NA CD NEWSY Z OKŁADKI FIRMA MAGAZYN PROGRAMY WARSZTAT
podstawy
Elementarz Internetu
CzęS
ć III: więcej o poczcie i WWW
Co to jest spam?
W zeszłym miesiącu podaliS
my podsta- 2
wowe informacje na temat funkcjonowania
Spam to niechciana reklama. W Internecie najczęS
ciej występuje w po-
Internetu oraz omówiliS
my dwie najważ-
staci e-maili, które spływają na nasze konto pocztowe w dużych iloS
ciach,
niejsze aplikacje internetowe  przeglądar- oraz w postaci banerów (obrazków) reklamowych i samoistnie wyskaku-
jących małych okienek (są to tzw. okna pop-up) podczas serfowania po
kę i klienta pocztowego. Ich opis był jednak
sieci za pomocą przeglądarki internetowej. Nikt nie lubi niechcianej re-
doS
ć pobieżny, ponieważ chodziło nam
klamy, a zwłaszcza internauci. Spam, oprócz tego, że wywołuje wiado-
przede wszystkim o jak najszybsze rozpo-
me uczucia, bardzo zaS
mieca Internet, generuje dodatkowe koszty (np.
częcie serfowania po sieci; szczegóły dłuższy czas połączenia podczas odbierania poczty) i pochłania cenny
czas. Na szczęS
cie spamu można się doS
ć łatwo pozbyć wykorzystując
nie były istotne. W tym wydaniu Elemen-
odpowiednie narzędzia.

tarza uzupełnimy brakującą wiedzę.
Jak się pozbyć spamu?
3
Jak to jest z tymi hasłami?
1
Do usuwania spamu z poczty elektronicznej służą tzw. filtry antyspamo-
Login i hasło potrzebne nam są co najmniej do dwóch rzeczy: aby uzy- we lub programy antyspamowe. Filtry to programy działające na serwe-
skać dostęp do Internetu (jeS
li posiadamy połączenie dial-up) oraz aby rze pocztowym, a zatem nie wymagające od użytkownika żadnej obsłu-
korzystać z poczty elektronicznej. Zawsze, gdy chcemy pobrać bądx
gi, przynajmniej w podstawowym zakresie. Dzielą się na filtr ogólny
wysłać e-maile, musimy wpisać login (nazwę użytkownika, nazwę kon- oraz prywatny. Ten pierwszy sprawdza całą korespondencję przychodzącą
ta) oraz hasło. Dane te umożliwiają serwerowi jednoznaczną identyfika- do danego serwera, a więc nie tylko naszą, ale i innych użytkowników
cję użytkownika, a nam dają pewnoS
ć, że nikt inny poza nami nie uzyska mających tam konta. Natomiast filtr prywatny dotyczy tylko naszej poczty
dostępu do naszego konta. W miarę jak będziemy coraz częS
ciej korzy- i można do niego dodawać nowe reguły (informacje, na podstawie któ-
stać z Internetu, pojawią się jednak inne hasła, np. do konta w banku rych listy są zaliczane do kategorii  spam albo  nie spam ). Więcej na
internetowym, do płatnych serwisów, których powstaje coraz więcej itd. ten temat piszemy w artykule pt.  Płatna ochrona antyspamowa w dar-
Dlatego pamiętajmy: każde hasło zapewnia bezpieczeństwo naszych da- mowych kontach pocztowych (rubryka Magazyn).
nych, pieniędzy, a nawet reputacji (jeS
li np. ktoS
wyS
le z naszego konta Naturalnie, nie każdy serwer z kontami e-mail oferuje możliwoS
ć fil-
pocztowego obrax
liwe listy). W związku z tym tworząc hasła trzeba się trowania poczty. JeS
li nie, wówczas pozostaje nam skorzystanie z jakiegoS

do stosować do kilku żelaznych reguł: programu antyspamowego. Program taki instalujemy na swoim kompute-
Hasła nigdy nikomu nie udostępniamy! Nawet rodzicom, żonie czy rze, odpowiednio konfigurujemy (większoS
ć z nich ma gotowe reguły fil-
dziecku. Nie chodzi tu o brak zaufania do bliskich. Po prostu wystę- trowania, które można dowolnie zmieniać, poszerzać itd.), po czym może-
pują w życiu różne losowe sytuacje, w których byłoby lepiej, żeby my o nim zapomnieć  listy będą automatycznie sortowane i przesyłane do
nikt poza użytkownikiem konta/serwisu nie znał jego hasła (wiele odpowiednich folderów. Ewentualnie od czasu do czasu zapewne zajdzie
autentycznych zdarzeń zostało opisanych w czasopismach detekty- koniecznoS
ć dodania nowej reguły filtrowania, sprawdzenia czy przypad-
wistycznych i prawniczych). kiem program nie kasuje nam również przydatnej poczty itd.
Hasła najlepiej przechowywać w głowie. Absolutnie wykluczone jest Programów antyspamowych jest całe mnóstwo, niektóre współpra-
np. naklejanie na monitor karteczek z hasłami  dla pamięci . JeS
li już cują ze wszystkimi aplikacjami pocztowymi, inne tylko z wybranymi,
musimy gdzieS
zapisać hasło, z obawy o to, że go nie zapamiętamy,
należy to zrobić w taki sposób, by nikt się nie domyS
lił, iż dany zapis
to nasze hasło. Kartkę bądx
notesik z zapisanym hasłem schowajmy
w odpowiednim miejscu.
Unikajmy haseł łatwych do odgadnięcia. Hasła typu  12345 , z datą
urodzenia, numerem domu, w którym mieszkamy, lub składające się
z popularnych wyrazów, są bardzo łatwe do  złamania . Hasła po-
winny być jak najdłuższe i zawierać zarówno litery, jak i cyfry, ew.
także znaki specjalne typu  _ ,  # ,  $ itp. Najlepsze są hasła gene-
rowane losowo przez serwery lub specjalne programy, ale niestety
trudne do zapamiętania. Należy więc znalex
ć rozsądny kompromis
pomiędzy stopniem trudnoS
ci hasła a łatwoS
cią zapamiętania go.
JeS
li istnieje taka możliwoS
ć, warto jak najczęS
ciej zmieniać hasła.
Spamihilator  jeden z najlepszych, darmowych programów
Niektóre serwisy (np. e-banki) wręcz wymagają tego np. co miesiąc
antyspamowych. Okno treningu pozwala  uczyć go, które e-maile
lub co trzy miesiące. ma klasyfikować jako spam, a które nie

INTERNET.maj.2004
52
 WARSZTAT PROGRAMY MAGAZYN FIRMA Z OKŁADKI NEWSY NA CD
podstawy
Darmowe programy antyspamowe Czy mogę uruchamiać wszystkie załączniki z poczty?
5
G-Lock SpamCombat (
Nie. Można uruchamiać tylko te, które pochodzą ze sprawdzonych
*)  http://www.glocksoft.com
MailMon (
x
ródeł (np. od znajomych). Natomiast jeS
li tylko mamy jakiekolwiek
*)  http://www.communicator.pl
Mail Box Dispatcher (
*)  http://www.anti-spam-tools.com podejrzenia, np. list wygląda dziwnie, nie wiadomo kto go przysłał,
MailWasher (
*)  http://mailwasher.net załącznik ma nietypową  jak na program  nazwę itp., wówczas w żad-
Spam Weasel (
*)  http://www.mailgate.com/products/spamweas/
nym wypadku nie należy otwierać załącznika, a jedynie jak najszyb-
sw_feat.asp
ciej go skasować z dysku. Prawdopodobnie zawiera wirusa lub jakiS

Spamihilator  http://www.spamihilator.com
inny szkodliwy plik.
Spam-Aid  http://www.versasoft.com
Warto wiedzieć, że w Internecie krąży dużo wirusów, a ich auto-
POPFile  http://popfile.sourceforge.net
rzy posługują się różnymi sztuczkami i socjotechnikami, by oszukać
K9  http://keir.net/k9.html
SpamPal  http://www.spampal.us mniej doS
wiadczonych internautów. Jednym ze sposobów jest dla przy-
(programy wyróżnione gwiazdką kasują spam bezpoS
rednio na serwerze) kładu nadanie plikowi z wirusem odpowiednio długiej nazwy z wie-
loma rozszerzeniami. Normalnie program dla Windows ma rozsze-
jedne potrafią się  uczyć , inne bazują na stale aktualizowanych czar- rzenie .exe (np. MójProgram.exe). Ale jeS
li zmienimy jego nazwę na
nych listach nadawców spamu itd. Wybór jest duży i zależy od indywi- dajmy na to:
dualnych upodobań. W ramce obok podajemy kilka przykładowych, dar-
mowych programów antyspamowych. (OczywiS
cie, istnieje też cała masa MójProgram.txt.swf.pdf.php.(...).exe
programów płatnych.)
Najlepiej, jeS
li program antyspamowy może kasować spam bezpoS
red- to w niektórych programach pocztowych plik taki będzie widoczny jako
nio na serwerze, dzięki czemu nie będziemy musieli za każdym razem MójProgram.txt (reszta nazwy zostanie obcięta), a więc będzie się wy-
S
ciągać reklamowych S
mieci na swój komputer i dopiero potem go usu- dawało, że jest to zupełnie nieszkodliwy plik tekstowy. Tymczasem po
wać. Te programy, które to potrafią, zostały oznaczone w tabeli gwiazdką. kliknięciu go okaże się, że to bardzo grox
ny wirus, który zniszczy nam
Aby pozbyć się irytujących okien pop-up, które ni stąd ni zowąd wy- dane na dysku...
skakują na ekran i uprzykrzają oglądanie stron WWW, wystarczy zain- JeS
li zdarzy się, że nie mamy do końca pewnoS
ci, czy dany załącznik
stalować odpowiedni program. Na płycie CD dołączonej do numeru znaj- może być wirusem, a zależy nam na jego uruchomieniu, należy przeska-
duje się kilkanaS
cie rozmaitych programów tego typu  generalnie okre- nować go programem antywirusowym. Tak też powinno się robić za-
S
la się je mianem  antypopup . Wiele innych znajdziemy w interneto- wsze w odniesieniu do wszelkiej podejrzanej poczty i plików pobiera-
wych katalogach oprogramowania, które wyszczególnione są w tabeli nych z Internetu. O programach antywirusowych pisaliS
my w poprzed-
w artykule pt.  Jak sprzedać oprogramowanie w sieci (dział Firma). nim odcinku Elementarza.

Dlaczego raz mam w poczcie polskie znaki, a innym razem  krzaczki ?
4
Jest to kwestia odpowiednich ustawień programu pocztowego (u
nadawcy, nie u adresata wiadomoS
ci). Nie wszyscy wiedzą, że w Pol-
sce od dawna przyjął się standard kodowania polskich znaków ISO-
8859-2 (tzw. Europa R
rodkowa  ISO) i ciągle jeszcze stosują stan-
dard Windows-1250, stąd owe  krzaczki . Każdy  porządny inter-
nauta powinien tak ustawić swój program pocztowy, by ten domyS
l-
nie wysyłał listy kodowane w standardzie ISO-8859-2. Załączony
screen pokazuje, jak to zrobić w najpopularniejszym programie Out-
look Express.
Należy też pamiętać o tym, by listy były wysyłane jako czysty
tekst, a nie jako HTML (czyli z użyciem formatowania jak na stro-
nach WWW)  to przez wzgląd na tych użytkowników sieci, którzy
mają inne programy pocztowe, bądx
inne przyzwyczajenia i nie lubią,
gdy zamiast zwykłego e-maila otrzymają  kupę S
mieci (bo tak wy-
gląda list sformatowany HTML-em czytany w programie akceptują-
cym tylko czysty tekst). Odpowiednie ustawienie Outlook Expressa
jest pokazane na ilustracji.

prawidłowe ustawienie kodowania
polskich znaków
pocztę należy zawsze wysyłać jako tekst zwykły
INTERNET.maj.2004
53
NA CD NEWSY Z OKŁADKI FIRMA MAGAZYN PROGRAMY WARSZTAT
podstawy
Przychodzą do mnie e-maile z ostrzeżeniem o wirusie. Jak powinienem z nimi postępować?
6
Zakładając, że mamy sprawdzony system i sami nie rozsiewamy wi- przez nas poczcie znajdowały się wirusy. E-maile te zawierają też
rusów w Internecie, najrozsądniejszym wyjS
ciem jest skasowanie ta- załączniki, które rzekomo mają uzdrowić nasz system. OczywiS
cie
kiej poczty lub sprawdzenie jej programem antywirusowym. Jednak jest to pułapka! W rzeczywistoS
ci to właS
nie te  uzdrawiające pliki
ostatnio w Internecie pojawiło się mnóstwo tzw. hoaxów, czyli fał- są wirusami. Taką korespondencję należy rózwnież bezzwłocznie ska-
szywych alarmów. Są to e-maile z informacją, jakoby w wysyłanej sować z dysku.

Czy do poczty muszę koniecznie używać programu Outlook Express?
7
Nie. Istnieje wiele programów pocztowych, spoS
ród których można Z wyjątkiem The Bat! wszystkie są darmowe (lub mają specjalną dar-
sobie wybrać najbardziej odpowiedni. Jednak Outlook Express ma tę mową wersję).
zaletę, że instaluje się razem z systemem Windows. Poza tym jest The Bat!  http://www.ritlabs.com
bardzo łatwy w obsłudze i do większoS
ci zastosowań w zupełnoS
ci Eudora  http://www.eudora.com
wystarczy. Nic dziwnego więc, że jest najpopularniejszym progra- Pegasus Mail  http://www.pmail.com
mem pocztowym. Podajemy jednak Państwu kilka innych, znanych IncrediMail  http://www.incredimail.com
programów. Foxmail  http://fox.foxmail.com.cn/english.htm

Co to jest  webmail i czy warto z tego korzystać?
8
Webmail to interfejs obsługi poczty elektronicznej z po-
ziomu przeglądarki WWW. Jest to bardzo wygodne roz-
wiązanie w przypadku, gdy chcemy odbierać pocztę
z różnych miejsc (np. podczas podróży, w kawiarni in-
ternetowej). Nie ma wówczas możliwoS
ci instalowa-
nia programu pocztowego, natomiast praktycznie za-
wsze jest dostępna przeglądarka internetowa. Wystar-
czy wpisać w niej adres naszego webmaila, potem lo-
gin i hasło, i już otrzymujemy dostęp do skrzynki pocz-
Przykład webmaila, czyli interfejsu WWW do obsługi poczty elektronicznej z po-
towej. Poprzez webmail można wykonywać wszystkie
ziomu przeglądarki internetowej. Jest tu wszystko, czego potrzeba: foldery
operacje, które normalnie wykonuje się za pomocą
 Odebrane ,  Kosz ,  Wysłane , filtr antyspamowy, książka adresowa (u góry).
klienta pocztowego, a więc odbieranie poczty, wysyła-
Aby przeczytać e-mail, wystarczy jedno kliknięcie
nie, segregowanie itd. Zaletą jest to, że koresponden-
cja pozostaje na serwerze i można S
miało opuS
cić komputer bez oba- się łatwo zdarzyć w kawiarni internetowej, gdybyS
my korzystali ze
wy o to, że ktoS
niepowołany przeczyta nasze listy (co np. mogłoby zwykłego programu pocztowego).

Przy serfowaniu wyskakują mi na ekranie strony WWW bez żadnych przycisków przeglądarki. Jak się ich pozbyć?
9
Są to specjalnie spreparowane strony z treS
cią reklamową, celowo obejrzenia/czytania. Aby się ich pozbyć, należy nacisnąć kombinację
wyS
wietlane w trybie pełnoekranowym, żeby zmusić użytkownika do klawiszy Alt+F4.

Szukam, szukam, ale nie mogę znalex
ć. Co robić?
10
Choć Internet to największa składnica informacji, nie wszystko można w i już otrzymamy to, czego chcemy. Podobne przykłady można by przyta-
nim znalex
ć. Często jednak wystarczy odrobina pomyS
lunku, by dotrzeć do czać w nieskończonoS
ć.
pożądanych informacji. Po pierwsze należy wykorzystać wszystkie możli- JeS
li mimo wszystko nie uda się czegoS
znalex
ć za pomocą wyszuki-
woS
ci tkwiące w wyszukiwarkach (pisaliS
my o tym w poprzednim odcinku warki, należy zwrócić się w stronę serwisów specjalistycznych, zajmują-
Elementarza), a więc zapytania zaawansowane, z użyciem operatorów lo- cych się okreS
loną dziedziną. Przykładowo, do szukania oprogramowa-
gicznych, znaków  + ,  - itd. Warto też zastanowić się nad samym słowem nia, zwłaszcza najnowszego, nie warto używać wyszukiwarki, trzeba sko-
kluczowym, czy aby na pewno jest ono właS
ciwe. Przykład: szukamy infor- rzystać z katalogów oprogramowania, które są podane w tabeli w artyku-
macji o grze komputerowej Quake, wpisujemy więc w wyszukiwarce: le  Jak sprzedać oprogramowanie w sieci (rubryka Firma). JeS
li szuka-
quake my dajmy na to słów czy tytułu piosenki, skorzystajmy z serwisu Lets-
i okazuje się, że wyS
wietla się mnóstwo adresów do stron o... trzęsie- SingIt (http://www.letssingit.com) lub podobnego (jest ich co najmniej kilka-
niach ziemi. Dlaczego? Bo po angielsku  quake to zdrobnienie od  ear- dziesiąt). Ale jak znalex
ć takie serwisy  zapyta ktoS
. OczywiS
cie za po-
thquake , co oznacza właS
nie trzęsienie ziemi. Zatem wystarczy tylko mocą wyszukiwarki, najlepiej Google (http://www.google.pl), podając odpo-
drobna poprawka w haS
le: quake +game lub quake +game +PC wiednie słowa kluczowe.

INTERNET.maj.2004
54
 WARSZTAT PROGRAMY MAGAZYN FIRMA Z OKŁADKI NEWSY NA CD
podstawy
Co oznacza  freeware ,  shareware ,  adware ,  spyware itp.?
11
Są to oznaczenia sposobu dystrybucji, bądx
też rodzaju oprogramowania.
Shareware oznacza, że program można swobodnie pobrać z Internetu
i wypróbować zanim się go kupi, zazwyczaj przez 15 30 dni. Często
wersje shareware programów mogą być dodatkowo ograniczone, np. mają
wyłączone niektóre opcje.
Freeware to program, którego można używać za darmo bez żadnych
ograniczeń. Ale uwaga: należy zawsze przeczytać dokładnie licencję, bo
niekiedy okazuje się, że program jest darmowy tylko do użytku prywat-
nego, a firmy muszą już płacić.
Spyware to oprogramowanie szpiegowskie, czyli takie, które auto-
matycznie, bez wiedzy użytkownika, S
ledzi jego poczynania i przekazu-
je różne, niekiedy poufne informacje na serwer swojego producenta. Jest
to oprogramowanie wysoce niepożądane, czasem dołączane do popular-
nych, darmowych aplikacji (najlepszym przykładem jest Kazaa). Aby się
pozbyć spyware u z systemu, należy zainstalować odpowiednie oprogra- Ad-aware automatycznie usuwa z systemu wszystkie niepożądane
programy spyware
mowanie do  odpluskwiania , bo zwykłe kasowanie plików nie zawsze
daje efekty. Najlepszym programem  antyspyware jest Ad-aware, do-
stępny pod adresem http://www.lavasoftusa.com, w pełni darmowy. zbyć, ale trzeba za to zapłacić. Inne doS
ć często spotykane oznaczenia
Adware (nie mylić z programem Ad-aware) to oprogramowanie, któ- programów to: trial lub evaluation (wersja próbna), demo (wersja de-
rego można używać za darmo, ale pod warunkiem, że zgodzimy się na monstracyjna), public domain (program darmowy), z licencją GPL (tak-
wyS
wietlanie reklam (w oknie programu). Reklam tych można się po- że darmowy).

Co to jest menedżer downloadu i czy warto z niego korzystać?
12
zajmuje się kopiowaniem. Zdecydowanie warto korzystać z menedże-
rów downloadu, bo S
ciągają pliki sprawniej i szybciej, potrafią także
wznawiać przerwane transfery. Kilka bardzo popularnych programów
tego typu prezentujemy poniżej:
GetRight  http://www.getright.com
ReGet  http://www.reget.com
Menedżer downloadu FlashGet w akcji
FlashGet  http://www.amazesoft.com
Internet Download Manager 
Jest to specjalny program, który pobiera z Internetu pliki w zastępstwie http://www.internetdownloadmanager.com
przeglądarki. Plik, który chcemy S
ciągnąć, klikamy w przeglądarce, ale NetAnts  http://www.netants.com
w tym momencie uruchamia się menedżer downloadu i to już on dalej FreshDownload  http://www.freshdevices.com

Po co jest szyfrowanie danych i gdzie się go używa?
13
Normalnie, gdy wysyłamy dane pocztą lub przeglądarką WWW, wszyst-
kie dane transmitowane są jawnie. Każdy, kto je przechwyci (a nie jest to
takie trudne), będzie mógł je przeczytać. Byłaby to katastrofa, gdybyS
my
akurat przesyłali numer karty kredytowej, hasło do banku itp. Szyfrowa-
nie danych zabezpiecza przed taką ewentualnoS
cią. Zaszyfrowany e-mail
staje się praktycznie niemożliwy do odczytania (w normalnych warun-
kach na jego rozszyfrowanie potrzeba by np. tysiąc lat). Podobnie dzieje
się z każdą inną transmisją danych, np. z przeglądarki internetowej.
Do szyfrowania poczty stosuje się najczęS
ciej darmowe oprogramowa-
nie PGP (http://www.pgpi.org), które generuje 128-bitowe (lub innej długo-
S
ci) klucze szyfrujące. Można też używać innych programów, np. Steganos.
Zawsze jednak, aby odczytać zaszyfrowaną pocztę, odbiorca musi posługi-
wać się technologią użytą przez nadawcę. Dlatego najwygodniejsze jest uży- Ikonka kłódki potwierdza, że nasze połączenie jest szyfrowane,
wanie PGP, ponieważ jeden z kluczy szyfrujących jest prywatny (ma go tyl- a więc bezpieczne
ko nadawca), zaS
drugi publiczny (mogą go mieć wszyscy), ale posiadanie
klucza publicznego nie umożliwia podszycia się pod prawowitego nadawcę adresie, który zamiast  http:// przybiera postać  https:// (literka  s pocho-
(można tylko odczytać pochodzące od niego wiadomoS
ci). dzi od ang. secure  bezpieczny), oraz po symbolu kłódki, który pojawia się
Szyfrowanie danych w przeglądarce internetowej jest inicjowane auto- na pasku stanu (patrz ilustracja). Obecnie przeglądarki dysponują 128-bi-
matycznie, np. gdy połączymy się ze stroną e-banku. Można to poznać po tową siłą szyfrowania, która zapewnia pełne bezpieczeństwo.

INTERNET.maj.2004
55