Tego e-booka otrzymujesz dzięki: www.ksiazkidosluchania.tnb.pl
CHARAKTERYSTYKA NADPOBUDLIWOÅšCI PSYCHORUCHOWEJ
DZIECI
Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo wyróżniają się określonym zespołem cech zachowania.
Cechy te ujawniają się w sposobie wykonywania codziennych czynności, w zabawie, w pracach
domowych. Również kontakty z dorosłymi i rówieśnikami pozwalają zaobserwować wiele
reakcji dziecka nadpobudliwego, różniących go od innych dzieci. Zastanówmy się więc, jakie
formy zachowania uznamy za przejaw nadpobudliwości psychoruchowej.
A) ZESPÓA
OBJAWÓW NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ
Podstawowym objawem nadpobudliwości, najbardziej widocznym, jest nadruchliwość. Wyraża
się ona w znacznie większej liczbie ruchów, niż to się obserwuje u przeciętnego dziecka. Ponadto
nadmierna ruchliwość przejawia się poprzez ciągłe kręcenie, bieganie, podskakiwanie, częste
zmiany pozycji oraz ogólną niemożność zachowania spokoju. Dla dzieci nadpobudliwych rzeczą
dominującą w zabawie jest ruch. Wolą one gonitwy, zawody, siłowanie się, niż zabawy
wymagajÄ…ce spokoju lub ograniczajÄ…ce ruch dziecka. Zwykle w zabawach wymagajÄ…cych
siedzenia, skupienia uwagi, dzieci nadpobudliwe przeszkadzają swoim rówieśnikom, nie
uważają, kręcą się. Oprócz tego, gdy dziecko nadpobudliwe pozostawimy w bezczynności i
pozornym spokoju, zauważamy, że wykonuje ono szereg drobnych ruchów w obrębie własnego
ciała. Te drobne ruchy to: manipulowanie przedmiotami, poprawianie garderoby, szarpanie
włosów lub też ogryzanie paznokci.  Wzmożone reakcje ruchowe dziecka nadpobudliwego są
często następstwem jego nadmiernej pobudliwości emocjonalnej. Pobudliwość emocjonalna
przejawia się w postaci wybuchów złości, łatwego obrażania się, czasem płaczliwości i braku
opanowania. Towarzyszą temu też bardzo często czerwienienie, pocenie się, zaburzenia snu,
przyśpieszone bicie serca". Wielu badaczy (m. in. Hanna Nartowska, M. A. Stewart i G. Heuger)
opisując zachowanie dzieci nadpobudliwych "podkreśla ich wzmożoną skłonność do bijatyk,
dokuczliwości, niezdyscyplinowania wobec poleceń dorosłych, niechęć do podporządkowania się
współtowarzyszom rozmów, zabaw". Zdaniem naukowców m. in. J. Abramsona dzieci te są
"niewytrwałe w zabawach, wykazujące skłonności do zniecierpliwienia, nie znoszące czekania,
dezorganizujące zajęcia w przedszkolu, są zuchwałe, bezczelne, kłamliwe czyli konfliktowe".
Mówiąc o pobudliwości emocjonalnej należy także zwrócić uwagę na LABILNOŚĆ - zmienność
nastrojów i INFANTYLIZM UCZUCIOWY.
"Labilność - to nic innego jak przechodzenie z nastroju radosnego podniecenia, do smutku, a
czasem wręcz gniewu.
Infantylizm zaś przejawia się przez niespodziewane i niezrozumiałe stawianie oporu przy
jednoczesnym uleganiu różnym wpływom".
Opisane objawy powodują, że dzieci z nadpobudliwością są mało odporne na trudne sytuacje,
łatwo się zniechęcają, tracą zapał, a co się z tym wiąże porzucają rozpoczęte zadania, prace,
zabawy. Dlatego też bardzo często dzieci takie nazywamy niestałymi.
Nadpobudliwość przejawia się również w działalności umysłowej dziecka. Dziecko
nadpobudliwe jest prawie zawsze zainteresowane wszystkimi bodz
cami płynącymi z otoczenia.
W związku więc z tym nie potrafi ono dokonać selekcji, wyboru napływających bodz
ców.
Ma również trudności w koncentrowaniu się na określonym przedmiocie lub na czynności
wykonywanej w danej chwili. Następstwem tego rodzaju zaburzeń uwagi są często:
chaotyczność, roztargnienie, zapominanie. Bardzo też często praca intelektualna męczy dzieci
nadpobudliwe.
Z analizy tej wynika, iż nadpobudliwość psychoruchowa ujawnia się w trzech sferach: ruchowej,
poznawczej oraz emocjonalnej.
W indywidualnych przypadkach obserwuje się nasilone objawy nadpobudliwości w jednej ze sfer
aktywności dziecka np. w postaci nadmiernej ruchliwości, wzmożonej aktywności poznawczej
lub jako nadwrażliwość emocjonalna. Możliwe jest również występowanie całego zespołu
objawów u tego samego dziecka.
B) OBJAWY WSPÓA
WYST
PUJ
CE Z NADPOBUDLIWOÅšCI
PSYCHORUCHOW

Oprócz typowych dla nadpobudliwości objawów spotykamy jeszcze dwie grupy zaburzeń, które
wg Hanny Nartowskiej "odgrywają istotną rolę w przystosowaniu dziecka do wymagań otoczenia
i mogą stać się dodatkowym czynnikiem dezorganizującym jego czynności i prawidłowe
funkcjonowanie w społeczeństwie". Pierwszą grupę stanowią objawy, jakie obserwuje się w
nerwowości lub nerwicy. Zaburzenia te to: moczenie, jąkanie, lęki nocne, zbędne ruchy
nawykowe, tiki, onanizm itp. Objawy te, podobnie jak nadpobudliwość psychoruchowa są
wyrazem zaburzonej równowagi procesów nerwowych. Dlatego też nadpobudliwość uważana
jest przez naukowców m. in. G. E. Suchaniewą, Z. Włodarskiego, K. Dąbrowskiego, jako
wstępny etap zaburzeń nerwicowych.
Drugi rodzaj zaburzeń to nieharmonijność rozwoju psychoruchowego, polegająca na opóz
nionym
rozwoju niektórych funkcji psychicznych.
Opóz
nienia te powodują specyficzne trudności w zakresie postrzegania wzrokowego, bądz

słuchowego lub przejawiają się niższym poziomem sprawności ruchowej dziecka.
Fragmentaryczne deficyty w zakresie postrzegania wzrokowego objawiajÄ… siÄ™ w postaci
trudności w różnicowaniu, zapamiętywaniu kształtów, układów przestrzennych. Tym Sposobem
dzieci dobrze, prawidłowo widzące, mają trudności w odnajdywaniu znanego kształtu wśród
innych, nie potrafią wskazać elementów różniących kształty podobne. W związku też z tym,
dzieci takie na ogół nie lubią budować z klocków według wzoru, a gdy już się tego podejmą, to
ich budowle są niedokładne.
Objawy fragmentarycznych deficytów słuchowych polegają na tym, że dzieci dobrze słyszące,
nie potrafią naśladować, różnicować, zapamiętywać przede wszystkim zespołów dz
więków lub
też czasem dz
więków pojedynczych. W związku tez z tym, dzieci takie często wykazują
nieprawidłowy rozwój mowy. Wolno przyswajają nowe słowa lub też zniekształcają je. Dzieci z
takimi objawami bardzo niechętnie słuchają czytania lub opowiadania. Mają również kłopoty w
przyswajaniu sobie wierszyków i piosenek. Często przy śpiewie i tańcu wykazują brak poczucia
rytmu.
Zaburzenia w zakresie sprawności ruchowej polegają przede wszystkim na braku precyzji
ruchów rąk oraz złej koordynacji ruchów całego ciała. Dzieci te często brzydko rysują, czynności
codzienne wykonują wolno lub bardzo niedokładnie, niszczą i psują zabawki.
Dzieci nadpobudliwe, którym towarzyszą opisane powyżej zaburzenia sprawiają poważne
trudności wychowawcze. Trudność sprawia im również nauka w szkole.
PRZYCZYNY NADPOBUDLIWOÅšCI PSYCHORUCHOWEJ
Znając już objawy nadpobudliwości należałoby się zastanowić, czy nadpobudliwość jest
zespołem objawów powstałych na tle nerwowym dziecka, czy też jest to zespół cech
wynikających z osobowości - cech temperamentu. Szukając odpowiedzi i wyjaśnień naukowcy
stwierdzili, iż rozgraniczenie tego co patologiczne, a co typologiczne w odniesieniu do dzieci nie
jest Å‚atwe.
A) TYP UKA
ADU NERWOWEGO JAKO PODA
OŻE NADPOBUDLIWOŚCI
Jak wiemy podstawowymi procesami nerwowymi w mózgu, wywołanymi bodz
cami z zewnÄ…trz
są procesy pobudzenia doprowadzające do ruchu lub czynności określonego narządu oraz
procesy hamowania, które powstrzymują ruch czynności. Zespalając to w całość - bodziec
wywołuje reakcję albo ją hamuje.Wiemy jednak także, że działając tym samym bodz
cem, u
różnych osób można wywołać zupełnie różne reakcje. Różnice te związane są z fizycznymi i
psychicznymi właściwościami człowieka. Wiedząc o tym, m. in. uczony J. P. Pawłow podzielił
"ludzi" na kilka grup (typów), w klasyfikacji, typów brał pod uwagę "siłę, równowagę i
ruchliwość podstawowych procesów nerwowych (pobudzania i hamowania)". W'yróżnił on:
1 TYP SILNY - charakteryzujący się szybkim i trwałym wytwarzaniem odruchów
warunkowych oraz łatwością i trwałością wytwarzania hamowania wewnętrznego.
2 TYP SILNY ZRÓWNOWAŻONY - gdy proces hamowania jest względnie równy
procesowi pobudzania.
3 TYP SILNY NIEZRÓWNOWAŻONY - gdy przeważa siła procesu pobudzania.
Ponadto u typów silnych zrównoważonych stwierdza się zdaniem J. P. Pawłowa, szybką zmianę
jednego procesu na drugi. Uważa on, że właściwość ta "pozwala człowiekowi na przystosowanie
się do stale zmieniających się warunków zewnętrznych, do zmiany swego zachowania i działania
w zależności od zmieniających się bodz
ców".
Przeciwieństwem typu silnego jest TYP SA
ABY a typu ruchliwego TYP NIERUCHLIWY.
Badaniami nad typami układu nerwowego (w odniesieniu do dzieci) zajmował się też inny
uczony N. J. Krasnogorski, który wyodrębnił cztery typy:
TYP SILNY ZRÓWNOWAŻONY ŻYWY - charakteryzuje się go żywym temperamentem
przy wzorowym zachowaniu. Dzieci takie nie sprawiają kłopotom wychowawczych, łatwo
kontrolują swoje zachowania. Cechuje je szybkie wytwarzanie, duża siła hamowania i trwałość.
TYP SILNY ZRÓWNOWAŻONY SPOKOJNY - stwierdza się u nich znaczną kontrolę
korową nad reakcjami emocjonalnymi. Związki warunkowe wytwarzają się wolniej, ale również
są również trwałe. Cechą charakterystyczną tych dzieci, jest spokój w normalnych warunkach i
znaczna aktywność gdy tego wymaga sytuacja.
Te dwa typy N. J. Krasnogorski nazwał pośrednimi i różnią się one między sobą ruchliwością
procesów nerwowych. Następne dwa nazwał skrajnymi a są to:
TYP SA
ABY - o zmniejszonej pobudliwości i reakcjach powolnych, o niewielkim nasileniu.
dzieci należące do tego typu są mało aktywne, bardzo spokojnie. Wytwarzanie odruchów
warunkowych u tych dzieci jest trudne i powolne. Szczególnie osłabione są procesy hamowania
wewnętrznego, przy silnym hamowaniu zewnętrznym. Dlatego obserwujemy u nich znaczną
męczliwość, brak wytrwałości, różnorodne tempo pracy.
TYP SILNY - o zwiększonej pobudliwości, niepohamowany. Dzieci takie sprawiają duże
kłopoty wychowawcze. Charakteryzuje te dzieci pobudliwość uczuciowa i ruchowa oraz
przyśpieszona mowa.
Jak więc widzimy, jednoznaczna ocena typu układu nerwowego, a także temperamentu nie jest
łatwa i może nasuwać wiele wątpliwości.
B) PRZYCZYNY NADPOBUDLIWOÅšCI B
D
CE WYRAZEM MIKROZABURZEC

OÅšRODKOWEGO UKA
ADU NERWOWEGO
Jak wiemy, ośrodkowy układ nerwowy może być uszkodzony poprzez działanie wielu różnych
czynników. Czynniki uszkadzające mogą działać na komórkę rozrodczą, na organizm dziecka w
okresie płodowym w czasie porodu oraz po urodzeniu. Nadpobudliwość psychoruchowa jest
zespołem objawów świadczących o zaburzonej funkcji mózgu, spowodowanej
mikrouszkodzeniem. Możemy zadać pytanie: jakie są to czynniki, w poszczególnych
wymienionych fazach.
Do czynników uszkadzających komórkę rozrodczą najczęściej zalicza się alkoholizm rodziców,
narkomanię lub choroby weneryczne. Uszkodzona komórka rozrodcza "powoduje nieprawidłowe
kształtowanie płodu, co w konsekwencji daje wady rozwojowe fizyczne i psychiczne.
W życiu płodowym za czynnik ujemny (uszkadzający) uważa się:
1 zakażenie wirusowe płodu - jest to przebycie chorób zakaz
nych typu: odra, świnka,
różyczka, żółtaczka zakaz
na a nawet grypa,
2 zatrucia - spowodowane piciem alkoholu, paleniem papierosów, przyjmowaniem leków
nasennych, uspakajajÄ…cych,
3 niewłaściwe odżywianie się matki - brak witamin - zwłaszcza A i D2, oraz niedostateczna
ilość pokarmów białkowych,
4 urazy mechaniczne - nieudane próby usunięcia ciąży, upadki lub uderzenia w brzuch
połączone z krwawieniem, niedotlenieniem płodu.
Okres porodu jest znacznym wstrząsem dla dziecka, dlatego w tym czasie noże dojść do
uszkodzenia układu nerwowego noworodka z różnych przyczyn. Mogą to być: nieprawidłowa
akcja porodowa, niedotlenienie, zaciśnięcie pępowiny wokół szyi dziecka,
Po urodzeniu dziecka - uszkodzenie noże nastąpić wskutek przebycia zapalenia mózgu, opon
mózgowych lub chorób zakaz
nych. Przyczynami uszkodzeń mogą też być urazy mechaniczne
czaszki: upadki, wypadki drogowe.
C) CZYNNIKI SPOA
ECZNO - WYCHOWAWCZE ZABURZAJ
CE RÓWNOWAG

PROCESÓW NERWOWYCH DZIECI
Dziecko od pierwszych chwil swojego, życia jest ściśle związane ze środowiskiem go
otaczajÄ…cym. "Reaguje na nie poczÄ…tkowo zgodnie z wrodzonymi odruchami bezwarunkowymi,
które okazują się jednak niewystarczającym mechanizmem wobec wielkiej liczby złożonych
bodz
ców zewnętrznych. Rozpoczyna się wiec właściwa "nauka życia". Każda nowa sytuacja
pobudza odruch orientacyjny, będący zaczątkiem aktywnej postawy dziecka i dalszej jego
działalności, która wpływa na kształtowanie się i dojrzewanie struktury układu nerwowego oraz
doskonalenie funkcji" (następuje ogólny rozwój psychiczny dziecka).
Społeczeństwo mniej lub bardziej aktywnie i planowo włącza się w ten proces poprzez
wychowanie (kierowanie rozwojem dziecka i kształtowanie jego osobowości). Najbliższym
środowiskiem małego dziecka jest jego środowisko rodzinne, które działa na nie poprzez
atmosferę domu rodzinnego, charakterem, usposobieniem i zachowaniem domowników oraz
stosunkami panującymi między nimi. Czynniki te mają duży wpływ na równowagę psychiczną
dziecka, gdyż nerwowość, niezrównoważenie rodziców, kłótnie, awantury itp. burzą ją. W takiej
napiętej i niespokojnej atmosferze, dzieci czują się z
le, niepewnie, są niespokojne, lękliwe. Stany
te bardzo często rozszerzają się, czego wynikiem jest nadpobudliwość lub nerwica. Dzieci takie,
zwykle mają duże problemy z przystosowaniem się do nowych środowisk typu: żłobek,
przedszkole, szkoła, W związku też z tym, dzieci te sprawiają duże kłopoty wychowawcze.
Należy więc im udzielić jak najszybciej pomocy. Trzeba jednak pamiętać, iż rezultaty osiągamy
tylko wtedy, gdy ściśle będziemy współpracować z domem rodzinnym dziecka, przedszkolem,
szkołą. Na rozwój dziecka duży wpływ ma, odpowiednie jego wychowanie. Najczęściej w
rodzinach dzieci nadpobudliwych to wychowanie jest niekonsekwentne lub rygorystyczne.
Wychowanie niekonsekwentne charakteryzuje się: brakiem względnie stałych wymagań wobec
dziecka oraz praw mu udzielonych. Polega ono zwykle na ciągłym przerzucaniu się z
wychowania liberalnego, a więc pozostawiania dziecku całkowitej swobody, do wychowania
rygorystycznego pod ścisłą kontrolą z zastosowaniem kar. Dzieci tak wychowywane, są
zdezorientowane, niepewne w postępowaniu, lękliwe, często nie wiedzące jak postępować. W ten
sposób równowaga psychiczna ulega ciągłym zmianom, które doprowadzają do trwałego
zaburzenia. Wychowanie rygorystyczne polega zad na ciągłym ograniczaniu swobód dziecku. Na
nic dziecku się nie pozwala, a złe postępowanie jest karane i to często karą cielesną. Takie
wychowanie powoduje duże zaburzenia rozwojowe dzieci są ciągle zlęknione, bojaz
liwe.
Ponadto dochodzi do nieprawidłowego ukształtowania się ich osobowości.
WYCHOWANIE DZIECKA NADPOBUDLIWEGO W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Dzieci nadpobudliwe, są zwykle dziećmi trudnymi, wyciągającymi większego wkładu pracy,
większej cierpliwości, bardzo przemyślanego, konsekwentnego działania dla osiągnięcia
pozytywnych rezultatów wychowawczych. Należy jednak pamiętać głównie o tym, że działania
wychowawcze, które mają doprowadzić do opanowania nadpobudliwości i przeciwdziałania jej
skutkom należy zacząć jak najwcześniej. Nadpobudliwość psychoruchowa dziecka, której nie
przeciwdziałano we wcześniejszych okresach, w wieku przedszkolnym przejawia się w całej
działalności dziecka i powoduje dalsze trudności wychowawcze. Jak więc należy postępować z
takimi dziećmi, aby im pomóc?
Po pierwsze, należy dzieciom tym stworzyć warunki, w których będą mogły zaspokoić swoją
potrzebę ruchu. W zajęciach tych powinien brać udział ktoś z dorosłych, organizujący zabawę
(np. sportową), planując jej przebieg i czuwając, aby nie przekształciła się ona w "szaleństwo",
które dzieci męczy, a nie uspokaja. Zabawy ruchowe powinny być przeplatane spokojnymi:
rysowaniem, lepieniem. Pamiętając jednak, że dziecku nadpobudliwemu trudno jest
skoncentrować się przez dłuższy czas np. na rysunku, winniśmy włączyć się do zabawy poprzez
skierowanie jego uwagi na jakieś ważne szczegóły, pomoc w momencie trudności, zachęcenie do
dokończenia zadania. Ważne jest, aby podczas zabawy dziecka nie krytykować jego wytworu,
nie grozić karą, jeśli nie potrafi wykonać zadania. Należy spokojnie pokazać najlepszy sposób
uzyskania celu, podsunąć potrzebny klocek, kredkę, pomóc w przezwyciężeniu trudności. Bardzo
ważne jest, aby dziecko przyzwyczaiło się wykonywać rozpoczęte czynności do końca, aby nie
rezygnowało z zadania, nie rzucało go w połowie. Tu potrzebna jest nasza pomoc i spokój.
Cierpliwie należy dziecku wskazywać nawet wiele razy, jak nożna zlepić np. wycinankę:
zamalować obrazek itp. Wielokrotne powtarzanie wskazówek potrzebnych dziecku do
wykonania zadania ma uzasadnienie: trudności w koncentracji uwagi mogą być powodem, iż
jednorazowe wyjaśnienie nie ladzie przez dziecko zrozumiałe, jeśli w tym właśnie momencie
zainteresowało się ono (na chwilkę) innym obiektem. Po to, aby dziecko doprowadziło podjęte
zadanie do końca, stawiany przed nim cel działania powinien być niezbyt odległy, a poziom
trudności dostosowany do możliwości dziecka. Dzień dziecka nadpobudliwego powinien być tak
zorganizowany, aby określone zajęcia odbywały stale w tym samym porządku, a zatem np. po
śniadaniu spacer, zabawa na powietrzu, obiad zawsze o tej samej porze dnia. Przed snem
spokojne czytanie książeczek, a nie wielogodzinne oglądanie telewizji. W stosunku do dziecka
nadpobudliwego należy unikać dodatkowych pobudzających bodz
ców, nadmiaru zabawek, osób
go otaczających. Wszystko to bowiem powoduje wzrost, a nie obniżenie poziomu napięcia
dziecka, a więc wzrost jego gwałtowności, zdezorganizowania itp. Możemy sami np.
zaobserwować, że dziecko zachowuje się bardziej niespokojnie, niegrzecznie, jest pobudzone,
gdy wokół niego jest więcej ludzi. Oczywiście nie oznacza to, że powinniśmy izolować dziecko
od grupy przedszkolnej i w ogóle od szerszego środowiska. Znaczy to jedynie, że należy mu
zapewnić dobrą organizację powszedniego dnia, a w dni szczególne np. uroczyste, świąteczne,
uzbroić się w cierpliwość, rozumiejąc, że pobudzone zachowanie dziecka - jest wynikiem
sytuacji, w której jest nadmiar bodz
ców - a nie jego złej woli.
Nasza cierpliwość, opanowanie, współpraca z rodzicami, uzgodnienie wymagań stawianych
wobec dziecka, zrozumienie ich trudności, są podstawowymi warunkami dobrego rozwoju dzieci
nadpobudliwych.
Na koniec chciałam zacytować mysl pani H. Spionek, że: "Dzieci nadpobudliwe psychoruchowo
wychowywane od najwcześniejszego dzieciństwa w spokojnej atmosferze, w systemie
konsekwentnych wymagań i stałej kontroli, przy pełnej pomocy rodziców i nauczycieli, mają
wszelkie szanse prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie, aczkolwiek nadal pozostaną
skłonne do przejściowych zaburzeń równowagi procesów nerwowych".
WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW I NAUCZYCIELI DO POST
POWANIA
Z DZIECKIEM NADPOBUDLIWYM
1. Wyszukiwanie celów działania niezbyt odległych, które gwarantują
pewność ich osiągnięcia.
2. Przyzwyczajanie i wdrażanie dziecka do finalizowania każdego
przedsięwzięcia.
3. Kontrola i przypominanie o przyjętych na siebie przez dziecko
zobowiÄ…zaniach.
4. Pomoc, współdziałanie i obserwowanie przebiegu działań.
5. Regulowanie reakcji emocjonalnych dzieci, przez wprowadzenie
elementów angażujących funkcje poznawcze,
6. Oszczędzenie niepotrzebnych bodz
ców dziecku nadpobudliwemu, lecz
nie chronienie go przed wszelkimi bodz
cami.
7. Przyzwyczajanie do pokonywania trudności (uodpornianie), a nie
chronienie go przed nimi.
8. Nie obarczanie dzieci wieloma obowiązkami jednocześnie lub zadaniami
zbyt trudnymi.
9. Stopniowanie trudności, jak i zakresu działania, w miarę możliwości
niedopuszczanie do niepowodzeń.
10. Wykonywanie niektórych fragmentów pracy za dziecko, zachęcając je do
jej kontynuowania.
11. Unikanie krytyki, podkpiwania pod adresem dzieci, gdyż może stać się
to przyczyną zaburzeń ich równowagi emocjonalnej.
12. Nie stosowanie drastycznych środków wychowawczych takich jak: kary
fizycznej, izolacji pod zamknięciem, agresji słownej w postaci awantur
i krzyków, długotrwałych dyskusji.
13.Właściwe planowanie zajęć domowych i przedszkolnych.
Działania wychowawcze zmierzające do opanowania nadpobudliwości
i przeciwdziałania jej skutkom należy rozpocząć jak najwcześniej. W sytuacji dziecka w wieku
szkolnym konieczne jest zapewnienie ścisłej współpracy pomiędzy szkołą a domem.
Najważniejsze wskazówki zalecane w środowisku domowym:
1 zapewnienie spokojnej, nacechowanej ciepłem i życzliwością atmosfery emocjonalnej w
rodzinie
2 konsekwentne oddziaływania wychowawcze tzn. względnie stałe wymagania i prawa ze
strony obojga rodziców
Niedopuszczalne jest wychowanie:
1. niekonsekwentne tzn. wymagania i prawa dziecka zmieniają się w zależności od
nastrojów rodziców, różnych postaw np.: nadopiekuńczość2. jednego a
rygorystyczność3. drugiego,
4. rygorystyczne tzn. stosowanie rygorystycznych metod połączonych z częstym i
dotkliwym karaniem, co prowadzi do uległości dziecka i lęku przed rodzicami
oraz nasilającej się agresji poza domem, pełna akceptacja dziecka, natomiast
dezaprobata negatywnych zachowań np.: zamiast "denerwujesz mnie" powiedz
"twoje zachowanie mnie denerwuje",
KONIECZNE JEST:
· zaÅ‚atwianie wszelkich problemów zwiÄ…zanych z dzieckiem w momentach
jego wyciszenia, bez stosowania agresji oraz kar fizycznych,
· dostrzeganie i nagradzanie zachowaÅ„ bÄ™dÄ…cych przejawem skupienia , za
próby pohamowania pochopnych reakcji,
· równowaga w karaniu i nagradzaniu,
· jasno okreÅ›lony i konsekwentnie przestrzegany system najważniejszych
reguł i zasad,
· powierzenie dziecku obowiÄ…zków dostosowanych do wieku, poczÄ…tkowo
niezbyt odlegÅ‚ych w czasie, by nie dopuÅ›cić· do "zapominania",
· staÅ‚a kontrola i przypominanie o obowiÄ…zkach np. sprawdzanie pracy
domowej,
· stopniowe zwiÄ™kszanie zakresu obowiÄ…zków i osÅ‚abienie kontroli, należy
jednak pamiÄ™tać· , że u dzieci nadpobudliwych proces ten nastÄ™puje
wolniej, gdyż prawidłowe nawyki wytwarzają się wolniej i są mniej
trwałe,
· przyzwyczajanie i wdrażanie dofinalizowania każdej czynnoÅ›ci- nie należy
dziecka odrywać· od rozpoczÄ™tego zajÄ™cia np. odrabiania lekcji czy
nawet zabawy,
· wyznaczanie jasnego rozkÅ‚adu dnia - trzymać· siÄ™ tego mocno,
zachować· konsekwencje w ustalaniu reguÅ‚,
· mówić· do dziecka gÅ‚osem przyciszonym, spokojnym, powolnym,
· unikać· publicznych uwag,
· unikać· poÅ›piechu, wykonywania czynnoÅ›ci na "ostatniÄ… chwilÄ™"
szczególnie przed zaÅ›niÄ™ciem dziecka, pół godziny przed snem wyÅ‚Ä…czyć·
telewizor.
Umiejętne wypełnianie czasu wolnego:
1. zajęcia sportowe, rytmika, kółka zainteresowań, ukierunkowane zabawy ruchowe, długie
spacery
2. majsterkowanie, rysowanie, kredkowanie, malowanie farbami, wycinanie- rozładowują
napięcie i poprawiają sprawność rąk,
3. ograniczanie do minimum telewizji i gier komputerowych ( dostarczajÄ… one dodatkowych
bodz
ców wpływających na pobudliwość!), natomiast zwiększenie ilości bodz
ców
słuchowych (radio, opowiadania) te sprzyjają koncentracji uwagi,
4. Izolacja od wielobodz
cowego środowiska szczególnie podczas nauki:
7. utrzymywanie porzÄ…dku na biurku,
8. wyrabianie nawyku samokontroli, rodzic kontroluje, ale dziecko pracuje samodzielnie,
9. w razie niepokojących trudności w nauce zgłaszanie się z dzieckiem do specjalistów:
psychologa lub pedagoga.
10. wprowadzenie zrównoważonej diety ograniczającej cukier, słodycze, chipsy, sól, napoje
gazowane, produkty konserwowane chemicznie.
11. wprowadzać posiłki zawierające białko( mięso, jajka, orzechy, jogurt, biały ser) oraz
warzywa zawierające wapń, magnez, witaminę C i kompleks wit. B
" Tylko od nas dorosłych zależy, czy dziecko nadpobudliwe
psychoruchowo będzie tylko trudniejszym wychowawczo dzieckiem,
czy też dzieckiem o zaburzonym rozwoju"
Tego e-booka otrzymujesz dzięki: www.ksiazkidosluchania.tnb.pl