ZABEZPIECZENIA TRANSFORMATORÓW
Zabezpieczenia transformatorów zestawiono w tablicy 8.2. Są one zróżnicowane w zależności od mocy transformatora i jego górnego napięcia.
Tablica 8.3. Zabezpieczenia transformatorów
Zabezpieczenie różnicowo prądowe działa na wyłączenie wszystkich wyłączników łączących transformator z siecią zasilającą i odbiorczą, zwłoka czasowa od 0,5 do 0,6s
mierzy prąd po obydwu stronach transformatora. W przypadku zwarcia wewnątrz transformatora prądy te znacznie różnią się od siebie co powoduje zadziałanie zabezpieczenia. Zabezpieczenie od zwarć zewnętrznych jest zabezpieczeniem rezerwowym dla linii wychodzących z transformatora. Stosuje się do tego celu przekaźniki nadprądowe zwłoczne lub odległościowe w jednostkach o napięciu górnym 220 kV i 400 kV
Zabezpieczenie gazowo - przepływowe umieszcza się w połączeniu kadzi transformatora z konserwatorem (rys. 8.7).
Rys. 8.7. Przekaźnik gazowo - przepływowy (Bucholtza) 1 -pływak, 2 - płytka przepływowa, 3 - łącznik rtęciowy, 4 - zawór odpowietrzający, 5 -zawór spustowy, W - wyłączenie, S - sygnalizacja
Przekaźnik ten działa bądź w przypadku uszkodzeń izolacji uzwojeń powodujących gazowanie oleju bądź gdy poziom oleju obniży się na skutek nieszczelności kadzi. Przy mniejszych uszkodzeniach przekaźnik uruchamiasygnalizację, przy większych wyłącza transformator z pracy. Przekaźnik charakteryzuje się sięgającym nawet do 50% odsetkiem nieprawidłowych zadziałań. Autotransformatory i transformatory o napięciu górnym 400 kV, 220 kV, powinny mieć dwa komplety zabezpieczeń podstawowych, rezerwujących się wzajemnie,
transformatory o napięciu górnym <= 110 kV - jeden komplet
Rys. 8.8. Zabezpieczenia transformatora 110 kV/SN, 16 MVA (zaczerpnięto z [1]):
1 - zabezpieczenie nadprądowe zwłoczne od zwarć zewnętrznych (w 3 fazach), 2 - od
przeciążeń (w 1 fazie), 3 - różnicowe stabilizowane od zwarć wewnętrznych, 4 gazowe i
gazowo przepływowe przełącznika zaczepów transformatora; 5 - temperaturowe
dwustopniowe, W1, W2 - wyłączniki, SO - sygnalizacja ostrzegawcza, W wyłączenie (W1, W2)
charakterystyka ogólna ODR-2WA
przekaźnik nadmiarowo-prądowy, typu ODR-2WA, przeznaczony jest głównie do rezerwowego zabezpieczania transformatorów zasilających sieci średnich napięć (np. transformatory 110 kV/SN). Przekaźnik może współpracować z wyłącznikami wyposażonymi w cewki wyłączające o poborze mocy nie większym od 600 W i rezystancji cewki nie mniejszej od 80W (np. wyłączniki WMS 110 lub wyłączniki 6VMM110). Nastawialne wartości prądu rozruchowego i opóźnienia zadziałania pozwalają na selektywne nastawienie przekaźnika zapewniające właściwe rezerwowanie zabezpieczeń linii odpływowych SN, szyn zbiorczych SN i transformatora zasilającego 110 kV/SN.
Podstawowe właściwości zasilanie z przekładników prądowych, kondensatorowe zasobniki energii, prawidłowe działanie nie jest uzależnione od zasilania napięciem pomocniczym, szeroki zakres nastawczy prądu rozruchowego,
sygnalizacja pobudzenia i zadziałania przekaźnika,
Przekaźnik nadmiarowo - prądowy, typu ODR-2WA, zasilany jest z zewnętrznych przekładników prądowych. Po przekroczeniu przez prąd wartości rozruchowej przekaźnika rozpoczyna się gromadzenie energii w dwóch zasobnikach kondensatorowych. Z chwilą naładowania zasobników do wymaganego poziomu napięcia następuje galwaniczne rozdzielanie obu zasobników, a po upływie nastawionego czasu zasobniki zostają dołączone do cewek wyłączających wyłączników. Prawidłowe działanie nie jest uzależnione od zasilania napięciem pomocniczym, tym samym przekaźnik ODR-2WA spowoduje prawidłowe wyłączenie zabezpieczanego transformatora - także w przypadku gdy na skutek zaniku pomocniczego napięcia stałego zawiodą podstawowe zabezpieczenia transformatora i linii odpływowych SN. Przekaźnik nadmiarowo - prądowy, typu ODR-2WA, jest urządzeniem elektronicznym. Przekaźnik składa się z zespołu transformatorów wejściowych, zespołu zasobników kondensatorowych i zespołu pomiarowo - wykonawczego zawierającego: układ rozruchowo - opóźniający, obwód kontroli stanu zasobników energii i ograniczenia napięcia oraz elementy wykonawcze. Podzespoły przekaźnika zostały umieszczone w obudowie CUBO-O.
2