Politechnika Wrocławska Wydział Górniczy

Instytut Górnictwa Rok V , GP

Projekt nr 5

z przedmiotu Ochrona Środowiska

Temat : SKŁADOWANIE ODPADÓW SUCHYCH W BYŁEJ

KOPALNI SYDERYTU.

Rok akademicki 1996 /1997 Jacek Nisiewicz

1. Sytuacja terenowa.

Eksploatowana przed dziesięciu laty kopalnia syderytu ” Blaskez ”,

położona jest w odległości około 8 km na północny zachód od miejscowości

Boguszów. W kierunku południowym od granicy zalegającego złoża w odległości około 2 kilometrów przebiega zelektryfikowana linia kolejowa łącząca Chorzów

z Katowicami oraz droga szybkiego ruchu A - 7.

2. Położenie geograficzne.

Omawiane złoże syderytu położone jest w północno - wschodniej części wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Obszar terenu górniczego byłej kopalni obejmuje zróżnicowany w niedużym stopniu morfologicznie teren, który w okresie zlodowacenia południowopolskiego był w jego znacznym zasięgu. Na

obszarze złoża można natknąć się na pozostałe po zlodowaceniu liczne moreny polodowcowe.

3. Złoże oraz parametry geologiczno - górnicze.

Złoże z którego eksploatowano kiedyś znaczne ilości syderytu, zaliczane

jest do złóż pokładowych. Zostało ono udostępnione za pomocą czterech szybów pionowych, z których pierwszy powstał w 1967 roku. Szyb S-I udostępnił pokład na poziomie 725 m ; szyb S - II oddalony jest od szybu S-I o 2,5 km i w okresie eksploatacji funkcjonował jako szyb wentylacyjny wydechowy na poziomie 605 m ; natomiast szyb S-III to poziom eksploatacyjny 670 m .

Eksploatacja syderytu w kopalni „Blaskez ” rozpoczęta została w 1972 roku i trwała nieprzerwanie do 1992 roku kiedy to została zakończona z uwagi na

nie najlepszą sytuację ekonomiczną zakładu górniczego . W okresie trwania wydobycia w kopalni wyeksploatowano z niej 128,3 mln ton rudy żelaza jaką jest

syderyt. Sieć wyrobisk jaka pozostała po zakończeniu prowadzonej nieprzerwanie przez 25 lat eksploatacji mają łączną długość około 112 km .

Należy dodać że syderyt w złożu zalegał w postaci cienkich warstw ( pokładów ) o miąższości dochodzącej do 1,5 m oraz pokłady średnie o miąższości 1,5 m ÷ 3,5 m . Kąt zapadania pokładów waha się w granicach 10° ÷ 15°. Trzeba dodać

że pokłady często poprzecinane są uskokami , o zrzucie wynoszącym od kilku centymetrów do 1,5 m. .

W kopalni w okresie eksploatacji przejawiało się występowanie takich

zagrożeń naturalnych jakimi są :

• zagrożenie metanowe ,

• zagrożenie wyrzutowe gazów i skał,

• zagrożenie wodne ,

• zagrożenie tąpaniami.

Zagrożenie tąpaniami - przestało już występować, ze względu na zaniechanie eksploatacji i czas od momentu jej zamknięcia. Jednym słowem osiadanie wyrobisk i przemieszczenia górotworu osiągnęły swe ostateczne wielkości i w wyniku zaprzestania prowadzenia robót eksploatacyjnych nie ulegają zmianą co wpływa na zanik zagrożenia tąpnięciami..

Zagrożenie wodne - nie stanowi obecnie żadnego zagrożenia dla kopalni,

gdyż występowało ono od początku jej istnienia ale ze względu na fakt iż złoże

zalega w warstwach o niewielkim stopniu zawodnienia, po okresie uruchomienia dużej ilości pól eksploatacyjnych oraz ciągłym odwadnianiu , zaczęło ono efektywnie maleć i przestało być zupełni nieszkodliwym dla prowadzenia eksploatacji w kopalni.

Zagrożenie metanowe i wyrzutami gazów i skał - zamknięcie kopalni nastąpiło bardzo szybko co wpłynęło z kolei na fakt, że zagrożenie to przestało zagrażać kopalni i pokłady tak jak w całym okresie eksploatacji były odmetanowiane za pośrednictwem rozbudowywanej sieć rurociągów i wszelkiego typu urządzeń odmetanowienia oraz prowadzenia eksploatacji z

wykorzystaniem otworów wyprzedzających. Po zakończeniu eksploatacji pól

eksploatacyjnych , metan wydobywał się z górotworu jeszcze przez okres 3 lat. W roku 1995 cała instalacja mająca na celu odmetanowienie pokładów została unieruchomiona i zdemontowana ze względu na jej zbyteczne stosowanie. Od tamtego czasu nie zanotowano już żadnego przypadku wypływu metanu i innych szkodliwych gazów i przekroczenia przez nie dopuszczalnych stężeń w atmosferze kopalnianej.

4. Program badań i rozpoznania Kopalni Syderytu „ BLASKEZ ”.

W miesiącu styczniu 1994 roku na konsylium lokalnych władz wojewódzkich i naczelnej dyrekcji zakładów górniczych „ BLASKEZ ” podjęta została decyzja o zagospodarowaniu wyrobisk po byłej kopalni , na cele składowania odpadów chemicznych bądź innego rodzaju szkodliwych dla środowiska substancji .W miesiącu marcu tego samego roku ogłoszono przetarg na opracowywanie projektu składowania odpadów chemicznych .w wyrobiskach po byłej kopalni syderytu. Najciekawszą ofertę złożyło przedsiębiorstwo budownictwa górniczego „ Verbamain ” S.A z siedzibą w Kaliszu. Program przedstawiony przez firmę z Kalisza obejmował badania w zakresie :

• budowy geologicznej złoża

• tektoniki złoża,

• budowy i charakteru warstw otaczających,

• właściwości poszczególnych formacji geologicznych,

• warunków hydrogeologiczne złoża ,

• zagadnienia z dziedziny mechaniki górotworu mające na celu

kompleksowe zbadanie parametrów skał warstw stropowych i

spągowych ,

• stabilności sejsmicznej wszelkich wyrobisk ,

• parametrów hydrochemicznych warstw wodonośnych,

• wydzielenia strefy kopalni, w których możliwe byłoby przyszłe

bezpieczne składowanie stałych suchych. odpadów chemicznych.

Do wykonania tego zadania przedsiębiorstwo „ Verbamain ” S.A

wyznaczyło zespół ludzi składający się z ekip doradczych., badawczych oraz dokumentujących .Prace badawcze mające na celu osiągnięcie powierzonego

celu polegały na przeprowadzeniu całej serii odwiertów prowadzonych w płaszczyznach poziomej i pionowej oraz przebadaniu otrzymanych rdzeni a także opracowaniu wniosków końcowych na podstawie przeprowadzonych badań .W rezultacie dokonanych badań podjęta została decyzja o stwierdzeniu użyteczności

wyrobisk byłej kopalni jako przyszłego podziemnego składu odpadów chemicznych stałych . Do realizacji opracowanego projektu przystąpiono już na początku września 1995 roku .

5. Objętość przestrzeni możliwej do wykorzystania.

Składowanie odpadów przewidziano w przestrzeniach tych wyrobisk kopalni, które pomimo wypełnienia ich odpadami nie wpłyną w znaczny sposób na zablokowanie całkowitej drożności głównych dróg dojazdowych do wszystkich rejonów składowania , czyli tam gdzie nie będzie to powodowało

blokowania dojazdu niezbędnych urządzeń transportowych .

Jako obszary przeznaczone do składowania odpadów przewidziano 25 pól składowych których całkowita objętość wynosi około 5,5 mln m³ .

Prace adaptacyjne ze względu na przeznaczenie wyrobisk .

Podziemny skład stałych odpadów chemicznych zlokalizowany będzie w odległości około 400 m od szybu , oraz co najmniej około 100 m od takich miejsc jak komory pomp czy rozdzielnie. Ze względu na fakt że w wyrobiskach składowane będą pozostałości po produkcji klocków hamulcowych wykonanych z azbestu nie jest wymagana stała wentylacja taka jak w przypadku składowania np.: amunicji. Rzeczą oczywistą jest natomiast fakt że obieg świeżego prądu powietrza musi się odbywać w całym systemie wyrobisk, w których przebywać będą ludzie mający za zadanie dopilnować wszelkich prawidłowości związanych z procesem składowania odpadów. Chodniki dojazdowe do poszczególnych pól składowania to typowe wyrobiska chodnikowe będące w przeszłości wyrobiskami transportowymi służącymi do odstawy urobku z pól eksploatacyjnych oraz dostawy niezbędnych materiałów do zabudowy przodków i samego chodnika transportowego jak i transportu ludzi. Do pól składowych wiodą tory kolejowe wraz z trakcją elektryczną zasilaną podstawowym napięciem ( prądu stałego ) 510 V .

Instalacja elektryczna w polach składowania odpadów.

W składzie substancji chemicznie szkodliwych można było by powiedzieć, że w zasadzie nie jest potrzebne oświetlenie czy instalacja elektryczna ,ale oczywiście jest to nieprawdą, gdyż oświetlenie i zasilanie wszelkich dodatkowych urządzeń pozwalających na funkcjonowanie składu jest niezbędne. W komorach składowych oświetlenie umieszczono przy stropie na wysokości 5,5 m od spągu. Należy pamiętać aby instalacja elektryczna wykonana była w sposób wykluczający jej uszkodzenie mechaniczne czy powstanie zwarcia .Przed takimi

niebezpieczeństwami mają chronić nas systemy uziemiające w razie potrzeby oraz urządzenia kontroli stanu izolacji rozłączające zasilanie w momencie zwarcia.

Składowanie substancji i odpadów .

Składowany materiał dostarczany jest do pól składowych za pomocą transportu kolejowego .Rozładunek odbywa się na kołowrotach wyładowczych bądź na mostach rozładowczych w zależności od tego w którym polu będziemy składować nasze odpady .Z zasobników przesypowych materiał składowany odwożony jest bezpośrednio na miejsce składowania przez samojezdne wozy rozładowcze typu CB-4 lub ładowarki łyżkowe dużej pojemności łyżki - 8 ton .Na miejscu już, odpady są profilowanie przez spycharki.

Koszt składowania ,koszt robót adaptacyjnych i konserwacji .

Koszt robót adaptacyjnych oszacowany wstępnie został na kwotę około 370 tysięcy nowych złotych. Specjaliści z firmy „ Verbamain ” wraz z ekspertami z ZG „ Blaskez ” zajmujący się wyceną kosztów inwestycji są zgodni co do tego że całe przedsięwzięcie nie jest drogie.. W dużym stopniu wiąże się to z faktem, że w czasie trwania prac adaptacyjnych związanych z przygotowaniem składu wykorzystane zostaną urządzenia i maszyny stanowiące park maszynowy zakładów górniczych „ Blaskez ” .Głównym czynnikiem który w dużym stopniu

podrażać będzie koszy inwestycji będą roboty strzałowe mające na celu powiększenie starych komór i wyrobisk. Wszelkie prace związane z przygotowaniem oraz wykonaniem zleconego projektu czyli wykonania składu odpadów chemicznych, zrealizowane będą przez przedsiębiorstwo budownictwa górniczego „ Varbamain ” z Kalisza. Koszt związany z obsługą oraz konserwacją

składu szacowany jest na kwotę 50 tysięcy nowych złotych , stanowi to około 30% kosztów całkowitej inwestycji. Koszt składowania jednej tony odpadów określono wstępnie na sumę około 1,7 tysiąca nowych złotych. Przedsiębiorstwo które zajmować się będzie prowadzeniem wszelkiej działalności związanej z składowaniem odpadów to spółka powstała przy ZG „ Blaskez ” nosząca nazwę „ Prodexim ” której głównym udziałowcem jest dyrekcja zakładów górniczych

„ Blaskez ”.

Nowo uruchomiany skład odpadów i substancji stanowiących stałe zanieczyszczenia chemiczne „Syderex ” zaprasza wszystkie firmy zainteresowane współpracą w każdy dzień tygodnia w godzinach . 7⁰⁰ - 16⁰⁰ oraz w soboty w godzinach 10 ⁰⁰ - 14 ⁰⁰.

Nasza oferta obejmuje składowanie wszelkich odpadów chemicznych stałych pochodzących z procesów produkcyjnych w zakładach :

• papierniczych ,

• chemicznych ,

• przemysłu gumowego ,

• ciężkiego

• metalurgicznego itp..

Kontrahentom oraz wszystkim zainteresowanym współpracą gwarantujemy:

• bezpieczne warunki składowania, ( głębokość 720 i 670 m )

• bezpłatny transport na terenie składowiska ,

• bezpłatny dowóz odpadów z terenu województwa ,

• nieograniczoną ilość składowanego materiału ,

• konkurencyjne ceny ,opusty i dogodne warunki , przy dużych

• ilościach składowanego materiału,

• promocyjne ceny

Zapewniamy miłą oraz fachową obsługę specjalistów !!! .

Bezpłatna informacja .

NASZA DEWIZA TO :

---