Papier wartościowy-dokument stwierdzający fakt dokonania transakcji odpłatnego udostępnienia kapitału, z którego dla kapitałodawcy wynikają określone prawa.
Weksel- jest to papier wartościowy o określonej dokładnie przez prawo wekslowe formie, charakteryzujący się tym, że złożenie na nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę zobowiązania wekslowego podpisującego.
Rodzaje weksla
Weksel własny - (inaczej suchy, prosty, sola) zawierający bezwarunkowe przyrzeczenie wystawcy zapłacenia określonej sumy pieniędzy we wskazanym miejscu i czasie. Za bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty odpowiedzialne są również osoby podpisane na wekslu. Weksel własny stanowi sformalizowany skrypt dłużny, którego podmiotami są wystawca i remitent. W przeciwieństwie do weksla trasowanego (art.1 pr.weksl.) nie występuje w tym wypadku trasat, co zmienia całą konstrukcję weksla własnego. Treścią weksla własnego, zamiast polecenia zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej jest bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty sumy wekslowej przez wystawcę weksla.
Weksel
trasowany
-
(inaczej ciągniony, przekazowy, obcy lub trata)
zawierający skierowane do oznaczonej osoby bezwarunkowe polecenie
zapłacenia określonej sumy pieniędzy w oznaczonym czasie i
miejscu.
Weksel trasowany jest zobowiązaniem jednostronnym,
mającym ściśle przez ustawę prawo wekslowe określoną formę,
oderwanym od swojej przyczyny gospodarczej lub finansowej
(abstrakcyjnym), a złożenie podpisu na wekslu stanowi podstawę
zobowiązania.
Weksel trasowany jako papier wartościowy,
sformalizowany jest dokumentem obiegowym, który za pomocą indosu
może krążyć z rąk do rąk, umożliwiając nie powiązane ze sobą
kauzalnie czynności prawne.
Elementy weksla trasowanego:
-nazwa weksel w samym tekście dokumentu (umowy wekslowej) w języku w jakim go wystawiono
-bezwarunkowe polecenie zapłacenia określonej sumy pieniężnej (w wekslu własnym- bezwarunkowe przyrzeczenie zapłacenia określonej sumy)
-nazwisko osoby (firma, osoba prawna), która ma zapłacić (trasata)
oznaczenie terminu płatności: konkretna data; pewien czas po dacie; za okazaniem; pewien czas po okazaniu)
-miejsce płatności weksla
-oznaczenie osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana (remitenta)
-miejsce i data wystawienia weksla
-podpis wystawcy (trasanta)
Klauzule wekslowe:
1. oznaczenie domicyliata (osoba trzecia nie będąca stroną, u której weksel jest płatny[domicyl- miejsce płatności osoby trzeciej])
2. zastrzeżenie oprocentowania sumy wekslowej(oprocentowanie musi być wpisane przez wystawce,musi to być konkretne oprocentowanie,termin płatności)
3. zwolnienie się wystawcy od odpowiedzialności za przyjęcie weksla
4. klauzula "nie na zlecenie" (tylko)
5. zwolnienie od protestu
6. zastrzeżenie co do waluty w jakiej ma nastąpić zapłata(efektywnie)
CZEK-papier wartościowy wystawiony w formie ściśle określonej przez prawo czekowe, w którym wystawca czeku poleca bankowi zapłatę określonej sumy okazicielowi, lub oznaczonej osobie, za okazaniem czeku
ELEMENTY CZEKU:
1)w samym tekście dokumentu nazwę "czek" - w języku, w jakim go wystawiono
2) bezwarunkowe polecenie zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej,
3) nazwisko osoby, która ma zapłacić – trasata
4) oznaczenie miejsca płatności
5)oznaczenie daty i miejsca wystawienia czeku,
6)podpis wystawcy czeku
RODZAJE CZEKÓW:
-czek gotówkowy- stanowi polecenie wystawcy czeku skierowane do banku –trasata, wypłacenia określonej na czeku kwoty okazicielowi lub osobie wskazanej na czeku
-czek zakreślony- dokument zawierający umieszczone na przedniej stronie czeku przez wystawcę lub posiadacza dwie linie równoległe, które powodują ze może być wypłacony tylko określonej osobie
-czek rozrachunkowy-dyspozycja udzielona trasatowi przez wystawcę czeku obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek został wystawiony oraz uznania ta kwotą rachunku odbiorcy czeku
-czek potwierdzający- potwierdzenie na czeku przez trasata ze czek ma pokrycie i potwierdzenie dokonywane jest na wniosek wystawcy, jednocześnie z potwierdzeniem trasat rezerwuje na rachunku wystawcy odpowiednią kwotę na pokrycie czeku
-czek gwarantowany- bank gwarantuje pokrycie czeku bez względu na stan środków wystawcy czeku na jego rachunku
RYNKI FINANSOWE:
RYNEK PIENIĘZNY: miejsce gdzie dokonuje się transakcji instrumentami finansowymi o terminie zapadalności do 1roku
funkcje rynku pieniężnego to:
-krótkoterminowe wyrównanie płynności banków w drodze refinansowania nadmiaru środków pochodzących z operacji klientów bądź też pokrycie niedoboru środków powstałych z tych operacji,
-zabezpieczenie koniecznych rezerw pieniężnych przez banki,
-średnioterminowe zapewnienie sobie przez banki optymalnego rozwiązania bilansu między ryzykiem i dochodem poprzez dążenie do zmniejszenia ryzyka terminowego i ryzyka procentowego z operacji klientowskich, a także optymalizacji zysku poprzez zmianę struktury aktywów,
-określenie wysokości procentu w krótkoterminowych i średnioterminowych operacjach z klientami,
-stworzenie bankowi centralnemu możliwości wywierania wpływu na koniunkturę poprzez oddziaływanie na wielkość masy pieniężnej (polityka otwartego rynku, obowiązkowej rezerwy, redyskontowa).
Instrumenty rynku pieniężnego:bony skarbowe,bony pieniężne,bony komercyjne przedsiębiorstw,weksle,czeki,akcepty bankowe,certyfikaty depozytowe
RYNEK KAPITAŁOWY:to rynek instrumentów finansowych określanych jako średnio- i długoterminowe, ponieważ okres ich wykupu wynosi co najmniej 1 rok albo nie jest z góry określony.
CELE RYNKU KAPITAŁOWEGO/*realokacja kapitału od podmiotów posiadających nadwyżki finansowe do podmiotów zgłaszających zapotrzebowanie na kapitał/*umożliwienie pożyczkobiorcom pozyskania kapitału na rozwój a pożyczkodawcom osiagnięcie korzyści w postaci stopy procentowej adekwatnej do ponoszonego ryzyka/*zwiększają efektywność wykorzystania zasobów w gospodarce poprzez alokację kapitałów od podmiotów mniej lub bardziej rentowych, tym samym zwiększając efektywność i wpływając na wzrost gospodarczy/*umożliwia eliminacje części ryzyka związanego z procesem inwestycyjnym i dopasowanie ryzyka do oczekiwanej stopy zwrotu/*umozliwia wycenę majatku.Instrumenty:akcje, obligacje,certyfikaty inwestycyjne,kwity depozytowe. Segmenty rynku: rynek towarowy, rynek pap. Wartościowych, rynek kredytów długoterminowych.
Giełda towarowa- rynek formalny na którym dochodzi do obrotu towarami masowymi wysoce ujednoliconymi pod względem rodzaju i jakości
Akcja- papier wartościowy oznaczający prawo jej posiadacza do współwłasności firmy która ją wyemitowała
Obligacja- papier wartościowy w którym wystawca(emitent) potwierdza zaciągnięcie określonej kwoty pożyczki i zobowiązuje się do jej zwrotu właścicielowi obligacji w ustalonym terminie oraz do zapłaty odsetek liczonych w stosunku do nominalnej kwoty pozyczki
List zastawny- papier wart. Będący rodzajem instrumentu dłużnego emitowanego przez instytucje kredytowe
RYNEK DEPOZYTOWO KREDYTOWY: Rynek depozytowo-kredytowy jest segmentem
systemu finansowego, na którym zawierane są transakcje finansowe pomiędzy instytucjami
finansowymi a osobami fizycznymi lub podmiotami gospodarczymi.instrumenty:lokaty bankowe, kredyty bankowe, pozyczki
RYNEK WALUTOWY- to rynek, na którym handluje się walutami (ew. dewizami)
RYNEK INSTR. POCHODNYCH - część rynku finansowego, na którym wykorzystywane są instrumenty pochodne, które dają prawo do kupna lub sprzedaży instrumentu pierwotnego w przyszłości po określonej cenie lub dają prawo do określonego rozliczenia pieniężnego
PAPIERY KOMERCYJNE: krótkoterminowe, niezabezpieczone, zbywalne zobowiązania pieniężne, imienne lub na okaziciela, emitowane ze ściśle okreslona wartością nominalną i z określonym terminem zapadalności (od 7 do 364 dni). Emitenci papierów komercyjnych opierają swoje emisje na czterech różnych podstawach prawnych: Kodeksie Cywilnym, prawie wekslowym, ustawie o obligacjach oraz prawie bankowym.
Kodeks cywilny: *umowa pożyczki/*niewywiązanie się dłużnika ze zobowiązań wymaga egzekucji roszczeń w sądzie w drodze powództwa cywilnego/ *brak zabezpieczeń emisji na majątku emitenta/ *papiery te najczęściej maja w nazwie słowo „bon”
Prawo wekslowe: *forma weksli własnych/ * weksle dostarczane są do depozytariusza, który dokonuje odpisów każdego z weksli, które są dostarczane inwestorom/* zapłata związana jest z przedstawieniem odpisu wystawionego przez agenta emisji/* papierów tych nie można dyskontować w banku/* nazwy KWIT-y komercyjne, weksle inwestycyjno-terminowe, weksle obrotowo inwestycyjne, weksle komercyjne, weksle inwestycyjno-komercyjne, weksle krótkoterminowe.
Ustawa o obligacjach/*emitentem papierów niezabezpieczonych moze byc tylko podmiot który sporządził sprawozdania finansowe za ostatnie 3 lata obrotowe, a wartość jego kapitału wynosi co najmniej 5krotność min kapitału akcyjnego określonego przepisami kodeksu/*poszerzeniu kręgu nabywców o podmioty, które nie mogą inwestować w weksle/* wymogi informacyjne
Certyfikaty depozytowe- papiery wartościowe emitowane przez banki w celu pozyskania pieniądza. Certyfikat depozytowy jest dokumentem lub zapisem potwierdzającym przyjęcie środków przez bank.
Bon skarbowy- Wierzycielski papier wartościowy wyemitowany w formie weksla przez Skarb Państwa służy do bieżącego finansowania deficytu budżetowego instrument o stałym oprocentowaniu maksymalny termin wykupu do 1 roku. Bony skarbowe są emitowane z terminem wykupu 2 lub 3 dni na 1,2,4,8,13,26,39,52 tygodnie.
Bony pieniężne NBP- instrument wykorzystywany do regulacji
obiegu pieniądza w gospodarce