Bolesław Prus: „Kamizelka”

nowela - ukształtowała się we Włoszech w renesansie; to prozaiczny utwór epicki o niewielkich rozmiarach, o skondensowanej i wyraziście zarysowanej akcji.

Cechy noweli:

- zwięzłość wynikająca z eliminacji luźnych epizodów, opisów, bezpośrednich charakterystyk, komentarzy,

- prostota jednowątkowej fabuły,

- akcja posuwa się w stronę punktu kulminacyjnego, który kończy się puentą,

- wszystko ma swój porządek.

Narrator występujący w pierwszej osobie liczby pojedynczej należy do świata przedstawionego. W początkowych i w końcowych partiach noweli narrator opowiada w czasie teraźniejszym, natomiast w środkowych partiach w czasie przeszłym. Z retrospekcji dowiadujemy się o właścicielu kamizelki i jej nabyciu przez narratora.

Segmenty:

3a	2	1	3b
Czytelnik dowiaduje się, że kamizelka jest w rekach narratora	Narrator nabył kamizelkę od handlarza, bo znał jej historię	Kamizelka wiąże się z tragiczną historią kochającego się małżeństwa; była własnością nieżyjącego męża	Kamizelka więc należy do narratora i budzi głębokie refleksje

Kompozycja ramowa, zamknięta. Zaczyna się i kończy tym samym.

Historia kamizelki:

Wersja 1.:

Pan był drobnym urzędnikiem, a pani krawcową, dawała również lekcje. W każdą niedzielę wychodzili na wspólne spacery.

Oboje odnoszą się do siebie z życzliwością, szacunkiem, ich relacje są przyjazne, łączy ich miłość, która rekompensuje niedostatek.

Pewnego dnia mężczyzna dostaje krwotoku. Kobieta przypadkowo spotyka na ulicy doktora i przyprowadza go do domu. Lekarz stwierdza, iż jest to niegroźne. Jednak mężczyzna z upływem dni chudnie, słabnie. Aby podtrzymać żonę na duchu przesuwa w kamizelce sprzączki do przodu; jednak i jego żona troszczy się o niego i po kryjomu skraca mu ściągacze w kamizelce.

Wersja 2.:

Narrator kupił niegdyś starą kamizelkę, ale teraz chętnie by się jej pozbył. Kamizelka należała do młodego urzędnika, który zachorował na płuca i po kilku miesiącach zmarł. Żona wyprzedała wszystkie wartościowe rzeczy i wyprowadziła się z kamienicy. Kamizelka nosi ślady nieustannych operacji na paskach ściągających. Okazuje się, że mąż przez dwa tygodnie oszukiwał żonę, przekonując ją, że zdrowieje, skoro musi popuszczać paska w kamizelce, co miało oznaczać, że nabiera ciała. Później zrezygnował z mistyfikacji, ale z kolei żona, chcąc pocieszyć męża, robiła to samo - skracała pasek, by mąż uwierzył, że wraca do zdrowia

Uniwersalizm - bohaterowie są reprezentantami zbiorowości. Nie mają imion i nazwisk; są uniwersalni, typowi. Nowela ukazuje życie ubogiej rodziny mieszczańskiej XIX wieku, których zapewne było wiele.

Tytułowa kamizelka jest symbolem bezgranicznej miłości, wsparcia, wzajemnego oddania się drugiej osobie, krótkości i nietrwałości życia, więzi, jaka łączy bohaterów. Kamizelka jest także symbolem gasnącej nadziei pogodzonych z wyrokiem losu ludzi, uważających, że niewinne kłamstwo złagodzi ból ukochanej osoby.

W noweli tkwi morał: ludzkie nadzieje i plany są bezbronne w starciu z niespodziewanymi wyrokami losu.

---