400 000 - 8 000  PALEOLIT

400 000 - 100 000  dolny paleolit

100 000 - 40 000  środkowy paleolit

40 000 - 10 000  górny paleolit

10 000 - 8 000  schyłkowy paleolit

8 000 - 4500  MEZOLIT

4500 - 1600  NEOLIT

CHRONOLOGIA STYLÓW WG. LEROI-GOURHANA (PALEOLIT)

• 70 000 - 50 000  kultura mustierska (neandertalczyk)

• 35 000 - 30 000  kultura szatelperońska

• 30 000 - 25 000  kultura oryniacka

• 25 000 - 20 000  kultura grawecka

• 20 000 - 15 000  kultura solutrejska

• 15 000 - 13 000  kultura magdaleńska wczesna

• 13 000 - 10 000  kultura magdaleńska środkowa

• 10 000 - 8 000  kultura magdaleńska późna

Okres prefiguratywny

* późna kultura mustierska (ok. 50 tys. p.n.e.)

- znano ochrę i zbieranie skamielin

- brak dzieł figuratywnych

* kultura szatelperońska (ok. 35 tys. p.n.e.)

- inauguruje ozdoby

- brak wyraźnych postaci

- liczne kości i płytki kamienne z regularnymi nacięciami

- obfitość ochry

Okres prymitywny (styl I i II)

* kultura oryniacka (ok. 30 tys. p.n.e.), styl I

- wizerunki ryte lub malowane na płytkach wapienia (Dordonia: La Ferrassie, Abri Cellier, Isturitz, płd. zach. Francja)

- wizerunki abstrakcyjne i nieporadne, przedstawiające głowy i przednie części zwierząt (na ogół nie dających się zidentyfikować) przemieszane z wyobrażeniami narządów płciowych.

* styl II, kultura grawecka i wczesna solutrejska (ok. 25-20 tys. p.n.e.)

- postaci zwierząt jednolicie skonstruowane: wichrowata krzywa szyjno-grzbietowa, szkicowo potraktowane szczegóły (żubra, konia, mamuta, koziorożca, itp)

- postaci ludzkie: środkowa część ciała ogromna w stosunku do głowy i kończyn (Gironde: Par-non-Pair; Pireneje: Gargas)

Okres archaiczny (styl III)

* kultura solutrejska (ok. 20-15 tys. p.n.e)

- bardzo dobra jakość wykonania malowideł, rzeźb i rytów, opanowana technika

- kończyna konia podobna jak w stylu II

- specyficzne proporcje: postaci zwierzęce mają olbrzymie ciało, a łeb i kończyny małe, postaci ludzkie tak samo

- liczne przedstawienia ścienne (Dordonia: Lascaux; Kantabria: La Pasiega)

- ewolucja znaków (znaki przegrodzone, po których następują znaki połączone)

Okres klasyczny (styl IV starszy)

* kultura magdaleńska

- bardzo zaawansowany realizm kształtów

- zwierzęta przedstawione w proporcjach zbliżonych do naturalnych

- figury uboczne cechuje bogactwo sierści i modelunku

- postaci jakby zawieszone, ze zwisającymi kończynami (dopiero pod koniec tego okresu zdają się opierać na ziemi)

- ewolucja postaci ludzkiej, czasem zredukowanej tylko do środkowej części ciała, pozbawionej głowy, piersi i rąk, przedstawionej z profilu (figurki i wizerunki ścienne)

- duże rozprzestrzenienie geograficzne jaskiń zdobionych

- na ten okres przypada większość dużych stanowisk (Vienne: Angles-sur-l’Anglin; Dordonia: Font-de-Gaume, Cap-Blanc, Les Combarelles; Ariege: Niaux, Trois-Freres, Montespan; Kantabria: Altamira, El Castillo)

Okres późny (styl IV młodszy)

* kultura magdaleńska młodsza (ok. 10 tys. p.n.e.)

- stopniowe zanikanie zdobionych jaskiń

- dominuje sztuka mobilna

- postaci tracą ostatnie ślady dawnych stylów

- przedstawienia zwierząt realistyczne, precyzja kształtów i ruchu

- sztuka mobilna dociera do Wielkiej Brytanii, Belgii i Szwajcarii

- ok. 9 tys. p.n.e. następuje nagły upadek sztuki młodszego paleolitu

- nieporadność i schematyzm w nielicznych zachowanych świadectwach końcowego okresu kultury magdaleńskiej