STAROŻYTNOŚĆ I ŚREDIOWIECZE - DWIE EPOKI I DWIE WIZJE ŚWIATA.











Czwartek, 20 Kwietnia Imieniny obchodzą: Czesław, Agnieszka, Amalia
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Antyk i
Biblia >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???



Gdzie jestSciaga.pl
?
















STAROŻYTNOŚĆ I
ŚREDIOWIECZE - DWIE EPOKI I DWIE WIZJE ŚWIATA.










kategoria:   J.polski
zakres:   Antyk i Biblia
dodano:   2000-02-22




Podczas badań nad
literaturą kolejnych epok zauważono, że epoki, które nie następowały
bezpośrednio po sobie posiadają pewne cechy dla siebie wspólne.
Natomiast okresy, które następowały bezpośrednio po sobie bardzo się
od siebie różnią. Nie inaczej jest w przypadku starożytności i
średniowiecza. Były to epoki sąsiadujące ze sobą. Antyk narodził się
w IX wieku p.n.e. i trwał przez 1300 lat (do V wieku n.e.).
Średniowiecze, które było kolejnym okresem w dziejach ludzkości
powstało w V wieku n.e. (ok. roku 476) i trwało do przełomu XV i XVI
wieku. W epokach tych rozwinęło się wiele różnych nurtów
światopoglądowych, które miały znaczący wpływ na wizję świata
wyrażaną w twórczości. Tę wizję możemy dzisiaj poznawać czytając
dzieła filozoficzne i literackie, a także podziwiając zabytki
minionych epok. W tej pracy postaram się wykazać, że starożytność i
średniowiecze to rzeczywiście dwie całkiem odmienne epoki. Na
ukształtowanie się określonej wizji świata największy wpływ mają
stworzone przez filozofów nurty światopoglądowe. Prądy te obejmują
sprawy takie jak: cel i sens życia, podejście do śmierci, stosunki
pomiędzy człowiekiem a światem, naturą i Bogiem. Zarówno w
starożytności jak i w średniowieczu powstało wiele takich kierunków
filozoficznych. W antyku rozwinęły się takie nurty jak:
stoicyzm, epikureizm, hedonizm, horacjonizm. Stoicyzm to kierunek
filozofii, który został zapoczątkowany przez Zenona z Kition.
Głównym założeniem stoików było uznawanie cnoty za największe
szczęście człowieka. Uważali oni, że człowiek powinien przystosować
się do zaistniałych okoliczności, jeśli nie może ich zmienić. Ich
ideałem był mędrzec, żyjący cnotliwie i nie poddający się emocjom.
Epikureizm stworzony został przez Epikura w tym samym okresie co
stoicyzm. Głównym założeniem tego nurtu było uznanie szczęścia za
cel życia człowieka. Radość miała zapewnić zdrowie i spokój. Z tego
nurtu wywodzi się hasło "carpe diem" - chwytaj dzień. Filozofia
Epikura oparta była głownie na hedonizmie czyli na skrajnej odmianie
epikureizmu. Hedonizm to kierunek, który został zapoczątkowany przez
Arystypa z Cyreny. Zwolennicy tego nurtu uważali, że rozkosz
cielesna jest najwyższą i jedyną formą szczęścia. Kolejnym
kierunkiem w okresie starożytności był horacjonizm. Był to cały
zespół tendencji opartych na twórczości rzymskiego poety - Horacego.
Poglądy te charakteryzowały się propagowaniem postawy dystansu i
stoickiego spokoju, a także refleksyjnością. Przejawia się również
tendencja do prostoty i powściągliwości. Horacjonizm przejawił się w
twórczości Petrarki, francuskich poetów Plejady, w poezji Jana
Kochanowskiego oraz twórczości Michała Sarbiewskiego. Podstawy
światopoglądowe średniowiecza różniły się od kierunków
filozoficznych starożytności. Powstały tu takie nurty jak:
teocentryzm, tomizm, uniwersalizm, asceza, augustynizm,
franciszkanizm. Teocentryzm jest to termin pochodzący od greckiego
słowa theos - bóg. Tendencja ta umieszcza Boga w centrum
zainteresowania człowieka. Innym kierunkiem średniowiecznej
filozofii stworzonym przez św. Tomasza z Akwinu był tomizm. Nurt ten
uznany został przez Kościół za oficjalną doktrynę. Twórca tomizmu
oddzielał pojęcia rozumu i wiary. Uniwersalizm średniowieczny to
dążenie do ujednolicenia życia społecznego, politycznego i
kulturalnego, a także podporządkowania go chrześcijańskiej doktrynie
religijnej. Asceza to średniowieczna postawa, polegająca na
całkowitym wyrzeczeniu się życia doczesnego w celu dostąpienia
zbawienia w niebie. Asceci świadomie przyjmowali cierpienia i
umartwili się. Żyli w pokucie i ubóstwie, ofiarując w ten sposób
swoje życie Bogu. Św. Augustyn zapoczątkował kierunek nazwany
augustynizmem. Nurt ten uznawał dualizm ducha i ciała, Boga i
stworzenia, uczucia, woli i rozumu. Celem życia Augustyn uczynił
poznanie Boga i własnej duszy. Franciszkanizm to kierunek
filozoficzny stworzony przez św. Franciszka z Asyżu. Głosił on ideę
radosnej wiary, wspartej miłością do ludzi i całego stworzenia.
Główne założenia franciszkanizmu to: ubóstwo, miłosierdzie,
braterstwo. Powyższe założenia i kierunki miały ogromny wpływ na
wizję świata w sztuce starożytności i średniowiecza. Przejawiały się
w architekturze, rzeźbiarstwie, malarstwie i literaturze obu epok.
Ze względu na wiek sztuki starożytnej nie wszystkie zabytki
dotrwały do naszych czasów. Jednak dzięki pracom wykopaliskowym
odkryto wiele fragmentów budowli epoki przedgreckiej (pałac
kreteński w Knoss). W architekturze greckiej wyróżnić można trzy
style: dorycki, joński i koryncki. Budowle, które powstały w tym
okresie charakteryzują się harmonią, umiarem i proporcjonalnością
(zabudowa wzgórza Akropol w Atenach, świątynia Nike, świątynia
Zeusa. Do najwybitniejszych budowli Rzymian, którzy z czasem
stworzyli swój własny styl należą: Koloseum, Panteon, Forum Romanum,
łuki triumfalne. Rzeźbiarze w okresie starożytności dążyli do
oddania ruchu i do wyrażenia emocji człowieka. Najwybitniejszymi
rzeźbiarzami greckimi byli Poliktes, Myron i Fidiasz. Ze sztuki
starożytnej wyłania się wizja świata przedstawiająca ład, harmonię,
racjonalizm. Najważniejszą wartością jest człowiek. Świat należy
poznawać poprzez naukowe dociekanie. Propagowano kult nauki,
techniki, postępu. W epoce średniowiecze bujnie rozwijała się
architektura. Pierwszym stylem stał się styl romański. Budowle
wznoszone w tej koncepcji powstawały na planie krzyża albo koła.
Charakteryzowały się olbrzymią prostotą, podkreśloną murami z
kwadratowych kamieni i maleńkimi oknami (francuskie opactwo Cluny,
niemiecka bazylika św. Michała). Innym stylem był gotyk, który trwał
w Europie od XII do XV wieku. Budowle tego okresu charakteryzowały
się stosowaniem żeber krzyżowych i ostrych łuków. Kościoły posiadały
wysokie mury i strzeliste wieże (francuskie katedry w Chartres w
Paryżu, Reims, niemiecka w Kolonii, angielska w Canterbury). Styl
ten nie przyjął się na południu Europy. W Polsce najdoskonalsze
budowle gotyckie to: Kościół Mariacki, budowle Torunia i Wrocławia.
Rzeźbiarstwo i płaskorzeźbiarstwo zdominowały motywy religijne.
Zdobiono głownie portale i ołtarze (ołtarz Wita Stwosza w Kościele
Mariackim). W epoce średniowiecza dobrze rozwijało się również
malarstwo. Dzieła tego okresu charakteryzuje szlachetność barw,
umiejętne dodanie emocji postaci, wykorzystanie przestrzeni i
perspektywy (Giotto). W średniowieczu kluczową rolę odegrał
teocentryzm. Ludzie interesowali się śmiercią, znikomością ludzkiego
istnienia. Przejawia się chaos, niepokój, brak regularności
kształtów. Pojawiła się tendencja do łączenia różnych cech
gatunkowych. Ludzi fascynowało to co jest niedostępne dla rozumu.
Elementy wizji świata obu epok przejawiały się również w
literaturze. Dotyczą one koncepcji człowieka; postawy wobec życia,
jego cel, sens i przemijanie; relacji pomiędzy człowiekiem, światem
i społeczeństwem; koncepcji Boga, relacji między nim a człowiekiem.
W starożytności ważną rolę odgrywały mity. Miały one za zadanie
między innymi wytłumaczenie w jaki sposób powstał świat i człowiek.
Z mitów dowiadujemy się, że świat i bogowie greccy powstali z
Chaosu. Człowiek natomiast został stworzony przez Prometeusza. W tym
okresie kształtuje się postawa prometejska, czyli postawa
humanitarna, pełna miłości do człowieka i gotowości do poświęcenia
się za niego. Bunt skierowany przeciwko największym świętościom
nazwany został buntem prometejskim. Wyjaśnień co do powstania
świata i człowieka podjęli się również pisarze biblijni. Dzieło to
różni się jednak od mitów. Z Biblii wynika, że Bóg (który istniał
zawsze) stworzył cały świat i człowieka. W antyku kształtuje się
również pojęcia takie jak poezja tyrtejska i postawa tyrtejska.
Nazwy te pochodzą od imienia autora poezji patriotycznej. Tyrtajos
nawoływał do walki w obronie zagrożonej ojczyzny, do trwania na polu
walki i do gotowości oddania życia za swój kraj. Zarówno Safona
(poetka starożytnej Grecji) jaki i Horacy (najwybitniejszy rzymski
poeta) uważali, że tylko poezja może zapewnić człowiekowi
nieśmiertelność i ponadczasowość. Dzięki poezji można zapewnić sobie
pamięć przyszłych pokoleń, ponieważ nawet po śmierci autora, jego
przekonania i idee będą czytane przez ludzi. W wierszach
Anakreonta dominowała tematyka miłosna, biesiadna i beztroska.
Najczęstszymi motywami jego poezji były piękne kobiety, muzyka i
śpiew. Taki beztroski, żartobliwy utwór nazywamy anakreontykiem.
W średniowieczu powstały trzy wzorce osobowe. Są to: ideał
świętego i ascety, ideał władcy i ideał rycerza. Wzorzec świętego i
ascety został przedstawiony w utworze pt. "Legenda o św. Aleksym", w
którym autor przedstawia reguły życia pobożnego człowieka. Ideał
władcy został przedstawiony w "Pieśni o Rolandzie" i w "Kronice
Galla Anonima". Idealny władca powinien być waleczny, mądry,
odważny, wierny wobec Boga i religii chrześcijańskiej, sprawiedliwy
wobec poddanych. Idealny rycerz był człowiekiem odważnym,
bohaterskim, walecznym, kierującym się honorem. Wierny wobec
przyjaciół i damy swego serca. Za najwyższe wartości uważał służbę
Bogu, królowi i ojczyźnie. Wzorzec idealnego rycerza przedstawiony
został w "Pieśni o Rolandzie". Dante Alighieri w "Boskiej
Komedii" stara się wyjaśnić sens istnienia człowieka na ziemi.
Wykazuje, że celem życia ludzkiego jest Bóg i osiągnięcie zbawienia.
Zbawienie można osiągnąć poprzez podporządkowanie całego życia Bogu.
Według Dantego życie człowieka jest nieustającą wędrówką, której
celem jest Bóg i życie wieczne. Pisarze okresu średniowiecznego
podejmowali również tematykę obyczajowo-dydaktyczną ("O zachowaniu
się przy stole"), społeczną ("Satyra na leniwych chłopów"), oraz
religijno - dydaktyczną ("Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią").
Zebrane argumenty pozwalają uzasadnić tezę o odmienności
widzenia świata w obu epokach. W starożytności dominuje racjonalizm,
doświadczenie, antropocentryzm (człowiek najwyższą wartością),
humanizm, kult zdrowego rozsądku. Ludzi fascynowało życie oraz to co
jest widzialne. W średniowieczu natomiast ludzie zwrócili się w
kierunku Boga. Fascynowała ich śmierć. W okresie tym dominował
irracjonalizm, mistycyzm, pesymizm.







Autor: slawomir 'scooter'
michnicki

Ocena : 0.0 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000