Florian Znaniecki 
Wstęp do socjologii, 1922 
Kultura a porozumienie społeczne 
• systemy materialne (naturalne czy techniczne), nauka i sztuka, dogmaty, obrzędy religijne, wszystko to co znajdujemy w świecie humanistycznym nie zawdzięcza swych cech zasadniczych temu że zostało wytworzone w społeczeństwach, lecz temu, że ich elementy są powiązane w stały sposób; w pewien WZGLĘDNIE STAŁY SPOSÓB; są logicznie zsyntetyzowane; 
• trwanie systemów kulturowych- dzięki współżyciu społecznemu jednostek; społeczeństwo- samo tych systemów nie tworzy i nie podtrzymuje; tworzą się one poprzez to, iż jednostki kształtują i kojarzą przedmioty swego doświadczenia; syntetyzują swe czynności opierając się na wytworzonych przez inne jednostki wynikach twórczości, dołączając swoje własne wyniki; systemy te utrzymują się bez psychicznego podłoża 
• rola ludzi w stosunku do systemów- aktualizacja tych systemów; systemy te dzięki temu się ustalają i bogacą 
• brak aktualizacji systemów nie odejmuje im obiektywności 
• rola współczesnych społeczeństw- bardzo ograniczona; określa się dopiero wtórnie w stosunku do przedmiotów indywidualnych 
• porozumienie społeczne; tradycja społeczna- kieruje wyborem kulturowych zainteresowań osobnika; osobnik- wtłoczony w systemy, aktualizujący, przekształcający je; dopełniający części świata realnego i idealnego; osobnik może się uniezależnić od swych kulturowych zainteresowań 
• od warunków społecznych zależy jakie systemy jednostka będzie aktualizowała; do jakich poprzednio wytworzonych czynności czy przedmiotów nawiąże w swej twórczości kulturalnej 
• ciągłość tradycji i aktualność porozumienia i współdziałania społecznego skracają i torują drogi, pomagają nam, ale czynią to tylko dzięki temu, że trwają i, że osobnik przedtem jeszcze jest zdolny do ich osiągnięcia 
• argument przeciwko społecznej istocie systemów kulturowych-> zależność samego życia społecznego od nadspołecznej obiektywności tych systemów 
• porozumienie społeczne-> opiera się przede wszystkim na obiektywności systemów realnych; muszą one być obiektywne, aby być wspólnymi 
• objawy porozumienia-> najbardziej elementarne to gesty wymagają nie tylko wspólnych doświadczeń, lecz wspólnych stosunków przedmiotowych, a więc opierają się na istnieniu obiektywnych systemów materialnych 
• mowa-> jej użytek wprowadza nowe elementy obiektywne; nie same przedmioty i wyrazy mowy muszą być realnie niezależne od życia społecznego 
• poprzez porozumiewanie się znaczenie wyrazów w odniesieniu do przedmiotów oraz stosunek wyrazów między nimi muszą trwać obiektywnie i niezależnie od aktualnego użytku ( gdyby tak nie było język musiałby być tworzony wciąż na nowo) 
• cały mechanizm porozumienia społecznego i tradycji społecznej opiera się na niespołecznym, obiektywnie realnym podłożu 
• możemy odtwarzać nieznane nam systemy na podstawie już znanych, bez pomocy tradycji społecznej 
• porozumienie społeczne-> podstawa tradycji społecznej opiera się na możności samorzutnego wprowadzania nowych przedmiotów w sferę indywidualnego doświadczenia za pomocą związanych z nimi, znanych już osobnikowi przedmiotów; ułatwia upodabnianie treści i związku przedmiotów; uczy jak ten przedmiot zdeterminować by postrzegać go tak jak inni 
• aby móc czerpać od innych z tworzonych przez nich mitów i pojęć etc. musimy być zdolni do odtwarzania tych zjawisk na mocy własnego doświadczenia 
Kultura a współdziałanie społeczne 
• porozumienie społeczne jest podstawą wspólnej, obiektywnej rzeczywistości; możliwe jest dopiero na gruncie obiektywnych i wspólnych systemów realnych 
• elementarny typ współdziałania-> wykonanie czynności przez jednego osobnika, która wymaga dopełnienia przez drugiego 
• zasadniczym warunkiem współdziałania jest to by czynności miały formę zdeterminowaną przez funkcje owej czynności 
• systemy idealne są warunkiem współdziałania społecznego; same te czynności wiążą się ze sobą idealnie, a nie społecznie 

---