KONTROLA W PROCESIE KSZTAŁCENIA

Kontrola jest ostatecznym sprawdze­niem rezultatów pracy ucznia. Służy zatem ustaleniu jego osiągnięć i pozwala sformułować oceny.

DEFINICJA:

Wielka encyklopedia powszechna PWN

kontrola to „porównanie wykonania z wyznaczeniami, stanu faktycznego ze stanem wymaganym. Służą temu wcześniej przygotowane normy lub plany, a sama czynność kontroli może występować w formie inspekcji, lustracji, rewizji, weryfikacji lub innych podobnych czynności.

Słowniku języka polskiego pod redakcją W. Doroszewskiego.

kontrola to „sprawdzanie, przegląd czego, skrupulatne badanie, rozpatrywanie czego, dochodzenie czego, wni­kanie w co, nadzór nad czym, kim, wgląd w co" .

Słownik wyrazów obcych PWN,

Kontrola to „porównywanie stanu faktycznego z wymaganym; sprawdzenie, przegląd czego; nadzór nad kim lub nad czym, wgląd w co" .

CELE KONTROLI:

1. pozwala określić potrzeby oświatowe tych, którzy poddani być mają oddziaływaniu dydaktycznemu. Umiejętne stosowane rozpoznanie określi poziom uczestników kształcenia, potrzeby odpowiedniego programu, który będzie właściwy dla wybranej grupy.

2. właściwe organizowanie i doskonalenie procesu kształcenia. Kontrola towarzyszy wówczas procesowi kształcenia, spełniając zadania nadzorujące i pozwala porównywać praktyczny przebieg kształcenia z wcześniej przyję­tymi założeniami. Ten cel kontroli można określić jako organizujący i doskonalący.

3. określenie osiągnięć uczniów w procesie kształcenia. Dzięki kontroli możemy określić aktualny poziom i stan przyswojenia programowe­go materiału. Pozwala ona wskazać bieżące luki i potrzeby uzupełnień. Jest to cel bieżących osiągnięć.

4. pozwala wyznaczyć oceny i stopnie. Ułatwia określenie różnic między uczestnikami. Niekiedy używa się na jego określenie pojęcia różnicujące funkcje kontroli, ale nie różnice stanowią

ZAKRESY KONTROLI

A. KONTROLA W PROCESIE NAUCZANIA — UCZENIA SIĘ

Kontrola jest ważnym elementem procesu nauczania i to warunkującym jego skuteczność i efektywność. Nie można więc występować tylko w jego fazie końco­wej, ale winna przejawiać się w całym przebiegu poznania i uczenia się, zależnie oczywiście od poszczególnych przedmiotów, ich szczegółowych treści, typu szkoły
i klasy.

Kontrola zgodnie ze swymi celami spełnia zadania kształcące i kontrolne.
W zakresie swej funkcji — kontrola pozwala właściwie organizować proces nauczania, weryfikuje stosowane metody, ukazuje uzyskane wyniki, wyławia trudności natury obiektywnej i subiektywnej, pozwala znaleźć środki ich przezwyciężania.

Dodatkowo kontrola ustala poziom uczniów, ich rangi w klasie i rangi klas w szkole. Wskazuje na braki uczniów w zakresie materiału programowego oraz umiejętności samokształceniowych. Wytwarza poczucie odpowiedzialności, spełnia rolę dyscypli­nującą zarówno wobec uczniów, jak i nauczycieli. Kontrola wpływa na kształtowanie woli, rozwija pamięć i myślenie. Jest też formą ćwiczenia, a przez to ułatwia tworzenie umiejętności i nawyków. Ma wreszcie duży wpływ na tworzenie się właściwego stosunku między uczniami i nauczycielem, co korzystnie odbija się na atmosferze pracy w szkole.

Dzięki kontroli odbywa się weryfikacja planu pracy dydaktyczno-wychowawczej, co ułatwia planowanie pracy w następnym okresie lub roku szkolnym. Proces nauczania — uczenia się obejmuje ogniwa, które składają się na całość procesu nauczania, muszą więc występować w pracy dydaktycznej nauczyciela. Oprócz samego przebiegu wzbogacają ten zakres czynności kontroli wstępnej i końcowej, dzięki którym ustalić można przygotowanie uczniów do podjęcia danego tematu oraz określić rezultaty wspólnej pracy. Wskazuje braki uczniów, które powinny i mogą być uzupełnione, albo w trakcie realizacji zaplano­wanego tematu, albo przez wskazanie uczniom partii materiału z lat poprzednich wymagających przypomnienia.

B. KONTROLA POZNAWCZEJ GOTOWOŚCI SAMOKSZTAŁCENIOWEJ

Przez kontrolę należy poznać umiejętności i możliwości ucznia w zakresie logicznego myślenia, rozumienia, pa­miętania, umiejętności analizowania i syntetyzowania, stopień umiejętności samo­dzielnej pracy w zakresie czytania, pisania i innych czynności potrzebnych

w pozna­waniu danego przedmiotu. Do tego zakresu należą też samodzielne planowanie
i organizowanie swej pracy oraz zdobywanie potrzebnych do realizacji procesu kształcenia umiejętności. Zaliczamy do nich: umiejętność obserwacji, korzystanie z lekcji, wykładu, dyskusji, odpowiedzi kolegów, podręcznika, komentarza, doboru i opracowywania lektury, wykorzystywania innych źródeł wiedzy (prasy, radia, tekstów źródłowych, encyklopedii

i słowników). Ważne są też umiejętności notowa­nia i pisemnego opracowania materiału
w postaci planu, tablic, streszczenia, sporzą­dzania tez, wykresów, schematów. Uczeń musi także umieć korzystać z pozatekstowych środków informacji, do których należą plansze, ilustracje, mapy, tabele, wykresy zamieszczane w podręcznikach albo stosowane w trakcie zajęć dydaktycz­nych lub w czasie indywidualnego uczenia się.

C. KONTROLA W PROCESIE WYCHOWANIA

Poznanie osobowości ucznia, jego poglądów, postępowania, udział w życiu społecz­nym oraz kontrola wychowawczych oddziaływań szkoły i poszczególnych nauczycieli, według przyjętego przez rade pedagogiczną planu dydaktyczno-wychowawczego.

Wychowanie rozumiane szeroko jako wszelka działalność pedagogiczna składa się
z czterech integralnie powiązanych części: umysłowego, moralnego, fizycznego
i estetycznego. Wszystkie te cztery części winny występować w pedagogicznej działalności szkól i stawać się przedmiotem kontroli w procesie kształcenia uczniów.

1. Wychowanie umysłowe warunkowane jest przez istotne kryteria, do których należą:

• wyposażenie uczniów w wiedzę programową w zakresie przedmiotowych wiadomości, umiejętności i nawyków,

• wdrożenie do techniki uczenia się i pracy samokształceniowej, rozwijanie intelektualnych zainteresowań i zamiłowań.

1. Wychowanie moralne, zwane też społeczno-moralnym, składają się takie elementy, jak: wychowanie obyczajowe, obywatelskie, patriotyczne, polityczne i ideowe.

1. Wychowanie fizyczne to dbałość o zdrowie i rozwój fizyczny połączony z roz­rywką oraz wypoczynkiem. Dbałość o zdrowie to przede wszystkim wdrażanie do korzystania z lecznictwa profilaktycznego, do postrzegania ogólnych zasad higieny i higieny pracy umysłowej, do racjonalnego, a przede wszystkim do systematyczne­go odżywiania się
   i korzystania z należytej porcji snu oraz odpoczynku, by w okresie nauki nie szafować niebezpiecznie swym zdrowiem. A dbałość o dalszy rozwój fizyczny to wdrażanie uczniów do korzystania z turystyki i łączenia jej z krajoznawstwem, organizowanie wycieczek, imprez sportowych, zabaw i wieczorków towarzyskich.

2. Wychowanie estetyczne to przede wszystkim wychowanie przez sztukę, która wpływa i rozwija moralnie, społecznie i politycznie. Powoduje przeżycia i kształtuje wrażliwość oraz plastyczne rozumienie artystycznych środków wyrazu. Wychowa­nie estetyczne dokonuje się poprzez muzykę, plastykę, film, radio, telewizję, teatr, muzea, literaturę oraz piękno przyrody i architektury. Należy uczyć obcowania z pięknem
   i dziełami sztuki oraz wdrażać do rozumienia dzieł sztuki i korzystania z nich nie tylko jako rozrywki, ale także wartościowego źródła, informacji i wiedzy.

D. KONTROLA PORZĄDKOWO-ORGANIZACYJNA

Obejmująca sprawy porządkowe i wyposażenie ucznia w materiały i pomoce naukowe.

Do spraw porządkowych zalicza­my:

• frekwencję,

• ustalenie odsiewu,

• warunki pracy domowej ucznia,

w skład wypo­sażenia:

• posiadanie podręczników,

• lektury,

• materiałów i przyborów piśmiennych.

Wszystkie wyżej przedstawione zakresy kontroli obejmują w dalszym ich rozwi­nięciu
i uszczególnieniu całość pracy ucznia w szkole i dlatego nie mogą uchodzić z pola widzenia nauczycieli, rady pedagogicznej oraz dyrekcji szkoły.

FORMY KONTROLI

Przez formę kontroli rozumie się zazwyczaj typ zewnętrznej organizacji procesu sprawdzania postępów lub rezultatów pracy uczniów.

Formy kontroli możemy także podzielić ze względu na ich miejsce w procesie dydaktycznym.

Kontrola bieżąca odbywa się na każdej lekcji, a sporadyczna w ściśle określonych sytuacjach dydaktycznych. Najczęściej wy­stępuje ona jako podsumowanie szerszego tematu, rezultatów pracy w ciągu okresu lub roku szkolnego. Szczególnym jej przypadkiem jest badanie wyników nauczania inspiro­wane przez władze szkolne, dyrekcję lub poszczególnych nauczycieli.

METODY KONTROLI

Metodą kontroli nazywamy sposób, w jaki nauczyciel realizuje cele i funkcje wyznaczone kontroli w procesie kształcenia. Metody będące ogólnym sposobem przeprowadzania kontroli zależą także od miejsca, jakie zajmują w procesie naucza­nia, od momentu, w którym występują. Ta sama metoda spełnia inne funkcje i inaczej przebiega, jeżeli stosujemy ją na początku roku szkolnego, przed zakończe­niem okresu szkolnego oraz przy końcu roku.

1. Kontrola ustna to odpowiedzi uczniów na pytania nauczyciela, które mogą być obszerniejsze albo krótsze w zależności od typu pytania i celu, jaki stawia sobie
   i uczniowi nauczyciel. Wzbogacają ją rozmowy nauczyciela z uczniami, luźne wypowiedzi uczniów, opiniowanie wypowiedzi i prac kolegów, podsumowywanie przez ucznia lekcji lub jej istotnego fragmentu, a także dyskusja będąca dla nauczyciela trudną metodą kontroli, ale jakże pożyteczną, w której łączy się forma indywidualna z frontalną.

2. Kontrola pisemna jest najbardziej rozpowszechnioną obok metod ustnego sprawdzania. Jest ona znacznie obiektywniejsza; praca ucznia zostaje udokumen­towana i można ją wielokrotnie analizować. Ta metoda kontroli wymaga od ucznia większej samodzielności i lepszego przygotowania. W trakcie pisania uczeń pozba­wiony jest opieki i pomocy nauczyciela, co może niekiedy ujemnie odbić się na jego rezultatach. Kontrola pisemna jest bardziej ekonomiczna jako forma frontalna, wprowa­dza mniejsze zdenerwowanie, rozwija umiejętność wypowiadania się na piśmie.

Dzielimy ją na prace:

• domowe -

• zadania pisemne na określony temat,

• referaty do opracowania i wygłoszenia w klasie,

• spe­cjalne prace indywidualne dla opóźnionych w realizacji programu,

• rozwiązania zadań lub ćwiczeń oraz

• opisy przeprowadzonych eksperymentów.

• klasowe - kontrolne klasówki wykonywane z języka polskie­go i obcego oraz matematyki po dwie lub trzy w każdym okresie. Można je także stosować w innych przedmiotach w miarę potrzeby. Inną metodą są krótkie spraw­dziany, zwane „kartkówkami" i trwające około 10-15 minut. Mogą one dotyczyć bieżącego materiału lub ubiegłego. Wszystkie klasowe metody pisemnej kontroli mogą być zapowiedziane i przygotowywane, albo wystąpić bez uprzedzenia.

3. Praca z książką, często stosowna jako metoda uczenia się, rzadko bywa wykorzystywana jako metoda kontroli. Uczeń oraz jego nauczyciel dysponują szeregiem podręczników. Wykorzystując teksty w trakcie kontroli zapoznajemy
   z nim ucznia, uczymy go pracy z książką, mapą, schematem, wykresem czy tabelą
   i zapoznajemy ze słownikiem, encyklopedią, ilustracją i innymi zawartymi w nich typami informacji.

4. Zajęcia i ćwiczenia praktyczne, podobnie jak poprzednia metoda, są mniej wykorzystywane w czasie kontroli. Mogą natomiast szeroko występować w procesie nauczania biologii, fizyki, chemii oraz przedmiotów zawodowych.
   W trakcie jej stosowania uczeń zostaje zobowiązany do wykonania różnych czynnoś­ci praktycznych. Pomaga to sprawdzić umiejętność stosowania wiadomości i umie­jętności w praktyce. Może ona łączyć się ze słowem mówionym lub pisanym jako wyjaśnieniem dokonywanych czynności.

5. Analiza pomocy naukowych, uczeń otrzymuje konkretną pomoc naukową i dokonuje jej analizy. Może to być demonstracja i omówienie preparatu biologicznego lub przyrządu fizycznego, może to być analiza całościowa lub tematyczna mapy, planszy, obrazu, filmu, audycji telewizyjnej lub nagrania magnetofonowego audycji radiowej.

6. Kontrola graficzna łączy wypowiedź pisemną i ustną. Jest to ważna metoda do kontroli uogólnień oraz umiejętności sporządzania schematów, wykresów
   i szkiców. Uczeń kreśli, rysuje, szkicuje graficznie jakiś proces, wzajemne zależności lub zarys rozlokowania na płaszczyźnie i jednocześnie objaśnia, komentuje, wskazu­je poszczególne elementy oraz typy powiązań.

7. Praca pisemna z obroną jest w szkole średniej raczej rzadko stosowa­ną formą kontroli. Wzorowana na pracach dyplomowych wprowadzona została do niektórych szkół obok innych metod kontroli. Uczeń otrzymuje zazwyczaj indywidu­alny temat do samodzielnego opracowania w domu, nauczyciel poprawia taką pracę,
   a potem wywiązuje się dyskusja, uczeń uzasadnia, dlaczego tak napisał i skąd uzyskał potrzebne materiały

8. Referaty i odczyty są pewno odmianą poprzedniej metody oraz pisem­nego opracowania prac domowych. Dobrzy i pilni uczniowie w formie referatów lub odczytów przygotowują indywidualnie pewne zagadnienia do przedstawienia całej klasie. Mogą to być tematy powtórzeniowe, referaty rozszerzające zagadnienia programowe dzięki zainteresowaniom samego referenta, omówienie lektury dodatkowej lub ukazanie zastosowania teorii z przedmiotów ścisłych w praktyce zawodowej, z którą referujący uczeń jest związany. Metoda ta przynosi szereg korzyści, ale wymaga rozważnego stosowania i angażowania odpowiednio wartościowych uczniów.

9. Obserwacja jest metodą kontroli bardzo ważną, lecz nie docenioną.
   Pozna­wanie ucznia, jego warunków domowych i nauki, pozwala kształtować sąd nauczy­ciela, a zwłaszcza wychowawcy o jego uczniach. Ten sąd jest pewną określoną kontrolą, która ustala postępy i rozwój ucznia w obiektywnych
   i subiektywnych warunkach. Aby kontrola taka miała wartość, należy planować swoją obserwacje, uściślać i konkretyzować obserwowane elementy oraz konfrontować rezultaty z innymi metodami kontroli.

TESTY W PROCESIE KONTROLI

Test pedagogiczny zakresem swoim obejmuje testy do badania wiadomości, umiejętności i zdolności umysłowych uczniów. Do testów pedagogicz­nych należą więc sprawdziany wiadomości, zwane również testami wiadomości szkolnych .

Test - terminem poch. ang. i oznacza próbę, pomiar, sprawdzian, kryterium. Według Międzynarodowego Towarzystwa Psychotechnicznego test jest próbą, zadaniem do wykonania, identycznym dla wszystkich osób badanych, ze ściśle określonymi sposobami oceniania wyników i przedstawienia ich liczbą.

Każdy test jest próbą (zadaniem), która jest wystandaryzowana, obiektywna,
a wyniki jej można wyrazić ilościowo .

Metodę testów pedagogicznych, a tym samym sprawdzianów wiadomości, charakteryzują następujące cechy:

• istnienie jednakowych warunków badania danych osób,

• wszyscy badani rozwiązują jednakowe zadania testowe,

• przedmiotem oceniania jest wynik pracy każdej osoby,

• sposobem oceniania jest liczenie lub mierzenie.

Obiektywizm testów polega na takim ograniczeniu odpowiedzi uczniów, aby były one jednoznaczne i na skutek tego mogły być oceniane bez jakichkolwiek odchyleń subiektywnych osób badających wyniki nauczania. Przy tym wszyscy uczniowie winni rozwiązywać w jednakowych warunkach te same zadania testowe.

Diagnostyczność. Testy powinny być tak dobrane i tak ułożone, aby nauczyciel na podstawie odpowiedzi uczniów mógł stwierdzić rodzaj i kierunek braków, jakie trudności uczeń napotyka i jakie środki zastosować, aby temu zaradzić. Na podstawie wyników testów nauczyciel może śledzić wyniki pracy własnej i stale ją ulepszać.

Prognostyczność. Test jest wówczas prognostyczny, gdy na podstawie wyników nauczyciel może przewidzieć, jakie postępy w danym przedmiocie będzie osiągał uczeń. Wymaganie to jest bardzo trudne, gdyż na podstawie testu trzeba by stwierdzić, na ile
z czynności umysłowych potrzebnych do uczenia się można wyodrębnić stałe operacje myślowe i określone zdolności.

Praktyczna stosowalność testów. Odpowiedzi testowe są łatwe do oceny według podanego klucza, a wyniki testu łatwe do zinterpretowania norm. Dlatego też testy winny być zaopatrzone w jasno podaną instrukcję, wg której stosuje się je,
w odpowiednio opracowany klucz dla oceniania odpowiedzi oraz tabelę norm, według której interpretuje się wyniki testowe poszczególnych uczniów.

W szkole możemy stosować trzy rodzaje testów:

• testy znormalizowane (wystandaryzowane),

• testy nieznormalizowane (nauczycielskie),

• testy o swobodnych wypowiedziach uczniów.

Testy nieznormalizowane (nauczycielskie) różnią się od wystandaryzowanych tylko tym, że nie posiadają statystycznie obliczonych obiektywnych norm. Poza tym wszystkie cechy testu zostają zachowane.

Testy o swobodnych wypowiedziach uczniów nie posiada­ją cechy obiektywności i stanowią niewielkie tylko usprawnienie tradycyjnych egzaminów. Stosuje się je często (nawet czasem zbyt często) w formie tzw. kartkó­wek. Nauczyciel dyktuje kilka lub kilkanaście pytań, a uczniowie odpowiadają na nie pisemnie. Stwierdzić należy, że stosuje się ten sposób kontroli wiadomości najczęś­ciej wówczas, gdy przed konferencją klasyfikacyjną nauczyciel nie posiada potrzeb­nego materiału do wystawienia ocen i tą drogą poprawia własne błędy.

Przygotowanie nauczycielskich sprawdzianów wiadomości przebiega w trzech fazach:

1. szczegółowe opracowanie wymagań programowych,

2. wyłączenie zagadnień węzłowych (kotwicznych),

3. opracowanie sprawdzianów:

a) dobór materiału do opracowania testów;

b) wybór rodzaju testów;

c) opracowanie testów;

d) przygotowanie klucza do kontroli wyników.

Bardzo często nauczyciele opracowują testy intuicyjne, tzn. materiał do testów wybierają na wyczucie. Wówczas testy nie wyczerpują całości materiału nauczania, testy równoległe nie pokrywają się wzajemnie, a wyniki badań dają obraz fragmenta­ryczny. Przed opracowaniem zadań testowych należy opracować szczegółowe wy­magania programowe. Przy układaniu wymagań programowych nauczyciel wypisuje kolejno, co uczeń w wyniku nauczania i uczenia się ma umieć, co rozumieć, o czym ma być tylko poinformowany, co powinien umieć wykonać. Po opracowaniu wymagań programowych dokonuje się selekcji materiału do testów. Selekcja umożliwia kondensację materiału nauczania do niewielkiej liczby zadań.

Po opracowaniu materiału przeznaczonego do realizacji testów, następuje wybór rodzaju testów w zależności od specyfiki przedmiotu, materiału nauczania, poziomu umysłowego i wieku uczniów.

Wyróżniamy trzy podstawowe rodzaje testów:

• testy luk i uzupełnień,

• testy wyboru,

• testy mieszane (kombinowane).

Testy luk i uzupełnień stanowią formę pośrednią miedzy pytaniem egzaminacyjnym a zadaniem rozpoznawczym. Konstrukcja ich polega na tym, że zadanie testowe jest zdaniem, w którym uczeń powinien w miejsce luki wstawić brakujący wyraz, znak, cyfrę, literę itp., albo dokończyć zdanie, wstawiając w miejs­ce kropek potrzebne wyrazy. Pierwszy rodzaj testów nazywamy testami luk, drugi — uzupełnień. Niektórzy autorzy nazywają te testy testami przypomnienia, gdyż rozwiązanie zadań polega w pierwszym rzędzie na przypomnieniu sobie określonych treści materiału nauczania.

Konstrukcję takich testów najłatwiej wyjaśnić na przykładzie pojedynczych zadań wyjętych z pełnych zestawów,

np.:

Zgłoska, czyli...... jest to część wyrazu, którą wymawiamy przy jednorazo­wym wydechu.

Według systemu heliocentrycznego .............. znajduje się w środku układu

planetarnego, a............... wraz ze wszystkimi planetami obiega Słońce.

Sole zawierające w swej cząsteczce grupę OH, nazywamy ………………….......

Testy wyboru są tak skonstruowane, że na postawione pytanie uczeń otrzymuje kilka odpowiedzi do wyboru. Jedna z proponowanych odpowiedzi jest prawidłowa, pozostałe niepełne lub nietrafne. Testy te, ze względu na sposób wno­szenia odpowiedzi, nazywamy testami do rozpoznania. Niektórzy twierdzą, że trudniej jest skonstruować odpowiedź własną, dlatego testy luk i uzupełnień są dla uczniów trudniejsze. Inni uważają, że uczeń, który otrzymuje szereg odpowiedzi do wyboru, przy których każde zagadnienie naświetlone jest
z wielu punktów widzenia, ma większe trudności z jego rozwiązaniem. Nikt dotychczas nie wykazał wyższości jednych testów nad drugimi. Stosuje się najczęściej oba rodzaje testów w tym samym zestawie (baterii) testów.

Do typowych form testów wyboru zaliczamy:

1) test wyboru jednostronnego,

2) test wyboru dwustronnego,

3) test analogii i wyboru,

4) test rozpoznania alternatywnego,

5) test graficzny i wyboru.

Do najczęściej stosowanych testów należą testy wyboru z wielu alternatyw. Z różnych względów liczba alternatyw nie powinna przekraczać pięciu.

KILKA PRZYKŁADÓW TESTÓW NAUCZYCIELSKICH:

PRZYKŁAD 1

Instrukcja: podkreśl odpowiedź prawidłową.

Plastydy są elementami wchodzącymi w skład:

a) błony komórkowej

b) jądra komórkowego

c) chromosomów

d)cytoplazmy

PRZYKŁAD 2

Podmiot logiczny, to podmiot wyrażony:

a) inną częścią mowy niż rzeczownik i zaimek

b) nie występujący w zdaniu, ale dający się rozpoznać z kontekstu

c) rozpoznawalny po końcówce osobowej czasownika

d) w mianowniku

e) w innym przypadku niż mianownik.

PRZYKŁAD 3

Czym charakteryzuje się dolina rzeki Huang-ho?

a) posiada bardzo urodzajne gleby lassowe

b) jest to obszar, gdzie rozwinął się przemysł

c) jest to obszar, gdzie rozwinęło się bardzo silnie rolnictwo

d) występują tam duże zakłady przemysłowe jak: huty, kopalnie i in.

e) występują tam plantacje herbaty i uprawia się ryż.

Innym rodzajem testów jest wybór alternatywny. Jest to forma najprost­sza i chyba najmniej doskonała. Konstrukcja tych testów polega na tym, że ucznio­wie dostają szereg zadań,
z których jedne są prawdziwe, inne fałszywe.

Przy każdym zdaniu zaznacza się: „prawda-fałsz" lub „tak-nie". Uczeń podkreśla jeden
z wyrazów w zależności od tego czy uważa, że określone zdanie wyraża prawdę, czy fałsz.

PRZYKŁAD 4

Wszystkie południki są liniami półkolistymi tak nie
Równoleżniki są liniami łamanymi tak nie
Wszystkie południki są różnej długości tak nie
Najdłuższy równoleżnik jest równikiem tak nie
Południki są liniami prostymi tak nie
Każdy równoleżnik jest kołem tak nie
Równoleżniki są jednakowej długości tak nie
Południki łączą bieguny tak nie

Proste konstrukcyjnie są jeszcze inne testy wyboru.

PRZYKŁAD 5 z historii:

Zaznacz krzyżykiem nazwiska uczonych i wynalazców, poetów kółkiem, a wo­dzów gwiazdką:

( ) Kopernik ( ) Krzysztof Kolumb

( ) Mikołaj Rej ( ) Aleksander Wielki

( ) Kochanowski ( ) Jan Sobieski

( ) Światowid ( ) Gutenberg

( ) Mickiewicz ( ) Wołodyjowski

( ) Konarski ( ) Śniadecki

( ) Długosz ( ) Napoleon

( ) Dante ( )Prometeusz

( ) Magellan ( )Zeus

( ) Cezar ( ) Słowacki

BIBLIOGRAFIA:

1. W. Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, rozdział XVII, s. 340-355.

2. L. Bandura, Ocena szkolna, „Encyklopedia pedagogiczna", s. 416 i nast.

3. Cz. Nosal, M. Obara, Organizacja systemu kontroli i oceny medycyny, Warszawa 1978, PWL.

4. B. Niemierko, ABC testów osiągnięć szkolnych, Warszawa 1975, WSiP.

Warto przemyśleć:

1. Co zazwyczaj w naszym nauczaniu jest przedmiotem kontroli?

2. Jakie metody kontroli stosujemy wobec uczniów na lekcji?

3. Jak wdrażamy uczniów do samokontroli?

4. Czy nie warto opracować własnego testu do kontroli wiadomości i umiejętności uczniów?

Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. VI, Warszawa 1965, s. 8.

Słownik języka polskiego, t. III, Warszawa 1961, Wiedza Powszechna, s. 963.

Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1971, PWN, s. 387.

M. Grzywak-Kaczyńska, Testy w szkole. Warszawa 1960, PZWS, s. 15.

Jw. s. 48.

Dydaktyka ogólna i metodyka str. 1

Opracowała: Mgr Jolanta Szabłowska

KONDENSACYJNA

FRONTALNA

INDYWIDUALNA

ORGANIZACYJNE FORMY KONTROLI

BIEŻĄCA

KONTROLA

SPORADYCZNA

• Prace klasowe pisemne

• „kartkówki”

Większość klasy pisze prace pisemne a kilku odpowiada

Odbywa się na każdej lekcji

Odbywa się w ściśle

określonych sytuacjach dydaktycznych

---