Międzynarodowe organizacje polityczne i gospodarcze oraz ich rola w kształtowaniu stosunków między państwami świata.

Liga Narodów była pierwszą w historii powszechną organizacją międzynarodową, której głównym celem było utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa w świecie. Powołały ją do życia w roku 1919 państwa zwycięskiej Ententy, działalność jej ustała w 1940 roku, choć formalnie rozwiązana została dopiero sześć lat później. Jej funkcje w utrzymywaniu pokoju i bezpieczeństwa na świecie przejęła Organizacja Narodów Zjednoczonych utworzona w 1945 roku również przez zwycięską koalicję. Organizacje te mają wiele wspólnych cech. Obie zostały wyposażone w podobny instrument - w system zbiorowego bezpieczeństwa.

Czym on zatem jest, skoro przyjęły go obie organizacje? Polega na współdziałaniu państw na rzecz utrzymania i przywracania pokoju, a także bezpieczeństwa międzynarodowego. Jego istotę stanowi zobowiązanie do przeprowadzenia wspólnej akcji w obronie ofiary agresji nawet wtedy, gdy agresor jest członkiem tego systemu. Na straży ustalonych zasad stoją wspólne organy, powołane przez państwa członkowskie. W ich ramach odbywa się międzynarodowa współpraca oraz zapadają decyzje o podjęciu zbiorowych działań. Łatwo więc zauważyć, że system zbiorowego bezpieczeństwa służy nie tylko ochronie tradycyjnych interesów państw, takich jak utrzymanie suwerenności i całości terytorium. Powołując go do życia, państwa uznały bowiem za swój interes także międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo, które traktują jako wartości niepodzielne i współzależne. W związku z tym uważają każdą agresję, niezależnie od jej miejsca, za naruszenie własnych interesów. W tych przypadkach system bezpieczeństwa służy przywróceniu porządku międzynarodowego. Oczywiście, realizacja tego zadania jest możliwa, gdy siły państw nastawionych pokojowo i dążących do utrzymania terytorialno-politycznegostatus quo zdecydowanie przewyższają siły potencjalnych agresorów.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ang. United Nations, ONZ - uniwersalna organizacja międzynarodowa, z siedzibą w Nowym Jorku, powstała 24 października 1945 r. w wyniku podpisania Karty Narodów Zjednoczonych. ONZ jest następczynią Ligi Narodów.

Zadania ONZ

1. Utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa za pomocą zbiorowych i pokojowych wysiłków.

2. Rozwijanie przyjaznych stosunków między narodami na zasadach samostanowienia i równouprawnienia.

3. Rozwiązywanie konkretnych problemów międzynarodowych (gospodarczych, społecznych, kulturalnych, humanitarnych, czy dotyczących praw człowieka) na zasadzie współpracy międzynarodowej oraz uznania równości ras, płci, języków i wyznań

4. Stanowienie ośrodka uzgadniania działań narodów w imię wspólnych celów.

Unia Europejska (oficjalny skrót w Polsce: UE) - gospodarczo-polityczny związek dwudziestu siedmiu demokratycznych krajów europejskich, będący efektem wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej, będąc zarazem największą, najprężniejszą i unikatową organizacją tego typu na świecie.

Stanowi przypadek sui generis w stosunkach międzynarodowych. Jest kombinacją struktur ponadnarodowych oraz międzyrządowych. Posiada cechy zarówno organizacji międzynarodowej, jak i konfederacji czy nawet państwa federalnego. Wśród teoretyków prawa, politologii i stosunków międzynarodowych traw spór za co dokładnie można uznać Unię. Jedni doszukują się w niej państwa, inni wykazują, że jest to tylko współpraca między państwami. Ścierają się zarówno odrębne wizje poszczególnych państw członkowskich (wizja brytyjska, wizja francuska, wizja niemiecka) jak i doktryn politycznych (od socjalizmu po społeczną naukę Kościoła Rzymskokatolickiego).

Unia Europejska obecnie (od 1 stycznia 2007 r.) składa się z 27 państw członkowskich i jest zamieszkiwana przez około 495 milionów osób. Polska jest członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004.

Obecna Unia Europejska nie ma osobowości prawnej. Podstawę do jej funkcjonowania stanowi traktat z Maastricht, zwany też Traktatem o Unii Europejskiej (po zmianach z 2001), oraz Traktat o Wspólnocie Europejskiej (Traktaty rzymskie 1957- po zmianach z 2001).

Światowa Organizacja Handlu (ang. World Trade Organization (WTO)), organizacja międzynarodowa z siedzibą w Genewie. WTO stanowi kontynuację Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT), została powołana w 1994 w Marakeszu (Maroko), w ramach tzw. rundy urugwajskiej GATT.

Światowa Organizacja Handlu rozpoczęła działalność w roku 1995, a jej siedzibą jest Genewa. Polska była jednym z państw założycielskich - stosowne porozumienie ratyfikowała w roku 1995. Głównym zadaniem Światowej Organizacji Handlu jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami, prowadzenie polityki inwestycyjnej wspierającej handel, rozstrzyganie sporów dotyczących wymiany handlowej, przestrzegania praw własności intelektualnej. Kraje przystępujące do WTO zobowiązane są do dostosowania wewnętrznego ustawodawstwa do norm Światowej Organizacji Handlu oraz udzielania koncesji handlowych podmiotom zagranicznym. Przewodniczącym WTO jest Pascal Lamy. Organizacja, według stanu na wrzesień 2007 r., liczy 151 członków. Ostatnim państwem przyjętm w szeregi organizacji jest Ukraina.

Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (ang. Organization for Economic Co-operation and Development, OECD, fr. Organisation de Coopération et de Développement Economiques, OCDE), organizacja międzynarodowa skupiająca 30 wysoko rozwiniętych i demokratycznych państw, powstała 30 września 1961 r. z przekształcenia Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC). Została założona przez 20 państw, które podpisały Konwencję o Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju z 14 grudnia 1960 r.

Celem OECD jest wspieranie państw członkowskich w osiągnięciu jak najwyższego poziomu wzrostu gospodarczego i stopy życiowej obywateli. OECD zajmuje się też pomocą dla najbiedniejszych państw.

Siedzibą OECD jest Paryż.

Polska jest pełnoprawnym członkiem OECD od 1996r.

2

---