, zanikanie wojny na wielką skalę.

Czy można uznać, że te procesy prowadzą do zmniejszania roli przemocy militarnej w zażegnywaniu sporów? Czy ugoda wewnętrzna obecnie poszerza się na obszary zewnętrzne?. Autor udziela odpowiedzi twierdzącej. Zdaje sobie sprawę, że społeczeństwo postmilitarne nie jest społeczeństwem, z którego usunięte zostało zagrożenie przemocą zbrojną na dużą skalę, zwłaszcza jeśli zważyć na rozległe różnice ekonomiczne w obrębie systemu globalnego. Rywalizacja pozostanie na świecie, jednak ład postmilitarny jest prawdopodobnie mniej podatny na masową mobilizację dla celów militarnych niż dawniej. Mniejsze, bardziej cywilizowane siły zbrojne nadal mogą toczyć wojny z wielką niszczycielską siłą. Wydaje się jednak, że wojsko stanie się funkcjonalnie jeszcze bardziej oddzielone od innych grup niż wcześniej, perspektywa udziału w wojnie młodych mężczyzn może zostać wyeliminowana.

Męskość a wojna- feministki oskarżają mężczyzn o używanie przemocy. Przygotowanie ideologiczne, waleczność, służba wojskowa. Obecnie upadek ideału męskości- wdarcie się kobiet na scenę życia publicznego. Wojna męsko- damska jest totalna, o dominację, przestępstwa seksualne. Teza, że jak mężczyzna nie może użyć przemocy na kobiecie to ją zastępuje- księża pedofile, więźniowie homoseksualiści. Przyznanie, że patriarchat nie był jednak wymierzony tylko przemocą wobec kobiet- był od mężczyzn i dla mężczyzn, posiadano kobiety ale i je szanowano. Stanowiło to część ładu społecznego. Dziś ten system albo już upadł, albo upada, kobiety to taka sama siła robocza, panuje równość płci. Kierownicy to nadal faceci, bo kobiety mają większą rolę w życiu dzieci, ale nie można mieć wszystkiego na raz.

Ważną kwestią jest tez przemoc z powodu konfliktów etnicznych i kulturowych.

- są dużym zjawiskiem, na wielu kontynentach

- przeszłe konflikty, np. w Jugosławii kreują przyszłość

- globalizm powoduje zatarcie się różnic, także etnicznych