PRAWO SPADKOWE cz. 2 zakres materiału i kazusy na zjazd 4-6. 06. 2011

1. „Steps” dziedziczenia, czyli poszczególne etapy dziedziczenia

2. Przyjęcie i odrzucenie spadku.

1. zdolność do złożenia oświadczenia spadkowego.

2. rodzaje składanych oświadczeń ( z uwzględnieniem odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe),

3. termin do złożenia oświadczenia i skutki niezachowania terminu (pojęcie TRANSMISJI)

4. forma oświadczenia,

5. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia,

6. uznanie odrzucenia spadku za bezskuteczne.

3. Zachowek:

1. krąg osób uprawnionych do zachowku,

2. ustalenie wysokości udziału zachowku,

3. obliczenie substratu zachowku

4. krąg osób obowiązanych do zaspokojenia roszczeń tytułu zachowku

4. Zapis i polecenie - podobieństwa i różnice w pozycji zapisobierców, uprawnionych z

tytułu polecenia a spadkobierców

Zadanie nr 1

Czy można uchylić się od skutków (proszę o wskazanie właściwej podstawy prawnej):

1. przyjęcia spadku w stanie upojenia alkoholowego

2. przyjęcia spadku dla pozoru

3. odrzucenia spadku ponieważ inny spadkodawca zapewniał, że spadek obciążony jest długami (SN z 14.07.1986r., III CZP 36/86 (OSNCP 87/8/107 z glosą Szponara NP. 89/1/112)

4. przyjęcia spadku, gdy po złożeniu oświadczenie okazało się że spadek obciążony był licznymi długami (przed złożeniem oświadczeniem spadkobiercy, dołożył wszelkich starań w celu ustalenia przedmiotu spadku)

(Postanowienie SN z dnia 30 .06.2005 r., IV CK 799/04)

Zadanie nr 2

Spadkobierca B złożył oświadczenie o przyjęciu spadku po zmarłym A z dobrodziejstwem inwentarza. Stan czynny spadku to 100 tys. złotych. Zmarły miał czterech wierzycieli. Każdemu winien był po 50 tys. złotych

Część A: Spadkobierca wie o wszystkich wierzycielach, po ile powinien im zwrócić?

Część B: Spadkobierca wie o dwóch wierzycielach i tym zwraca należny dług po 50 tys. złotych. O pozostałych nie chce myśleć, choć otrzymuje informacje z pewnego źródła o niespłaconych długach.

Czy jeśli dwaj niezaspokojeni wierzyciele zwrócą się do B po należny dług, ten ostatni będzie obowiązany do jego zwrotu? Jeśli tak, to w jakiej wysokości?

Wskaż właściwe podstawy prawne.

Zadanie nr 3^*

Część A: Po śmierci spadkodawcy A miał prawo dziedziczyć po nim spadkobierca B. Ten nie wiedział o otwarciu i swoim powołaniu i zmarł po 3 miesiącach od śmierci spadkodawcy A. Jedynym spadkobiercą po śmierci B w dniu 1.10.2011 roku jest osoba D.

Od kiedy rozpoczynają biec i kończą się terminy dla złożenia stosownych oświadczeń po zmarłych osobach A i B?

Część B: Po śmierci spadkodawcy A miał prawo dziedziczyć po nim spadkobierca B. Ten wiedział o otwarciu i swoim powołaniu i chociaż zmarł po 3 miesiącach od śmierci spadkodawcy A, nie złożył oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Jedynym spadkobiercą po śmierci B w dniu 1.10.2011 roku jest osoba D.

Od kiedy rozpoczynają biec i kończą się terminy dla złożenia stosownych oświadczeń po zmarłych osobach A i B? Wskaż z dobrodziejstwa jakiego artykułu może skorzystać D.

Zadanie nr 4

Określ, kto i w jakiej wysokości może domagać się zachowku ?

Założenia do zadania :

• masa spadkowa określona została na 300 tys. złotych

• na podstawie testamentu dziedziczy tajemnicza pani Barbara

1. Umarł Kowalski, który pozostawił: żonę, małoletnie dziecko1, małoletnie dziecko2, dziecko3, babcię i dziadka.

2. Umarł Kowalski, który pozostawił: dziecko1 częściowo niezdolne do pracy SN IV CK 158/02, dziecko2 (które umarło przed Kowalskim) pozostawiając na świecie trójkę dzieci, siostrę1, siostrę2, ex małżonka

3. Umarł Kowalski, który pozostawił małżonka uznanego za niegodnego, dziecko1, dziecko2, które odrzuciło spadek i dziecko3, które się zrzekło dziedziczenia

Kazus nr 1

Postanowieniem z dnia 10 maja 1999r. Sąd Rejonowy Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie stwierdził, że spadek po Kasjanie zmarłym 3 czerwca 1997 nabyła z mocy testamentu notarialnego z 18 grudnia 1990 r. otwartego i ogłoszonego w dniu 27 marca 1999r. w całości żona Kasandra.

Pozwem z dnia 12 lipca 2001r. syn spadkodawcy Walerian wystąpił z żądaniem zapłaty kwoty 50 000 zł tytułem należnego zachowku.

Bezsporne jest, że do kręgu spadkobierców ustawowych Kasjana należą synowie: Erwin, Walerian i córka Ksenia, którą spadkodawca powołał do dziedziczenia wraz z żoną Kasandrą i która przypadający jej z mocy testamentu spadek odrzuciła, składając stosowne oświadczenie w dniu 6 sierpnia 1997 przed notariuszem.

Testamentem tym spadkobierca także wydziedziczył syna Erwina z powodu hulaszczego trybu życia.

Spadkobierca darował w 1980r. córce Kseni nieruchomość, której obecna wartość wynosi 300 000 zł, a synowi Walerianowi wraz z żoną darował do majątku wspólnego w 1994r. spółdzielcze własnościowe prawo wraz z wkładem budowlanej o aktualnej wartości 200 000zł.

Ponadto Kasjan zapisał córce Erwina Indze kwotę 50 000 zł.

W skład spadku po Kasjanie wchodzi zabudowana nieruchomość o wartości 500 000 zł, samochód wartości 100 000 zł i papiery wartościowe o wartości 50 000 zł.

Jaka jest wysokość zachowku należnego Walerianowi?

Kazus nr 2

Leon sporządził w dniu 3 maja 2005r. testament, w którym powołał do 1/3 spadku córkę Apolonię i do 2/3 spadku żonę Kasandrę oraz ustanowił zapisy:

-synowi Fidelisowi przeznaczył nieruchomość zabudowaną domem mieszkalnym i obciążył go obowiązkiem przekazania siostrzenicy Idzie kwoty 10.000 zł, wskazując że na wypadek gdyby Fidelis nie chciał lub nie mógł otrzymać zapisu, nieruchomość ta ma przypaść Aleksemu

-zobowiązał też spadkobierców do przekazania wnukom Frankowi i Juliuszowi srebrnej zastawy na 12 osób stanowiącej własność żony Kasandry (jej majątek odrębny).

Leon zmarł 30 maja 2010r. Otwarcie i ogłoszenie testamentu nastąpiło przed notariuszem 20 grudnia 2010r.

Przed tym samym notariuszem Franek złożył oświadczenie , że odrzuca poczyniony na jego rzecz zapis.

Wyrokiem z dnia 28 marca 2011, syn Fidelis został uznany za niegodnego dziedziczenia po swoim ojcu Leonie.

1. Komu i jakie roszczenia przysługują z tytułu poczynionych przez Leona rozporządzeń? (Wskaż właściwe przepisy prawa)

2. Czy jeśli Juliusz dowiedział by się o zapisie na jego rzecz srebrnej zastawy dopiero 18 lipca 2016, ze względu na to że mieszkał w Australii, i wcześniej nie został poinformowany o treści testamentu, mógłby się skutecznie domagać od spadkobierczyń wykonania zapisu? ^*

^* założenie: D jednocześnie dowiaduje się o swoim powołaniu do spadku po osobie B i o możliwości przyjęcia spadku po spadkodawcy A

^* do domu. Pomocne może okazać się orzeczenie SN z 28.10.2008 r., III CK 461/03 z glosą P. Księżaka w PS 2007, nr 2 s. 116

Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2003 r. III CZP 7/02

Testament ustny, sporządzony w warunkach zamiaru samobójczego, nie może być uznany za sporządzony w okolicznościach uzasadniających obawę rychłej śmierci.

1

---