rzystanie z pomiaru TTL w aparacie fotograficznym

Wszystkie światłomierze TTL (ang.Through The Lens - "przez obiektyw") są miernikami światła odbitego. Oznacza to, że mierzą światło odbite od obiektu na który są skierowane i przyporządkowują mu natężenie światła według którego zostały dostrojone. Innymi słowy jeżeli światłomierz jest dostrojony do średniego natężenia światła i zrobisz zdjęcie ustawiając parametry ekspozycji sugerowane przez światłomierz to na cokolwiek zmierzysz światło będzie to miało średni odcień na filmie. Będzie tak niezależnie od prawdziwego odcienia obiektu w rzeczywistości. Kiedy ustawiasz ekspozycję dokładnie według wskazań światłomierza to na cokolwiek wskażesz otrzymuje średni odcień na filmie.

Dzieje się tak w przypadku wszystkich trybów ekspozycji i metod pomiaru światła. Obecnie aparaty dysponują na ogół kilkoma metodami pomiaru światła : centralnie ważony, matrycowy lub wielosegmentowy i punktowy. Ale jeżeli zmierzysz dokładnie tą samą powierzchnię używając każdego z nich efekty będą takie same. Każdy światłomierz światła odbitego ma tylko jedno zadanie: mówi ci jakie ustawić parametry ekspozycji aby osiągnąć rezultat zgodny z dostrojeniem światłomierza, a ponieważ jest on dostrojony do odcienia średniego - powie ci tylko "takie parametry należy ustawić aby to na co wskazałeś miało odcień średni na filmie".


FIELD AND AUTUMN TREES, Vermont. Nikon F4, Nikon 24mm, Fuji Velvia, filtr polaryzacyjny

Ten pejzaż ma duży kontrast od głębokich cieni do jasnego nieba tuż nad horyzontem. Pomiar centralnie ważony lub matrycowy zostałby zafałszowany przez występujące duże obszary ciemne i próbowałby rozjaśnić całą klatkę. Mając to na uwadze podszedłem między drzewa, zmierzyłem pomiarem punktowym zbocze góry o odcieniu średnio zielonym, wróciłem do miejsca w którym ustawiłem statyw i zrobiłem zdjęcie według zmierzonych parametrów.

Jeśli obiekt który chcesz sfotografować w rzeczywistości ma średni odcień - nie potrzebujesz robić nic więcej. Po prostu zmierz światło i zrób zdjęcie a uzyskasz poprawną ekspozycję. Jeżeli odcień obiektu jest inny - musisz wykonać jeszcze jedną czynność przed zrobieniem zdjęcia. Jednym ze sposobów jest zmierzenie czegoś innego, czegoś o średnim odcieniu. Znajdź powierzchnię o średnim odcieniu oświetloną przez takie samo światło jak twój obiekt i zmierz światło na nią. Potem z powrotem skomponuj kadr i używając parametrów otrzymanych wcześniej zrób zdjęcie. O ile na twój obiekt pada dokładnie takie samo światło jak na mierzoną wcześniej powierzchnię jest to najprostszy sposób aby uzyskać prawidłową ekspozycję.

Jeżeli w polu widzenia nie ma powierzchni o średnim odcieniu na którą mógłbyś zmierzyć światło możesz nosić taką ze sobą specjalnie w tym celu. Szarą kartę o 18% szarości która z założenia odbija średni odcień można nabyć w każdym dobrym sklepie fotograficznym. Jednakże łatwo jest wyobrazić sobie problemy jakie można napotkać stosując tą metodę przy fotografowaniu pejzaży. Jak zostało pokazane, substytucyjna powierzchnia na którą mierzymy światło musi być oświetlona dokładnie tak samo jak fotografowany obiekt. Co się dzieje w przypadku gdy stoisz w cieniu jednej góry próbując sfotografować łańcuch górski w jasnym świetle po przeciwnej stronie doliny? Twoja szara karta będzie niewłaściwie oświetlona. A co w przypadku fotografii zachodu słońca?






WINTER TREES AT MAMMOTH HOT SPRINGS,
Park narodowy Yellowstone. Nikon F4, Nikon 24mm, Fuji Velvia.

Aby naświetlić prawidłowo zmierzyłem śnieg i wprowadziłem korekcję +2 działki.




Nawet najlepsza szara karta ma na ogół połysk a dodatkowo musi być trzymana pod odpowiednim kątem aby uzyskać dokładny pomiar. Można używać szarej karty jako punktu odniesienia gdy tego potrzebujesz, ale nie jako bazy do pomiaru światła. Jest na to lepszy sposób.

Moim zdaniem najlepszym wyjściem jest zmierzenie dowolnego obszaru fotografowanego obrazu i wprowadzenie korekcji o określoną ilość działek czasu/przesłony w górę bądź w dół. Zawsze korzystam z tej metody przy fotografii pejzażu. Możesz zmierzyć światło na cokolwiek o ile wiesz jaki ma odcień; innymi słowy o ile działek jest on oddalony od odcienia średniego

Pojedyncza klatka slajdu kolorowego ma rozpiętość tonalną około pięciu działek od bezszczegółowej bieli do całkowitej czerni. Odcień średni mieści się pośrodku między tymi dwoma skrajnościami. Korekta o jedną działkę od odcienia średniego - lub korekta o plus jedną działkę od wskazań światłomierza sprawia, że dany kolor pojawi się na slajdzie jako jasny podczas gdy korekta w o plus dwie działki daje odcień skrajnie jasny. Przymknięcie o jedną działkę daje odcień ciemny, a o dwie działki -skrajnie ciemny. Między tymi wartościami znajdują się wartości pośrednie. Oczywiście możesz korygować ekspozycję używając zarówno czasu otwarcia migawki jak i przesłony; po prostu dodajesz światła aby rozjaśnić lub zmniejszasz jego ilość aby przyciemnić powierzchnię. Przeznacz trochę czasu aby zapoznać się z tabelką poniżej . Fotografując spójrz na dany obiekt i wybierz obszar o jednolitym odcieniu. Teraz zdecyduj jaki odcień ma on mieć na slajdzie. Chcesz aby był "jasny", "ciemny" albo może "skrajnie jasny"? Zauważ, że nie pytam jaki odcień ma on w rzeczywistości. Poświęć uwagę tylko temu, jaki odcień chcesz aby miał on na filmie; może on być taki jak widzisz lub jaśniejszy/ciemniejszy niż w naturze. Jak wyjdzie na filmie zależy tylko od twojego wyboru.

Jak korygować parametry ekspozycji w zależności od odcienia obiektu
	+ 2 1/2 EV	bezszczegółowa biel
	+ 2 EV	skrajnie jasny
	+ 1 1/2 EV	bardzo jasny
	+ 1 EV	jasny
	+ 1/2 EV	średnio jasny
	odczyt światłomierza	odcień średni
	- 1/2 EV	średnio ciemny
	- 1 EV	ciemny
	- 1 1/2 EV	bardzo ciemny
	- 2 EV	skrajnie ciemny
	- 2 1/2 EV	bezszczegółowa czerń

Warto zapamiętać tą tabelkę. Można ją zastosować do każdego dowolnego koloru, wystarczy dopisać go na końcu każdej linii.
Na przykład jeśli zmierzysz niebieską powierzchnię i zrobisz zdjęcie zgodnie z pomiarem, na slajdzie wyjdzie średnio niebieska. Jeśli zastosujesz korekcję o +1 działkę będzie ona jasno niebieska , natomiast korekcja o -1 działkę da w efekcie ciemny niebieski. Gdy przymkniesz przesłonę o 1/2 działki stanie się ona "średnio ciemno-niebieska". W ten sposób decydujesz czy odcień twojej niebieskiej powierzchni będzie jaśniejszy czy ciemniejszy niż średni odcień niebieskiego tak jak wskazuje światłomierz aparatu. pamiętaj jednak, że musisz zmierzyć dokładnie tą powierzchnię i tylko ją aby móc kontrolować jej jasność.

Ten system naświetlania działa niezależnie czy używasz trybu manualnego, czy któregoś z trybów automatycznych. Jeżeli korzystasz z aparatu z automatycznym nastawianiem parametrów ekspozycji (aktualnie prawie nie produkuje się aparatów bez przynajmniej jednego trybu automatycznego) znajdziesz na nim odpowiednik tabelki powyżej. Jest to wskaźnik korekcji ekspozycji wyskalowany w takich samych działkach ekspozycji. Wszystkie aparaty z automatyczną ekspozycją nadają obiektom jako średni odcień na filmie. Zmiana wartości przesłony czy szybkości migawki w trybie automatycznym nie ma wpływu na wynik naświetlania - aparat automatycznie kompensuje w kierunku przeciwnym.

Aby uniknąć automatycznej kompensacji do średniej jasności najpierw musisz zdecydować jaką jasność w działkach ma mieć dany obszar na filmie; następnie zmierzyć ten obszar i wprowadzić wielkość korekty ekspozycji; i ostatecznie zapamiętać parametry ekspozycji do czasu zwolnienia migawki. Jeżeli nie zapamiętasz ekspozycji możesz zrobić poważny błąd. Załóżmy, że chcesz aby obszar miał skrajnie jasny odcień. Mierzysz go w trybie automatycznym i wprowadzasz korektę o +2 działki. Jeżeli następnie przekadrujesz bez zapamiętania ekspozycji otrzymasz w efekcie to na co wskazujesz aparatem jaśniejsze o dwie działki od odcienia średniego. Bądź ostrożny.






WIND BLOWN PATTERNS IN SAND DUNE,
Outer Banks, Północna Carolina. Nikon F4, Nikon 105mm macro, Fuji Velvia.

Tutaj zmierzyłem na piasek a potem dodałem jedną działkę co sprawiło, że piasek uzyskał odcień jasny.









Niezależnie, czy ustawiasz czas migawki i przesłonę ręcznie, czy ustawia je za ciebie automat, musisz dokładnie wiedzieć jaką część kadru odczytuje światłomierz TTL w aparacie. Czy twój aparat mierzy cały obszar klatki widoczny w wizjerze i daje ci średnią wartość? Czy masz do dyspozycji pomiar punktowy lub częściowy? Jaką dokładnie część kadru pokrywa pomiar punktowy? Informacje te znajdziesz w instrukcji aparatu. Powinno tam być zilustrowane jakie części kadru pokrywają poszczególne tryby pomiaru światła i wyjaśniać w jaki sposób aparat pokazuje aktualnie używany tryb pomiaru. Upewnij się, że znasz i rozumiesz te informacje.

---