SKUTKI I NASTĘPSTWA II WOJNY ŚWIATOWEJ.

POWSTANIE ONZ

II wojna rozpętana została przez Niemcy, Włochy (1940), Japonię (1941).

Jesienią 1945, kiedy kapitulowała Japonia, stało się jasne, że II wojnę wygra koalicja antyhitlerowska - wówczas 51 państw, z których najważniejszą rolę w pokonaniu Niemiec odegrały- USA, ZSRR, Wielka Brytania. Gdy II wojna dobiegła końca świat stał się dwu biegunowy. Głównymi mocarstwami zostały ZSRR i USA. Wielka Brytania po wojnie przestała być supermocarstwem, gdyż:

- kraj ten po wojnie był zadłużony, jego wierzycielem były USA,

- Wielka Brytania do wojny nazywana była „imperium nie zachodzącego słońca”, po wojnie jednak emancypacja narodowa nacji w Azji, Afryce, sprawiła, że system kolonialny Wielkiej Brytanii zaczął się rozpadać.

W wojnie brało udział 61 państw na 67 istniejących.

W wojnę zaangażowane było 80% ludzi na ziemi, to jest około miliard 700 milionów.

Walki zbrojne toczyły się na terenie ponad 40 państw.

W mundurach różnych armii walczyło 115 milionów ludzi.

Według obliczeń ekonomistów zmagania wojenne w latach 1939-45 kosztowały 3 biliony dolarów.

Straty ludzkie szacuje się na- około 50 milionów osób.

Skuteczność zabijania w porównaniu z I wojną światową była więc 5 razy większa.

35 milionów to osoby okaleczone, zarówno fizycznie jak i psychicznie ( kacet syndrom).

W momencie, kiedy w 1945 zbliżał się koniec wojny, w Europie stacjonowało 15 milionów żołnierzy, z czego 10 milionów to żołnierze Armii Czerwonej, 3 miliony Amerykanów, milion Brytyjczyków,600 tysięcy żołnierzy polskich (200 tysięcy - siły zbrojne na zachodzie, 400 tysięcy LWP).

Wpływy rosyjskie sięgały na wschód od Łaby ( Polska, Węgry, Litwa, Łotwa, Estonia, Czechosłowacja), zaś po wpływami Amerykanów i Brytyjczyków znajdowały się Francja, Dania, Norwegia, Niemcy zachodnie.

Wielka Brytania nie powróciła do potęgi, podobnie jak Francja. Ułatwiało to odbudowanie się potęgi amerykańskiej.

USA i koalicja antyniemiecka ustaliły nowy porządek, którego kształtowaniem zajmowano się na konferencjach Wielkiej Trójki. Ważna rolę odegrała tu konferencja w Poczdamie, na której zajęto się sprawą Niemiec, ale także innymi państwami. Austria, która nie była przecież agresorem, została podzielona na 4 strefy okupacyjne ( jako państwo w pełni demokratyczne funkcjonuje dopiero od 1950). Także na konferencji w Poczdamie zdecydowano, że z sojusznikami Niemiec ( Finlandia, Włochy, Rumunia, Bułgaria, Węgry) zostaną zawarte pokoje.

Traktat pokojowy zawarto w lutym 1947 w Paryżu (konferencja paryska).

Główne postanowienia pokoju paryskiego:

- o koloniach Włoch (Libia, Somalia) decydować miała ONZ,

- wszystkie kraje sojusznicze z Niemcami miały wypłacić odszkodowania i wojenne reparacje zaatakowanym i zniszczonym przez nie krajom,

- dokonać się miały przetasowania terytorialne - Węgry oddają Rumunii Siedmiogród, Czechosłowacja oddaje ZSRR Ukrainę Zakarpacką. Dzięki temu ZSRR zyskał granicę z Czechosłowacja, a chcąc utrzymać w posłuszeństwie zajęte do 1945 przez siebie kraje Związkowi Radzieckiemu łatwiej było, gdy posiadał z nimi granicę, wtedy bowiem bez problemu dokonać mógł wprowadzić tam wojska, bez naruszania innego terytorium.

Finlandia oddała ZSRR okręg Petsamo. Straciła przez to ważne zagłębie węglowe, ale mimo, że walczyła przeciw ZSRR nie stała się jego wasalem, a państwem neutralnym.

Niemcy zostały pomniejszone na wschodzie, na południu przekreślono Anszlus, przekreślono także postanowienia konferencji monachijskiej. Na północy granica z Danią pozostała jak przed wojną. Na zachodzie okupacji Francji poddano Zagłębie Sary ( zagłębie przemysłowo-węglowe), które zarządzane było przez Francję do 1956, kiedy to zwrócono je RFN.

W 1943 w USA powołano organizację - UNRRA, która działała do 1947.

W 1919 na konferencji pokojowej w Paryżu powstała Liga Narodów, mająca siedzibę w Genewie. Instrumentem wykonawczym tej organizacji były sankcje gospodarcze. Liga Narodów zbankrutowała jednak w 1940, kiedy upadła Francja. Przez kolejne 3 lata nie istniała podobna organizacja. W Teheranie Roosevelt zdecydował się podjąć problem powołania takiej organizacji. Na początku była to idea „czterech policjantów” - USA, Wielka Brytania, ZSRR, Chiny ( te pod panowaniem Czang Kaj-szeka) miały pilnować porządku w świecie.

Konferencja założycielska ONZ odbyła się w San Francisco - kwiecień- czerwiec 1945. ONZ powołano w czerwcu 1945, święto ONZ obchodzono 24 października, wtedy bowiem w życie weszła Karta Narodów Zjednoczonych.

W skład ONZ wchodzi:

- Zgromadzenie Ogólne,

- Rada Bezpieczeństwa ( działa cały czas),

- Rada Gospodarcza i Społeczna,

- Rada Powiernicza,

- Trybunał Sprawiedliwości,

- Sekretariat.

Siedziba ONZ znajduje się w Nowym Jorku, choć pierwsza jej sesja odbyła się w Londynie. W ramach ONZ działają także organizacje wyspecjalizowane ( zajmujące się określoną dziedziną życia) jak np. FAO (zajmująca się kwestią wyżywienia) z siedzibą w Rzymie, UNICEF, zajmująca się problemami dzieci.

W czasie II wojny światowej, choć miała ona miejsce w czasach cywilizowanych, pogwałcone zostały prawa człowieka. Zaczęto więc zastanawiać się nad opracowaniem dokumentu, który stanowiłby zbiór praw człowieka. Powołano w tym celu komisję składającą się z przedstawicieli różnych krajów (Polskę reprezentował Antoni Słonimski). 10 grudnia 1948 powstała Międzynarodowa Powszechna Deklaracja Praw Człowieka. Składała się ona z 30 artykułów, a rozpoczynała od tego, że człowiek ma niezaprzeczalne prawo do życia.

10 grudnia - dzień Praw Człowieka.

---