Dietetyka ćwiczenia 3
25.02.2013
PRZEMIANA MATERII
Metabolizm to ogół przemian biochemicznych i reakcji enzymatycznych zachodzących w komórce lub organizmie umożliwiających przemianę materii w energii. U organizmów jednokomórkowych metabolizm warunkuje spełnienie funkcji życiowych natomiast u wielokomórkowców duża część aktywności metabolicznej służy inny komórką........
Wyróżniamy dwa kierunki przemiany:
anabolizm- to reakcja syntez związków bardziej złożonych z prostych wymagające dostarczania energii. Energia ta umożliwia podniesienie poziomu energetycznego związków w czasie procesu chemicznego. Powstają w ten sposób produkty reakcji zawiera większą ilość energii, niż substraty. Dostarczana energia zostaje zmagazynowana w postaci wiązań chemicznych.
Anabolizm to :
procesy syntezy w organizmie związków dostarczających energie ( glukoza, glikogen)
procesy
syntezy białka ( enzymatyczny, transportowych, strukturalnych) i
związany z tą syntezą kwasów rybonukleinowych
Katabolizm- to reakcja chemiczna podczas, których następuje obniżenie poziomu energetycznego substratów w wyniku ich rozkładu na związki proste oraz wydzielana jest energia. Uwalniana energia wyzwala się podczas rozrywania wiązań wysokoenergetycznych substratów.
Katabolizm to :
uwalnianie energii cieplnej, wykorzystywanej utrzymania temperatury ciała
rozpad ATP dostarczający organizmowi energii swobodnie do przebiegu wszystkich procesów życiowych
usuwanie z organizmu związków wchłoniętych niepotrzebnych, a takich związków wadliwie zsyntetyzowanych lub zsyntetyzowanych prawidłowo ale w danym czasie zbędnym
Reakcje chemiczne wymagające dopływu energii są powiązane z tymi, które tą energię dostarczają. Dlatego anabolizm i katabolizm zachodzą jednocześnie. Jednak mają miejsce w różnych obszarach komórki. Aby ta zależność była możliwa, energia uwalniana podczas jednego procesu, musi zostać przetransportowana do miejsca, gdzie zachodzi proces energochłonny. Nośnikiem tej energii są tzw. związki wysokoenergetyczne.
Przemiany anaboliczne i kataboliczne wykazują różną intensywność, która zależna jest od wieku organizmu. W młodych osobników przeważają reakcje syntezy, u dojrzałych-intensywność wyrównuje się, a u starych- dominują reakcje rozpadu.
W przebiegu reakcji metabolicznych ogromną rolę pełni wysoko energetyzm. Związek jakim jest Adenozyno-5'-trifosforan (ATP ). Jego energia skumulowana w wiązkach może być wykorzystywana w reakcji endoenergetycznej. Synteza ATP odbywa się głównie w mitochondriach.
W metabolizmie udział biorą enzymy. Są one biokatalizatorami białkowymi. Wytworzone prze każdy żywy organizm. Ich zadaniem jest regulacja szybkości przebiegu reakcji biochemicznych. Uczestniczą w : biosyntezie białka, tłuszczy i węglowodanów. Te procesy są rodzajami anabolicznymi.
PRZEMIANA MATERII PODSTAWOWEJ (PPM)
Najmniejsza wielkości przemiany materii jaka zachodzi w organizmie człowieka będące na czczo przez 12 godzin , w całkowitym spokoju psychicznym i fizycznym, po półgodzinnym odpoczynku w pozycji leżącej, w normalnych warunkach klimatycznych.
PPM to ilość energii niezbędna do utrzymania takich procesów życiowych jak ; utrzymanie temperatury ciała, aktywność mózgu, wątroby, serca, nerek, mięśni, pracy jelit, krążenia krwi i limfy.
Wielkość przemiany podstawowej zależy od :
wieku
płci
wysokości i masy ciała
klimatu
stanu zdrowia
gruczołów wydzielniczych wewnętrznie
Zmienia swoją wartość w ciągu doby podczas snu wielkość jej jest najniższa.
METODY POMIARU
Do pomiaru wielkości podstawowej przemiany materii stosuje się dwie metody. W metodzie kalorymetrii bezpośredniej w specjalnej komorze.
W praktyce stosuje się łatwiejszą metodę kalorymetrii pośredniej. Wielkości wydatku energetycznego oblicza się na podstawie pomiaru wytworzonego prze organizm …...
PRZEMIANA PONADPODSTAWOWA
Jej wielkość określa całkowita dobowe zapotrzebowanie energetyczne organizmu, która dla osób dorosłych mieści się w granicach 2500 do 3500 kilokalorii. Mężczyźni ścieżko pracujący fizycznie lub wykonywający ciężki trening sportowcy mogą osiągnąć zapotrzebowanie energetyczne przekraczające 6000 kilokalorii. Wielkość ta stanowi górną granicę możliwości przemian energetycznych człowieka.
wielkość ponadpodstawowa przemiany materii zależy od: stopnia aktywności fizycznej, masy ciała i jego składu, wieku, warunków klimatycznych, innych warunków bytowania i wreszcie swoistego dynamicznego działania pożywienia
podczas wykonywanych różnych czynności wydatki energetyczne są proporcjonalne do masy ciała, ale zależna też od ilości tkanki tłuszczowej, cieczy pozakomórkowych i ciężaru układu kosego
swoiście dynamiczne działanie pokarmu- koszt uzyskania energii z pokarmu, oznacza okresowy wzrost przemian materii (wydatek energetyczny) spowodowane spożyciem pokarmu. Zwiększone tempo metabolizmu, niezależnie trwania, wchłaniając i transportu składników odżywczych.
Najbardziej kosztowne energetycznie jest spożywanie białka zwiększa przemianę materii o 25-30% dostarczanych energii netto, tłuszczów o 8-10%, węglowodanów o 6%
CMP- całkowita przemiana materii oznacza ilość energii potrzebnej w ciągu dnia
CMP= podstawowa przemiana materii + ponadpodstawowa przemiana materii
CMP gwarantuje zrównoważony bilans energetyczny, a więc również utrzymanie stałej masy ciała