2. Rozprawka typu „za i przeciw"

Rozprawka typu „za i przeciw" to forma wypowiedzi pisemnej, w której zadaniem piszącego jest przed­stawienie jakiegoś zagadnienia w kontekście argumentów pozytywnych i negatywnych, które się z nim wiążą. Chodzi więc zawsze o napisanie zrównoważonego wywodu, który podaje zarówno argumentację za, jak i przeciw pewnej koncepcji, sugestii lub propozycji, albo rozważa wady i zalety danego urządzenia, jakiejś sytuacji czy pewnego sposobu działania.

Zwróć uwagę, że w tego typu wypracowaniach rozwinięcie w wyważony sposób porusza zarówno dobre, jak i złe strony danego zagadnienia, a opinia piszącego może być wyrażona dopiero w podsumowaniu.

Prosty schemat takich tekstów nie powinien sprawić nikomu problemów.

Ważne jest, by pamiętać o przedstawieniu niebanalnych i odpowiednio uzasa­dnionych argumentów „za" i „przeciw".

Językiem właściwym dla tej formy wypowiedzi jest język formalny - dobrze jest używać dłuższych zdań, odpowiednio połączonych spójnikami, należy zaś bezwzględnie unikać potocznych wyrażeń idiomatycznych i zwrotów kolok­wialnych.

Przykład 1.

Przeczytaj poniższy tekst rozprawki „za i przeciw". Oznacz klamrami jego poszczególne części (wstęp, argumenty „za", argumenty „przeciw", zakończenie). Zastanów się, jak brzmi temat rozprawki, i dokończ odpowiednio instrukcję do zadania:

Napisz rozprawkę na temat:

Ocena kryterialna

1. Treść

Wypowiedź jest zgodna z tematem, zawiera celne argumenty „za" (akapit 2) i „przeciw" (akapit 3) oraz podsumowanie, które wskazuje, że w opinii autora zalety telefonów komórkowych przewyższają ich wady.

2. Kompozycja

Tekst jest spójny i harmonijny, zawiera wstęp, rozwinięcie i zakończenie (z zachowa­niem odpowiednich proporcji), które są właściwie wyróżnione, mieści się dokładnie w podanym limicie słów*.

3. Jakość języka

A. bogactwo językowe - słownictwo, frazeologia, struktury składniowe wskazują na
dość zaawansowany poziom językowy piszącego, a styl jest adekwatny do formy
wypowiedzi.

B. poprawność językowa-tekst jest w pełni poprawny.

TREŚĆ	KOMPOZYCJA	BOGACTWO JĘZYKOWE	POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA	RAZEM
5pkt.	4pkt.	5pkt.	4pkt.	18pkt.

Przykład 2.

Przeczytaj tekst rozprawki typu „za i przeciw". Jakie widzisz podobieństwa i jakie różnice w stosunku do wypracowania z przykładu nr 1? W tekście podkreślono błędy ortograficzne. Czy potrafisz znaleźć i poprawić pozostałe błędy w tym wypracowaniu?

Komentarz

Wypracowanie obok zostało napisane na ten sam temat, co praca w przykładzie nr 1: „Telefon komórkowy - nasz przyjaciel czy wróg?" Autor wykorzystuje te same argumenty, przedstawia prawie taką samą treść, ale jego rozprawka nie dorównuje ani kompozycją, ani jakością języka poprzedniemu wypracowaniu.

Język

Pisząc rozprawkę warto używać wyrażeń, dzięki którym będziesz mógł lepiej zorganizować swoją wypowiedź. Aby wzmocnić jakieś stwierdzenie możesz użyć np.

-In fact,
-Actually,

-As a matter of fact,

- Indeed,

Ocena kryterialna

Spróbujmy ocenić to wypracowanie według podanych kryteriów:

1. Treść

Autor formułuje wypowiedź zgodną z tematem, podaje szereg dobrych argumentów „za" i „przeciw" i podsumowuje temat, wypowiadając swoją pozytywną opinię na temat telefonów komórkowych na końcu wypracowania.

2. Kompozycja

Tekst jest logiczny, ale tylko częściowo spójny i harmonijny (w niektórych zdaniach brak odpowiednich spójników czy wyrazów nadających tekstowi spójność, np. między pierwszym a drugim zdaniem można by wstawić In fact, a w zdaniu But there are obviously disadvantages na końcu można by wstawić too), graficznie wyodrębniono tylko niektóre części pracy* (de facto tylko wstęp).

3. Jakość języka

A. bogactwo językowe - słownictwo, frazeologia, struktury składniowe oraz styl
wskazują na stosunkowo niski poziom językowy piszącego: w tekście są liczne
powtórzenia, brak urozmaiconych struktur składniowych, a użyte słownictwo należy
zakwalifikować jako typowe dla poziomu podstawowego,

B. poprawność językowa - tekst nie jest w pełni poprawny: są w nim liczne błędy
gramatyczne i leksykalne, choć nie zakłócają one komunikacji.

Jest	Powinno być
it is	they are
such phone	such a phone
phone card	a phone card
you mustn't look	you needn't look lub you do not have to look
to call help	to call for help lub lepiej to call an ambulance
information about the address or some others	information about some address or other details
or even be cancer	or even cancer
or they give you another job	or give you another task
some people will have trouble without a mobile phone	some people might find it difficult to function without a mobile phone

Praca zawiera też niezbyt liczne błędy ortograficzne (podkreślone w tekście) oraz sporadyczne błędy interpunkcyjne* (w przykładowym wypracowaniu wyrażenie for example powinno być oddzielone przecinkami od sąsiadujących wyrazów).

TREŚĆ	KOMPOZYCJA	BOGACTWO JĘZYKOWE	POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA	RAZEM
5pkt.	2pkt.	1 pkt	3 pkt.	11 pkt.

Techniki pomocne przy pisaniu rozprawki

Pisanie rozprawki musi poprzedzić przygotowanie, polegające na wypisaniu argumentów, których omówienie będzie stanowić rozwinięcie tekstu. Wstęp i zakończenie nie są już tak trudne, chociaż dobrze jest na etapie planowania wypowiedzi mieć jakiś pomysł na rozpoczęcie tekstu i mieć na uwadze jego logiczne podsumowanie. W przypadku trudności, można zastosować jedną z technik omówionych poniżej.

Wstęp

Wstęp polega na postawieniu problemu, stworzeniu kontekstu dla wyważonej argumentacji. Techniki, które mogą pomóc przy pisaniu wstępu w rozprawkach to:

• postawienie na początku pytania retorycznego, które stanowi wstęp do rozważań na dany temat. Np. wypracowanie o telefonach komórkowych można by rozpocząć od pytania: Can you imagine that 10 years ago mobile phones were owned only by the rich and prosperous?

• sformułowanie ogólnego sądu, który wprowadzi odbiorcę w sedno zaga­dnienia. Takie rozwiązanie zastosował autor przytoczonego powyżej wypra­cowania.

• odwołanie się do jakiegoś zjawiska czy faktu, który jest powszechnie znany lub uznany i wprowadza czytelnika w określoną tematykę, np. Mobile phones have become a commonplace and it may be difficult for some to think about the world without them. Most people seem not to realise that cellphones may be a real blessing but also a true curse.

• zacytowanie myśli czy powiedzenia odpowiedniego do tematu rozprawki, np. Decades ago someone said that the wheel had first liberated and then enslaved man. It seems that a similar thing can be repeated nowadays about the mobile phone.

Komentarz

Rozwinięcie

W odniesieniu do treści, naj­istotniejszą kwestią przy pisaniu rozprawek typu „za i przeciw" jest wymyślenie adekwatnych argu­mentów, bo to na nich spoczywa cały ciężar tekstu.

Rozwinięcie tematu polega na logicznym przedstawieniu odpowiednio uzasad­nionych argumentów „pro" i „kontra". Niezwykle ważne jest, aby zestawić zalety i wady zanim przystąpisz do pisania. Trudno podać dobrą receptę na zebranie sensownych argumentów „za" i „przeciw". W pisaniu rozwinięcia mogą Ci pomóc następujące wskazówki:

• zapisz (w formie skrótowych notatek) argumenty, na których oprzesz swój wywód; najlepiej zrób to w języku angielskim;

• zanotuj jak najwięcej argumentów, a potem wybierz te, które w Twoim odczu­ciu są najbardziej przekonujące,

• jeśli brak Ci pomysłów, zastanów się, jakie wady i zalety czegoś dostrzegliby Twoi rodzice, Twój chłopak/Twoja dziewczyna, nie lubiani przez Ciebie

sąsiedzi, a może nauczyciel angielskiego. Innymi słowy, spójrz na zagadnienie z różnych punktów widzenia.

Zakończenie

Zakończenie wypracowania oznacza zajęcie stanowiska wobec omawianego tematu. Autor może jednoznacznie opowiedzieć się za jakąś opinią lub przeciw niej, może też w podsumowaniu przyjąć neutralny punkt widzenia, podkreślając, że istnieje równie dużo argumentów „za", jak i „przeciw".

Przydatne zwroty, wyrażenia i spójniki

wymienianie argumentów w rozwinięciu:

• In the first place,

• To start with,

• To begin with,

• Firstly,

• Secondly,

• Thirdly,

• Finally,

•In addition (to this),

• Furthermore,

• Moreover,

• Besides,

prezentacja argumentów „za":

• The main/first/most important advantage of...,

• One/Another/An additional advantage of...,

• One point of view in favour of...,

• It is often suggested/believed/argued that...,

• Some/Many people suggest/feel/argue that...,

• Some/Many people are in favour of/are convinced that...,

prezentacja argumentów „przeciw":

• The main/most important disadvantage/drawback of...,

• One/Another/An additional disadvantage of...,

• One point/argument against...,

• Some/Many people are against...,

przytaczanie przykładów, przyczyn lub skutków:

• for example/instance, •such as,

• like,

• in particular,

• therefore,

• for this reason,

• because, •as,

• since,

•as a result,

wprowadzanie kontrastu, podkreślanie rozbieżności:

• On the other hand,

• However,

• Nevertheless,

• Nonetheless, •Although,

• Even though,

• Despite/In spite of (the fact that),

podsumowywanie:

• In conclusion,

• To conclude/sum up, •All in all,

• All things considered,

• Taking all this into account/consideration.

Komentarz

Treść jest w pisaniu sprawą zasad­niczą, ale nie można jej skutecznie przekazać bez odpowiednich środ­ków językowych.

Przykład 3.

nałóżmy, że temat egzaminacyjny brzmi:

napisz rozprawkę na temat: „Praca nauczyciela- blaski i cienie".

A. Zastanów się i zapisz poniżej co najmniej cztery wady i zalety pracy nauczyciela Następnie przeczytaj tekst wypracowania napisany przez licealistkę i sprawdź czy argumenty, których używa ona w swoim wypracowaniu, są zbieżne z Twoimi.

Wskazówki

Oczywiście pisząc tekst o objętości 200-250 słów, nie będziesz mój zawrzeć w nim zbyt wielu argumentów. Trzy „za" i trzy „przeciw wydaje się być maksymalną liczbę ale dobrze na etapie planowani wypisać ich nieco więcej, a potem wykreślić te, które wydają się najmniej ważne, aktualne, frapujące czy przekonujące.

Komentarz

Czy autorka ujęła w swojej pracy któryś z Twoich argumentów? Nie martw się, jeśli okazało się, że macie różne pomysły na napisanie tego wypracowania. Jest bardzo dużo argumentów, które są ade­kwatne do tematu. Na następnej stronie zamieszczamy kilka wymie­nianych najczęściej; pomijamy te, które wystąpiły w przytoczonym obok wypracowaniu. Czy możesz dodać coś do tej listy?

FOR

Wskazówki

• 
  working with young people you yourself feel younger

• taking part in shaping young minds can bring satisfaction

• teachers are fairly independent in what they do

• creativity and new, interesting ideas can be used

• sometimes close bonds can be developed between the teacher and the student(s) (even friendship)

AGAINST

• stressful and sometimes frustrating (when students are uninterested or refuse to cooperate

• a lot of responsibility on teacher's shoulders

• difficult problems (drugs, pathological families) must often be dealt with

• administrative duties are not pleasant

• it can become routine and be boring with time

• cooperation with some parents can be very difficult

Nie zawsze jest łatwo w stosunkowo krótkim czasie i gdy jest się zestreso­wanym wymyślić sporo argumentów „za" i „przeciw". Na pewno trening nie jest tu bez znaczenia. Aby wyrobić w sobie umiejętność szybkiego ze­brania myśli i kojarzenia właściwych argumentów z różnymi tematami, postaraj się trzy, cztery razy w tygo­dniu usiąść na 15 minut, wymyślić sobie jakiś temat i zapisać propozycje, które mogłyby posłużyć do napisania rozprawki. Dobrze jest wymieniać się pomysłami tematów rozprawek z koleżankami i kolegami z klasy; sporo też można skorzystać, porów­nując własne argumenty z wymyślo­nymi przez inne osoby. Pamiętaj jed­nak, że takie wprawki mają najwię­kszą wartość, jeśli zapisujesz swoje myśli po angielsku, nawet jeśli zda­rzy Ci się zrobić jakiś błąd.

B. Przeczytaj jeszcze raz rozprawkę na temat: „Praca nauczyciela - blaski

i cienie" i podkreśl w tekście wszystkie zwroty, wyrażenia i spójniki, dzięki którym wypowiedź jest spójna i uporządkowana. Następnie spróbuj ocenić pracę według podanych wcześniej kryteriów (por. str.162-164). Zastanów się dwie minuty i przyznaj punkty w każdej kategorii, a następnie sprawdź w kluczu, jaka jest proponowana przez nas ocena tego wypraco­wania.

TREŚĆ	KOMPOZYCJA	BOGACTWO JĘZYKOWE	POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA	RAZEM
pkt	pkt	pkt	pkt	pkt

Przykład 4.

Poprzednie wypracowanie zostało napisane przez bardzo dobrą uczennicę. Przeanalizuj teraz inny tekst, tym razem napisany przez nieco słabszego ucznia. Podkreśl w tekście błędy językowe oraz błędy dotyczące układu treści i kompo­zycji (w razie wątpliwości, możesz posłużyć się słownikiem). Użyj ponownie podanej wcześniej skali i oceń poniższe wypracowanie.

Napisz rozprawkę na temat: „Rower miejskim środkiem transportu - wady i zalety".

Komentarz

Wypowiedź zawiera błędy językowe. Wskazane błędy i poprawne formy znajdują się na stronie obok.

Wypracowanie na wskazany te­mat, spełniające wymogi co do treści i formy tekstu, w którym znajdą się mniejsze czy większe błędy językowe (pod warunkiem, że nie zakłócają one przekazu) i tak ma szansę być dobrze ocenione. Zgodnie z kryteriami oceny wypra-cowań, drobne i sporadyczne błędy gramatyczne czy leksykalne, które nie zakłócają komunikacji, nie powodują odjęcia punktów za poprawność językową.

Wskazówka

Zwróć uwagę na pisownię wyra­zów, pamiętając zwłaszcza o tych, które sprawiają Ci trudność. Wia­domo, na przykład, że notorycznie źle piszemy wyrazy takie, jak because, really czy caught.

TREŚĆ	KOMPOZYCJA	BOGACTWO JĘZYKOWE	POPRAWNOŚĆ JĘZYKOWA	RAZEM
pkt	pkt	pkt	pkt	pkt

A oto to samo wypracowanie, napisane po tym, jak nauczyciel wskazał uczniowi błędne formy językowe oraz niepoprawne sformułowania i wytłumaczył, jak można je poprawić. Jeśli chcesz, sam popraw usterki w tekście zamieszczonym na poprzedniej stronie, a potem porównaj swoje poprawki z nową wersją. Upewnij się, czy właściwie poprawiłeś wszystkie błędy ortograficzne.

Przykład 5.

A teraz przeczytaj inną pracę napisaną na ten sam temat.

Napisz rozprawkę na temat: „Rower miejskim środkiem lokomocji - wady i zalety"

Komentarz

Wypracowanie obok zostało napi sane dość staranną angielszczyzna . 4lf\tp.za. mata¹, Ni&itftt;/ _fj>iszfl.9'.iu zrozumiał dobrze tematu. Może nie przeczytał go starannie, może zasugerował się podobnym tema­tem o przyjemnościach i próbie mach posiadacza roweru, na któPj niedawno się wypowiadał. Oczywi­ście aż tak „opaczne" zinterpreto wanie tematu zdarza się niezmier­nie rzadko i chociaż w zasadzie możliwe, jest nader mało prawdo­podobne.

Musisz pamiętać, że praca, która nie jest na temat, nie podlega ocenie egzaminatorów.

Porady dotyczące pisania rozprawek typu „za i przeciw"

Skoro arkana pisania rozprawek typu „za i przeciw" są Ci już dobrze znane, czas przystąpić do dzieła. Przed pisaniem przygotuj sobie zegarek, wyłącz telefon, żeby nikt Ci nie przeszkadzał i posługując się wyłącznie zawartością własnej głowy, napisz wypracowanie. Proponujemy, żebyś na początku, zanim nabierzesz wprawy w pisaniu rozprawek, przyjął następujący styl pracy:

• przed samym przystąpieniem do ćwiczenia możesz przeglądnąć jeszcze raz zamieszczone w tym rozdziale wskazówki i przypomnieć sobie przydatne przy pisaniu rozprawek zwroty,

• przeczytaj uważnie temat wypracowania,

• zanotuj wszystkie argumenty „za" i „przeciw", które przychodzą Ci do głowy,

• zakreśl te, które uważasz za najbardziej przekonujące,

• wypisz inne kluczowe słowa czy zwroty, które wiążą się z tematem rozprawki i mogą przydać się przy pisaniu,

• wypisz sobie (z pamięci!) spójniki i wyrażenia, które używane są do prezentacji argumentów „za" i „przeciw", podsumowania itp.,

y kontroluj czas- etap przygotowawczy nie może zabrać ci więcej niż 7-10 minut,

• zastanów się nad tym, jak rozpoczniesz wypracowanie i napisz wstęp,

• posługując się uprzednio napisanym planem i przydatnymi wyrażeniami, napisz część rozwinięcia dotyczącą pozytywów (pamiętaj o formalnym stylu!),

• przejdź do negatywnych aspektów (nie zapomnij o odpowiednim stylu!), napisz konkluzję,

• policz szybko wyrazy (dobrze jest wiedzieć, ile miejsca zajmuje 200-250 słów, abyś mógł szybko oceniać wizualnie objętość pracy),

• przeczytaj tekst, popraw błędy, które zauważysz,

• zapisz czas - pisanie oraz poprawa błędów nie powinna ci zająć więcej niż 40 minut, jeśli ftie mieścisz się w czasie, jest to wskazówka, że musisz na to zwrócić baczną uwagę,

• odłóż kartkę na bok, na 5 minut oderwij myśli od tego co napisałeś - spójrz za okno, zamknij oczy, weź parę głębszych wdechów lub wykonaj inną odprężającą czynność,

• jeszcze raz weź długopis do ręki i przeczytaj tekst, tym razem zwracając szczególną uwagę na błędy, które są Twoją ewidentną bolączką (może nauczyciel często podkreśla je w Twoich pracach albo sam masz świadomość, że pewne błędy popełniasz stale). Zwróć uwagę na kolejność elementów w zdaniach (podmiot, orzeczenie, określenia), czasy gramatyczne (poprawne formy czasowników), odpowiednie wyróżnienie akapitów (czy zostawiłeś właściwe wcięcia), pisownię wyrazów, które sprawiają Ci trudność (każdy ma jakieś problemy z ortografią - np. wiemy, że notorycznie źle piszemy wyrazy takie jak because, really, caught),

> teraz odłóż wypracowanie i poczekaj, aż będzie Ci je mógł ocenić nauczyciel lub kolega/koleżanka, a jeśli to nie będzie możliwe, za dwa, trzy dni (koniecznie odczekaj!) przeczytaj ponownie to, co napisałeś, i staraj się ocenić według znanych Ci kryteriów.

Komentarz

Potraktuj wskazówki obok jak rady życzliwej duszy, a nie żelazny plan, od którego nie może być odstępstw. Każdy ma swój własny styl pracy i nauki; nie można w takich sytuacjach ślepo podporządkowywać się narzu­conym wzorcom. Podane rady sprawdzą się w wypadku wielu osób, ale może się zdarzyć, że w Twoim przypadku nie będą zbyt skuteczne. Ważne jest, abyś umiał krytycznie przyjrzeć się temu, co pomaga i co przeszka­dza Ci w pisaniu, w wyniku czego sam wypracujesz sobie swój indywidualny zestaw wska­zówek. Niemawtym niezłego.

Komentarz

Nie można zapomnieć o nie­zwykle ważnej roli nauczyciela w procesie kształtowania spra­wności pisania. Nic nie zastąpi uwag nauczyciela języka obce­go, który świetnie orientuje się, jak oceniane są prace egzamina­cyjne i ma w tej dziedzinie odpo­wiednią wiedzę i doświadcze­nie. Przy dużym obciążeniu naj­rozmaitszymi obowiązkami, nie każdy nauczyciel będzie w sta­nie, mimo najlepszych chęci i og­romnego zaangażowania, spra­wdzić wszystkie zadania wszy­stkich uczniów. Dobrze więc nauczyć się samooceny, gdyż dzięki temu masz szansę poznać lepiej swe słabsze i mocne stro­ny. W ten sposób rozwijasz rów­nież swoje umiejętności języko­we i stajesz się samodzielny.

Zadania

Wskazówki

Proponujemy, abyś pierwsze cztery rozprawki napisał/napisała wyko­rzystując wybrane argumenty „za" i „przeciw" spośród tych, które zo­stały podane. W kluczu znajdziesz mini plany do pozostałych tema­tów oraz przykładowe teksty wy-pracowań do wszystkich zadań. Nie traktuj ich jako modelowych wypowiedzi. Ucieszysz się zape­wne z informacji, że we współczes­nej dydaktyce pisania unika się terminu „tekst modelowy". Są ku temu przynajmniej dwa ważne powody. Po pierwsze, model koja­rzy się wielu z nas z czymś niedości­głym, idealnym, prawie poza zasięgiem zwykłego śmiertelnika, a przecież dobre czy nawet bardzo dobre teksty piszą zwykli ludzie i to nie tylko native speakerzy, ale również uczący się danego języka jako obcego. Po drugie, uznanie jakiegoś tekstu za model oznacza, że jest jakiś jeden wzorzec (prawie jak słynny wzorzec metra w Sevres pod Paryżem) i koniec. Oczywiście nie jeden, lecz wiele tekstów, czasem dość różnych, może w za­dowalający sposób spełnić kryteria bardzo dobrej wypowiedzi pise­mnej, stąd nie ma jednego modelu.

Zadanie 1.(18 pkt.)

Napisz rozprawkę na temat: „Internet dobrym sposobem na zawieranie nowych znajomości - argumenty za i przeciw". Wypowiedź powinna zawierać od 200 do 250 słów i spełniać wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.

Zadanie 2. (18 pkt.)

Napisz rozprawkę na temat: „Reality shows - droga do sławy czy psychologiczna pułapka?" Wypowiedź powinna zawierać od 200 do 250 słów i spełniać wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.

Zadanie 3. (18 pkt.)

Napisz rozprawkę na temat: „Bycie jedynakiem - błogosławieństwo czy przekleństwo?" Wypowiedź powinna zawierać od 200 do 250 słów i spełniać wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.

Zadanie 4.(18 pkt.)

Napisz rozprawkę na temat: „Praca - przekleństwo czy błogosławieństwo czło­wieka?" Wypowiedź powinna zawierać od 200 do 250 słów i spełniać wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.

Zadanie 5. (18 pkt.)

Napisz rozprawkę na temat: „Komputer jako maszyna edukacyjna- zalety i wady". Wypowiedź powinna zawierać od 200 do 250 słów i spełniać wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.

Zadanie 6. (18 pkt.)

Napisz rozprawkę, w której przedstawisz dobre i złe strony zorganizowanych form wypoczynku. Wypowiedź powinna zawierać od 200 do 250 słów i spełniać wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.

Zadanie 7. (18 pkt.)

Napisz rozprawkę na temat złych i dobrych stron wprowadzenia całkowitego zakazu palenia w miejscach publicznych. Wypowiedź powinna zawierać od 200 do 250 słów i spełniać wszystkie wymogi typowe dla formy wskazanej w poleceniu.

Zadanie 8. (18 pkt.)

Napisz rozprawkę o wadach i zaletach bycia indywidualistą. Wypowiedź powinna
zawierać od 200 do 250 słów i spełniać wszystkie wymogi typowe dla formy wskaza­
nej w poleceniu,

---