Rynek kapitałowy to rynek, w ramach którego podm.gosp. pozyskują kapitał w drodze emisji okr.instrumentów fin. - pap.wart.
Rynek publiczny (ust.z dn.21.08.1997- prawo o publ.obrocie pap.wart) to proponowanie nabycia lub nabywanie emitowanych serii pap.wart. przy wykorzystaniu śr. masowego przek. (powyższa propozycja musi być skierowana do co najmniej 300osób lub do nieoznaczonego adresata). Podział: 1. rynek pierwotny- r. na którym dochodzi do sprzedaży nowych emisji pap.wart. 2. rynek wtórny- rynek w ramach którego są zawierane transakcje kupna-sprzed. pap.wart. pomiędzy inwestorami 3.ryn regulowany- r. w ramach którego mają miejsce wtórne obroty pap.wart. dopuszczonych do obiegu. Rynek niepubliczny to działania w ramach których ma miejsce pozyskanie kapit. przez przedsięb. w sposób który nie kwalifikuje się do działań mających miejsce na rynku publ. np. pozyskanie kap. wew. w tym przedsiębiorstwie czyli np. emisji akcji.
Typy rynków 1. urzędowy - jeśli jest tworzony przez giełdy pap.wart. 2. nieurzędowy- jest tworzony przez spółki prowadzące giełdę pod war. że obrót na rynku nieurz. ma miejsce w ramach samodzielnie zorganizowanego rynku np. Centralna Tabela Ofert.
Akcjesą pap.wart. stwierdzającym prawo do udziału właściciela czyli akcjonariusza w kapitale własnym spółki, z pkt widzenia rodz. Praw prawa dzielimy na:
-majatkowe prawo do dywidendy- jest ona wypłacana spółce z posiadanego zysku, prawo do udziału w majatku spółki w przypadku jej likwidacji, prawo poboru.
-korporacyjne- prawo głosu na walnym zgrom. akcjonariuszy. :
*zwykłe i uprzywilejowane (będą nam zapewniały dodatkowe uprzywilejowanie w stos. do zwykłych akcji
*imienne i na okaziciela
*akcja niema - posiadacz tej akcji ma prawo do dywidendy, jednak jest on pozbawiony prawa głosu na walnym zgr. akcjonariuszy.
Obligacje są pap. dłużnym, a więc stwierdzającym fakt zaciągnięcia długu przez emitenta obligacji u jego nabywcy - obligatariusza, obl. mogą być emitowane przez skarb państwa, samorząd, banki, podm. prow. działaln. gosp. czyli obligacje korporacyjne.
Ceny obligacji:
1. nominalna- cena od której naliczane są odsetki,
2. emisyjna- cena po jakiej kupujemy obl. od emitenta, może być wyższa lub niższa od ceny nominalnej
3.rynkowa- kurs giełdowy, jest ona ustalana na codziennych sesjach giełdowych jako wypadkowe popytu i podaży
4. rozliczeniowa- cena giełdowa powiększona o narosłe odsetki
jest to rzeczywista kwota transakcyjna.
Podział obligacji ze wzgl. na oprocentowanie:
1. oprocentowane w sposób stały- oproc. jest stałe i niezmienne
2. oprocentowane w spos. zmienny oproc. zmienia się
Bony skarbowe są to krótkoterm. pap.wart. emitowane na okaziciela przez skarb państwa, zazwyczaj emitowane są bony o terminach wykupu: 13 tyg., 26 tyg., 52 tyg. Bony sk. są sprzedawane z dyskontem (ze zniżką) poniżej wart. nomin. natomiast pełną wart. nabywca uzyskuje w momencie jego wykupu, nominał jednego bonu wynosi 10 tys.zł.
Prawa poboru - instrument wprowadzony na rynek w związku z emisją przez spółkę nowych akcji, do nabycia których uprawnieni są dotychczasowi akcjonariusze.
Prawa do nowych akcji - instrument, który umożliwia wycofanie się z inwestycji przed debiutem danych akcji, którym przydzielono akcje nowej emisji danej spółki oraz zakup danych akcji osobom, które nie dokonały tego w publicznej subskrypcji.
Certyfikaty inwestycyjne - są to pap.wart., które są emitowane przez zamknięte lub mieszane fundusze inwestycyjne w postaci np. tzw. jednostek uczestnictwa
Kontrakty terminowe - umowa pom. dwoma stronami - kupującym i sprzed., jest to umowa kupna lub sprzed. określ. aktywów w określ. czasie w przyszłości po określ. cenie, aktualnie na Giełdzie Pap.Wart. w W-wie notuje się kontrakty na np. kurs Euro czy USD czy też na ceny akcji niektórych spółek.
Warranty - instrumenty finansowe które możemy podzieić:
- w sensie formalno-prawnym(jest to bezwarunkowe i nieodwołalne zobowiazanie się jego emitenta do wypłacenia określonych warrantów kwoty rozliczenia)
- w sensie ekonomicznym-(jest to instrument fin. którego cena jest uzależniona od ceny lub wartości instrumentu bazowego- złoto, waluta, wskaźnik ekon. np. stopa procentowa.
Podział warrantów
I. 1. subskrypcyjne - mogą być emitowane wyłącznie przez spółki na własne akcje przyszłej emisji
2. opcyjne- mogą być emitowane przez banki i inne inst.finans. np. domy maklerskie na akcje spółek, które znajdą się w obrocie publicznym
II. 1. europejskie- dzielimy na kupna i sprzedaży (termin wykupu - ściśle określony dzień przez emitenta jako dzień wygaśnięcia)
2. amerykańskie- kupna i sprz. (termin wykupu to dowolny dzień do dnia wygaśnięcia).
Komisja Pap. Wart. i Giełd - do zadań należą:
- nadzór nad przestrzeganiem reguł uczciwego obrotu i konkurencji w zakresie publicz. obrotu,
- inspirowanie, organizowanie podejmowanie działań zapewniających sprawne funkcjonowanie rynku,
- wydaje zezwolenia na prowadzenie działalności przez podmioty, które funkcjonują na rynku publ.
- podejmuje decyzje w spr. dopuszczenia pap. wart. do obrotu publicznego.
Krajowy Depozyt Pap. Wart. - instytucja która zajmuje się rejestrowaniem pap.wart. dopuszczonych do obrotu publ., prowadzi nadzór nad realizacją zobowiązań emitentów, rozlicza transakcje zawierane na rynku regulowanym.
Fundusze inwestycyjne - zebrane kapitały inwestują w określone walory, instytucje ubezpieczeniowe i fundusze emerytalne, które lokują część środków rezerwowych pochodzących ze składek klientów w pap. wart.
Fundusze zbiorowego inwestora - fund. powiernicze, inwestycyjne czy też fundusze zbiorowego zarządzania. I instytucja została zał. przez R.Fleminga w USA w 1890r.
Pozycja prawna funduszy w Polsce - ust. z dn. 28.08.1997r. o funduszach inwest. okresla zasady tworzenia i funkcj. funduszy powierniczych. F.I. nabywa osobowość praw. z chwilą wpisu do rej. fund. Jego wyłącznym celem jest lokowanie śr. pieniężnych zebranych publicznie w pap. wart. lub inne prawa majątkowe w sposób przysparzający udziałowcom korzyści polegaj. na ochronie realnej wartości powierzonych funduszowi kapitałów. Fundusz może być utworzony przez specjalnie powołane towarzystwo, które jest organem funduszu, nadaje statut funduszowi oraz zbiera wpłaty do funduszu (minimalny kapitał 4mln zł) oraz reprezentuje fund. na zewnątrz w stosunkach z osobami trzecimi. Zawiera umowy z depozytariuszem (bankiem), który przechowuje aktywa funduszu.
Typy funduszy
I 1. otwarty- emituje jednostki uczestnictwa które zbywa i które odkupuje na rządanie uczestnika funduszu. W momencie odkupienia jednostki są umarzane z mocy prawa czyli nie podlegają dalszemu zwrotowi. Fundusz nie wypłaca swoim uczest. premii, dywidend i odsetek. Każdemu uczestnikowi fund. przysługuje prawo do umorzenia jednostek uczestnictwa zgodnie z ich aktualną cena bieżącą.
2. specjalistyczny otwarty- dokonuje emisji jednostek uczestnictwa, także je odkupuje a uczestnik zbywa, koncentruje się na lokowaniu w bardziej długofalowe przedsięwzięcia dlatego zbywanie i odkupywanie jednostek jest rzadsze.
3. zamknięty- emituje certyfik. inwestycyjne których nie może odkupywać. Cert. inwest. podlega obrotowi giełdowemu na regułach zblizonych do obrotu akcjami. Fund. wykazuje zysk i z tego wypłaca swoim uczestnikom dywidendę i premię.
4. mieszany- dokonuje emisji cert. inwest. i je odkupuje od uczestników fund. a z chwilą odkupienia certyfikaty są umarzane z mocy prawa.
Depozytariuszem może być bank który spełnia war: kapitał własny banku nie może być niższy niż 100 mln zł, siedziba banku musi być na terytorium RP.
II 1. agresywnego wzrostu- celem jest maksymaliz. zysków przy ponoszeniu znacznej skali ryzyka ewentualnych strat,
2. wzrostu- lokuje swoje kapitały w akcje których ceny powinny rosnąć ale przy unikaniu transakcji zbyt ryzykownych,
3.umiarkowanego wzrostu (zrównoważony)- podejmuje długofalowe inwestycje jednocześnie minimalizując ryzyko,
4. równowagi- lokuje swoje kapitały częściowo w akcje a częściowo w pap. odsetkowe
5. obligacji- inwestuje kapitał głównie lub wyłącznie w pap. odsetkowe które będą dawały małe ale pewne zyski,
6. sektorowe- zajmują się lokowaniem środków w pewne sektory np. energetyczny
7. branżowe- w Polsce nie wyst., inwestują w akcje spółek konkretnej branży.
SDR specjalne prawa ciągnienia są pieniądzem wirtualnym.
Bilon- pieniądz zdawkowy, nie jest liczony do obiegu pieniężnego danego kraju.
Giełda Pap. Wart. w W-wie
1531 - powstaje I giełda w Antwerpii, 1558 - Hamburg(miasto portowe), 1619- Amsterdam, 1792- Nowy Jork.
GPW w W-wie powst. W 1817r. jako giełda kupiecka, pod koniec XIXw. Zmienia nazwę na Giełdę Warszawską, 19921- powst. W W-wie Giełda Pieniężna do 39r.
Od 45r. system gospodarki centralnie sterowanej, giełda nie została reaktywowana do 1989r. 1989- GW wzorowana na giełdzie w Lionie- jeśli chodziło o statut organizacyjny. 22.03.91 - sejm przyjął ustawę Prawo o publ. obrocie pap.wart. 16.04.91 - I sesja giełdowa- udział 5 spółek przedtem był 1 rynek i 3 domy maklerskie.
Zadania i statut giełdy - spółka która prowadzi giełdę nie może osiągać żadnych dochodów z tego tytułu, akcje takiej spółki-wyłącznie imienne- mogą nabywać tylko podmioty prowadzące przedsiębiorstwa maklerskie, skarb państwa i banki. Statut i regulamin określają: -rodzaj zawieranych transakcji, porządek obrotu pap.wart., warunki tryb zawieszenia i notowania pap.wart., prawa i warunki przebywania na parkiecie, sposób ustalania i ogłaszania kursów, system klasyfikacji (podziału) pap.wart. .
Funkcje giełdy:
1. mobilizuje kapitał- umożliwia przesuwanie oszczędności pieniężnych od tzw. pierwotnych dysponentów do ostatecznych użytkowników (emitenci)
2. transformułuje kapitał- wiąże się bezpośrednio z mobilizacją kapitału a sprawność rynku pod względem możliwości zamiany jednych pap.wart. na inne jest tym większa im bardziej jest płynny rynek,
3. ocenia kapitał- pozwala dokonywać możliwie obiektywnej oceny kapitału a notowania pap.wart. stanowią punkt odniesienia dla tych podmiotów które chcą kupić lub sprzedać swoje papiery,
4. alokacyjna- f.ta umożliwia przepływ kapitału w kierunku jego najefektywniej-szego wykorzystania,
5. wartościująca- umożliwia dokonywanie rynkowej wyceny przewidywanych decyzji ekonom. przez podmioty gospodarcze,
6. kontrolna- giełda tworzy pośredni mechanizm kontroli przez akcjonariuszy efektów działań spółki i pracy zatrudnionych tam menagerów.
Modele giełd -
1. amerykański- w tym modelu giełda jest instytucją prywatną prawną czyli zrzeszeniem kupców, przemysłowców i bankierów. Celem działania udziałowców jest nabycie członkostwa w giełdzie a obrót członkostwem podlega takim samym regułom jak obrót pap.wart.
2. niemiecki- w tym modelu giełda jest instytucją publ.- prawną a jej powstanie jest uzależnione od zgody właściwego organu adm. pań., liczba czł. Giełdy nie jest ogranicz. a członkostwo w giełdzie nie jest równoznaczne z prawem do zawierania na niej transakcji.
Rynki giełdowe
1. podstawowy- r. silnie uregulowany który koncentruje się na wysokim obrocie i wysokiej płynności, wart. kap. akcyjnego dla spółki która chciałaby być notowana na rynku podst. wynosi 7 mln zł, 500 akcjonariuszy
2. równoległy- jest przeznaczony dla małych i śred. spółek którym stwarza się szanse rozwoju oraz pomnażania kapitału. Kap. sp. to minimum 3 mln zł, 300 akcjonariuszy, rozproszenie własności.
3. wolny- przezn. dla sp. które nie sprostały wymaganym standardom ani rynku podst. ani równoległego, dlatego charakt. się niższymi wymaganiami- kap. akc. 1,5 mln.
4. blokowy- na tym r. odbywają się transakcje obligacjami a przedm. trans.są pakiety oblig. po 100szt. Każdy pakiet lub wielokrotność powyższej.
Pieniądz - wszystko to co jest powszechnie akceptowane i przyjmowane jako zapłata za dobra i usługi oraz spłata długu. Funkcje pieniądza
jest miernikiem wart. towarów, jest śr. cyrkulacji czyli pośrednik wymiany towarów, jest śr. płatniczym, jest śr. gromadzenia skarbu czyli śr. tezauryzacji (przechowywanie wart.), jest śr. światowym.
Peniądz, niezależnie od swojej formy zew. oraz syst. gospodarczego jest prawnie określony i jest powszechnie akceptowanym śr. który może wyrażać, przechowywać i przekazywać wartość i którego wart. jest ściśle związana z realnym produktem społ brutto. Jednostka pien. est śr. obiegowym z mocy przepisów prawa i znajduje ona powszechną akceptację w społ. Nazwę jedn. pien. oraz jej miarę w danym kraju określaja władze państw. Pien. nie ma substancji co oznacza że jego wart. nominalna nie ma żadnego związku z wart. rzeczywistą. Wart. nomin. jest określ. przez państwo.
Pieniądz jako miernik wart. towarów - za pomocą pieniądza określamy wart. innych towarów, wart. towaru wyrażona w pieniądzu jest jego ceną, pien. mierzy także wart. nietowarowej działalności czyli usług.
Pieniądz jako śr. wymiany - funkcja ta przejawia się w rozdzieleniu jednego i równoczesnego aktu kupna-sprzed. czyli T-T na dwa akty:
1. sprzedaży czyli towar-pieniądz
2. kupna czyli pieniądz-towar
W związku z powyższym transakcje związane z pien. możemy zapisać za pomocą nast. Równania: T-P-T, w przypadku powyższej funkcji wyróżniono równanie obiegu pien.: MxV=PxQ co oznacza że iloczyn zasobów pien.(M) i szybkość obiegu pien.(V) jest równy iloczynowi poziomu cen(P) i rozmiarów produkcji(Q). Z powyższego równania wynika że jeżeli szybkość obiegu pien. pozostaje bez zmiany a rozmiary produkcji nie mogą ulec dalszemu powiększeniu to zwiększenie zasobów pien. musi doprowadzić do wzrostu cen czyli zwiększenia poz. stopy inflacji.
Pieniądz jako śr. płatniczy - oddzielenie aktu kupna od aktu sprzedaży stwarza możliwość zakupu towaru bez wcześniejszej sprzedaży innego towaru, taki zakup jest zakupem na kredyt jednak w późniejszym okresie zaciągnięte zobowiązanie należy spłacić a środkiem regulowania zobowiązań jest pieniądz.
Pieniądz jako śr. gromadzenia skarbu - aktywami które pełnią funkcję środka gromadzenia majątku będą tylko takie aktywa, które nie będą traciły na sile nabywczej wskutek postępujących tendencji inflacyjnych. Funkcję tezauryz. może pełnić tylko pien. silny ponieważ f.ta służy do zachowania siły nabywczej od chwili otrzymania do chwili jego wydania np. nieruchomość, pap.wart. dzieła sztuki.
Pieniądz jako pieniądz światowy - pien. stosowany w rozl. międzynar., spełnia wszystkie w/w funkcje, jego rolę może spełniać waluta kilku państw która jest wymienialna na waluty innych państw bez ograniczeń np. Euro, Dolar, Funt szterling, jen japoński.
Formy pieniądza
1. gotówkowa- wyst. w postaci banknotów bilonu i monet, są emitowane przez banki centralne poszcz. państw.
2. bezgotówkowa -depozyty bankowe uruchamiane czekami, pien. ten jest emitowany przez banki komercyjne.
Właściwości pieniądza zostały wyróżnione przez J.M.Keynes`a:
1. elastyczność substancji=0 co oznacza, że wraz ze wzrostem wart. wymiennej pieniądza nie wyst. tendencja do zastapienia go innym dobrem. Wynika to z faktu że użyteczność pien. pochodzi jedynie z jego wart. wymiennej i wobec powyższego wart. wymienna i jego użyteczność rosną i maleją równolegle,
2. elastyczność produkcji pieniądza =0 co oznacza że wzrost kosztów produkcji pien. wywołany np. wzrostem kosztów siły roboczej nie powoduje wzrostu jego ceny
3. pien. posiada największą premię za płynność tzn. koszty przetrzymywania pieniądza są wyższe niż korzyści uzyskiwane z jego obiegu.
Krzywa podaży pieniądza - pokazuje graficznie jaka il. pien.jest dostepna w gospodarce. O podaży pien. decyduje BC. Podaż pien. jest stała i nie zmienia się wraz ze zmianami stopy procentowej, dlatego krzywa podaży pien. przyjmuje kształt prostej równoległej do osi rzędnych:
Krzywa popytu pieniądza - pokazuje graficznie zależności między wielkością zasobu pien., jaki ludzie chcą utrzymać a wielkością stopy procentowej. Krzywa popytu na pieniądz posiada ujemne nachylenie ponieważ przedstawia odwrotną zależność pom. stopą proc. a skłonnością do utrzymania aktywów w gospodarce w gotówce.
Pieniądz elektroniczny - instrument przedpłacony lub przechowujący wart. który umozliwia posiadaczom dokonywanie niskokwotowych transakcji przy użyciu kart płatniczych czyli jest to pieniądz elektroniczny który bazuje na technologii kart procesowych lub przez sieci komputerowe, zapis śr. pien. dostępnych dla posiadacza które mogą być szeroko stosowane do dokonywania płatności jest przechowywany w urządzeniu elektronicznym będącym w posiadaniu użytkownika. W przypadku produktów bazujących na kartach przedpłacona wartość przechowywana jest na mikroprocesorze umieszczonym na karcie plastikowej. Pien. elektr. oznacza wart. pien. stanowiącą prawo do roszczenia wobec emitenta, która jest po 1. przechowywana na urządzeniu elektr. po 2. wyemitowana w zamian za śr. pien. o wart. nie mniejszej niż wart. wyemitowana i po 3. jest śr. płat. Akceptowanym przez inne podmioty niż instytucja emitująca.
Rodzaje pieniądza:
1. narodowy - obowiązuje na terytorium jednego kraju, może być wymienialny lub niwymienialny na waluty innych państw;
2. międzynarod.- obowiązuje na terytorium większym niż jeden kraj, dzielimy na regionalny (Euro) czyli pien. używany na terytorium państw które są członkami Unii Monetarnej (SDR) i pien. używany przez państwa będące członkami Międz. Fund.Walutowego (IME).
Pieniądz sieciowy - jest to produkt nie mający postaci fizycznej, jest reprezentowany jako plik zapisany na dysku twardym komputera, do załadowania gotówki z konta bankowego klienta na pien. sieciowy służy specj. oprogram. które użytkownik ma zainstalowane na swoim komputerze osobistym. Umożliwia ono przekazywanie elektronicznych banknotów na komputer użytkownika lub dokonywania odpowiednich zapisów po każdej transakcji w saldzie użytkownika.
Przedsiębiorstwo to jednostka gospodarcza która jest wyodrębniona pod wzgl. techn.-organizacyjnym i ekonomicznym, która prowadzi działalność produkcyjno - handlową lub usługową i która jest nastawiona na osiąganie zysków.
Podział przeds.:
- wg wielkości (małe, średnie, duże)
- wg form własn. (prywatne, spółdzielcze, państw., przeds. stanowiące własność pracowników tzw. akcjonariat pracowniczy, samorządu terytorialnego, mieszane,
- wg formy prawnej (osobowe-jedoosobowe, spółki j. komand., partn., koamnd-akc., kapitałowe - zoo i akcyjna),
- wg rodzaju ich działaln. (wytw. dobra materialne, świadczące usługi, mieszane),
- wg terytorialn. rozczłonkowania (jednozakładowe, wielozakładowe, sieciowe),
- wg zakresu ich internacjonalizacji (krajowe, międzynarodowe, wielonarodowe, globalne).
Przedsiębiorstwa są siłą napędową całej gospodarki a ich głównym celem jest maksymalizacja zysku.
Cele przedsięb.:
1. indywidualne- takie jak maksymalizacja zysku, wzrost majątku, rozszerzenie rynków zbytu, obrona przed konkurentami, przodownictwo w swojej dziedzinie, wzrost prestiżu kierownictwa oraz uznanie w oczach klientów,
2. społeczne- dobre zaspokajanie potrzeb konsumenta oraz dostosowanie produkcji.
Funkcje przeds. w gospodarce
- podstawowe- spełniają je komórki powołane do realizacji głównych celów przeds. (produkcji i usług)
- pomocnicze- polegają na obsłudze komórek podst. (admin., zaopatrzenie, personel, badania i rozwój),
- regulacyjne- pełnią je zarządy przedsiębiorstwa.
Etapy powstania przedsiębiorstwa
1 epoka agrarna
2 ep.przemysłowa
3 ep.informacyjna
Przejście od ep.agrarnej do przemysłowej stworzyło warunki do powstania i rozwoju przeds. natomiast przejście od ep. przemysł. do inf. w sposób zasadniczy zmodyfikowało warunki ich działania.
Polityka pieniężna BC
definicja banku obejmuje wew. i zew. warunki działalności:
1 wewnętrzne - operatywne zarządzanie, współpracowników, zasoby pieniężne które znajdują się w dyspozycji przeds., wew.informacje
2 zewnętrzne - otoczenie - ta część gospodarki z którą bank jest powiązany i poprzez wpływ tego pow. zachow. banku ulega zmianie.
Elementy otoczenia - klienci banku, polityka pieniężna, właściciele banku, pozostałe przeds. bankowe, interes społeczny.
Rola banku
- jest agentem czyli działa w imieniu klientów w zakresie emisji pap.wart. oraz zarządzania ich własnością
- jest płatnikiem- dokonuje płatności w imieniu klientów
- jest pośrednikiem- dokonuje transformacji otrzymanych depozytów w kredyty, głównie dla przedsiębiorstw,
- jest instrumentem w realizacji polityki gosp.kraju przez regulowanie podaży pieniądza w działaniach BC.
Podział operacji bankowych
- bierne-pasywne w ramach których bank wyst. w funkcji organu rozlicz. instytucji emisyjnej,
- czynne-aktywne w których bank wyst. w charakt. pożyczkodawcy
- pośredniczące w których bank wyst. jako instyt. usługowa która wykazuje zlecenia klientów.
System bankowy to układ wielopoziomowy złożony z BC czyli emisyjnego i banków komercyjnych. To też liczba i rodzaj banków które funkcjonują w danym kraju i które tworzą logiczne i zwartą całość, to też przepisy prawne wyznaczające zakres praw i obowiązków uczestników obiegu pieniężnego.
Czynniki określające syst. bankowy
- syst. gosp. który określa określone wart. i cele gosp.
- regulacje prawne działań bankowych
- struktura i wielkość popytu na usługi bankowe,
- skłonność banku do innowacji.
System podatkowy
Podatek jest kategorią ekon., która wyraża stosunki pomiędzy państwem a obywatelem zobowiązanym do jego uiszczenia. Jego przedmiotem jest świadczenie pieniężne, przymusowe nie ekwiwalentne, bezzwrotne oparte na ogólnych normach prawnych np. opłaty.
Podatek ekonomiczny jest to ciężar który ponoszą podmioty istniejące poza państwem lub inne związki publiczno prawne na rzecz tego państwa lub innego związku publiczno- prawnego np. gmina.
Podatek w sensie ustrojowym lub politycznym dotyczy relacji pomiędzy państwem i obywatelem. O kształcie podatku decyduje większość parlamentarna.
Konstrukcja podatku - 4 zasady: 1. Prawo nie działa wstecz. 2. Zasada zaufania obywateli do państwa i prawa. 3. Zgodność z prawem. 4.Równość.
Charakter podatków 1 Pieniężny charakter świadczeń podatkowy- wiąże się z wymiarem i poborem w jednostkach pieniężnych danego kraju. 2. Przymusowy charakter podatku wynika z władczych uprawnień państwa w stosunku do wszystkich obywateli zamieszkałych na teryt. państwa lub posiadających na nim źródła podatkowe np. nieruchomość. Przymus podatkowy jest przymusem prawnym, który opiera się na aktach prawnych, pochodzący od władzy państwowej i wynika z panowania ekonom. I politycznego państwa. 3. Bezzwrotny charakter świadczeń podatkowy. Polega na definitywnym przekazaniu przez podmiot zobowiązany do uiszczenia podatku środków pieniężnych na rzecz budżetu państwa. 4. Nieodpłatność oznacza, że w zamian za wniesione świadczenie na rzecz budżetu państwa wpłacający nie otrzyma ze strony państwa żadnego bezpośredniego oświadczenia, które miałoby charakter ekwiwalentu.