Paweł Wochniak
METODA KINEZJOLOGII EDUKACYJNEJ PAULA DENNISONA
Metoda Dennisonów - to ćwiczenia relaksacyjne i energetyzujące służce integracji półkul mózgowych w celu efektywniejszego działania. Jest prosta, sprzyja harmonijnemu rozwojowi, a stosowana cierpliwie i wytrwale, pomaga przezwyciężyć rozmaite trudności dziecka.
Półkula lewa, prawa
Paul Dennison, amerykański pedagog, uważa, że wiele problemów z intelektualnym i emocjonalnym funkcjonowaniem człowieka wynika ze złego współdziałania obu półkul mózgowych i z braku równowagi między nimi. Mózg nie jest bowiem narządem symetrycznym - każda z półkul ma nieco inne zadania.
Lewa półkula jest odpowiedzialna za analizę szczegółów, wnioskowanie i operowanie mową. Prawa pamięta znajome twarze i steruje naszym życiem emocjonalnym, a choć nie włada językiem, nadaje naszym przeżyciom wyraz mimiczny (u osób leworęcznych role obydwu półkul są zwykle odwrócone). Dziecko, którego rozwój przebiega w sposób nieskrępowany, w naturalny sposób ćwiczy obie półkule: Dzięki ich harmonijnej współpracy z łatwości przyswaja sobie kolejne umiejętności i ma szansę na pełny rozwój swoich talentów. Brak równowagi między prac obydwu półkul mózgowych prowadzi do rozmaitych zakłóceń. Dziecko może mieć na przykład kłopoty z koncentracji, nauk czytania i pisania, opanowaniem własnych emocji.
Lecznicze środki
Ćwiczenia proponowane dzieciom są bardzo proste i bezpieczne. Wykonywane w odpowiedni sposób pod okiem terapeuty prowadzi do lepszej współpracy obu półkul, czego efektem może być między innymi płynne czytanie lub ładne, wyraźne pismo.
Ćwiczenia polegają na wykonywaniu różnych ruchów - zawsze naprzemiennych. Może to być na przykład dotykanie na przemian prawym łokciem lewego kolana i odwrotnie lub raczkowanie. Albo znany każdemu przedszkolakowi taniec: "Zasiali górale owies", który doskonale równoważy właśnie pracę lewej i prawej półkuli. Korzystne działanie ma również ćwiczenie o nazwie "słoń". Pozwala dociec, z czym dziecko ma największy kłopot, i dobrać dla niego odpowiedni zestaw ćwiczeń. Dziecko wyciąga rękę przed siebie, przyciska ucho do ramienia i całym ciałem kreśli poziome ósemki.
Ćwiczenia dla nerwowych
Metoda Dennisona pomaga również dzieciom nadpobudliwym, nerwowym, mającym problemy emocjonalne w szkole. Zwiększa umiejętność uczenia się, rozwija zablokowane możliwości fizyczne, psychiczne, intelektualne. Ćwiczenia wzmacniają też system odpornościowy. Wytrwała terapia przynosi również poprawę u maluchów z porażeniem mózgowym, po operacjach mózgu, dotkniętych zespołem Downa. Specjalny zestaw ćwiczeń przygotowano także dla dzieci z dysleksj i dysgrafii. Entuzjaści metody Dennisona twierdzą, że dzieciom, które wykonują te ćwiczenia, łatwiej mierzyć się z rzeczywistością. Stają się bardziej otwarte na świat, odporniejsze, łatwiej nawiązuj kontakty z rówieśnikami. Dużym błędem jest też zakłócanie naturalnego rozwoju dziecka przez przedwczesne zachęcanie go do siadania, stawania, chodzenia. Trzeba pamiętać, że każdy maluch rozwija się we własnym tempie i nie należy na siłę tego zmieniać. Warto natomiast umożliwić dziecku rozwijanie obu rączek i nie martwić się zawczasu, jeżeli chwyta przedmioty tylko lewą ręką. Nie ma w tym nic niepokojącego i na pewno nie należy mu w tym przeszkadzać.
Rodzice często wymuszaj na dzieciach "grzeczność", czyli siedzenie bez ruchu. Być może mają jak najlepsze intencje, ale nieświadomie działaj na ich szkodę. Dzikie harce i podskoki połączone z wymachiwaniem rękami i kręceniem się w kółko to jedno z lepszych ćwiczeń wspomagających współpracę obu półkul. Bardzo ważne jest stworzenie dobrych warunków do raczkowania. Nie należy krępować tego naturalnego pędu niemowlęcia, ograniczając jego przestrzeń do łóżeczka lub chodzika. Pozbawia się w ten sposób malucha możliwości ćwiczenia całego ciała. Szkodliwe bywa też nieustanne trzymanie dziecka w nosidełku. Długotrwały bezruch odcinka krzyżowo-lędźwiowego ma niekorzystny wpływ na ukrwienie i dotlenienie całego organizmu.
Gimnastyka mózgu
Metoda Dennisona to zestaw ćwiczeń, które mają na celu zintegrowanie pracy mózgu. Metodę opracowano w 1969 roku w Ameryce. Dennison wyszedł z założenia, że we wczesnych stadiach rozwoju dziecka, kiedy jest ono jeszcze malutkie tworzy się najwięcej połączeń między neuronami w mózgu. A jest to czas niezwykle intensywnych ćwiczeń ruchowych pełzania, raczkowania, biegania itd. Dlatego uznał, że można pomóc mózgowi w rozwoju tych połączeń poprzez skłonienie dziecka do specyficznych ćwiczeń, odpowiednich dla każdej kolejnej fazy rozwoju. Mają one sprzyjać lepszej komunikacji pomiędzy obiema półkulami mózgowymi, pomiędzy korą mózgów a głębszymi strukturami i pomiędzy płatami czołowymi a móżdżkiem
Metoda Dennisonów składa się z prostych ćwiczeń ruchowych, które prowadzi się z dziećmi często w formie zabawy. Ćwiczenia te mają ułatwić wszelkiego rodzaju uczenie się. Ogólnie mówiąc każda część mózgu odpowiada za przebieg innego procesu np. tylna część za odbiór informacji a przednia część za ich "ekspresję" i nadawanie. Aby proces uczenia się był jak najbardziej efektywny konieczna jest integracja całego mózgu, której to właśnie służą ćwiczenia ruchowe. Poprzez odpowiednie wzorce ruchowe uaktywniane są określone obszary kory odpowiedzialne za dane procesy znacznie ułatwiające i przyśpieszające proces uczenia się, a także zwiększające energię
Jak to się dzieje, że opracowane ćwiczenia przez Paula Dennisona są w stanie w dużym stopniu poprawić pracę mózgu? Dla wielu osób takie stwierdzenie jest absolutnym zaskoczeniem. Otóż nasz mózg bardzo precyzyjnie współpracuje z ciałem. Przez impulsy w układzie nerwowym informacja dociera do wszystkich zakątków organizmu. Jednocześnie ośrodki znajdujące się w lewej półkuli mózgu informują prawą stronę naszego ciała, a ośrodki z prawej półkuli- kierują jego lewą półkulą. Gdy wykonujemy ruchy lewą nogą, impuls nerwowy dociera do prawej półkuli; a w przypadku ruchu prawa ręką dochodzi on do półkuli lewej. Jeśli natomiast na przemian wykonujemy ruchy lewą nogą oraz prawą ręką i jesteśmy przy tym w stanie utrzymać równowagę , dochodzi do szybkiego połączenia lewej i prawej półkuli. Tworzą się nowe połączenia nerwowe, a stare już istniejące, udrażniają się i wzmacniają. W ten sposób następuje lepsza integracja obu półkul mózgu.
W rezultacie jego część intuicyjna zaczyna lepiej współpracować z częścią analityczną. W ten sposób nauka dla dzieci „niewyuczalnych”, dyslektycznych czy nadpobudliwych przestaje być przyczyną stresu i staje się łatwiejsza.
Co jest przyczyną zbyt małej ilości połączeń nerwowych?
Wg doktora Paula Dennisona jedną z przyczyn zbyt małej ilości połączeń nerwowych u niektórych dzieci są ruchy naprzemienne nieprzerobione w dzieciństwie. Większe ryzyko tych przypadłości występuje u dzieci, które rodziły się w wyniku cesarskiego cięcia oraz tych, które mało raczkowały i zbyt szybko zostały przesadzone do tzw. „chodzika”. Poród naturalny jest najlepszą szkoła ruchów naprzemiennych, podobnie raczkowanie. Jeśli tego zabraknie, odpowiednia ilość połączeń nerwowych w mózgu nie ma szansy się rozwinąć. W późniejszym wieku prowadzi to do dysleksji i nadpobudliwości.
Ponad to dawniej dzieci instynktownie ćwiczyły wiele zawartych w metodzie doktora Dennisona ruchów. Gra w klasy, skakanka, jazda na hulajnodze i rowerze, toczenie obręczy i wiele, wiele innych- to właśnie ćwiczenia ruchów naprzemiennych.
Gimnastykę mózgu powinni stosować właściwie wszyscy. Ma ona pozytywny wpływ dosłownie na każdego, gdyż daje nam harmonijną współpracę pomiędzy lewą i prawą półkulą mózgową. Szczególnie jednak znaczenie gimnastyka mózgu posiada dla tych, u których współdziałanie obu półkul jest zakłócone lub niepełne, czyli u dzieci mających problemy w uczeniu się. Dzięki bardzo prostym ćwiczeniom niedostatki przy współpracy obu półkul mózgowych mogą zostać prędko nadrobione, a trudności z uczeniem się szybko znikają. Dziecko rozwija się bardzo harmonijnie, bez zahamowań i niepotrzebnych stresów.
Sama Metoda oparta jest na trzech prostych założeniach:
1. Nauka jest naturalną, przyjemną sferą działalności kontynuowaną prze całe życie.
2. W naszym ciele ukryte są blokady, które utrudniają nam naukę, uniemożliwiają także łagodne przejście przez stresy.
3. Wszyscy, w pewnej mierze, mamy trudności w uczeniu się, lecz do tej pory nie czyniliśmy żadnych starań, aby je usunąć (te blokady mogą trwać przez całe życie, jeśli nie podejmiemy się zmiany tego stanu rzeczy). Właściwie rozpoznane blokady mogą zostać usunięte, pod warunkiem prawidłowo prowadzonego treningu.
Metoda Dennisona może dawać następujące efekty:
- usuwać blokady ukryte w naszym ciele,
- wprowadzać ciało i umysł w stan optymalny do przyswajania wiedzy równoważąc wymiar lateralności, koncentracji, stabilności.
Efekty ich regularnego stosowania (min. przez 4 tyg.) to m.in.:
poprawa koncentracji na wykonywanych zadaniach,
poprawa koordynacji wzrokowo- ruchowej,
poprawa oddychania,
poprawa umiejętności wysławiania się, czytania i rozumienia, liczenia, zapamiętywania cyfr, słuchania, formowania myśli, pisania.
pomoc w przezwyciężaniu trudności związanych z dysleksją, dysgrafią i dysortografią, literowanie, ortografia, twórcze pisanie, zwiększanie zdolności manualnych,
uaktywnianie lewej półkuli mózgu, odpowiedzialnej za umiejętności,
synchronizacja współpracy obu półkul mózgowych.
Ponadto usuwają zmęczenie, energetyzują, odprężają i relaksują. Pomagają w łagodzeniu stresów.
Bibliografia:
1.Dennison P., „Kinezjologia edukacyjna dla dzieci. Podstawowy podręcznik Kinezjologii Edukacyjnej dla rodziców i nauczycieli dzieci w każdym wieku. Wydawnictwo Polskiego Stowarzyszenia Kinezjologów, Warszawa 2002.
2. www.modn.elk.edu.pl
3. www.dobrametoda.pl