Hałas - występujące w środowisku dźwięki niepożądane, nieprzyjemne, dokuczliwe lub szkodliwe dla zdrowia.
Wibracje - drgania mechaniczne ośrodka sprężystego, działające za pośrednictwem powietrza na organ słuchu i inne zmysły oraz organizm człowieka.
Najczęściej stosowaną miarą hałasu jest poziom hałasu - równoważny poziom dźwięku A wyrażany w decybelach (dB)
Wpływ hałasu i wibracji na środowisko
Hałas oddziałuje niekorzystnie przede wszystkim na sprawność działania człowieka i jego sferę psychiczną
Skala zagrożenia
> 30 dB - reakcje psychofizjologiczne
> 60 dB - reakcje wegetatywnego układu nerwowego
> 90 dB - osłabienie i ubytek słuchu
> 110 dB - mechaniczne uszkodzenie narządów słuchu
Walka z hałasem i wibracjami
zapobieganie powstawania hałasu i wibracji
ograniczanie ich przenikania do środowiska za pomocą odpowiednich środków technicznych
ograniczanie ich emisji przez izolowanie źródeł
ustanowienie stref ochronnych
O dopuszczalnym poziomie hałasu i wibracji w środowisku decyduje Minister Środowiska
Rozporządzenie MS w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. 2007, Nrl20,poz. 826)
Promieniowanie - wysyłanie i przekazywanie energii na odległość.
energia może być wysyłana w postaci:
ciepła
światła
fal elektromagnetycznych (promieniowanie elektromagnetyczne)
cząstek (promieniowanie korpuskularne)
Z uwagi na oddziaływanie na materię widmo promieniowania elektromagnetycznego dzielimy na promieniowanie:
jonizujące — mające zdolność jonizacji ośrodka materialnego w czasie przenikania przez materię
korpuskularne
elektromagnetyczne
niejonizujące
optyczne (nadfiolet, światło widzialne, podczerwień)
promieniowanie o wysokiej częstotliwości (fale krótkie UKF, mikrofale, fale radarowe)
Źródła promieniowania jonizującego
naturalne — nieodłączny element środowiska naturalnego, dociera z Kosmosu i z wnętrza Ziemi
w przyrodzie występuje ok.80 radioizotopów 20 pierwiastków promieniotwórczych
najbardziej znane 238U5 235U, 232Th, 40K, 14C, 3H
sztuczne — rozwój techniki dostarcza nowych źródeł
wydobywanie wraz z kopalinami
górnictwo i przeróbka rud U
materiały budowlane z popiołów i żużli po spaleniu węgla
nawozy mineralne
próbne wybuchy jądrowe
awarie reaktorów
zastosowanie radioizotopów w medycynie, badaniach naukowych, przemyśle
Negatywne skutki promieniowania
Biologiczne skutki promieniowania jonizującego na ludzi można podzielić na 2 grupy
somatyczne — występujące bezpośrednio po napromieniowaniu całego ciała, późniejsze skutki takiego napromieniowania to białaczka, nowotwory złośliwe skóry, kości, zaćma, zaburzenia przewodu pokarmowego
genetyczne - związane z mutacjami czyli zmianami
w kodzie genetycznym DNA, małe dawki powodują pojawienie się mutacji w następnych pokoleniach, duża dawki najczęściej są letalne
|
|
|
mega |
M |
106 |
kilo |
K |
103 |
hekto |
h |
102 |
deko |
da |
101 |
decy |
d |
10-1 |
centy |
c |
10-2 |
mili |
m |
10-3 |
mikro |
µ |
10-6 |
nano |
n |
10-9 |
piko |
p |
10-12 |
1t=1Mg 1l=1dm3 1l=1000ml 1l=1000cm3
1 dam = 1 * 101m = 10m
1hm= 1 * 102m = 100m
1m2= ? cm2 102cm * 102cm = 104cm
1hm3=?m3 1hm3= (102)3m3=106m3
1m3= ? km3 1m3= (10-3)3km3 = 10-9 km3
1m3= ? dam3 1m3= (10-1)3dam3 = 10-3 dam3
1ppm= 10-6
mg/kg= µg/g
mg/l = mg/dm3
g/Mg
1ppb = 10-9
µg/kg
Przykładowe przeliczenia:
10Mg - 1250kg=
1.
10*106g - 1250*103g=
(10*103-1250)*103g=
(10000-1250)*103g=
8750*103g= 8750kg = 8,75Mg
2.
10Mg - 1,25Mg= 8,75Mg
11nm + 1257µm =
11260*10-9m + 12*10-6m =
(11260*10-3+12)*10-6m=
(11,26+12)*10-6m= 23,26µm
Surowce mineralne Polski
Surowce energetyczne:
antracyt
azotowy gaz ziemny
gaz ziemny
hel
metan pokładów węgla
ropa naftowa
węgiel brunatny i kamienny Po 3 przykłady
Surowce metaliczne:
rudy arsenu
rudy cynku i ołowiu
rudy cyny
rudy miedzi i srebra
rudy molibdenowo-wolframowo-miedziowe
rudy niklu
rudy złota i złoto rodzime
rudy żelaza, tytanu i wanadu
pierwiastki współwystępujące w rudach oraz surowce metaliczne pozostałe Po 3 przykłady
Surowce chemiczne:
baryt i fluoryt
fosforyty
siarka
skała diatomitowa
sole potasowo-magnezowe
sól kamienna
sur. ilaste d/p. farb mineralnych
ziemia krzemionkowa Po 3 przykłady
Surowce skalne i inne
Surowce ilaste
bentonity i iły bentonitowe
gliny ceramiczne
gliny ogniotrwałe
surowce ilaste ceramiki budowlanej
surowce ilaste do produkcji kruszywa lekkiego
surowce ilaste dla przemysłu cementowego
surowce kaolinowe
surowce okruchowe Po 3 przykłady
Surowce okruchowe
piaski i żwiry
piaski formierskie
piaski podsadzkowe
piaski kwarcowe do produkcji cegły wapienno - piaskowej
i betonów komórkowych
surowce szklarskie
żwirki filtracyjne Po 3 przykłady
Surowce zwięzłe
dolomity
gipsy i anhydryty
kalcyt
kamień łamany i bloczny
kreda
krzemienie
kwarc żyłowy
kwarcyty ogniotrwałe
łupki
magnezyty
surowce skaleniowe
wapienie i margle dla przem. cementowego i wapienniczego Po 3 przykłady
Inne
bursztyny
surowce dla prac inżynierskich
torfy
surowce skalne towarzyszące i odpadowe
solanki, wody lecznicze i termalne Po 3 przykłady