MASAŻ - jest to jedna z najstarszych metod leczniczych stosowanych przez ludzkość. Pierwsze wzmianki o masażu pochodzą z 3000 roku p. n. e. Masaż wywodzi się z Indii i Chin. Stosowany był jako metoda lecznicza, a także jako zabieg upiększający. Początkowo wchodził w skład obrzędów religijnych, z czasem został z nich wyodrębniony jako oddzielny zabieg. W starożytnej Grecji masaż był ważnym uzupełnieniem toalety codziennej, a także ważnym elementem igrzysk sportowych. Ciała zawodników namaszczano oliwą w celu osiągnięcia zarówno ich pięknego wyglądu jak też rozluźnienia mięśni przed zawodami i w ich trakcie. Do masażu używano najlepszych i najdroższych olejków zapachowych z których najlepszą renomę miały olejki egipski i fenicki. Trudnym okresem dla kosmetyki i medycyny był okres średniowiecza w Europie. Ponowny rozkwit masażu nastąpił w XVI wieku kiedy to lekarz Ambroży Pare wprowadził oficjalnie masaż jako metodę leczenia do medycyny. W XIX wieku masaż uzupełniony tzw. gimnastyką szwedzką stanowił metodę leczenia różnych schorzeń, a także był zabiegiem bardzo popularnym o charakterze profilaktycznym.

Warunki wykonywania masażu:

1. całkowite rozluźnienie mięśni pacjenta

2. masaż nie powinien wywoływać bólu. Ból może wystąpić jedynie przy pokonywaniu nadmiernego napięcia mięśniowego

3. prawidłowo wykonany masaż musi mieć określone tempo, kierunek i natężenie

4. nadanie poślizgu skórze

W masażu stosujemy różne środki poślizgowe pod postacią kremów do masażu, oliwy, żelu do masażu oraz talku. Oprócz standardowych środków poślizgowych używamy również preparaty wspomagające do których należą kremy i maści zawierające substancje lecznicze, kremy przeciwbólowe, kremy o działaniu silnie rozgrzewającym i słabo rozgrzewającym w zależności od schorzenia.

Zasady wykonywania masażu:

1. przeprowadzenie wywiadu z pacjentem

2. masaż powinien być wykonany zgodnie z kierunkiem przepływu krwi żylnej czyli w kierunku serca

3. natężenie masażu wzrasta wraz z ilością wykonywanych zabiegów z uwzględnieniem kondycji pacjenta zależącej od jego wieku, płci, zawodu, budowy ciała, stanu zdrowia. Niemowlęta i małe dzieci wymagają masażu delikatnego. Dzieci do lat 15 i osoby po 40 roku życia wymagają masażu o średniej mocy. Osoby od 15 do 40 roku życia mogą być poddane mocnemu masażowi. Natomiast osoby po 70 roku życia nie powinny być masowane, chyba że taki jest wskazanie lekarskie. Kobiety powinny być poddawane słabszemu masażowi. Pracowników fizycznych masuje się mocniej, osoby szczupłe słabiej, osoby o budowie atletycznej mocniej. Osoby otyłe wymagają masażu o średnim natężeniu. Stany tzw. podostrzone np. stan zapalny powstający wymagają masażu słabszego natomiast stany przewlekłe mogą być poddane mocniejszemu masażowi.

4. Okres trwania masażu zależy od stanu zdrowia pacjenta, rodzaju schorzenia, wielkości powierzchni masowanej

5. Masaż powinno się wykonywać zgodnie z wskazaniami i przeciwwskazaniami

6. Ponieważ masaż jest pewnego rodzaju mikrourazem dla organizmu należy po zabiegu zapewnić osobie masowanej 15-20 minutowy odpoczynek

7. Nie wolno zbyt gwałtownie oziębiać ciała po masażu

8. Każdy ruch masażu należy wykonywać trzykrotnie, tylko w okolicach gdzie skóra jest bardzo delikatna wykonujemy ruchy dwukrotnie

9. Nie wolno przerywać kontaktu z osobą masowaną

Cechy masażysty:

• zdrowie fizyczne i psychiczne

• estetyka wyglądu

• opanowanie

• cierpliwość

• wyrozumiałość

• znajomość psychologii

Ruchy masażu:

1. GŁASKANIE - jest ruchem rozpoczynającym i kończącym każdy masaż. Zdarza się że jest to jedyny możliwy ruch do wykonania (kruchość naczyń, nadpobudliwość nerwowa, bolesność ciała).

Działanie ruchu:

• usunięcie zrogowaciałego naskórka

• przepchnięcie krwi żylnej w kierunku serca

• pobudzenie krążenia

• ułatwienie wchłaniania się krwiaków

• pomoc w likwidowaniu obrzęków

• łagodzenie stanów zapalnych

• ułatwienie rozpoznania zmian w tkankach.

Głaskanie wykonujemy opuszkami palców, całymi palcami, całą dłonią, najmocniejsze głaskanie wykonujemy tzw. kłębami (czyli nasadą dłoni) oraz grzebyczkami (czyli kostkami)

2. ROZCIERANIE - jest ruchem silniejszym i ma za zadanie rozdrobnienie zbędnych produktów przemiany materii, wysięków w stanach zapalnych i zmiękczenie blizn, zrostów tkankowych, wchłanianie pourazowych krwiaków, w niektórych przypadkach ułatwienie kostnienia.

Rozcieranie można wykonywać opuszkami palców, całymi dłońmi, kłębami lub grzebyczkami a ruch rozcierania może być kolisty, spiralny lub podłużny. Nie wykonujemy rozcierania poprzecznie do przebiegu włókien mięśniowych szczególnie w masażu twarzy.

3. UGNIATANIE - ma za zadanie wypchnięcie rozdrobnionych produktów przemiany materii oraz krwi i limfy z naczyń obwodowych do centralnych a następnie w kierunku serca. W wyniku ugniatania zwiększa się napięcie mięśniowe, następuje lepsze odżywienie tkanek i przyrost tkanki mięśniowej. W przypadku grubej warstwy tkanki tłuszczowej mocne i częste ugniatanie powoduje opróżnienie komórek tłuszczowych i redukcję tkanki. Zbyt częste wykonywanie tego ruchu może doprowadzić jednak do zwiotczenia tkanek. Ugniatanie wykonujemy palcami lub całymi dłońmi. Mogą to być ruch szczypania, mieszania kłębem lub grzebyczkiem.

4. OKLEPYWANIE - jest najsilniejszym bodźcem mechanicznym pod którego wpływem powstaje silne przekrwienie miejscowe. Zmienia się również pobudliwość układu nerwowego, poprawia się sprężystość mięśni. Lekkie oklepywanie zmniejsza stan napięcia nerwowego. Wykonywane jest opuszkami palców, całymi palcami oraz grzbietem dłoni.

5. WIBRACJA - wykonujemy zazwyczaj całymi dłońmi. Ma działanie nieco podobne do oklepywania, może pobudzić wzrost napięcia mięśni lub obniżyć pobudliwość nerwową. Wibracja wywołuje również odczyny pośrednie działając na napięcie naczyń krwionośnych. Może zwolnić tempo uderzeń serca, przyspiesza przemianę materii, pobudza wydzielanie gruczołów dokrewnych. Wibracja może być wykonywana za pomocą odpowiednich aparatów szczególnie w przypadkach masażu większych obszarów ciała. Na twarzy wykonywana jest ręcznie.

Wpływ masażu na organizm człowieka:

Wpływ masażu może być bezpośredni poprzez mechaniczne działanie na tkanki oraz pośredni poprzez odruchy na centralny układ nerwowy.

Wpływ masażu na skórę:

• poprawia ukrwienie skóry

• zwiększenie ciepłoty

• usunięcie warstwy rogowej

• odsłonięcie porów skóry

• ułatwienie wchłaniania substancji

• zwiększenie dopływu powietrza do skóry

• pobudzenie warstwy rozrodczej naskórka do odnawiania poprzez odruchy pobudzenia do działania wszystkich organów wewnętrznych

Wpływ masażu na mięśnie:

• zwiększenie dopływu krwi do tkanki mięśniowej

• lepsze odżywienie mięśni

• usunięcie tzw. zakwasów czyli odkładającego się na skutek zmęczenia pracą fizyczną kwasu mlekowego

wpływ masażu na tkankę mięśniową dzielimy na dwa rodzaje:

• wpływ relaksacyjny - polegający na wykonaniu łagodnego i powolnego masażu mającego na celu obniżenie napięcia mięśniowego

• wpływ stymulacyjny - polegający na wykonaniu energicznego masażu pobudzającego mięśnie do pracy

Pod wpływem systematycznego masażu masa mięśniowe może się zwiększyć a objętość mięśni powiększać (masaż sportowy)

Wpływ masażu na układ krwionośny i limfatyczny:

• opróżnienie naczyń chłonnych i żylnych

• zwiększenie dopływu krwi tętniczej do masowanego obszaru

• lepsze odżywienie tkanek

• przyspieszenie krążenie krwi i limfy

• spowodowanie miejscowego przekrwienia czynnego na skutek rozszerzenia naczyń włosowatych skóry

Wpływ masażu na układ kostny:

• zwiększenie spoistości kości oraz ich objętości i wagi

• utrzymanie równowagi między substancjami nieorganicznymi i organicznymi

• przyspieszenie procesu kostninowania w przypadkach złamań lub pęknięć kości

• poprawa ruchomości stawów i poprawa stanu wiązadeł okołostawowych

wpływ masażu na tkankę tłuszczową:

• rozdrobnienie i usunięcie tłuszczu z komórek tłuszczowych

• przyspieszenie spalania tłuszczów poprzez ogólną poprawę przemiany materii

wpływ masażu na układ nerwowy:

• ogólne działanie masażu na układ nerwowy powinno być uspakajające, wyciszające, zdarza się jednakże masaż wykonywany jest w celu pobudzenia i drażnienia nerwów.

PRZECIWWSKAZANIA DO STOSOWANIA MASAŻU:

1. choroby gorączkowe

2. krwotoki lub zagrożenia ich występowania

3. choroby zakaźne

4. ostre stany zapalne

5. wypryski i pęcherze

6. uszkodzenia mechaniczne z przerwaniem ciągłości skóry

7. postępujący zanik mięśni

8. łamliwość kości

9. wczesne stany po złamaniu kości

10. owrzodzenie podudzi

11. żylaki

12. zapalenie żył

13. wady serca

14. choroba nadciśnieniowa

15. występowanie tętniaków

16. ciąża

17. choroby nowotworowe

18. zmiany na skórze sugerujące chorobę lub nowotwór

Ze względu na swoje oddziaływanie masaż dzielimy na:

• ogólny

• miejscowy

Ze względu na cel masaż dzielimy na:

• sportowy

• rehabilitacyjny

• relaksacyjny

• regeneracyjny

• odchudzający

• kosmetyczny

Masaż kosmetyczny wykonywany w gabinecie dotyczy główni twarzy i dekoltu i ma na celu:

• wspomożenie procesu regeneracji skóry

• zapobieganie wiotczeniu skóry i mięśni twarzy, szyi i dekoltu

• lepsze odżywienie skóry poprzez pobudzenie krążenia i przyspieszenie przemiany materii

• ułatwienie wchłaniania się preparatów o odpowiednim działaniu

• ogólne odprężenie klientki

Przygotowanie do zabiegu masażu w gabinecie kosmetycznym obejmuje:

• rozebranie klientki

• nałożenie bielizny zabiegowej

• przygotowanie skóry:

1. zmycie skóry twarzy szyi i dekoltu stosownym preparatem (mleczko, śmietanka, żel). Kosmetyki do zmywania twarzy dobieramy do typu cery klientki uwzględniając skłonność skóry do uczuleń i podrażnień

2. użycie toniku zapewniającego powrót do prawidłowego pH skóry

3. nałożenie odpowiedniego preparatu przed położeniem środka poślizgowego

4. przystąpienie do masażu twarzy i dekoltu

MIĘŚNIE twarzy są nazywane mięśniami mimicznymi ponieważ każdy ich skurcz lub rozkurcz powoduje inny wyraz twarzy i określa inny nastrój. Mięśnie te są bardzo delikatne. Występują w postaci pęczków włókien lub płaskich blaszek.

Charakterystyczne jest to że z jednej strony przyczepiają się do kości natomiast drugi przyczep znajduje się w skórze twarzy. Dzielą się na poszczególne grupy np.:

• grupa mięśni szpary oka

• grupa mięśni szpary ust

• grupa mięśni żwaczy

• grupa mięśni sklepienia czaszki

Ze względu na swoje funkcje dzielą się na mięśnie dźwigacze i mięśnie obniżacze. Masaż tych mięśni wymaga dużej delikatności i wyczucia oraz przestrzegania masażu zgodnie z kierunkiem przebiegu włókien mięśniowych.

Mięśnie szyi

Platyzma - rozpoczyna się w okolicy podobojczykowej, przechodzi nad obojczykiem, włókna kierują się ku górze i łączą z przeciwną stroną. Mięsień kończy się w powięzi przyusznico-żwaczowej, w kącie ust, na dolnym brzegu żuchwy, wplata się w niektóre mięśnie twarzy. FUNKCJA: unosi skórę szyi, pęczki tylne pociągają ku tyłowi kąt ust

Mięsień mostkowo-sutkowo-obojczykowy - ma dwie głowy: głowa mostkowa odchodzi od przedniej rękojeści mostka, głowa obojczykowa od mostkowego końca obojczyka. Całość kieruje się ku górze i przyczepia na wyrostku sutkowym kości skroniowej oraz w połowie kresy karkowej górnej.

FUNKCJA: skurcz jednostronny odwraca głowę w stronę przeciwną, przechylając w stronę skurczonego mięśnia. Skurcz obustronny przechyla głowę ku tyłowi.

Mięśnie sklepienia czaszki:

Mięsień potyliczno-czołowy:

1. brzusiec potyliczny- parzysty, czworoboczny, bardzo cienki, rozpoczyna się na 2/3 części kresy karkowej, zachodzi na wyrostek sutkowy, kończy się we włóknach czepca ścięgnistego. FUNKCJA: ustala położenie czepca ścięgnistego na sklepieniu czaszki

2. brzusiec czołowy - parzysty, czworoboczny, bardzo cienki, rozpoczyna się w skórze brwi, kończy na wysokości guzów czołowych, przechodzi we włókna czepca ścięgnistego. FUNKCJA: unosi brwi ku górze, wytwarza na czole poprzeczne fałdy.

Czepiec ścięgnisty: - cienka, mocna błona ścięgnista złączona luźno z okostną i bardzo ściśle ze skórą głowy.

Mięśnie szpary oka:

Mięsień okrężny oka:

• część oczodołowa - pęczek włókien, rozpoczyna się na przednim odcinku przyśrodkowej ściany oczodołu, kończy się wracając do początku. FUNKCJA: pociąga brwi ku dołowi, a skórę policzka ku górze.

• Część powiekowa - cienkie włókna, rozpoczyna się na górnym lub dolnym brzegu więzadła powiekowego, kończy się na tzw. szwie powiekowym bocznym. FUNKCJA: powoduje spokojne zamykanie powiek.

• Część łzowa - mała prostokątna blaszka, rozpoczyna się na grzebieniu łzowym kości łzowej i na woreczku łzowym, kończy się na wolnym brzegu powieki górnej i dolnej jako część rzęskowa. FUNKCJA: powoduje przyleganie powieki do gałki ocznej.

Mięsień marszczący brwi: - parzysty, mały, wydłużony w kierunku nosa, rozpoczyna się na kości nosowej, kończy w skórze powyżej brwi. FUNKCJA: pociąga skórę do wnętrza i ku dołowi, tworzy fałdy pionowe między brwiami.

Mięsień podłużny: - płaski, mały, wąski, położony obok nasady nosa, rozpoczyna się na kości nosowej, kończy w skórze gładzizny czaszki. FUNKCJA: pociąga skórę ku dołowi, wywołuje fałdy poprzeczne u nasady nosa.

Mięśnie szpary ust:

1. obniżacz wargi dolnej - płaski, czworoboczny, położony poniżej wargi dolnej, rozpoczyna się na dolnym brzegu żuchwy, kończy w skórze wargi dolnej. FUNKCJA: obniża wargę dolną, uwypukla ją i pogrubia.

2. Mięsień budkowy - mały, krótki, stożkowaty, rozpoczyna się na łękach zębodołowych dolnych siekaczy, kończy w skórze bródki. FUNKCJA: uwypukla bródkę, pogłębia bruzdę bródkowo - wargową, powoduje chropowatość.

3. Obniżacz kąta ust - płaski, trójkątny, rozpoczyna się na brzegu żuchwy od poziomu pierwszego zęba trzonowego do guzka bródkowego, kończy się w węźle mięśniowym kąta ust. FUNKCJA: obniża kąt ust, prostuje bruzdę nosowo - wargową.

4. Mięsień jarzmowy większy - najsilniejszy, najbardziej powierzchowny mięsień wyrazowy, rozpoczyna się na powierzchni policzkowej kości jarzmowej, kończy w węźle mięśniowym kąta ust. FUNKCJA: jest właściwym mięśniem śmiechu - podnosi kąt ust ku górze i w bok.

5. Mięsień jarzmowy mniejszy - rozpoczyna się na powierzchni policzkowej kości jarzmowej, kończy w skórze bruzdy nosowo - wargowej. FUNKCJA: współdziała z mięśniem jarzmowym większym w podnoszeniu kąta ust.

6. Mięsień śmiechowy - zanikowy pęczek włókien, rozpoczyna się w powięzi przyusznej, kończy w węźle mięśniowym kąta ust. FUNKCJA: pociąga kąty ust na boki, tworzy dołek śmiechowy.

7. Dźwigacz wargi górnej i skrzydełka nosa - tworzą go dwa pasma włókien po obu stronach nosa, rozpoczyna się na wyrostku czołowym szczęki, kończy się w skórze wargi górnej i bruzdy nosowa - wargowej. FUNKCJA: unosi wargę górną, rozszerza otwory nosowe.

8. Dźwigacz wargi górnej - leży z boku poprzedniego, rozpoczyna się na brzegu podoczodołowym, kończy w skórze bruzdy nosowo - wargowej. FUNKCJA: unosi wargę górną, pogłębia bruzdę nosowo - wargową.

9. Dźwigacz kąta ust - płaski, trójkątny, rozpoczyna się w dole nadkłowym poniżej otworu podoczodołowego, kończy w skórze i błonie śluzowej kąta ust. FUNKCJA: podnosi kąt ust

10. Mięsie policzkowy - płaski, rozpięty między szczęką a żuchwą, stanowi podłoże policzka, ogranicza od zewnątrz przedsionek jamy ustnej. FUNKCJA: wydmuchuje powietrze skupione w przedsionku jamy ustnej, przyciska policzki do zębów, pociąga kąty ust ku bokom.

11. Mięsień okrężny ust - układa się wokół szpary ust i stanowi podłoże warg, rozpoczyna się w węźle ścięgnistym kąta ust, biegnie łukowato poza linię środkową wargi górnej i dolnej, gdzie przeplata się z włóknami strony przeciwnej. FUNKCJA: skurcz części brzeżnej powoduje zwężenie czerwieni wargowej i zwrócenie warg odo wnętrza, skurcz części wargowej powoduje szyjkowate wygięcie warg.

Mięśnie żwaczowe:

1. mięsień skroniowy - największy, najsilniejszy, o kształcie wachlarza, położony w dole skroniowym. FUNKCJA: podnosi żuchwę i obraca ją na zewnątrz, zaciska zęby.

2. Mięsień żwacz - krótki, gruby, czworoboczny, składa się z części powierzchownej i głębokiej:

• część powierzchowna - dłuższa i szersza, rozpoczyna się na dolnym brzegu kości jarzmowej, kończy na powierzchni bocznej dolnej części gałęzi i kąta żuchwy, sięgając do guzowatości żwaczowej

• część głęboka - słabsza, rozpoczyna się na tylnej części łuku jarzmowego i sięga prawie do stawu skroniowo - żuchwowego.

FUNKCJA: unosi żuchwę i obraca ją na zewnątrz

3. mięsień skroniowo - przyśrodkowy - gruby, czworoboczny, biegnie od wyrostka skrzydłowego do żuchwy po wewnętrznej stronie gałęzi żuchwy. FUNKCJA: unosi żuchwę i obraca ją na zewnątrz.

4. Mięsień skrzydłowo- boczny - gruby, o kształcie trójściennego graniastosłupa, leży w dole podskroniowym. FUNKCJA: wysuwa żuchwę do przodu.

---