Cechy jako istniejące struktury neurofizjologiczne :
Cechy jako właściwości adaptacyjne Cloningera.
Główne wątki czynnikowej teorii Eysenck'a
Neurofizjologiczne podstawy ekstrawersji i neurotyzmu.
Hipotetyczne związki struktur mózgowych z cechami Ekstrawersja – Introwersja i Neurotyzm.
Humanistyczne podejście Allporta.
Właściwości proprium w teorii cech.
Zasięg „ja”
2.
Teoria Eysenck'a posiada osiem założeń:
Jednostki różnią się pod względem trwałych cech dyspozycyjnych osobowości określanych jako cechy.
Podstawą identyfikacji cech jest analiza czynnikowa, analiza korelacji.
Cechy osobowości w istotnej mierze są zdeterminowane przez dziedziczność.
Cechy osobowości można zmierzyć za pomocą kwestionariuszy.
Interakcja cech i sytuacji prowadzi do przejściowych wewnętrznych warunków znanych jako stany.
Stany również można zmierzyć przy pomocy kwestionariuszy.
Cechy i stany są zmiennymi pośredniczącymi wyjaśniającymi różnice indywidualne w zachowaniu.
Różnice między cechami, stanami a zachowaniem nie da się wprost uchwycić gdyż zależą od interakcji pomiędzy cechami, stanami i innymi istotnymi czynnikami.
Eysenck broni teorii cech, wskazując na słabość krytyki sytuacjonistów. Teorie cech nie negują wagi czynników sytuacyjnych., można powiedzieć, że ze swej istoty są czynnikami interakcyjnymi.
Teoria Eysenck'a rozwija się w oparciu o dwie analizy :
Opisowa – bazuje na analizie czynnikowej
Przyczynowa – oparta jest na eksperymentach wydedukowanych z teorii.
Trzy wymiary opisu osobowości:
Ekstrawersja – Introwersja – wymiar ten wskazuje na różnice w zachowaniu w stosunku do świata zewnętrznego, innych ludzi i siebie samego.
Neurotyzm – Stabilność – Opisuje zachowania emocjonalne. Osoby neurotyczne, są nastrojowe, niestabilne, pełne niepokoju.
Psychotyzm – Superego. - Zachowania antyspołeczne, ryzykowne, impulsywne i agresywne. Bardzo ważną cechą jest niska samokontrola
Superego wykazuje dobre ukształtowanie tej cechy, stąd jest przeciwnym biegunem Psychotyzmu.
Nie
jasne są neurofizjologiczne podstawy psychotyzmu – zdaje się nim
być androgeniczny system hormonalny. Osoby psychotyczne
charakteryzują się wolniejszym tempem rozpraszania hamowania
reaktywnego.
Inaczej jest w przypadku neurotyzmu , podstawą jest układ limbiczny a szczególnie jego właściwości gałęzi sympatycznej układu nerwowego. Zachowuje ona szczególną reaktywność na bodźce zewnętrzne.
Wstępujący układ siatkowaty ARAS: pełni ważne funkcje w procesach utrzymania czujności, stanu bezsenności, regulacji dopływających informacji sensorycznych:
U Ekstrawertyków na poziomie ARAS każdy bodziec jest hamowany.
Prowadzi to do obniżenie stymulacji kory mózgowej, jest to odczuwane jako stan napięcia, prowadzący do poszukiwania nowych bodźców. Ekstrawertycy będą poszukiwali silniejszych doznań.
Struktura umysłowości praktycznej – oznacza dominację nastawień sceptycznych i materialistycznych, preferowanie zachowań hedonistycznych.
U Introwertyków na poziomie ARAS każdy bodziec jest wzmacniany.
Prowadzi do do nadmiernej stymulacji kory mózgowej i skutkuje unikaniem nadmiaru informacji. Introwertycy będą łatwiej ulegali naciskom społecznym, można sądzić, że będą „nadmiernie uspołecznieni”
Struktura umysłowości teoretyczna – przewaga idealistycznych nastawień, skłonności do dogmatycznych postaw.
Neurofizjologiczne podstawy ekstrawersji i neurotyzmu.
Teoria Jeffrey A. Gray – unikanie kary i podążanie do nagrody.