Rozród i położnictwo koni

Wykład 7

Opieka lekarsko-weterynaryjna nad rozrodem klaczy

Współpraca lekarz-hodowca

• konieczna dla dobrej koordynacji działań profilaktycznych i metafilaktycznych

• kompleksowa opieka nad klaczami w okresie reprodukcyjnym

• nadzór nad zdrowiem i profilaktyką źrebiąt

• programy profilaktyczne dla całego stada

Sezonowość opieki nad rozrodem

• badania klaczy jałowych

• badania klaczy po leczeniu

• badania klaczy sportowych wchodzących do rozrodu

• badania klaczy po poronieniach i resorpcjach

Badanie klaczy

• badanie ogólne, ginekologiczne i USG narządów rodnych

• badanie cytologiczne i bakteriologiczne

• w razie potrzeby badania hormonalne (np. u klaczy po karierze sportowej, które miały blokowany cykl)

Zasady diagnozowania podklinicznych stanów zapalnych macicy na podstawie łącznych badań mikrobiologicznych i cytologicznych

Cytologia	Bakteriologia	Rozpoznanie
+	+	endometritis
+	-	endometritis
-	+	endometritis
-	-	zdrowa

Klasyfikacja klaczy pod względem przydatności do rozrodu

• klacze w pełni zdrowe, bez zastrzeżeń – dowolne krycie lub inseminacja (nasienie mrożone)

• klacze zdrowe, które z racji wieku lub wcześniejszych zaburzeń powinny być kryte lub inseminowane nasieniem świeżym lub schłodzonym

• klacze problemowe – zdatne do krycia

• klacze do leczenia

W sezonie rozrodczym

• kontrola przebiegu cyklu, synchronizacja cyklu

• kontrola wzrostu pęcherzyka jajnikowego

• kontrola i indukcja owulacji

• przygotowanie do krycia i inseminacji

• bieżąca diagnostyka ciąży

Bezpośrednio po zakończeniu sezonu rozrodczego

• badanie w kierunku ciąży

• określenie odsetka zaźrebień

• badanie klaczy niezaźrebionych

  • leczenie

  • brakowanie

W ciągu całego roku

• monitoring ciąży

• programy profilaktyczne

  • odrobaczanie

  • szczepienie

  • metafilaktyka

• bieżące leczenie schorzeń

Ciąża bliźniacza

• niepożądana i traktowana jako patologiczna

• jeśli zostanie wcześnie wykryta rokuje szansę na redukcję jednego zarodka i dalszy rozwój drugiego

• manualne zgniecenie pęcherzyka zarodkowego do 30 dnia po owulacji

• restrykcyjna dieta

• likwidacja ciąży przy iniekcji prostaglandyny E2α

Monitoring pozostawionej ciąży mnogiej

• restrykcyjna dieta przez 10-14 dni ma za zadanie stymulację klaczy do naturalnej resorpcji jednego zarodka

• stosuje się tą metodę przy ciąży wyższej niż 30-35 dni

• kontrola rozwoju zarodka co 2-3 tygodnie

Postępowanie po likwidacji jednej ampuły zarodkowej

• kontrola USG po około 2 tygodniach

  • określenie żywotności pozostawionego zarodka

• dalsze postępowanie jak w ciąży pojedynczej

Nadzór stacjonarny nad klaczą w wysokiej ciąży i porodem

• klacze stawiane są do kliniki na około miesiąc przed spodziewanym terminem porodu

• codzienna kontrola ogólnego stanu zdrowia

• kontrola uwodnienia więzadeł miednicy (wpływ relaksyny)

• kontrola wymienia

• dyskretna obserwacja początków akcji porodowej (kamery)

Profilaktyka parazytologiczna

• obejmujący całe stado program badań parazytologicznych (koproskopia)

• nacelowane zwalczanie inwazji parazytów wewnętrznych i zewnętrznych

• unikanie odrobaczania w okresie okołoowulacyjnym i w wysokiej ciąży

Immunoprofilaktyka

• obejmujący całe stado program szczepień ochronnych

  • przeciwko tężcowi

  • przeciwko grypie

  • przeciwko wściekliźnie (pastwiska przy lesie, tereny endemiczne)

• w razie potrzeby

  • szczepienia przeciwgrzybicze

  • autoszczepionki

Profilaktyka ronień

• stymulacja syntezy progesteronu w niższej ciąży Depo-Promone przy powtarzającej się niedomodze ciałka żółtego lub łożyska

• szczepienia przeciwko ronieniu zakaźnemu (EHV-1) w 5-7 i 9 miesiącu ciąży

Metafilaktyka

• wspomaganie niespecyficznej odporności u klaczy źrebnych przed porodem oraz u noworodków

  • preparaty immunostymulujące (baypamun, Lydium KLP)

  • substytucja witamin, mikro i makroelmentów (witamina A, D3, Se, Fe, Cu)

  • wspomaganie funkcji wątroby