WAŻNE ZAGADNIENIA NA MIKRO

KRZYWA MOŻLIWOŚCI PRODUKCYJNYCH

(zwiększanie produkcji jednego dobra nie jest możliwe bez zmiany produkcji drugiego dobra)

krzywa możliwości produkcyjnych pokazuje możliwości kombinacji pierwszego i drugiego dobra, ale o tym samym poziomie produkcji

obraz określonych technik produkcyjnych:

• ten sam poziom można osiągnąć przez różne techniki produkcyjne

• pkt. A - warunki niepełnego wykorzystania rozwojowego gospodarki

• jeśli gospodarka uruchamia czynniki wzrostu gospodarczego to następuje proces przechodzenia krzywej w zakresie produkcyjnym

• zmiana z niższej krzywej na wyższą oznacza zwiększenie możliwości produkcji

POPYT - ilość dobra którą konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym miejscu i czasie przy różnych poziomach cen, ze względu także na czynniki niecenowe - FUNKCJA POPYTU, KRZYWA POPYTU.

Punkt na krzywej popytu - zapotrzebowanie

PRAWO POPYTU - jeżeli rośnie cena to spada ilość nabywana (c.p.) dzieje się to pod wpływem czynnika cenowego. Ruch po krzywej popytu ilustruje prawo popytu.

WYJĄTKI OD PRAWA POPYTU:

• dobra Valbena ( dobra wysoce luksusowe na które wzrasta zapotrzebowanie wraz ze wzrostem ich ceny; efekt Valbena polega na tym, że niektórzy konsumenci dopiero wówczas nabywają dane dobro, gdy jest ono wystarczająco dorogie; chcą w ten sposób zademonstrować własne możliwośi konsumpcyjne)

• dobra Giffena ( dobra bardzo niskiego rzędu, na które wzrasta zapotrzebowanie wraz ze wzrostem ich ceny np. ziemniaki w Irlandii)

CZYNNIKI NIECENOWE WPŁYWAJACE NA KRZYWĄ POPYTU

• spekulacje odnośnie cen ( jeśli cena jabłek za miesiąc wzrośnie to popyt na jabłka teraz wzrośnie)

• ceny dóbr komplementarnych ( jeżeli cena masła wzrośnie to zmniejszy się ilość nabywana masła co spowoduje spadek popytu na chleb przy cenie stałej chleba )

• ceny dóbr substytucyjnych ( jeśli cena masła wzrośnie to zmniejszy się ilość nabywana masła a popyt margaryny się zwiększy przy stałej cenie )

• wzrost dochodów konsumentów ( wzrasta popyt na dobra normalne i luksusowe a na dobra niższego rzędu spada )

• gusta i preferencje

• liczba konsumentów

• zdarzenia losowe

• pory roku

EFEKT OWCZEGO PĘDU - osoby kierują się modą; efekt polega na tym że niektórzy konsumenci tym bardziej cenią sobie dane dobro, tym więcej go nabywają im więcej tego dobra nabywają inni )

EFEKT SNOBIZMU - polega na tym, że niektórzy konsumenci tym bardziej cenią dobro i tym więcej go nabywają im mniej tego dobra nabywają inni ( może dotyczyć każdego produktu ale nie luksusowego jak w przypadku efektu Valbena)

PODAŻ - ilość którą producenci chcą i mogą zaoferować na rynek w danym miejscu w danym czasie przy różnych poziomach cen orza ze względu na czynniki niecenowe - FUNKCJA PODAŻY, KRZYWA PODAŻY

PRAWO PODAŻY - jeżeli cena dobra rośnie to ilość oferowana wzrasta a ze spadkiem ceny dobra ilość oferowana spada

CZYNNIKI NIECENOWE

• koszty produkcji ( im większe tym podaż mniejsza i odwrotnie)

• ceny czynników produkcji (jeżeli rosną to podaż maleje i odwrotnie)

• wprowadzenie nowej technologii technik produkcyjnych innowacji specjalizacji podział pracy nowe inwestycje powoduja wzrost podaży

• ilość przedsiębiorstw w branży ( im większa tym podaż większa )

• export import ( import zwiększa podaż a export zmniejsza )

• zdarzenia losowe warunki klimatyczne katastrofy

• spekulacje cen czynników produkcji lub ceny dobra które wytwarzają producenci (wzrośnie cena zboża za 2 miechy to producenci teraz magazynują zboże [podaż spada] a za 2 miechy podaż wzrośnie

• warunki ekonomiczne w kraju podaż wzrasta

• podatki dotyczące kosztów produkcji ( podatek od ilości i wartośći cło wat powodują spadek podaży )

• dotacje subwencje subsywie - wzrost podaży

• zaostrzenie przepisów BHP spadek podaży

RÓWNOWAGA RYNKOWA

wielkość zapotrzebowania = ilości oferowanej

pkt E to nie jest równowaga konsumenta tylko równowaga rynkowa

nadwyżka popytu - różnica miedzy il. Dóbr jaką byliby skłonni konsumenci zakupić przy danej cenie a ilością dóbr którą byliby skłonni wyprodukować konsumenci przy tej cenie

nadwyżka popytu i podaży może nastąpić w wyniku ustalenia ceny minimalnej i maxymalnej

nadwyżka popytu - brak towaru na rynku, przy danej cenie wielkość zapotrzebowania przewyższa ilość oferowaną

nadwyżka podaży - nadwyżka wielkości oferowanej przy danej cenie

CENA MAXYMALNA - cena po której producenci mogą sprzedawać swój produkt; jest wprowadzana w celu ochrony konsumentów, szczególnie najuboższe grupy konsumentów, lub w przypadku braku dóbr na rynku

Poziom znajduje się poniżej ceny równowagi wolnorynkowej, tak ustalona cena zmniejsza ilość oferowaną i prowadzi do wystąpienia nadwyżki popytu

CENA MINIMALNA - cena po której producenci mogą sprzedawać swoje produkty, ma to na celu ochronę producentów; głównie dotyczy to produktów rolnych

Poziom znajduje się powyżej ceny równowagi rynkowej wtedy cena ta skutecznie obniża wielkość popytu chyba że państwo uzupełni swoim popytem popyt sektora prywatnego

Krzywa popytu i podaży pokrywają się gdy mamy do czynienia z nietypową krzywą popytu ( valben i Giffen) lub gdy są doskonale elastyczne lub doskonale nieelastyczne

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU

ELASTYCZNOŚĆ CENOWA - mierzy reakcję konsumentów na zmianę ceny; mówi nam w jakim stopniu zmieni się zapotrzebowanie na dane dobro pod wpływem zmiany ceny tego dobra

Popyt ma charakter nieelastyczny - gdy zmiana ceny danego dobra wywołuje mniej niż proporcjonalna zmianę zapotrzebowania na to dobro

Popyt ma charakter elastyczny - gdy zmiana ceny danego dobra wywołuje więcej niż proporcjonalną zmianę zapotrzebowania na to dobro

Popyt ma charakter jednostkowy - gdy zmiana ceny danego dobra wywołuje wprost proporcjonalna zmianę zapotrzebowania na to dobro

Popyt ma charakter doskonale elastyczny w przypadku gdy cena jest stała a ilość nabywana się zmienia

Popyt ma charakter doskonale nieelastyczny gdy ilość nabywana się nie zmienia przy zmianie ceny

< 0 ; 1) - popyt nieelastyczny

1 - popyt jednostkowy

(1; ∞ ) - popyt elastyczny

CO WPŁYWA NA ELASTYCZNOŚĆ CENOWĄ POPYTU

• rodzaj dobra

popyt na dobra luksusowe charakteryzuje się większą elastycznością niż popyt na dobra podstawowe, codziennego użytku

• ilość substytutów danego dobra

im więcej substytutów posiada dane dobro tym popyt jest bardziej elastyczny

• czas

w dłuższym okresie czasu popyt jest bardziej elastyczny niż w krótkim czasie, w długim czasie zwiększają się możliwości substytucji danego dobra

ELASTYCZNOŚĆ MIESZANA - w jakim stopniu zmieni się popyt na dane dobro przy zmianie ceny innego dobra

E>0 dobra substytucyjne

E=0 dobra niezależne

E<0 dobra komplementarne

ELASTYCZNOŚĆ DOCHODOWA - mówi w jakim stopniu zmieni się popyt na dane dobro pod wpływem zmiany dochodu konsumenta

E>0 elastyczność dla dóbr normalnych zajmująca w hierarchii wyższe miejsce

E>1 dobra normalne luksusowe wyższego rzędu

1>E>0 - dobra normalne podstawowe

E<0 dobra podrzędne

PAŃSTWO

bezpośrednie pośrednie

BEZPOŚREDNIE ( okres krótki) :

• cena minimalna

• cena maxymalna

POŚREDNIE:

• polityka podatków

• dotacje

• polityka celna

• normy ochrony środowiska

• regulacje przepisów bezpieczeństwa pracy

PODATKI

bezpośrednie pośrednie

BEZPOŚREDNIE:

• podatki nakładane na dochody zysku osób fizycznych i prawnych. Zmniejszają dochód rozporządzany danych podmiotów

POŚREDNIE:

• VAT

• Cło

• Podatek akcyzowy

Elastyczność popytu i elastyczność podaży są sobie równe

CENA POPYTU - muszą zapłacić nabywcy kupując dane dobro

CENA PODAŻY - otrzymują sprzedawcy z tytułu zaoferowania sprzedaży danego dobra

Cena popytu jest zawsze większa od ceny podaży o wartość poniesionego podatku.

Obciążenie nabywcy (podatkiem) równa się przyrostowi ceny ponad cenę równowagi rynkowej ON

Obciążenie sprzedawcy ( podatkiem) T-ON=OS

OBCIĄŻENIE PODATKIEM czy to nabywców czy to sprzedawców zależy od elastyczności popytu i elastyczności podaży ( jak są równe to obciążenie jest równomierne takie samo)

Można stwierdzić że im dana wielkość ( popyt bądź podaż ) jest bardziej elastyczna tym mniejszy ciężar opodatkowania. Ten ponosi większy ciężar opodatkowania kto jest mniej elastyczny.

Jeżeli popyt na dane dobro jest bardziej elastyczny niż podaż to wówczas większy ciężar opodatkowania ponoszą sprzedawcy.

Jeżeli popyt na dane dobro jest mniej elastyczny od jego podaży to wówczas większy ciężar opodatkowania ponoszą nabywcy

SYTUACJE NIETYPOWE

Cały ciężar podatku ponosi nabywca w sytuacji doskonale elastycznej podaży

Cały ciężar ponosi nabywca w sytuacji całkowicie nieelastycznego popytu

Do najistotniejszych ograniczeń działalności przedsiębiorstwa( barier ) zaliczamy:

• ograniczenie ekonomiczne które wiąże się przede wszystkim z istnieniem bariery popytu

przedsiębiorstwo zwiększając swoje możliwości produkcyjne udoskonalając i wdrażając do produkcji nowe metody chciałby sprzedać więcej przy danej cenie. Jednakże natrafia na ograniczoną pojemność rynku i malejące krzywe popytu.

Tylko w warunkach konkurencji doskonałej firma po danej cenie rynkowej może sprzedać dowolne ilości dobra, które jest w stanie wytworzyć przy posiadanych w danym czasie możliwościach produkcyjnych

(wykres)

• ograniczenie technologiczne, które wynika z faktu korzystania w danym czasie przez daną firmę z określonej techniki i technologii produkcji

• ograniczenie kapitałowe ( pieniężne ), które decyduje o możliwościach zakupu czynników produkcji w danym czasie, a zatem o rozmiarach produkcji, a także o możliwościach rozwoju i ekspansji rynkowej

Okres krótki - to czas w którym wielkość zużycia jednego lub kilku rodzajów zasobów nie może ulec zmianie. Przedsiębiorstwo jest w stanie tylko częściowo dostosować swoje nakłady do nowych warunków. Przedsiębiorca może natychmiast skrócić czas trwania zmiany roboczej, z łatwością zatrudnić nowych pracowników bezpośrednio przy produkcji bądź zwolnić (czynnik zmienny). Nie jest jednak możliwe zainstalowanie nowej lini produkcyjnej lub zmiana technologii ( czynniki stałe ). W krótkim okresie przedsiębiorstwo nie jest w stanie w pełni dostosować się do zmieniających się warunków działania. Ilość niektórych czynników produkcji w związku z tym jest niezmienna, bądź inaczej jest stała. W związku z tym dzielimy koszty w przedsiębiorstwie na stałe i zmienne

grupa kosztów stałych:

płaca pracowników administracji i obsługi, koszty zużywania się budynków, maszyn urządzeń ( czyli amortyzacja ), koszty użytkowania ziemi ( dzierżawa ), koszty wynajmu lokalu ( czynsz ), koszty obsługi kredytów, ZUS, podatki gruntowe i od nieruchomości, reklamy, wynagrodzenie menedżerów.

grupa kosztów zmiennych:

płace pracowników produkcyjnych, koszty surowców, materiałów, półproduktów, wydatki na nośniki energii i wody, prowizje premie, podatki od wielkości sprzedaży ( obrotowy )

OPTYMALIZACJA WIELKOŚCI PRODUKCJI

MR = MC - warunek konieczny maksymalizacji zysków niezależenie od tego w jakiej strukturze rynkowej działa firma

co przyniesie kolejna jednostka o którą powiększamy produkcję ?? powiększanie produkcji o 1 jednostkę ma sens tylko gdy ta jednostka przynosi zyski lub jest równa kosztom ( nie ponosi strat)

W warunkach konkurencji doskonałej firma może sprzedawać dowolną ilość dobra pod warunkiem że będzie je sprzedawać po cenie równowagi ( nie ma ograniczenia popytowego) co oznacza że pojedyncza firma działająca w konkurencji doskonałej postrzega popyt na swoje wyroby jako doskonale elastyczny

W konkurencji doskonałej MR=P czyli warunek MR=MC ma postać MC=P

TYLKO W KRÓTKIM OKRESIE ZMIENNOŚĆ KOSZTÓW WYNIKA Z PRAWA MALEJĄCEGO PRODUKTU MARGINALNEGO!!!

Jeżeli z bieżącego przychodu firma pokrywa całe koszty zmienne i przynajmniej część kosztów stałych to wówczas krótkookresowa strata ma uzasadnienie. Strata ta jest wtedy mniejsza niż gdyby ograniczyć produkcją do 0.

W długim okresie równowaga ukształtuje się na takim poziomie że firmy działające w tej branży osiągają zysk zerowy 0

W długim okresie nie ma sensu ponoszenia jakichkolwiek strat tak jak to było w krótkim okresie!!!

Firmy pozostające w branży maja pewność że nowe firmy nie wejdą do branży bo osiągają zysk 0 dlatego w branży pozostają firmy mające równe koszty. Ceny ustalają się w miarę najniżej i są najbardziej korzystne dla konsumenta

Warunek konieczny w okresie długim P=LMC

W długim okresie nie ma podziału na koszty stałe i zmienne gdyż wszystkie nakłady czynników produkcji mogą ulec zmianie jest tylko LTC LAC LMC

Korzyści skali - produkcja rośnie w większym stopniu niż nakłady

Stałe korzyści skali - produkcja rośnie w takim samym stopniu jak nakłady

Niekorzyści skali (Dysekonomia) - produkcja rośnie w mniejszym stopniu niż nakłady

Kształt krótkookresowych kosztów zależy od prawa malejącego produktu marginalnego, a w długim okresie zależy od zmienności korzyści skali !!!!!!!!!!!!!!!!

Ważne zagadnienia z mikroekonomii

1

Opracował: Sanszajn 2005/2006

---