Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Test wiedzy o modernizmie
Test wiedzy o modernizmie
Test wiedzy o modernizmie
Test wiedzy o modernizmie
Test wiedzy o modernizmie
1. Za początek modernizmu w Europie przyjmu- rzenia. Często poszukiwania te wiązały się z próbami
je się powstanie: odcięcia się od tradycji i spuścizny minionych epok.
Nowoczesność i odmienność dążeń artystycznych oraz
a. tomu wierszy Charles a Baudelaire a: Kwiaty zła,
przeciwstawianie się wszystkiemu, co stare i zużyte,
b. wiersza Arthura Rimbauda: Statek pijany,
to hasła charakteryzujące w szczególności pierwszą
c. obrazu Claude a Moneta: Impresja  wschód słoń-
fazę epoki, kiedy to sformułowano najwięcej manife-
ca.
stów artystycznych definiujących ten nowy kierunek
odpowiedz
: a
w sztuce.
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
4. Młoda Polska to nazwa, którą zawdzięczamy:
Za początek modernizmu w Europie przyjmuje się
wydanie Kwiatów zła Baudelaire a. Fakt ten miał miej-
a. Arturowi Górskiemu,
sce w 1857 roku we Francji. Zbiór poezji wywołał wiel-
b. Kazimierzowi Tetmajerowi,
ki skandal, zarówno literacki, jak i obyczajowy. Bau-
c. Stanisławowi Przybyszewskiemu.
delaire zaprzeczył w nim obowiązującym normom
odpowiedz
: a
artystycznym i moralnym. Ukazywał najtrudniejsze
problemy egzystencji, jej absurd i brzydotę, pokazu- Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
jąc ludzkie życie przez pryzmat katastrofy, do której,
Nazwa Młoda Polska określająca specyfikę polskie-
zdaniem autora, ludzkość nieustannie zmierza.
go modernizmu, została ukuta przez Artura Górskie-
A wszystko to uczynił, posługując się dodatkowo eks-
go. W 1898 roku ten krytyk literacki opublikował na
presyjnymi sformułowaniami i obrazami, na które pu-
łamach warszawskiego Życia serię artykułów pod ta-
bliczność epoki w ogóle nie była przygotowana.
kim właśnie tytułem  Młoda Polska. Starał się w nich
naukowo i ideologicznie określić nową literaturę, przy
2. Początek modernizmu w Polsce to rok: okazji proponując nazwę dla omawianego zjawiska.
Propozycja przyjęła się przez analogię do podobnych
a. 1857,
ruchów artystyczno-ideowych, które w tym czasie prze-
b. 1891,
toczyły się przez całą niemalże Europę: Młode Niem-
c. 1899.
cy, Młoda Skandynawia itp. Przymiotnik  młoda sy-
odpowiedz
: b
gnalizować miał odcięcie się od wyczerpanych już ide-
ałów epoki pozytywizmu.
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Za początek modernizmu w Polsce przyjmuje się datę
5. Jednym ze składników świadomości moderni-
1891 rok. Jest to rok debiutu najważniejszego polskie-
stycznej jest:
go poety modernistycznego: Kazimierza Przerwy-Tet-
majera. Data ta jest to jednak datą umowną. Właści-
a. estetyzm,
wie krytyka pozytywistycznych ideałów trwała już od
b. ludowość,
końca lat osiemdziesiątych, zaś utworzone w 1887
c. fantastyka.
przez Zenona Przesmyckiego pismo Życie w swoim
odpowiedz
: a
dziale literackim zawierało wyraz
ne zapowiedzi no-
wych tendencji w sztuce. Za koniec modernizmu w Pol-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
sce przyjmuje się zakończenie I wojny światowej
Świadomość modernistyczna to wspólna dla wszyst-
w 1918 roku.
kich ówczesnych ludzi kultury, podstawa ideowa, jaka
ukształtowała ówczesne życie kulturalne. U jej pod-
3. Nazwa epoki pochodzi od francuskiego słowa: staw leży programowy estetyzm, zawierający się w ha-
śle sztuka dla sztuki. Poza tym na modernistyczną świa-
a. moderniser,
domość składały się: indywidualizm, mistycyzm, ory-
b. modernisation,
ginalność, sensualizm i dekadentyzm. Za klucz do mo-
c. modernisme.
dernistycznej świadomości uważa się Kwiaty zła Bau-
odpowiedz
: c
delaire a. Tom ten zawierał przesłanki wszystkich 
decydujących dla kształtowania się epoki  treści ide-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
owych.
Nazwa epoki pochodzi od francuskiego słowa moder-
nisme, co oznacza nowoczesność. Akcentuje ona
6. Dekadentyzm to postawa zainspirowana przez
w sposób jednoznaczny dążenia nowego prądu, czyli
poszukiwanie nowych, nieodkrytych dotąd dróg two- filozofię:
1
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
a. Schopenhauera, wpływ na literaturę i sztukę. W Polsce pod ich szcze-
gólnym wpływem był Stanisław Przybyszewski.
b. Bergsona,
c. Nietzschego.
odpowiedz
: a
9. Nietzsche podzielił sztukę na:
a. ludową i wysoką,
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
b. indywidualną i totalną,
Dekadentyzm to postawa zainspirowana filozofią nie- c. apollińska i dionizyjską.
odpowiedz
: c
mieckiego filozofa Artura Schopenhauera. Schopen-
hauer uważał, że istotą ludzkiego życia jest pozba-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
wiony celu i niezaspokojony popęd. Ludzie, zdaniem
Podział sztuki na apollińską i dionizyjską to kolejne
filozofa, wciąż dążą do czegoś, czego nigdy nie
terminy wywodzące się z filozofii Nietzschego, tym
osiągną, a dążenie to sprawia, że ich życie staje się
razem z rozprawy o narodzinach tragedii. Filozof wy-
pasmem niekończących się cierpień. Metodą uwol-
odrębnia w niej dwa podstawowe typy sztuki, z któ-
nienia się od cierpień jest wyzbycie się pożądań i po-
rych każda wzięła sobie nazwę od imienia starogrec-
trzeb przez ucieczkę w nirwanę (roztopienie się w nie-
kiego boga, który jej patronuje. Sztuka apollińska to
bycie) oraz kontemplacja piękna. Poglądy Schopen-
sztuka oparta na takich wartościach jak ład, umiar,
hauera stały się teoretyczną podstawą postawy deka-
harmonia, spokój. Sztukę dionizyjską charakteryzuje
denckiej.
natchnienie, mistyczne opętanie i szaleństwo. Owa
klasyfikacja wywarła wielki wpływ na kształtującą się
7. Postawę dekadencką charakteryzuje:
sztukę epoki modernizmu i stosuje się ją do dziś.
a. bierność i apatia,
c. rozpacz, 10. Intuicjonizm to termin ukuty przez filozofię:
c. bunt przeciwko bezsensowi świata.
a. Kartezjusza,
odpowiedz
: a b. Berkleya,
c. Bergsona.
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
odpowiedz
: c
Postawa dekadencka charakteryzuje się stanami nie-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
kończącej się apatii i bierności. Jej elementy odnaj-
dziemy między innymi w twórczości Kazimierza Prze- Intuicjonizm to termin wywodzący się z filozofii Berg-
sona. Według filozofia, to właśnie intuicja, a nie ro-
rwy-Tetmajera i Jana Kasprowicza. Dekadentyzm to
zum (jak chciał Kartezjusz), czy wiara (jak nauczał
poczucie schyłku kultury, wartości, norm estetycznych
św. Augustyn),stanowi o istocie naszego poznania. In-
i moralnych, które potęgowane faktem końca wieku,
zapowiadają upadek ludzkości, a co za tym idzie, osta- tuicja, wedle określeń Bergsona, jest siłą tajemniczą,
właściwie niepoznawalną, niemalże metafizyczną
teczny upadek kultury. W takiej sytuacji, jedyną drogą
i nadprzyrodzoną. Dzięki niej możliwe staje się roz-
ratunku jest ucieczka od świata przez samobójstwo,
poznanie Łlan vital, pędu życiowego, stanowiącego
alkohol, narkotyki, seks, kontemplację piękna lub
o istocie świata i biegu rzeczy. Intuicjonizm odegrał
dążenie do osiągnięcia nirwany.
wielką rolę w kształtowaniu się impresjonizmu  prą-
du w malarstwie, który w swoich założeniach rejestro-
8. Nadczłowiek to termin wywodzący się z filo-
wać miał ulotne, chwilowe wrażenia.
zofii:
a. Bergsona,
11. Inteligencja w Polsce kształtuje się w:
b. Hegla,
a. I połowie XIX wieku,
c. Nietzschego.
b. II połowie XIX wieku,
odpowiedz
: c
c. na początku XX stulecia.
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
odpowiedz
: b
Nadczłowiek to termin pochodzący z filozofii niemiec-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
kiego myśliciela Fryderyka Nietzschego. Oznacza on
jednostkę silną i wybitną, a przez to, zdaniem filozo- Inteligencja jako grupa społeczna ukształtowała się
fa, uprawnioną do stawiania siebie ponad prawem mo- w naszym kraju w II połowie XIX wieku. W odróżnie-
ralnym, zastrzeżonym dla słabego gatunku podludzi, niu do innych krajów europejskich, gdzie inteligencja
do jakiego należy ogół społeczeństwa. Te szczególne była po prostu elementem klasy średniej, w Polsce
cechy otwierały przed nadczłowiekiem ogromne moż- odegrała istotną rolę w okresie zniewolenia. Jej to
liwości, jednocześnie jednak wiązały się również z su- przypisuje się misję kształtowania instytucji państwo-
rowym obowiązkiem samodyscypliny oraz nieulega- wych i społecznych, moralny obowiązek służby naro-
niem słabościom fizycznym i psychicznym. Poglądy dowi, którą inteligent wykonuje nie z racji swojego
Nietzschego wywarły w epoce modernizmu ogromny zawodu, ale nałożonego nań społecznego posłannic-
2
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
twa. Stąd też wytworzył się zespół norm obowiązują- należeli m.in.: Stanisław Przybyszewski, Stanisław
cych tę klasę społeczną, który nosi nazwę etosu inteli- Wyspiański, Kazimierz Przerwa-Tetmajer czy Ste-
genckiego. fan Żeromski.
12. Młodopolska fascynacja wsią to: 15. Podstawowy środkiem wyrazu modernistycz-
nej literatury jest:
a. folklor,
a. symbol,
b. rustykalizm,
b. alegoria,
c. ludomania.
c. analogia.
odpowiedz
: c
odpowiedz
: a
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Młodopolska fascynacja wsią i wszystkim co  chłop-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
skie nosi nazwę ludomanii. W odróżnieniu od roman-
tycznej fascynacji ludową mądrością, jej młodopolski
Chodzi, oczywiście, o symbol. Symbol to świadomie
odpowiednik opierał się na przekonaniu o potrzebie
zastosowana artystyczna wizja, zawierająca interpre-
zjednoczenia wszystkich stanów, względnie potrzebie
tacyjne niedopowiedzenia. W odróżnieniu od alego-
budowania jednego artystycznego stylu opartego wła-
rii symbol nie podlega jednoznacznemu rozszyfrowa-
śnie na motywach folklorystycznych. Demistyfikacją
niu. Zamiast tego ma on raczej pobudzać do refleksji
ludomańskiego mitu zajął się Stanisław Wyspiański
i skłaniać do zadumy czy kontemplacji. W literaturze
w Weselu, w którym krytycznie odniósł się do przeko-
symbol ma charakter obrazowego opisu jakiejś rze-
nania o wewnętrznej spójności polskiego społeczeń-
czy lub zjawiska, który ma oddać nastroje, stany, zja-
stwa, jak i do chłopskiego mitu epoki.
wiska. Symbol sugeruje jakieś ścieżki interpretacyj-
ne, nie podsuwa gotowych rozwiązań.
13. Młodopolski program duchowej prostoty i po-
godzenia z Bogiem to:
16. Jedną z istotnych kategorii modernistycznej
a. franciszkanizm,
poezji jest:
b. nirwana,
a. muzyczność,
c. intuicjonizm.
b. analogia,
odpowiedz
: a
c. totalność.
Komentarz: odpowiedz
: b
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Franciszkanizm tom program duchowej prostoty i po-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
godzenia się z Bogiem. Ten ruch kulturowy to z jed-
Analogia to powiązana z symbolizmem istotna kate-
nej strony reakcja na niszczące działanie dekaden-
goria modernistycznej poezji. Jej zasady wyłożył Char-
tyzmu, z drugiej, koncepcja odnowy Kościoła właśnie
les Baudelaire w sonecie Correspondances. W myśl
w duchu św. Franciszka. Chodzi więc w nim przede
tej zasady poeta staje się przewodnikiem po świecie
wszystkim o prostotę ducha i ciała, pokorę, dobroć
niepoznawalnych inaczej, niż tylko przez poetyckie
i życzliwość wobec bliz
nich. Do nurtu franciszkań-
uniesienie, powiązań między rzeczami, zjawiskami,
skiego w literaturze zalicza się póz
ne utwory Jana
symbolami. To poszukiwanie staje się dla moderni-
Kasprowicza oraz niektóre z tekstów Leopolda Staf-
stycznego poety celem poezji.
fa.
17. Ogólną zasadą modernistycznej sztuki jest:
14. Główny nurt literacki modernizmu to:
a. synestezja,
a. impresjonizm,
b. jedność przeciwieństw,
b. intuicjonizm,
c. poetyckość.
c. symbolizm.
odpowiedz
: a
odpowiedz
: c
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Ogólną zasadą modernistycznej sztuki jest syneste-
Głównym nurtem literackim modernizmu jest sym-
zja. Synestezja to przekonanie o istnieniu tajemnicze-
bolizm. Obejmuje on wszystkie gałęzie literatury,
go powiązania między wrażeniami odczuwanymi
a jego zasadą łączącą jest przekonanie o nadrzęd-
nej roli symbolu jako techniki twórczej. Pod wspól- przez poszczególne zmysły. Zgodnie z tym przekona-
nym szyldem symbolizmu znajdują się tak różne ja- niem artyści wszelkich sztuk starali się łączyć w swych
kościowo dzieła jak realistyczna Dzika kaczka Ibse- dziełach bodz
ce działające na jak najwięcej zmysłów
na i Ślepcy Maurice a Maeterlincka. Do prekurso- równocześnie. I tak na przykład starano się, by poezję
rów nurtu zalicza się oczywiście Charles a Baudela- nie tylko można było słyszeć, ale również czuć i wi-
ire a i Arthura Rimbauda. W Polsce do symbolistów dzieć.
3
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
18. To, co ulotne i nastrojowe, w modernistycz- b. 1894
nej sztuce nazywa się:
c. 1891
Odpowiedz
: c.
a. symbolizmem,
b. impresjonizmem,
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
c. synestezją.
Literacki debiut Tetmajera przypada na rok 1891. Datę
odpowiedz
: b
tę zwykło się uważać za początek modernizmu w Pol-
sce, a to dlatego, że w twórczości poety odnajdujemy
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
większość ówczesnych zainteresowań literackich. Znaj-
To, co ulotne, w modernistycznej sztuce nosi nazwę
dują się tam utwory przynależne do takich nurtów lite-
impresjonizmu. Nazwa impresjonizm pojawiła się
rackich, jak symbolizm, dekadentyzm, impresjonizm,
w 1874 roku we Francji i pochodzi od obrazu Caude a
a więc na dobrą sprawę wszystko to, co w potocznym
Moneta Impresja  wschód słońca. Impresjoniści, zwa-
rozumieniu składa się na obraz Młodej Polski.
ni również malarzami światła, zwracali szczególną
uwagę na utrwalenie w obrazie ulotnego wrażenia,
22. Sztandarowym tekstem polskiego moderni-
jaki wywarła na nich przelotna chwila. Stąd podpo-
zmu jest wiersz:
rządkowanie przedstawionego świata nastrojowości
i liryczności. W impresjonistycznym malarstwie jasne a. Padlina
barwy dominują nad ciemnymi, plama nad kreską,
b. Koniec wieku XIX
a punkt nad linią.
c. Eviva l arte
Odpowiedz
: b.
19. Impresjonizm do literatury został zaadapto-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
wany przez:
Sztandarowym tekstem polskiego modernizmu jest
a. Rimbauda,
wiersz Kazimierza Przerwy-Tetmajera Koniec wieku
b. Baudelaire a.
XIX. Wiersz ten uznaje się za najpełniejsze świadec-
c. Verlaine a
two światopoglądu młodych i dekadenckich nastrojów
odpowiedz
: c epoki. Jego konstrukcja opiera się na dialogu z czło-
wiekiem końca wieku, który pytany o sens życia, po
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
kolei kwestionuje wszelkie wartości. Okazuje się, że
Impresjonizm do literatury został zaadaptowany
człowiek końca XIX wieku nie znajduje wokół siebie
przez Paula Verlaine a. Chodzi w nim przede
niczego, co mogłoby nadać sens jego istnieniu. Wiersz
wszystkim o zarejestrowanie w utworze impresji,
ten to bardzo pesymistyczna wizja, raczej nierokują-
czyli ulotnego wrażenia zmysłowego. Te ulotne wra- ca nadziei na jakiekolwiek zmiany.
żenia, stanowią bowiem podstawę poezji, one na-
dają jej smak. W impresjonizmie niezwykle ważne
23. Najistotniejszym elementem postawy poetyc-
staje się uchwycenie nastroju wiersza, którego bu-
kiej i światopoglądu Tetmajera jest:
dowaniu służy cała gama środków: od onomatopei
a. symbolizm
przez dobór barw do umiejętnego sterowania dyna-
b. dekadentyzm
miką i rytmem wiersza.
c. impresjonizm
Odpowiedz
: b.
20. Dies irae Kasprowicza to utwór:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
a. impresjonistyczny, Komentarz:
b. symboliczny,
Najistotniejszym elementem twórczości i postawy
światopoglądowej Tetmajera jest dekadentyzm. Przy-
c. ekspresjonistyczny.
pomnijmy, że dekadentyzm to jeden z najpopularniej-
odpowiedz
: c
szych prądów w literaturze końca XIX wieku. Opiera
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
się on na przeświadczeniu o schyłku wszelkich warto-
Dies irae Kasprowicza zalicza się do nurtu ekspresjo- ści, a w związku z tym i kultury, który doprowadzi do
ostatecznej zagłady ludzkości. Motywy dekadenckie,
nistycznego w literaturze. Ekspresjonizm kładzie
oczywiście w różnych wariantach, można odnalez
ć we
główny nacisk na wyeksponowanie, czyli ekspresję,
większości tekstów Tetmajera.
skrajnych i dynamicznych doznań. Stąd upodobanie
do kontrastu, ostrych barw i hiperboli, jak również ra-
dykalnej scenerii i alegorii. Charakterystyczną cechą
24. Hymn do Nirwany to obrazoburcza modlitwa
ekspresjonistycznego stylu jest wizyjność.
w formie:
a. hymnu
21. Pierwszy tom wierszy Kazimierza Przerwy-
b. pieśni
Tetmajera został wydany w:
c. litanii
a. 1900
Odpowiedz
: c.
4
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Komentarz: Komentarz:
Komentarz: Komentarz:
Komentarz: Komentarz:
Komentarz: Komentarz:
Komentarz: Komentarz:
Hymn do Nirwany to obrazoburcza i dla wielu gorszą- Ostatni etap twórczości Kasprowicza to okres fascy-
nacji filozofią św. Franciszka. Wtedy powstały zbiory
ca modlitwa w formie litanii. W wierszu znajdują się
dość wyraz
ne nawiązania do hymnu De profundis cla- Księga ubogich i Mój świat. Zbiory te to świadectwo
ewolucji postawy poety  ostateczne zerwanie z po-
mavi i modlitwy Ojcze nasz. Podmiot liryczny zwraca
stawą buntownika i zwrócenie się w stronę afirmacji
się bezpośrednio do tytułowego stanu wyższej świado-
życia. Bohaterami utworów tego okresu są ludzie pro-
mości, błagając o kres cierpień i męczarni, jakie sta-
ści i zwyczajni   prostaczkowie żyjący w zgodzie z na-
nowi dla niego życie. Wiersz ten jest jednocześnie
turą i innymi ludz
mi. Akceptacja porządku świata i ży-
wyrazem orientalnych i dekadenckich fascynacji po-
cie w zgodzie z rytmem przyrody to, ogólnie rzecz bio-
ety zakorzenionych w filozofii Wschodu i myśli Artu-
rąc, elementy postawy zwanej franciszkańską.
ra Schopenhauera.
28. Hymn Dies irae to przykład literackiego:
5. Pierwszy okres twórczości Jana Kasprowicza
a. ekspresjonizmu
to okres:
b. symbolizmu
a. naturalistyczny
c. dekadentyzmu
b. symboliczny
Odpowiedz
: a.
c. ekspresjonistyczny
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Odpowiedz
: a.
Hymn Dies irae to przykład literackiego ekspresjoni-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
zmu. Faza ekspresjonistyczna to przedostatni okres
Pierwszy okres twórczości Jana Kasprowicza to okres
twórczości Jana Kasprowicza. Rozpoczyna go wyda-
naturalistyczny, zwany również okresem społecznym.
nie na początku wieku dwóch tomów wierszy Ginące-
Trwa on od debiutu w 1882 do początków lat 90. XIX mu światu i Salve regina. Dies irae jest apokaliptyczną
wieku. Utwory powstałe w tym okresie podejmują te- parafrazą biblijnego psalmu  wizją Sądu Ostatecz-
matykę społeczną. Kasprowicz opisuje w nich życie nego z nowatorsko poprowadzonymi postaciami Ada-
ma, Ewy i szatana. Całość rozgrywa się w górskim kra-
wsi, które zna z własnego doświadczenia. Jego opisy
są rzeczowe, zawierają krótkie dialogi, bez sentymen- jobrazie. W utworze daje się odnalez
ć mnóstwo apo-
kaliptycznych motywów i symboli.
talnego współczucia, jakie cechowała twórczość po-
zytywistów. Utwory te powstawały w kilku cyklach,
m.in.: Z chałupy.
29. Leopold Staff debiutował w roku:
a. 1901
26. Utwór Krzak dzikiej róży to świadectwo zain- b. 1891
teresowań Kasprowicza:
c. 1910
Odpowiedz
: a.
a. ekspresjonizmem
b. symbolizmem
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
c. tematyką religijną
Leopold Staff debiutował w roku 1901 tomem Sny
Odpowiedz
: b.
o potędze. Staff jest poetą, który ze względu na dłu-
gość swojej drogi twórczej określany jest jako poetą
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
trzech pokoleń. Debiutował w okresie Młodej Polski
Drugi okres twórczości poety nosi nazwę okresu sym-
i pisał do lat 50. XX wieku. Stąd też swoista wielowa-
bolistycznego. Zapoczątkował go w 1898 roku tom
riantowość jego twórczości  od dekadentyzmu, po-
Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach (tytułowy
przez aktywizm i franciszkanizm, aż do neoklasycy-
utwór należy chyba do najbardziej znanych wierszy
zmu, który stał się podstawową poetyką twórców w XX-
polskiego symbolizmu). Tytuł tomu pochodzi od za-
leciu i czasach powojennych.
mieszczonego w nim cyklu czterech sonetów, które są
opisem tego samego miejsca w Tatrach, od świtu po
30. Pierwszy okres twórczości Staffa to czas fa-
noc. Należy zwrócić uwagę, że symbolizm tych utwo-
scynacji filozofią:
rów odnosi się nie tylko do zestawienia limby i róży,
lecz również cyklu jako całości.
a. Nietzschego
b. Bergsona
c. Schopenhauera
7. Ostatni etap twórczości Kasprowicza to okres
fascynacji filozofią: Odpowiedz
: a.
a. Nietzschego
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
b. Bergsona
Pierwszy okres twórczości Staffa, zdecydowanie anty-
c. św. Franciszka
dekadencki, to czas fascynacji filozofią Fryderyka
Odpowiedz
: c.
Nietzschego. Pod takim szyldem stoi twórczość
5
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
z pierwszego tomu wierszy poety  Sny o potędze, z któ- grono nowych gości-widm, zwanych również osobami
rego pochodzi wiersz Kowal. Sonet ten stanowi punkt dramatu, czyli odrealnionymi bohaterami symbolicz-
zwrotny w młodopolskiej twórczości Staffa. Poeta jed- nymi. Ich pojawienie się jest zwiastunem nowej, sym-
noznacznie zrywa z filozofią dekadentyzmu swojej bolicznej warstwy utworu.
epoki. Odwołując się do nietzscheańskiej woli mocy,
Staff buduje program aktywności i uporczywej pracy
34. Wyspiański ściera się w dramacie z mitem:
nad sobą. Pierwowzorem takiej postawy ma być wła-
a. jedności narodowej
śnie tytułowy kowal  twórca własnego losu, który
b. spokojnego wiejskiego życia
własną aktywnością potrafi przeciwstawić się światu.
c. sztuki romantycznej
Odpowiedz
: a.
31. Wesele to dramat:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
a. symboliczny
Wyspiański ściera się w dramacie z mitem jedności
b. naturalistyczny
narodowej, z odwiecznym przekonaniem, iż społe-
c. realistyczno-symboliczny
czeństwo polskie jest tworem monogamicznym. Wy-
Odpowiedz
: c.
spiański pokazuje, iż taką wiarę należy włożyć mię-
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
dzy bajki, lud od inteligencji dzieli ogromna kulturo-
wa przepaść i nie ma między nimi praktycznie żadne-
Pod względem gatunkowym Wesele to dramat reali-
go porozumienia. Przykładem może tu być słynny dia-
styczno-symboliczny. Oznacza to, iż w utworze prze-
log Dziennikarza z Czepcem. Niby dwaj mówią o tym
platają się dwie warstwy: realistyczno-obyczajowa
samym, a jednak każdy swój ogródek kopie&
(akt I i III) oraz symboliczno-fantastyczna (akt II i III).
Warstwa realistyczna obejmuje charakterystykę osób
i relacje między bohaterami. Zjawienie się duchów 35. Władysław Reymont otrzymał za Chłopów
wprowadza część wizyjno-symboliczną. Symbole po- Nagrodę Nobla w roku:
jawiające się w utworze to: bronowicka chata, cho-
a.1900
choli taniec, czapka z piór, złoty róg i podkowa.
b.1904
c.1924
32. Wernyhora wręcza Gospodarzowi: Odpowiedz
: c.
a. złoty róg
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
b. czapkę z piór
Władysław Reymont otrzymał za Chłopów literacką
c. podkowę
Nagrodę Nobla w 1924 roku. Pierwsze wydanie książ-
Odpowiedz
: a. kowe powieści ukazało się już w roku 1904. Reymont
nie miał, co prawda, literackiego wykształcenia i na
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
dodatek wcale nie zabiegał o to, żeby je zdobyć, jed-
Wernyhora wręcza Gospodarzowi złoty róg. Werny-
nak jego ognisty literacki talent ściągnął na niego
hora ukazuje się śpiącemu Gospodarzowi w III akcie
uwagę krytyków. Początkowo pisał do szuflady, jed-
dramatu. Przybywa ze specjalną misją  polecenie
nak po pochlebnej ocenie swoich pierwszych prac zde-
zwołania uzbrojonych chłopów. Legendarny lirnik
cydował się rozpocząć karierę pisarską. Najbardziej
przekazuje Gospodarzowi złoty róg, który ma być sy-
znane powieści Reymonta, obok Chłopów, to Kome-
gnałem rozpoczęcia walki o wolność. Początkowo
diantka i Ziemia obiecana. W rok po otrzymaniu na-
Gospodarz jest niezwykle przejęty pojawieniem się
grody artysta zmarł, 5 grudnia 1925 roku.
zjawy, jednak po jej odejściu wręcza róg Jaśkowi, sam
zaś zasypia.
36. Pod względem gatunkowym Chłopi to:
a. powieść realistyczna
33. Chocholi taniec to symbol:
b. epopeja narodowa
a. bierności i niezdolności do czynu
c. epopeja chłopska
b. monotonii, braku nowości i zmian
Odpowiedz
: c.
c. nastrojów dekadenckich
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Odpowiedz
: a.
Pod względem gatunkowym Chłopi są epopeją
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
chłopską. Bohaterem utworu jest społeczność chłop-
Chocholi taniec symbolizuje bierność i niezdolność ska ukazana w przełomowym momencie swego byto-
społeczeństwa do czynu. Chochoł, który pojawia się wania. Chłopi w powieści Reymonta często są hero-
w II części dramatu, zostaje zaproszony do grona go- izowani, zarówno jako jednostki, jak i cała gromada.
ści przez Rachelę słowami:  Co się komu w duszy gra, Istotną rolę w utworze odgrywa przyroda, która speł-
co kto w swoich widzi snach . Jako pierwszej objawia nia funkcję drugiego,  boskiego planu. Reymont
się tuż po północy małej Isi. Chochoł zapowiada całe przedstawia życie wsi w ujęciu panoramicznym; nie
6
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
wiadomo właściwie, gdzie leżą Lipce, stąd też powieść,
jest opowieścią o wsi  w ogóle , nie zaś przedstawie-
39. Po powrocie ze stolicy Judym przyjmuje pra-
niem jakiejś konkretnej społeczności. Podkreśla to
cę w sanatorium w:
również język utworu: gwara, jaka mówią bohatero-
a. Cisach
wie, w rzeczywistości nie istnieje.
b. Paryżu
c. na Śląsku
37. Dominującą narracją w powieści Reymonta
Odpowiedz
: a.
jest narracja:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
a. naturalistyczna
Po nieudanym pobycie w stolicy Judym przyjmuje pra-
b. symboliczna
cę w sanatorium w Cisach. Ten syn ubogiego szewca
c. ekspresjonistyczna
alkoholika jedzie po studiach do Paryża, by po powro-
Odpowiedz
: a.
cie podjąć próbę zorganizowania bezinteresownej
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
pomocy dla ubogich w Warszawie. Próba ta jednak
nie udaje się. Judym rozpoczyna pracę w sanatorium
Dominującym rodzajem narracji (a w powieści odna-
w Cisach, gdzie spotyka poznaną w Paryżu nauczyciel-
lez
ć możemy co najmniej trzy rodzaje) jest narracja
kę Joasię Podborską. Między bohaterami zawiązuje
naturalistyczna. Przejawia się ona w postaci bezoso-
się romans. Judym zdając sobie sprawę ze swego życio-
bowego narratora. Mamy z nim do czynienia wszę-
wego powołania  służby i pomocy ubogim, wyjeżdża
dzie tam, gdzie chodzi o podkreślenie przynależności
na Śląsk, by tam zostać lekarzem robotniczym.
ludzi do świata natury, zaakcentowanie ich biologicz-
nych popędów oraz w drastycznych scenach z życia wsi
np.: scena śmierci Kuby odrąbującego sobie chorą
40. Głównym tematem powieści jest problem:
nogę. Nietrudno o taki wybór, w końcu temat zacofa-
a. bezdomności
nej wsi sam prosi się o biologiczno-naturalistyczne
b. bezrobocia
uzasadnienia&
c. nieszczęśliwej miłości
Odpowiedz
: a.
38. Ludzie bezdomni Stefana Żeromskiego to po-
wieść naturalistyczna z elementami:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
a. realistycznymi Głównym tematem utworu, sygnalizowanym już przez
sam tytuł powieści, jest szeroko rozumiany problem
b. symbolicznymi
bezdomności. Bezdomność pojawia się w powieści na
c. impresjonistycznymi
wielu poziomach: jako brak dachu nad głową; brak
Odpowiedz
: b.
rodziny i swojego miejsca na ziemi (to losy Judyma
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
Komentarz:
i Joasi); jako bezdomność społeczna  brak przyna-
leżności społecznej (Judym z racji swojego zawodu
Ludzie bezdomni Stefana Żeromskiego to pod wzglę-
nie należy już do biedoty, nie czuje się jednak rów-
dem gatunkowym powieść naturalistyczna z wyraz
ny-
nież członkiem żadnej innej grupy społecznej). Silne
mi elementami symbolicznymi. One to wzbogacają
miejsce w utworze zajmuje również inny rodzaj bez-
treść powieści i jej formę artystyczną. Należą do nich
domności, jakim jest brak ojczyzny (dotyczy nie tylko
m.in.: rzez
ba Wenus z Milo oglądana w paryskim
emigrantów postyczniowych, ale również emigracji
Luwrze  znak doskonałości i czystego piękna; obraz
w poszukiwaniu pracy i lepszych zarobków). Tak wie-
Rybak  znak krzywdy, cierpienia i nędzy oraz rozdar-
loznaczne rozumienie problemu poszerza bardzo
ta sosna  ostatni i najsłynniejszy z powieściowych sym-
możliwości interpretacyjne utworu. Wszystkie one jed-
boli. Przedstawia on wewnętrzne rozdarcie Judyma,
nak mają wspólną przyczynę  jest nią niesprawiedli-
brak poczucia spełnienia mimo decyzji wyzbycia się
we urządzenie świata.
życia osobistego w imię pomocy potrzebującym.
* Gwiazdką oznaczono pytania odnoszące się raczej do poziomu rozszerzonego matury
7