Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Test wiedzy o baroku
Test wiedzy o baroku
Test wiedzy o baroku
Test wiedzy o baroku
Test wiedzy o baroku
1. Barok to epoka literacka trwająca: Przedstawicielem tej pierwszej był Wacław Potocki,
w swych utworach głosił pochwałę etosu sarmackie-
a. przez cały wiek XVIII
go, stworzył nawet sarmacki epos narodowy  Trans-
b. zasadniczo przez cały wiek XVII, ale swymi korze-
akcję wojny chocimskiej. Nurt dworski propagował
niami sięga jeszcze końca XVI wieku
w Polsce przede wszystkim Jan Andrzej Morsztyn.
c. od połowy XVI do połowy XVII wieku
Jego twórczość to utwory konceptualne i marynistycz-
Odpowiedz
: b.
ne, głównie o tematyce zmysłowej. Jest to poezja wy-
ższych klas szlachty, kojarzona przede wszystkim z ży-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
ciem dworskim. Choć na pozór dotyczy spraw błahych,
Barok jako epoka historyczno-literacka obejmuje za-
jej rozumienie wymaga jednak pewnej erudycji.
sadniczo cały wiek XVII, choć korzeniami sięga jesz-
cze końca XVI wieku, a w niektórych krajach, np.:
w Polsce, trwa jeszcze do połowy XVIII stulecia (cza- 4. Przedstawicielem polskiej poezji metafizycz-
nej jest:
sy saskie). Sama nazwa epoki wywodzi się z języka
portugalskiego bądz
hiszpańskiego, gdzie słowo  ba-
a. Jan Andrzej Morsztyn
ruecco oznaczało w języku jubilerskim perłę o nie-
b. Jan Chryzostom Pasek
regularnym kształcie.
c. Mikołaj Sęp-Szarzyński
Odpowiedz
: c.
2. Słowo  sarmatyzm to pojęcie o co najmniej
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
dwóch znaczeniach, z których jedno odnosi się
do: Poezja metafizyczna to najtrudniejszy nurt poezji ba-
rokowej, w Polsce reprezentowany głównie przez
a. teorii historiozoficznej wywodzącej naród polski od
Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego. Umiejscowienie poezji
mitycznego ludu Sarmatów
Sępa na mapie literackiej bywało przedmiotem spo-
b. nurtu poezji barokowej
rów, gdyż formalnie tworzył on jeszcze w epoce rene-
c. sposobu walki na tzw. wzór sarmacki
sansu, jednak utwory, które w tym czasie powstały, po-
Odpowiedz
: a.
zbawione są zupełnie optymistycznej renesansowej
wymowy. Poezja Sępa-Szarzyńskiego traktuje o rze-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
czach najważniejszych: filozofii, religii, miłości
Sarmatyzm to pojęcie o co najmniej dwóch znacze-
i śmierci. Jego wiersze przeniknięte są lękiem egzy-
niach. Pierwsze odnosi się do sformułowanej już
stencjalnym i poczuciem nicości ludzkiego bytu
w XVI wieku teorii historiozoficznej, w myśl której
 a więc metafizyką jak najbardziej barokową.
naród polski miał wywodzić się od mitycznego ludu
walecznych Sarmatów. Ta szalona dosyć teza miała
5. Pojęciem kluczowym dla estetyki baroku jest:
dowodzić wyjątkowości i elitarności polskiej szlach-
ty, a także uzasadniać ustrój dawnej Rzeczpospoli- a. kontrast
tej, jakim była demokracja szlachecka. Drugie zna-
b. sprzeczność
czeni terminu odnosi się zaś do całości zjawisk, ja-
c. puenta
kim była staropolska kultura szlachecka, a w niej:
Odpowiedz
: a.
złota wolność szlachecka, skłonność do przepychu
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
i umiłowanie wojaczki. Stąd też często mówi się o po- Komentarz
stawie Sarmaty jako o stereotypowym etosie polskiej
Kontrast to pojęcie kluczowe dla estetyki baroku.
szlachty.
Oznacza zderzenie sprzecznych (wizualnie, słucho-
wo, pojęciowo) elementów. Zasadą kontrastu kierują
się także pozostałe elementy barokowej poetyki: kon-
3. Dwa przodujące nurty w poezji barokowej to
cept, oksymoron, paradoks. Kontrast jest właśnie tym
poezja:
elementem, który odróżnia utwory barokowe od kla-
a. klasyczna i manierystyczna
sycznych  opartych na prawach symetrii, harmonii
b. ziemiańska i dworska
i ładu. Barok burzy ten porządek, wprowadzając za-
c. miłosna i patriotyczna
sadę sprzeczności, a więc kontrast.
Odpowiedz
: b.
6. Oksymoron to swoisty rodzaj:
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Dwa nurty poezji barokowej to poezja ziemiańska, a. metafory
utożsamiana z nurtem sarmackim, i poezja dworska.
c. porównania
1
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
d. epitetu skiej przedstawiał ją na wiele sposobów, właściwie
nie powtarzając się. Ulubionym gatunkiem Morszty-
Odpowiedz
: a.
na był sonet  uważany za jeden z najtrudniejszych
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
i bardziej wymagających. Charakterystyczne dla jego
Oksymoron to wyrażenie zawierające oczywistą
twórczości są częste anafory i misterna metaforyka.
sprzeczność. Jest to swoisty rodzaj metafory, który
godzi rzeczy i zjawiska prawdziwie bądz
pozornie
10. Sonet Do trupa to przykład poezji:
sprzeczne. Dzięki takiemu połączeniu często wyłania
a. ziemiańskiej
się nowy sens. Najprostsze przykłady oksymoronu to:
b. metafizycznej
ciepły lód, żywy trup, zimny płomień itp.
c. konceptualnej
Odpowiedz
: c.
7. Paradoks to inaczej:
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
a. środek stylistyczny służący porównaniu
b. wyrażenie nieprawdziwe Sonet Do trupa to najbardziej znany wiersz Jana An-
c. stwierdzenie lub sformułowanie sprzeczne z po- drzeja Morsztyna. Opiera się on na pewnym pomyśle
(koncepcie)  zestawieniu dwóch przeciwstawnych
wszechnie przyjętym mniemaniem
zjawisk: miłości i śmierci, na których przecięciu rodzi
Odpowiedz
: c.
się puenta zaskakująca czytelnika. Poeta udowadnia,
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
że sytuacje zakochanego i trupa są do siebie bardzo
Paradoks to stwierdzenie lub sformułowanie sprzecz- zbliżone  los obydwu godny jest pożałowania.
ne z powszechnie przyjętym mniemaniem. Bazuje na
zwyczajowo przyjętych sądach i weryfikuje je. Jest więc
11. Wiersz W kwartanie wyraża niejednoznaczny
figurą niezwykle cenną, gdyż przełamuje wzorce sza-
stosunek do:
blonowego myślenia.
a. Boga
b. śmierci
8. Daniel Naborowski to poeta, w którego poezji
c. życia pozagrobowego
obsesyjnie powraca temat:
Odpowiedz
: a.
a. miłości
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
b. upływu czasu
Tematem wiersza jest cierpienie fizyczne i strach
c. pieniędzy i uciech cielesnych
przed wieczną karą. Utwór jest prośbą skierowaną
Odpowiedz
: b.
do Boga o wybawienie duszy biednego grzesznika,
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
który, co prawda, nie zasłużył na łaskę, lecz którego
Daniel Naborowski zaliczany jest do grupy poetów
cierpienia są tak wielkie, że dają mu nadzieję na
metafizycznych, obok Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego
odsunięcie kary wiecznego ognia. Stosunek podmio-
i Sebastiana Grabowieckiego. Tematyka jego utwo- tu lirycznego do Boga jest niejednoznaczny, gdyż nie
rów oscyluje wokół ogólnej kondycji człowieka i je- można w nim mówić o postawie kajającego się
go miejsca w świecie. Jednak najczęściej pojawiają- grzesznika. Ta niejednoznaczność zbliża poetę, po-
cym się i wyraz
nie fascynującym poetę zagadnieniem
wszechnie uważanego za dworskiego, do kręgu po-
jest upływ czasu oraz przeznaczenie człowieka ku
etów metafizycznych.
śmierci, właściwie od dnia narodzin. Życie człowie-
ka to, według Naborowskiego, czekanie na moment
12. Tematem często powracającym w twórczości
śmierci.
Wacława Potockiego jest:
a. lęk przed śmiercią
9. Twórczość Jana Andrzeja Morsztyna porów-
b. krytyka wad szlacheckich
nuje się często do twórczości:
c. miłość dworska
a. Marina
Odpowiedz
: b.
b. Szekspira
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
c. Moliera
Potocki powszechnie wiązany jest z tematyką patrio-
Odpowiedz
: a.
tyczną. W swoich wierszach częstokroć piętnuje wady
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
stanu szlacheckiego, przepowiada upadek ojczyzny,
Twórczość Jana Andrzeja Morsztyna często porów- jeśli szlachta nie zrezygnuje z własnego egoizmu,
nuje się do twórczości włoskiego poety Giambattisty zgubnego i z
le pojmowanego przywiązania do swo-
Marina. Morsztyn jest jednym z najwybitniejszych bód, na przykład liberum veto. Niewielu pamięta o tym,
poetów polskiego baroku. Jego poezja imponuje że Potockiego jako arianina niezwykle zajmował rów-
kunsztem i pomysłowością  ten piewca miłości dwor- nież temat tolerancji religijnej, był również autorem
2
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
utworów, które poruszały zagadnienia przemijania czy 16*. Nurt poezji barokowej zapoczątkowany
kondycji człowieka. przez włoskiego poetę Giambattistę Marina nosi
nazwę:
a. poezji kunsztownej
13. Moliera często nazywa się:
b. poezji dworskiej
a. ojcem nowożytnej komedii
c. marinizmu
b. dramatopisarzem wszechczasów
Odpowiedz
: c.
c. ojcem współczesnego dramatu
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Odpowiedz
: a.
Nurt w poezji zapoczątkowany przez Marina to, oczy-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
wiście, marynizm. Opierał się on głównie na wykorzy-
Molier to najważniejszy komediopisarz francuski dru-
staniu konceptu, czyli zaskakującego, wymagającego
giej połowy XVII wieku. Uważa się go również za
kunsztu i wyobraz
ni pomysłu twórczego. Najpopular-
ojca nowożytnej komedii europejskiej. Na podstawie
niejszym tematem poezji marynistycznej była miłość
jego utworów stworzono nawet pojęcie komedii mo-
ukazywana na różne sposoby. Artyści dbali o kunsz-
lierowskiej, w której postacie nie są indywidualnościa-
towną, wystylizowaną formę swych wierszy, nasycenie
mi, ale konkretnymi typami ludzkimi, akcja rozgrywa
utworów figurami i tropami poetyckimi. Stąd opisy-
się współcześnie autorowi, bohaterowie mówią wła-
wany przez nich świat sprawiał wrażenie sztuczności
snym, zindywidualizowanym językiem. Choć celem
i przesytu.
komedii jest wywołanie śmiechu, może pełnić ona
również funkcje dydaktyczne.
17*. Manieryzm to:
a. sztuczne, wymuszone zachowanie
14. Świętoszek Moliera to klasyczny przykład:
b. tendencja w sztuce europejskiej
a. tragikomedii
c. sposób wykonania czegoś
b. tragedii
Odpowiedz
: b.
c. komedii obyczajowej
Odpowiedz
: c.
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Manieryzm to tendencja w sztuce europejskiej, któ-
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
ra narodziła się w latach dwudziestych XVI wieku
Świętoszek to realistyczna komedia obyczajowa. Nie
we Włoszech i trwała do początków wieku XVII. Ma-
pojawiają się w niej postacie fantastyczne (jak np.
nieryzm rozwijał się głównie w środowiskach dwor-
w Śnie nocy letniej Szekspira), a całość zbudowana jest
skich. Jego cechy charakterystyczne to: odejście od
zgodnie z zasadą prawdopodobieństwa życiowego,
realizmu, wyrafinowanie, sztuczność form, szukanie
czyli związkiem przyczynowo-skutkowym. Świętoszek
efektów zaskoczenia. Jego twórcy uważali, że wszyst-
łączy w sobie cechy komedii charakterów (wyekspo-
ko, co wielkie w sztuce, zostało stworzone w dobie
nowanie pewnego typu charakteru połączone z jego
renesansu, teraz można już tylko powielać istniejące
przejaskrawieniem) i komedii intrygi (żywa akcja,
wzorce i  udziwniać je. Sztuka manieryzmu była za-
pełna nagłych zwrotów i pomyłek zwieńczona niespo-
adresowana do wykształconego odbiorcy, gdyż wy-
dziewanym zakończeniem). W scenie finałowej z Tar-
magała odpowiedniego przygotowania intelektual-
tuffe a wychodzi bezwzględny oszust, jednak wszystko
nego.
kończy się dobrze.
18*. Schyłkowa faza baroku to:
15. Molier w Świętoszku krytykuje:
a. rokoko
a. fanatyzm religijny
b. monumentalizm
b. związki pozamałżeńskie
c. manieryzm
c. kler i życie zakonne
Odpowiedz
: a.
Odpowiedz
: c.
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Schyłkową fazę baroku zapowiada rokoko. Jest to nie
Molier w Świętoszku atakuje przede wszystkim fana-
tylko nurt w sztuce, ale również pewna postawa este-
tyzm religijny oparty na obłudzie i fałszu. Poza tym
tyczno-kulturowa. Jego cechy to: zerwanie z monu-
atakuje również zdominowanie życia publicznego
mentalizmem, pompą i patosem, swoboda, flirt i po-
przez manipulujących królem i społeczeństwem bez-
szukiwanie przygód erotycznych, delikatność, zmysło-
względnych kardynałów. Jednak wymowa utworu
wość i smak artystyczny. Rokoko rozwijało się w at-
Moliera ma także charakter uniwersalny  ostrzega
mosferze dworskiej, łączy się z misterną formą i ma-
przed fałszywymi przyjaciółmi, którzy zyskują sobie
estrią wykonania. Paradoks rokoka polegał jednak na
nasze zaufanie i względy, by wykorzystać je do wła-
tym, że jego delikatności i niefrasobliwości towarzy-
snych celów. Dzięki tej cesze utwory Moliera mimo
szył rozwój nowego nurtu ideowego  oświecenia.
upływu lat nie schodzą z afisza.
3
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Test z epoki
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
Ucz się z
19*. Pascal porównał człowieka do: 20*. Słynne słowa Kartezjusza to:
a. wilka
a.  Homo sum, humani nil a me alienum puto
b. trzciny
b.  Dubitare humanum est
c. istoty myślącej
c.  Cogito, ergo sum
Odpowiedz
: b.
Odpowiedz
: c.
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Komentarz
Blaise Pascal, jeden z czołowych filozofów epoki ba-
Chodzi, oczywiście, o:  Myślę, więc jestem . Karte-
roku, porównał istotę ludzką do trzciny, ale trzciny
zjusza zajmowało przede wszystkim zagadnienie pew-
myślącej. Tym samym stwierdził, że człowiek jako isto-
ności ludzkiego poznania. Poszukiwał  metody  spo-
ta najsłabsza we wszechświecie dysponuje ogromną
sobu skutecznego dochodzenia do prawdy, co zaowo-
siłą  rozumem. To on stanowi o godności ludzkiej,
cowało stworzeniem całego systemu filozoficznego.
gdyż uświadomienie sobie własnej nędzy i znikomo-
Kartezjusz narzędziem ludzkiego poznania uczynił
ści ludzkiej egzystencji, stawia człowieka ponad bez-
rozum, gdyż zmysły, jego zdaniem, fałszują prawdziwą
rozumnym wszechświatem. Stąd  najsłabsza w przy-
wiedzę o świecie. Stąd metoda kartezjańska opierała
rodzie trzcina , ze z
ródła swej słabości może uczynić
się na podawaniu w wątpliwość wszystkiego, by w re-
z
ródło swej siły.
zultacie zanegowawszy wszystko, dojść do przekona-
nia, że jedynym pewnikiem jest to, że się wątpi. Stąd
słynne zdanie filozofa:  Myślę, więc jestem ( Cogi-
to, ergo sum ).
* Gwiazdką oznaczono pytania odnoszące się raczej do poziomu rozszerzonego matury
4