PLAN PRACY

do przeprowadzenia zagadnienia z zapór i minerstwa

ZAGADNIENIE, CZAS: Sposoby obliczania i zakładania ładunków do wysadzania elementów drewnianych, czas regulowany przez kierownika zajęć.

MIEJSCE: pas taktyczny ob. Nr 2

ZABEZPIECZENIE MATERIAŁOWE:

• plan pracy

• podręcznik saperski

• 100 % oporządzenia

• broń etatowa

• zapalniki lontowe

• lont detonujący

• lont prochowy

• zapałki

• potarka

• nóż

• deseczka

• szczypce uniwersalne

• taśma izolacyjna

• kostka dymna 400, 200, 75 g

• zapalniki ćwiczebna erg

• zapalarka TZK 100 A

• magistrala

• chorągiewki

• linijka

• kalkulator

WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA:

PRZEPISY BEZPIECZEŃSTWA

PRZEPISY BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS WYSADZANIA

SPOSOBEM OGNIOWYM

POSŁUGIWANIE SIĘ LONTEM PROCHOWYM

Lont prochowy ze względu na swoje właściwości fizyczno - chemiczne i przeznaczenie wymaga specjalnego posługiwania się nim. Poniżej podano zasady i wymagania bezpiecznej pracy z wykorzystaniem lontu prochowego.

1. Sprawdzić prędkość palenia się lontu (60 cm LP czas palenia 60 - 75 s.);

2. Lont przechowywać w suchym i chłodnym miejscu;

3. LP ciąć suchym i ostrym nożem;

4. LP nie należy zginać, łamać, zgniatać;

5. Minimalna długość lontu w zapalniku lontowym wynosi 50 cm (czas palenia ok. 50 - 60 s. - przyjmuje się 1 cm lontu na 1 mb strefy bezpieczeństwa);

6. Nie wolno ponownie zapalać lontu, który zgasł lub nie wypalił się do końca.

POSŁUGIWANIE SIĘ SPŁONKAMI POBUDZAJĄCYMI

Ze spłonkami należy obchodzić się szczególnie ostrożnie ze względu na znajdujące się w nich inicjujące MW, które są bardzo wrażliwe na bodźce zewnętrzne typu zgniecenie, uderzenie, tarcie, nakłucie, płomień i iskrę ogniową.

Posługując się spłonkami pobudzającymi należy bezwzględnie przestrzegać następujących zasad

1. Przed użyciem należy sprawdzić stan techniczny spłonki;

2. Spłonek uszkodzonych nie należy używać lecz zniszczyć;

3. Nie kręcić końcówką lontu wewnątrz spłonki;

4. Chronić spłonki przed iskrą, ogniem i nagrzaniem;

5. Chronić spłonki przed zgnieceniem, uderzeniem, nakłuciem i tarciem;

6. Spłonki przenosić w spłonnikach lub opakowaniach fabrycznych;

7. Spłonek, które nie wybuchły nie wolno powtórnie używać, lecz należy je zniszczyć innym zapalnikiem;

8. Odległość między żołnierzami w trakcie wykonywania zapalnika lontowego powinna wynosić co najmniej 5 m.

POSŁUGIWANIE SIĘ LONTEM DETONUJĄCYM

Wykorzystując lont wybuchowy w pracach minerskich należy przestrzegać następujących przepisów bezpieczeństwa:

1. Podczas prac przygotowawczych LD przechowywać w cieniu;

2. Sieci wybuchowe z LD poddane dłuższemu działaniu promieni słonecznych nie używać powtórnie lecz zniszczyć przez wysadzenie;

3. Przed cięciem LD rozwinąć zwój na odległość co najmniej 10 m od miejsca cięcia;

4. LD przecinać czystym i ostrym nożem na drewnianej podkładce;

5. LD uzbrojonego w spłonkę nie należy ciąć;

6. Uzbrojenie końcówek LD spłonkami należy wykonać przed wykonaniem sieci;

7. Połączenia LD ze spłonką należy izolować taśmą izolacyjną;

8. LD w wodzie może być do 10 h;

9. Do sieci z LD, które nie wybuchły podchodzić po upływie 15 min. - podchodzi jeden żołnierz;

10. Podczas wysadzania grupy ładunków połączonych LD rezultaty wybuchu sprawdza jeden żołnierz.

WYSADZANIE ZAPALNIKÓW LONTOWYCH I ŁADUNKÓW

Podczas wykonywania i wysadzania ZL i ładunków obowiązują następujące przepisy bezpieczeństwa:

1. Określić ilość żołnierzy, którzy mają odpalać ZL, odległości odejścia po odpaleniu oraz czas palenia się ZL;

2. Jeden żołnierz odpala do 5 ZL;

3. Żołnierz odpalający indywidualnie odchodzi nie czekając na komendę;

4. Prowadzić ścisłe rozliczenie ZL, spłonek i wysadzanych ładunków;

5. Do niewybuchów podchodzić można po upływie 15 min. od oczekiwanego czasu niewybuchu;

6. W czasie wysadzania ładunków obowiązują następujące komendy:

7. W czasie wysadzania ładunków MW obowiązują jednolite i jednoznaczne komendy:

• „UZBROIĆ ŁADUNKI” - na tę komendę żołnierze układają w gniazda ładunków MW spłonki zapalników lontowych i zabezpieczają je przed wypadnięciem;

• „PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO WYASADZANIA” - na tę komendę żołnierze przygotowują się do zapalenia lontu lub odpowiednio chwytają zapłonniki tarciowe do ich odpalenia;

• „WYSADZAĆ” - na tę komendę żołnierze zapalają końcówki zapalników lontowych;

• „ODCHODZIĆ” - na tę komendę wszyscy żołnierze odchodzą z miejsca wysadzania, również ci, którzy nie zdążyli zapalić lontu;

Jeżeli po komendzie „WYSADZAĆ” w czasie do 10 sekund nie podana zostanie komenda „ODCHODZIĆ”, żołnierze mogą samodzielnie odejść na bezpieczną odległość.

Po zakończeniu prac minerskich, rejon ich wykonywania należy dokładnie sprawdzić. Niewybuchy ładunków MW należy niszczyć wolno przyłożonymi ładunkami materiału wybuchowego. Po sprawdzeniu i oczyszczeniu rejonu prac minerskich, dowódca (kierownik prac) prowadzący zajęcia (ćwiczenia) powinien dać komendę „KONIEC WYSADZANIA”.

PRZEPISY BEZPIECZŃSTWA PODCZAS ELEKTRYCZNEGO

INICJOWANIA WYBUCHU

1. W czasie budowy elektrycznych sieci wybuchowych należy zachować ogólne przepisy bezpieczeństwa dotyczące wykonywania prac z MW i środkami inicjowania wybuchu;

2. Sieci elektryczno - wybuchowe należy zabezpieczyć przed działaniem wyładowań atmosferycznych przez odłączenie i odsunięcie przewodów odcinkowych od przewodów głównych oraz zaizolowanie wszystkich końcówek tych przewodów;

3. Do wykonania sieci elektr. - wyb. należy używać etatowego sprzętu elektrominerskiego oraz sprawnych oraz nieuszkodzonych zapalników elektrycznych oraz przewodów elektrycznych;

4. Podczas rozwijania głównych przewodów rozkładać z luzem 10 - 15%;

5. Z zapalnikami elektrycznymi należy się obchodzić tak samo ostrożnie jak ze spłonkami pobudzającymi;

6. Do czasu uzbrojenia ładunków zapalniki sieci wybuchowej powinny się znajdować od nich w odległości co najmniej 0,5 m;

7. Zapalniki elektryczne wstawia się do ładunków bezpośrednio przed wysadzeniem;

8. Końcówki przewodów głównych na PKW zaizolować i dokładnie oznakować wg obiektów i kolejności wysadzania;

9. Zabrania się podłączać źródło prądu do elektrycznej sieci wybuchowej przed uzbrojeniem ładunków i w momencie, gdy w pobliżu znajdują się ludzie i zwierzęta;

10. Przewodność sieci wybuchowej sprawdzać dopiero po usunięciu wszystkich ludzi z miejsc rozmieszczenia ładunków na bezpieczną odległość;

11. Rejon wybuchów po wysadzeniu ładunków sprawdza jeden żołnierz;

12. Do niewysadzonych ładunków można podchodzić nie wcześniej niż po upływie 5 minut

13. Stosując zapalniki ze zwłoką do niezdetonowanej sieci można podchodzić nie wcześniej niż po upływie 15 minut od momentu, w którym według obliczeń powinna ona wybuchnąć.

Lp.	Czas i zagadnienie	CZYNNOŚCI
				INSTRUKTORA	ĆWICZĄCYCH
1.	5 % Czasu na punkcie nauczania	„Baczność” - uczył was będę sposobów obliczania i zakładania ładunków do wysadzania elementów drewnianych, - „spocznij” Służy to do niszczenia mostów, budynków i innych konstrukcji wykonanych z drewna.	Stoją na zbiórce i słuchają objaśnień instruktora.
2.	Regulowany przez kierownika grupy sposoby obliczania i zakładania ładunków do wysadzania elementów drewnianych,	Zagadnienie rozpoczynam od omówienia warunków bezpieczeństwa. Po omówienia warunków bezpieczeństwa przechodzę do zagadnienia: SPOSOBY OBLICZANIA I ZAKŁADANIA ŁADUNKÓW DO WYSADZANIA ELEMENTÓW DREWNIANYCH, Elementy drewniane. Masa ładunku zewnętrznego bezpośredniego niezbędnego do całkowitego przebicia okrąglaka (rys. 91) (belki okrągłej) okre­śla się wg wzoru 20: Ł = KD^2, gdzie: Ł - masa ładunku o normalnej sile działania (g); K - współczynnik zależny od gatunku (twardości) i wilgotno­ści drewna (przyjmuje się z tabeli 7); D - średnica okrąglaka (w cm) (mierzona w płaszczyźnie przebicia). Do przecięcia drewna o średnicy większej niż 30 cm, masę obliczonego ładunku mnoży się przez współczynnik D/30. Jeżeli do sporządzenia ładunku zostanie użyty trotyl w kost­kach (200, 400 g), to obliczoną wg wzoru masę ładunku należy zaokrąglić (w górę) do wielkości stanowiącej wielokrotność masy posiadanych kostek (np. mając 200 g kostki TNT należy ob­liczony ładunek Ł = 520 g zaokrąglić do 600 g w celu umoż­liwienia zastosowania 3 kostek 200 g). Ze względu na opływowy kształt okrąglaków, w celu zwięk­szenia współczynnika opływu oraz wygodniejszego zakładania ła­dunków na element należy wykonać tzw. zaciosy (ściąć korę i część drewna) (rys. 90), co zwiększy powierzchnię przylegania ładunku. W celu zwalenia w określonym kierunku drzewa na pniu, wysokiego słupa lub bala należy umieścić ładunek bezpośredni od tej strony, w którą powinien nastąpić upadek (rys. 92). Rys. 92. Zwalenie drzewa z pnia Pakiet z dwóch belek (okrąglaków) niszczy się ładunkiem sku­pionym bezpośrednio przyłożonym na ich styku, obliczonym na przebicie jednej grubszej belki (rys. 96). Masę ładunku zewnętrznego bezpośrednio przyłożonego do przebicia krawędziaka oblicza się wg wzoru\22: Ł = K x F gdzie: Ł i K - jak we wzorze 20; F = b • h - powierzchnia poprzecznego przekroju krawędziaka w miejscu przebijania (w cm^2). Przy grubości belki h większej niż 30 cm masę ładunku mnoży się przez współczynnik h/30. Ładunek rozmieszcza się na belce bokiem dłuższym prostopadle do wysokości belki (rys.97).Belkę złożoną traktuje się przy obliczaniu ładunku jak jedno­litą. Belki drewniane o przekroju dwuteowym niszczy się ła­dunkami złożonymi (rys. 98a). Masę każdej części ładunku złożonego określa się oddzielnie. Biorąc pod uwagę fakt, że ścianka pionowa belki tego typu jest zazwyczaj stosunkowo cienka, przyjmuje się rozmieszczenie na niej ładunku w kształcie jednego rzędu małych kostek trotylu. Części ładunku, które nie stykają się ze sobą bezpośrednio, należy połączyć tzw. kostkami łączącymi. Masa kostek łączących nie wchodzi w obliczeniową masę ładunku złożonego. Belka drewniana o przekroju dwuteowym może być również niszczona dwoma oddzielnymi ładunkami skupionymi, rozmiesz­czonymi w narożnikach między górnym i dolnym pasem a ścian­ką pionową (rys. 98b). Każdy z tych ładunków przyjmuje się w tym wypadku dwu­krotnie większy w porównaniu z masą ładunków niezbędnych do przebicia danego pasa lub oddzielnego krawędziaka. Przy niszczeniu płaskich wiązek belek (rys. 99) lub belek zło­żonych, ładunki należy rozmieszczać w sposób podany w pkt. 128. Obliczenie masy ładunków w tym wypadku przeprowadza się wg wzoru Za obliczeniową powierzchnię przekroju wiązki przyjmuje się powierzchnię opisanego na niej prostokąta. Ładunkami działającymi z odległości niszczy się grupy elementów drewnianych (rys. 100) rozmieszczonych w pewnych odstępach od siebie (np. podpory palowe i ramowe mostów niskowodnych i wysokowodnych, podpory przystani, ramp itp.). Ładunki skupione pośrednie do niszczenia z odległości gru­bych elementów drewnianych należy rozmieszczać w miarę moż­liwości w środku tej grupy. Masa ładunku niezbędnego do przebicia z odległości dowol­nego elementu drewnianego określa się wg wzoru 23: [23] gdzie: Ł - masa ładunku MW o normalnej sile działania (kg); K - współczynnik zależny od twardości i wilgotności drewna (wg tabeli 7);D - największa średnica (grubość) najbardziej oddzielonego z wysadzanych elementów (m); r - odległość od środka ładunku do osi najbardziej odleg­łego elementu (m). Wzór (23) stosuje się w warunkach, gdy r > 2D. Karczowanie pni za pomocą MW przeprowadza się spo­sobem wysadzania ładunków skupionych umieszczonych pod pniem miedzy korzeniami (rys. 101). Masa ładunku niezbędnego do wykarczowania pnia zależy od twardości drzewa, świeżości pnia, stopnia rozrostu korzeni, rodzaju gruntu itp. Orientacyjnie przy określeniu masy ładunku można wychodzić z założenia, że na l cm średnicy pnia na poziomie ziemi przyjmuje się 10-15 g MW o zmniejszonej sile działania. Przyjęta w ten sposób masa ładunków powinna jednak być sprawdzona przez próbne wysa­dzanie. Ładunek do karczowania pnia zakłada się pod jego środkiem na głębokości 1,0-1,5 obliczeniowej średnicy pnia. W celu założe­nia ładunku w ziemi wykonuje się otwór (szczelinę) za pomocą łopaty, łomu, ręcznego świdra ziemnego lub innego urządzenia do wykonywania otworu w gruncie i otwór ten zapełnia się MW nie więcej niż na 1/3 jego długości. Jeżeli obliczony ładunek nie mieści się w jednym otworze (szczelinie), to należy wykonać dwa lub więcej otworów wokół pnia, równomiernie rozłożonych, skie­rowanych pod kątem pod pień. Jeżeli pień ma wyodrębniony główny korzeń, to ładunek powi­nien szczelnie do niego przylegać. Otwory z ładunkiem należy koniecznie uszczelniać. Po omówieniu zagadnienia przechodzę do ćwiczenia z wykorzystaniem środków ćwiczebnych sposobem elektrycznym. Po zakończeniu ćwiczenia za pomocą środków ćwiczebnych na komendę kierownika zajęć przystępuję z podchorążymi do ćwiczenia praktycznego - wysadzenie pala za pomocą bojowych środków wybuchowych.	Stoją na bjaśni bjaśni słuchają instruktora. Po omówieniu zagadnienia przez instruktora szkoleni przechodzą do ćwiczenia bjaśnieńh użyciem środków bjaśnieńh
3.	5 % czasu na punkcie nauczania Część końcowa	Omawiam popełniane błędy przez szkolonych, wskazuję możliwości ich eliminacji, wskazuję bjaśnień ćwiczących, podaję oceny indywidualne i ogólną	Stoją na bjaśni bjaśni słuchają bjaśnień instruktora.

OPRACOWAŁ

st.sierż. Dawid ŚWITAŁA

---