METODA OSWAJANIA ZE SZTUKĄ SŁOWA W. ŻUCHOWSKIEJ
Metoda ta odchodzi od biernego, odtwórczego i powierzchownego opracowywania, omawiania poetyckich tekstów literackich, na rzecz aktywnego odbioru czytelniczego, podczas którego uczeń wnika w tekst samodzielnie, uczestniczy w tworzeniu sensu poprzez działanie o charakterze zabawowym, angażując i integrując różne rodzaje aktywności.
Proces oswajania ze sztuką słowa należy rozłożyć na 3 lata, a rozpocząć go można już przed opanowaniem umiejętności czytania. Poszczególne pojęcia i zjawiska należy wprowadzać cyklicznie, sekwencjami, zgodnie z zasadą stopniowania trudności.
Najważniejsze zasady oraz uwagi dotyczące metody „oswajania ze sztuką słowa”:
Działania dzieci mają poruszać ich wyobraźnię, prowadzić do samodzielnych odkryć, dlatego też praca nad utworem musi być dokładnie zaplanowana, a kierowane do uczniów pytania, polecenia powinny:
- mieć charakter problemowy,
- dotyczyć najistotniejszych zjawisk w utworze,
- wskazywać główne punkty zaczepienia,
- podsuwać uwadze dziecka określone zjawiska,
- ukierunkowywać obserwację,
- sugerować sposób odczytania utworu, bez wprowadzania terminologii teoretyczno-literackiej.
„Oswajanie” nie polega bowiem na wyszukiwaniu głębokiego sensu utworu, czy kształceniu umiejętności analitycznych. Przygotowuje ono czytelnika aktywnego oraz kształtuje wyobrażenie o utworze. Dlatego właśnie tekst literacki powinien być tak opracowany, by stał się dla ucznia zaproszeniem do zabawy oraz współtworzenia. Nauczyciel natomiast ma za zadanie jedynie kierować tokiem myślenia uczniów.
Wszelkie działania uczniów muszą współgrać z tekstem (wszystkie czynności wytycza sam tekst i jego porządek), a dzieci powinny wykonywać to, co podpowiada im tekst, dlatego też wszystkie efekty pracy należy konfrontować z samym tekstem w ponownej lekturze.
Do prowadzenia zajęć potrzebne są różne materiały i narzędzia. Mogą to być klocki, figury geometryczne, patyczki, farbki, kredki, kartony, koraliki, pudełka i inne. Użycie materialnych środków, które służą do działań manipulacyjnych, wprowadza do czynności uczniów element zabawy. Kontakt z utworem, który zaprasza do zabawy słowem, jest dla dzieci ważnym doświadczeniem w edukacji literackiej.
Ponieważ uczniowie samodzielnie odkrywają literackość tekstu, podsumowania może dokonać nauczyciel.