MIKU$ ~4 DOC

Politechnika Wrocawska Wydzia G�rniczy

Instytut G�rnictwa Rok V , GP

Projekt nr 5

z przedmiotu Ochrona rodowiska

Temat : SKADOWANIE ODPAD�W SUCHYCH W BYEJ

KOPALNI SYDERYTU.

Rok akademicki 1996 /1997 Jacek Nisiewicz

1. Sytuacja terenowa.

Eksploatowana przed dziesiciu laty kopalnia syderytu ” Blaskez ”,

pooona jest w odlegoci okoo 8 km na p�nocny zach�d od miejscowoci

Bogusz�w. W kierunku poudniowym od granicy zalegajcego zoa w odlegoci okoo 2 kilometr�w przebiega zelektryfikowana linia kolejowa czca Chorz�w

z Katowicami oraz droga szybkiego ruchu A - 7.

2. Pooenie geograficzne.

Omawiane zoe syderytu pooone jest w p�nocno - wschodniej czci wyyny Krakowsko-Czstochowskiej. Obszar terenu g�rniczego byej kopalni obejmuje zr�nicowany w nieduym stopniu morfologicznie teren, kt�ry w okresie zlodowacenia poudniowopolskiego by w jego znacznym zasigu. Na

obszarze zoa mona natkn si na pozostae po zlodowaceniu liczne moreny polodowcowe.

3. Zoe oraz parametry geologiczno - g�rnicze.

Zoe z kt�rego eksploatowano kiedy znaczne iloci syderytu, zaliczane

jest do z� pokadowych. Zostao ono udostpnione za pomoc czterech szyb�w pionowych, z kt�rych pierwszy powsta w 1967 roku. Szyb S-I udostpni pokad na poziomie 725 m ; szyb S - II oddalony jest od szybu S-I o 2,5 km i w okresie eksploatacji funkcjonowa jako szyb wentylacyjny wydechowy na poziomie 605 m ; natomiast szyb S-III to poziom eksploatacyjny 670 m .

Eksploatacja syderytu w kopalni „Blaskez ” rozpoczta zostaa w 1972 roku i trwaa nieprzerwanie do 1992 roku kiedy to zostaa zakoczona z uwagi na

nie najlepsz sytuacj ekonomiczn zakadu g�rniczego . W okresie trwania wydobycia w kopalni wyeksploatowano z niej 128,3 mln ton rudy elaza jak jest

syderyt. Sie wyrobisk jaka pozostaa po zakoczeniu prowadzonej nieprzerwanie przez 25 lat eksploatacji maj czn dugo okoo 112 km .

Naley doda e syderyt w zou zalega w postaci cienkich warstw ( pokad�w ) o miszoci dochodzcej do 1,5 m oraz pokady rednie o miszoci 1,5 m � 3,5 m . Kt zapadania pokad�w waha si w granicach 10� � 15�. Trzeba doda

e pokady czsto poprzecinane s uskokami , o zrzucie wynoszcym od kilku centymetr�w do 1,5 m. .

W kopalni w okresie eksploatacji przejawiao si wystpowanie takich

zagroe naturalnych jakimi s :

zagroenie metanowe ,
zagroenie wyrzutowe gaz�w i ska,
zagroenie wodne ,
zagroenie tpaniami.

Zagroenie tpaniami - przestao ju wystpowa, ze wzgldu na zaniechanie eksploatacji i czas od momentu jej zamknicia. Jednym sowem osiadanie wyrobisk i przemieszczenia g�rotworu osigny swe ostateczne wielkoci i w wyniku zaprzestania prowadzenia rob�t eksploatacyjnych nie ulegaj zmian co wpywa na zanik zagroenia tpniciami..
Zagroenie wodne - nie stanowi obecnie adnego zagroenia dla kopalni,
gdy wystpowao ono od pocztku jej istnienia ale ze wzgldu na fakt i zoe
zalega w warstwach o niewielkim stopniu zawodnienia, po okresie uruchomienia duej iloci p�l eksploatacyjnych oraz cigym odwadnianiu , zaczo ono efektywnie male i przestao by zupeni nieszkodliwym dla prowadzenia eksploatacji w kopalni.
Zagroenie metanowe i wyrzutami gaz�w i ska - zamknicie kopalni nastpio bardzo szybko co wpyno z kolei na fakt, e zagroenie to przestao zagraa kopalni i pokady tak jak w caym okresie eksploatacji byy odmetanowiane za porednictwem rozbudowywanej sie rurocig�w i wszelkiego typu urzdze odmetanowienia oraz prowadzenia eksploatacji z
wykorzystaniem otwor�w wyprzedzajcych. Po zakoczeniu eksploatacji p�l
eksploatacyjnych , metan wydobywa si z g�rotworu jeszcze przez okres 3 lat. W roku 1995 caa instalacja majca na celu odmetanowienie pokad�w zostaa unieruchomiona i zdemontowana ze wzgldu na jej zbyteczne stosowanie. Od tamtego czasu nie zanotowano ju adnego przypadku wypywu metanu i innych szkodliwych gaz�w i przekroczenia przez nie dopuszczalnych ste w atmosferze kopalnianej.
4. Program bada i rozpoznania Kopalni Syderytu „ BLASKEZ ”.
W miesicu styczniu 1994 roku na konsylium lokalnych wadz wojew�dzkich i naczelnej dyrekcji zakad�w g�rniczych „ BLASKEZ ” podjta zostaa decyzja o zagospodarowaniu wyrobisk po byej kopalni , na cele skadowania odpad�w chemicznych bd innego rodzaju szkodliwych dla rodowiska substancji .W miesicu marcu tego samego roku ogoszono przetarg na opracowywanie projektu skadowania odpad�w chemicznych .w wyrobiskach po byej kopalni syderytu. Najciekawsz ofert zoyo przedsibiorstwo budownictwa g�rniczego „ Verbamain ” S.A z siedzib w Kaliszu. Program przedstawiony przez firm z Kalisza obejmowa badania w zakresie :

budowy geologicznej zoa
tektoniki zoa,
budowy i charakteru warstw otaczajcych,
waciwoci poszczeg�lnych formacji geologicznych,
warunk�w hydrogeologiczne zoa ,
zagadnienia z dziedziny mechaniki g�rotworu majce na celu

kompleksowe zbadanie parametr�w ska warstw stropowych i
spgowych ,

stabilnoci sejsmicznej wszelkich wyrobisk ,
parametr�w hydrochemicznych warstw wodononych,
wydzielenia strefy kopalni, w kt�rych moliwe byoby przysze

bezpieczne skadowanie staych suchych. odpad�w chemicznych.

Do wykonania tego zadania przedsibiorstwo „ Verbamain ” S.A

wyznaczyo zesp� ludzi skadajcy si z ekip doradczych., badawczych oraz dokumentujcych .Prace badawcze majce na celu osignicie powierzonego

celu polegay na przeprowadzeniu caej serii odwiert�w prowadzonych w paszczyznach poziomej i pionowej oraz przebadaniu otrzymanych rdzeni a take opracowaniu wniosk�w kocowych na podstawie przeprowadzonych bada .W rezultacie dokonanych bada podjta zostaa decyzja o stwierdzeniu uytecznoci

wyrobisk byej kopalni jako przyszego podziemnego skadu odpad�w chemicznych staych . Do realizacji opracowanego projektu przystpiono ju na pocztku wrzenia 1995 roku .

5. Objto przestrzeni moliwej do wykorzystania.

Skadowanie odpad�w przewidziano w przestrzeniach tych wyrobisk kopalni, kt�re pomimo wypenienia ich odpadami nie wpyn w znaczny spos�b na zablokowanie cakowitej dronoci g�wnych dr�g dojazdowych do wszystkich rejon�w skadowania , czyli tam gdzie nie bdzie to powodowao

blokowania dojazdu niezbdnych urzdze transportowych .

Jako obszary przeznaczone do skadowania odpad�w przewidziano 25 p�l skadowych kt�rych cakowita objto wynosi okoo 5,5 mln m³ .

Prace adaptacyjne ze wzgldu na przeznaczenie wyrobisk .

Podziemny skad staych odpad�w chemicznych zlokalizowany bdzie w odlegoci okoo 400 m od szybu , oraz co najmniej okoo 100 m od takich miejsc jak komory pomp czy rozdzielnie. Ze wzgldu na fakt e w wyrobiskach skadowane bd pozostaoci po produkcji klock�w hamulcowych wykonanych z azbestu nie jest wymagana staa wentylacja taka jak w przypadku skadowania np.: amunicji. Rzecz oczywist jest natomiast fakt e obieg wieego prdu powietrza musi si odbywa w caym systemie wyrobisk, w kt�rych przebywa bd ludzie majcy za zadanie dopilnowa wszelkich prawidowoci zwizanych z procesem skadowania odpad�w. Chodniki dojazdowe do poszczeg�lnych p�l skadowania to typowe wyrobiska chodnikowe bdce w przeszoci wyrobiskami transportowymi sucymi do odstawy urobku z p�l eksploatacyjnych oraz dostawy niezbdnych materia�w do zabudowy przodk�w i samego chodnika transportowego jak i transportu ludzi. Do p�l skadowych wiod tory kolejowe wraz z trakcj elektryczn zasilan podstawowym napiciem ( prdu staego ) 510 V .

Instalacja elektryczna w polach skadowania odpad�w.

W skadzie substancji chemicznie szkodliwych mona byo by powiedzie, e w zasadzie nie jest potrzebne owietlenie czy instalacja elektryczna ,ale oczywicie jest to nieprawd, gdy owietlenie i zasilanie wszelkich dodatkowych urzdze pozwalajcych na funkcjonowanie skadu jest niezbdne. W komorach skadowych owietlenie umieszczono przy stropie na wysokoci 5,5 m od spgu. Naley pamita aby instalacja elektryczna wykonana bya w spos�b wykluczajcy jej uszkodzenie mechaniczne czy powstanie zwarcia .Przed takimi

niebezpieczestwami maj chroni nas systemy uziemiajce w razie potrzeby oraz urzdzenia kontroli stanu izolacji rozczajce zasilanie w momencie zwarcia.

Skadowanie substancji i odpad�w .

Skadowany materia dostarczany jest do p�l skadowych za pomoc transportu kolejowego .Rozadunek odbywa si na koowrotach wyadowczych bd na mostach rozadowczych w zalenoci od tego w kt�rym polu bdziemy skadowa nasze odpady .Z zasobnik�w przesypowych materia skadowany odwoony jest bezporednio na miejsce skadowania przez samojezdne wozy rozadowcze typu CB-4 lub adowarki ykowe duej pojemnoci yki - 8 ton .Na miejscu ju, odpady s profilowanie przez spycharki.

Koszt skadowania ,koszt rob�t adaptacyjnych i konserwacji .

Koszt rob�t adaptacyjnych oszacowany wstpnie zosta na kwot okoo 370 tysicy nowych zotych. Specjalici z firmy „ Verbamain ” wraz z ekspertami z ZG „ Blaskez ” zajmujcy si wycen koszt�w inwestycji s zgodni co do tego e cae przedsiwzicie nie jest drogie.. W duym stopniu wie si to z faktem, e w czasie trwania prac adaptacyjnych zwizanych z przygotowaniem skadu wykorzystane zostan urzdzenia i maszyny stanowice park maszynowy zakad�w g�rniczych „ Blaskez ” .G�wnym czynnikiem kt�ry w duym stopniu

podraa bdzie koszy inwestycji bd roboty strzaowe majce na celu powikszenie starych kom�r i wyrobisk. Wszelkie prace zwizane z przygotowaniem oraz wykonaniem zleconego projektu czyli wykonania skadu odpad�w chemicznych, zrealizowane bd przez przedsibiorstwo budownictwa g�rniczego „ Varbamain ” z Kalisza. Koszt zwizany z obsug oraz konserwacj

skadu szacowany jest na kwot 50 tysicy nowych zotych , stanowi to okoo 30% koszt�w cakowitej inwestycji. Koszt skadowania jednej tony odpad�w okrelono wstpnie na sum okoo 1,7 tysica nowych zotych. Przedsibiorstwo kt�re zajmowa si bdzie prowadzeniem wszelkiej dziaalnoci zwizanej z skadowaniem odpad�w to sp�ka powstaa przy ZG „ Blaskez ” noszca nazw „ Prodexim ” kt�rej g�wnym udziaowcem jest dyrekcja zakad�w g�rniczych

„ Blaskez ”.

0x01 graphic

Nowo uruchomiany skad odpad�w i substancji stanowicych stae zanieczyszczenia chemiczne „Syderex ” zaprasza wszystkie firmy zainteresowane wsp�prac w kady dzie tygodnia w godzinach . 7⁰⁰ - 16⁰⁰oraz w soboty w godzinach 10 ⁰⁰ - 14 ⁰⁰.

Nasza oferta obejmuje skadowanie wszelkich odpad�w chemicznych staych pochodzcych z proces�w produkcyjnych w zakadach :