Na ogół, aby skorzystać z jakiegoś programu musimy go wpierw zainstalować. Podczas instalacji wgrywa on niezbędne pliki do folderu docelowego, czasem także do innych jak profil użytkownika czy katalog systemowy.
Jednak nie wszystkie programy działają w ten sposób. Jest jeszcze grupa programów określanych mianem Portable, czyli przenośnych.
Podstawowe zalety takich programów to: brak konieczności instalacji (zazwyczaj wystarczy program pobrać z internetu i rozpakować) oraz większe bezpieczeństwo i prywatność. Dzieje się tak dlatego, że główną cechą programów przenośnych jest fakt, że zapisują one dane tylko do plików bezpośrednio z nimi związanych (nie licząc pliku/partycji wymiany). A pliki te nie są rozrzucone po całym systemie, zazwyczaj są położone w katalogu lub podkatalogu, z którego uruchamiamy program.
Największym i w pełni legalnym zbiorem programów przenośnych jest udostępniany przez PortableApps.com zbiór aplikacji Portable Apps Suite, którego zawartość i możliwości postaram się przedstawić poniżej.
Do wyboru mamy trzy wersje Portable Apps Suite, różniących się zawartością:
PortableApps Suite (Standard Edition): ClamWin Portable, Mozilla Firefox, Gaim Portable, OpenOffice.org Portable, Sudoku Portable, Mozilla Sunbird i Mozilla Thunderbird.
PortableApps Suite (Lite Edition): jak wyżej z tą różnicą, że OpenOffice.org Portable jest zastąpione przez AbiWord Portable.
PortableApps Suite (Base Edition): zawiera tylko PortableApps Menu i PortableApps Backup.
Oczywiście do każdej z wymienionych edycji możemy dodawać swoje programy, a także usuwać domyślnie zawarte.
Programy wchodzące w skład pakietu Portable Apps Suite, a także udostępniane osobno, podzielone są na kilka kategorii:
Ułatwienia dostępu
Firefox Accessibility Extension - ułatwia korzystanie z przeglądarki Firefox
On-Screen Keyboard Portable - udostępnia klawiaturę ekranową
Virtual Magnifying Glass Portable - ekranowe szkło powiększające
Programowanie
Notepad++ Portable - edytor teksu z możliwością podświetlania składni
Nvu Portable & KompoZer Portable - edytor stron internetowych
XAMPP - paczka zawierająca Apache, mySQL, PHP, phpMyAdmin
Gry
Mines-Perfect Portable - znana wszystkim gra saper
PokerTH Portable - klasyczna gra w pokera
Sudoku Portable - niezwykle populara i uzależniająca gra w puzzle
Grafika i obrazy
GIMP Portable - program do obróbki zdjęć i grafiki rastrowej
Internet
FileZilla Portable - rozbudowany klient FTP
FireFTP Extension - lekkie rozszerzenie dodające funkcje klienta FTP do przeglądarki internetowej Firefox
Gaim Portable - komunkiator internetowy z obsługą sieci AOL, Gadu-Gadu, MSN, Yahoo i innych
Miranda IM Portable - komunikator internetowy z możliwościami dostosowywani wyglądu obsługujący sieci AOL, MSN, Yahoo i inne
Mozilla Firefox, Portable Edition - bezpieczna i nowoczesna przeglądarka internetowa
Mozilla Thunderbird, Portable Edition - bezpieczny i wygodny klient pocztowy
Nvu Portable & KompoZer Portable - edytor stron internetowych
PuTTY Portable - lekki klient telnet i SSH
Sage Extension - rozszerzenie dodające rozbudowanego klienta RSS do przeglądarki internetowej Firefox
Multimedia
Audacity Portable - program do edycji i nagrywania dźwięku
MPlayer Portable - rozbudowany odtwrzacz wideo obsługujący większość plików filmowych
VLC Media Player Portable - prosty odtwarzacz multimediów z obsługą większości plików filmowych
Biuro
AbiWord Portable - lekki procesor tekstu obsługujący dokumentu programu Microsoft Word
Lightning Extension - rozszerzenie dodające terminarz/kalendarz do klienta pocztowego Thunderbird
Mozilla Sunbird, Portable Edition - kalendarz elektroniczny z przyjaznym interfejsem użytkownika
Mozilla Thunderbird, Portable Edition (Address Book) - klient pocztowy z wbudowaną książką adresową i możliwością eksportowania i importowania kontaktów
OpenOffice.org Portable - kompletny pakiet biurowy, kompatybilny z rozwiązaniami znanym z Microsoft Office
Sumatra PDF Portable - szybka przeglądarka dokumentów PDF
System operacyjny
Mac-on-Stick - przenośna wersja Mac OS Classic 7
Narzędzia
7-Zip Portable - wydajny kompresor plików obsługujący większość formatów
ClamWin Portable - skaner antywirusowy z możliwością aktualizacji bazy wirusów przez internet
Command Prompt Portable - narzędzie ułatwiające wykonywanie skryptów i poleceń z linii komend
KeePass Password Safe Portable - bezpieczny i łatwy użyciu menedżer haseł
PortableApps.com Backup - narzędzie do tworzenia kopii zapasowych plików i folderów dla PortableApps Suite
PortableApps.com Menu - menu startowe dla PortableApps Suite
winMd5Sum Portable - weryfikator sum kontrolnych md5
Nie wyczerpuje to listy programów przenośnych, poniżej prezentuje kilka co ciekawszych linków:
MyPortable - forum licząca 599 członków, na którym publikowane są przeróbki popularnych programów, dzięki czemu działają jako aplikacje przenośne
myportables.freehostia.com
myportables.freehostia.com/forum
Podstrona adminer.pl poświęcona programom przenośnym
adminer.pl/portable
Kolekcja 1147 darmowych programów przenośnych
www.portablefreeware.com
Definicja Portable application w anglojęzycznej Wikipedii (w polskiej brak odpowiednika)
http://en.wikipedia.org/wiki/Portable_application
Strona Johna Hallera
johnhaller.com
W sieciach torrent jest bardzo dużo przeróbek komercyjnych programów, przykładowo: 180 przenośnych i użytecznych programów portable (torrent)
thepiratebay.org/180_Portable_amp_Useful_Apps_GIGA_Collection
Warto też wiedzieć, że nie wszystkie programy muszą być instalowane, aby działały (o czym można się przekonać zachowując programy, a przeinstalowywując system, w takim przypadku znaczna część programów będzie działać mimo braku ponownej instalacji (nie znaczy to oczywiście, że są to programy przenośne)).