POLITECHNIKA WROCŁAWSKA
WYDZIAŁ ELEKTRONIKI
TEMAT: „ OCHRONA AUTORSKICH PRAW OSOBISTYCH I MAJĄTKOWYCH W SPOŁECZEŃSTWIE INFORMACYJNYM”
Społeczeństwo informacyjne
Terminem określa się społeczeństwo, w którym towarem staje się informacja traktowana jako szczególne dobro niematerialne, równoważne lub cenniejsze nawet od dóbr materialnych. Przewiduje się rozwój usług związanych z 3P (przechowywanie, przesyłanie, przetwarzanie informacji).
Społeczeństwo informacyjne odnosi się do technicznych narzędzi komunikacji, magazynowania i przekształcania informacji. Teorie rozwoju społecznego tłumaczą społeczeństwo informacyjne jako kolejny etap rozwoju społecznego, po społeczeństwie przemysłowym. Nazywane jest również mianem społeczeństwa post nowoczesnego, ponowoczesnego lub poprzemysłowego. Z punktu widzenia społecznego podziału pracy, społeczeństwem informacyjnym będzie nazywana zbiorowość w której 50% plus jedna osoba lub więcej, spośród zawodowo czynnych, zatrudnionych jest przy przetwarzaniu informacji. D Bell określał pracę człowieka przednowoczesnego jako grę człowieka z przyrodą, człowieka nowoczesnego jako grę człowieka z naturą nieożywioną a pracę człowieka ponowoczesnego jako grę miedzy ludźmi.
Cechy charakterystyczne takiego społeczeństwa to m.in.:
wysoko rozwinięty sektor usług, przede wszystkim sektor usług nowoczesnych (bankowość, finanse, telekomunikacja, informatyka, badania i rozwój oraz zarządzanie), w niektórych krajach w tym sektorze pracuje przeszło 80% zawodowo czynnej ludności, przy czym sektor usług tradycyjnych przekracza nieznacznie 10%
gospodarka oparta na wiedzy
wysoki poziom skolaryzacji społeczeństwa
wysoki poziom alfabetyzmu funkcjonalnego w społeczeństwie
postępujący proces decentralizacji społeczeństwa
renesans społeczności lokalnej
urozmaicanie życia społecznego.
Elementarne zasady społeczeństwa informacyjnego:
wytwarzanie informacji
przechowywanie informacji
przetwarzanie informacji
przekazywanie informacji
pobieranie informacji
wykorzystywanie informacji
Właściwości społeczeństwa informacyjnego:
wytwarzanie informacji - masowy charakter generowanych informacji , masowe zapotrzebowanie na informację i masowy sposób wykorzystywana informacji
przechowywanie informacji - techniczne możliwości gromadzenia i nieograniczonego magazynowania informacji
przetwarzanie informacji - opracowywanie technologii i standardów umożliwiających m.in. ujednolicony opis i wymianę informacji
przekazywanie informacji - przekazywanie informacji bez względu na czas i przestrzeń
pobieranie informacji - możliwość odbierania informacji przez wszystkich zainteresowanych
wykorzystywanie informacji - powszechne, otwarte i nielimitowane korzystanie z internetu jako źródła informacji
Funkcje społeczeństwa informacyjnego:
edukacyjna - upowszechnienie wiedzy naukowej oraz uświadamianie znaczenia podnoszenia kwalifikacji
komunikacyjna - Społeczeństwo informacyjne ma za zadanie stworzenie możliwości komunikowania się wielu różnorodnych grup w obrębie całości społeczeństwa globalnego
socjalizacyjna i aktywizująca - mobilizacja osób czasowo lub stale wyłączonych z możliwości swobodnego funkcjonowania społeczeństwa. Cechuje się także wykonywaniem zawodu bez konieczności wychodzenia z domu i aktywizacją niepełnosprawnych.
partycypacyjna - możliwość prowadzenia debat i głosowania w internecie
organizatorska - tworzenie warunków konkurencyjności na rynku
ochronna i kontrolna - stworzenie mechanizmów obrony obywateli i instytucji przed wirtualną przestępczością;
Rozwój społeczeństwa informacyjnego:
pełną liberalizację rynku;
rozległą infrastrukturę telekomunikacyjną;
spójne i przejrzyste prawodawstwo;
nakłady finansowe na badania i rozwój;
nieskrępowany dostęp do sieci wszystkich operatorów;
szeroki i tani dostęp do Internetu;
publiczny dostęp do informacji;
umiejętność wymiany danych bez względu na odległość;
wysoki odsetek zatrudnienia w usługach;
Rozwój społeczeństwa informacyjnego w Europie:
Za początek tworzenia społeczeństwa informacyjnego w Europie uznaje się rok 1994. Został wtedy opublikowany Raport Bangemanna (Europa i Społeczeństwo Globalnej Informacji. Zalecenia dla Rady Europy). Raport stał się przyczyną publicznej debaty na temat społeczeństwa informacyjnego. Zaproponowano w nim 10 inicjatyw w celu rozwoju nowoczesnych technik teleinformacyjnych. Obejmuje on obszary:
telepraca;
szkolenia na odległość;
sieci łączące uczelnie i jednostki badawcze;
usługi teleinformatyczne dla małych i średnich przedsiębiorstw;
zarządzanie ruchem drogowym;
kontrolę ruchu powietrznego;
sieci na użytek sektora zdrowia;
komputeryzację sektora zamówień publicznych;
transeuropejską sieć administracji publicznej;
infostradę dla obszarów miejskich;
W lipcu 1996 roku została opublikowana zielona księga "living and working in Information Society. People First.. Mówi on o konsekwencjach wynikających z transformacji oraz o wpływie nowoczesnych technologii (ICT) na ich życie. W projekcie e Europe - An information society for All (1999) określono cel budowy nowego typu społeczeństwa wykorzystującego możliwości tzw. nowej gospodarki. W roku 1999 opublikowano Zieloną Księgę Public Sector Information: a Key Resource for Europe wskazywał na korzyści dla obywateli i całej gospodarki płynące z wykorzystania technologii telekomunikacyjnych i informatycznych. Całościowy plan budowy społeczeństwa informacyjnego został uchwalony na posiedzeniu w Lizbonie 23-24 marca 2000 r. (strategia lizbońska). W 2000 roku na szczycie w Feira przyjęto plan działań eEurope 2002 - An Information Society for All. W Göteborgu został przyjęty plan który uznawał konieczność modernizacji i przyspieszenia reform w krajach kandydujących do Unii Europejskiej. Na szczycie w Sewilli został przyjęty plan eEurope 2005 Information Society for All który zobowiązał kraje członkowskie do:
rozwinięcia usług elektronicznych (e-government, e learning)
wprowadzenia elektronicznej opieki zdrowia (e-health)
zapewnienia powszechnego dostępu do internetu
W maju 2005 roku na szczycie Rady Europy został przyjęty program European Information Society 2010 według którego technologie informacyjne są motorem trwałego wzrostu i warunkiem budowy społeczeństwa informacyjnego. Europa chce obecnie stworzyć Globalne Społeczeństwo Informacyjne.
2. Ochrona autorskich praw osobistych
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie,
publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe),
plastyczne,
fotograficzne,
lutnicze,
wzornictwa przemysłowego,
architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
muzyczne i słowno-muzyczne,
sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
audiowizualne (w tym wizualne i audialne).
Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nie ukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności. Opracowanie cudzego utworu, w szczególności tłumaczenie, przeróbka, adaptacja, jest przedmiotem prawa autorskiego bez uszczerbku dla prawa do utworu pierwotnego. Rozporządzanie i korzystanie z opracowania zależy od zezwolenia twórcy utworu pierwotnego (prawo zależne), chyba że autorskie prawa majątkowe do utworu pierwotnego wygasły. Twórca utworu pierwotnego może cofnąć zezwolenie, jeżeli w ciągu pięciu lat od jego udzielenia opracowanie nie zostało rozpowszechnione. Wypłacone twórcy wynagrodzenie nie podlega zwrotowi.Za opracowanie nie uważa się utworu, który powstał w wyniku inspiracji cudzym utworem. Na egzemplarzach opracowania należy wymienić twórcę i tytuł utworu pierwotnego. Zbiory, antologie, wybory, bazy danych są przedmiotem prawa autorskiego, nawet jeżeli zawierają nie chronione materiały, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter, bez uszczerbku dla praw do wykorzystanych utworów.
Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego:
akty normatywne lub ich urzędowe projekty,
urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole,
opublikowane opisy patentowe lub ochronne,
proste informacje prasowe.
Domniemywa się, że twórcą jest osoba, której nazwisko w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której autorstwo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek inny sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu. Dopóki twórca nie ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego zastępuje go producent lub wydawca, a w razie ich braku - właściwa organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Współtwórcom przysługuje prawo autorskie wspólnie. Domniemywa się, że wielkości udziałów są równe. Każdy ze współtwórców może żądać określenia wielkości udziałów przez sąd, na podstawie wkładów pracy twórczej. Każdy ze współtwórców może wykonywać prawo autorskie do swojej części utworu mającej samodzielne znaczenie, bez uszczerbku dla praw pozostałych współtwórców. Do wykonywania prawa autorskiego do całości utworu potrzebna jest zgoda wszystkich współtwórców. W przypadku braku takiej zgody każdy ze współtwórców może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeka uwzględniając interesy wszystkich współtwórców. Każdy ze współtwórców może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia prawa autorskiego do całości utworu. Uzyskane świadczenie przypada wszystkim współtwórcom, stosownie do wielkości ich udziałów. Do autorskich praw majątkowych przysługujących współtwórcom stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych. Jeżeli twórcy połączyli swoje odrębne utwory w celu wspólnego rozpowszechniania, każdy z nich może żądać od pozostałych twórców udzielenia zezwolenia na rozpowszechnianie tak powstałej całości, chyba że istnieje słuszna podstawa odmowy, a umowa nie stanowi inaczej. Autorskie prawa majątkowe do utworu zbiorowego, w szczególności do encyklopedii lub publikacji periodycznej, przysługują producentowi lub wydawcy, a do poszczególnych części mających samodzielne znaczenie - ich twórcom. Domniemywa się, że producentowi lub wydawcy przysługuje prawo do tytułu. Jeżeli pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Jeżeli pracodawca, w okresie dwóch lat od daty przyjęcia utworu, nie przystąpi do rozpowszechniania utworu przeznaczonego w umowie o pracę do rozpowszechnienia, twórca może wyznaczyć pracodawcy na piśmie odpowiedni termin na rozpowszechnienie utworu z tym skutkiem, że po jego bezskutecznym upływie prawa uzyskane przez pracodawcę wraz z własnością przedmiotu, na którym utwór utrwalono, powracają do twórcy, chyba że umowa stanowi inaczej. Strony mogą określić inny termin na przystąpienie do rozpowszechniania utworu. Jeżeli umowa o pracę nie stanowi inaczej, z chwilą przyjęcia utworu pracodawca nabywa własność przedmiotu, na którym utwór utrwalono. Jeżeli pracodawca nie zawiadomi twórcy w terminie sześciu miesięcy od dostarczenia utworu o jego przyjęciu, nie przyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, uważa się, że utwór został przyjęty bez zastrzeżeń. Strony mogą określić inny termin.
Producentem lub wydawcą jest osoba, której nazwisko lub nazwę uwidoczniono w tym charakterze na przedmiotach, na których utwór utrwalono, albo podano do publicznej wiadomości w jakikolwiek sposób w związku z rozpowszechnianiem utworu.
Autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i nie podlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem,
a w szczególności prawo do:
autorstwa utworu,
oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania
go anonimowo,
nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,
decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Autorskie prawa majątkowe nie podlegają egzekucji, dopóki służą twórcy. Nie dotyczy to wymagalnych wierzytelności. Po śmierci twórcy, spadkobiercy mogą sprzeciwić się egzekucji z prawa autorskiego do utworu nie opublikowanego, chyba że sprzeciw byłby niezgodny z ujawnioną wolą twórcy co do rozpowszechniania utworu.
Twórcy i jego spadkobiercom przysługuje prawo do wynagrodzenia w wysokości 5% ceny dokonanych zawodowo odsprzedaży oryginalnych egzemplarzy utworu plastycznego oraz rękopisów utworów literackich i muzycznych. Do zapłaty tego wynagrodzenia jest obowiązany sprzedawca, a gdy działa na rzecz osoby trzeciej, odpowiada z nią solidarnie.
Zrzeczenie się wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, jest nieważne, chyba że dotyczy wymagalnej wierzytelności.
Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.
Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:
już rozpowszechnione:
a) sprawozdania o aktualnych wydarzeniach,
b) aktualne artykuły i wypowiedzi na tematy polityczne, gospodarcze i społeczne,
c) aktualne zdjęcia reporterskie,
przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych,
mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach; nie upoważnia to jednak do publikacji zbiorów mów jednej osoby,
krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów.
Wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym wyjaśnianiem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku twórczości. Wolno w celach dydaktycznych i naukowych zamieszczać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów w podręcznikach i wypisach.
Wolno nieodpłatnie wykonywać publicznie opublikowane utwory literackie, muzyczne i słowno-muzyczne, jeżeli nie łączy się z tym osiąganie korzyści majątkowych. Dotyczy to w szczególności okazjonalnego wykonywania na żywo, związanego ze sprawowaniem kultu religijnego, uroczystościami państwowymi, szkolnymi, obchodami i imprezami powszechnie dostępnymi, z wyłączeniem jednak imprez reklamowych, promocyjnych i wyborczych.
Wolno rozpowszechniać:
utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach,
placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku,
utwory wystawione w publicznie dostępnych zbiorach, takich jak muzea, galerie, sale wystawowe, lecz tylko w katalogach i w wydawnictwach
publikowanych dla promocji tych utworów, a także w sprawozdaniach o aktualnych wydarzeniach w prasie i telewizji, jednakże w granicach uzasadnionych celem informacji,
w encyklopediach i atlasach - opublikowane utwory plastyczne i fotograficzne, o ile nawiązanie porozumienia z twórcą celem uzyskania jego zezwolenia napotyka na trudne do przezwyciężenia przeszkody. Twórcy
przysługuje wówczas prawo do wynagrodzenia.
Można korzystać z utworów w granicach dozwolonego użytku pod warunkiem wymienienia twórcy i źródła. Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy.
Z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat pięćdziesięciu:
od śmierci twórcy, a do utworów współautorskich - od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych,
jeżeli twórca nie jest znany - od pierwszej publikacji, a gdy utwór nie został opublikowany - od jego ustalenia, chyba że przed upływem tego terminu nazwisko twórcy zostało za jego zgodą ujawnione,
od pierwszej publikacji, jeżeli z mocy ustawy autorskie prawa majątkowe przysługują innej osobie niż twórca, a gdy utwór nie został opublikowany - od jego ustalenia.
Jeżeli bieg terminu wygaśnięcia autorskich praw majątkowych rozpoczyna się od publikacji utworu, a utwór opublikowano w częściach, bieg terminu liczy się od publikacji ostatniej części. Jeżeli jednak poszczególne części mają samodzielne znaczenie, bieg terminu rozpoczyna się dla każdej z nich osobno. Czas trwania autorskich praw majątkowych do utworu opublikowanego po raz pierwszy w ciągu ostatnich dziesięciu lat trwania jego ochrony ulega przedłużeniu o dziesięć lat.
Artykuł 78 ustawy prawo autorskie zawiera katalog roszczeń, z których może skorzystać autor w przypadku naruszenia jego praw osobistych. Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny.
Szablony stron WWW.
W Internecie rozpowszechnione pozostają również usługi polegające na oferowaniu szablonów stron WWW. Stanowią one gotowe wzory witryn, które w prosty sposób można uzupełnić. Webmasterzy udostępniają je darmowo więc dla wielu stają się one alternatywą dla złożenia zamówienia na firmową witrynę. Jednocześnie zasady używania szablonów precyzyjnie wskazują warunki, na jakich dopuszczalne jest stworzenie w oparciu o nie własnej strony WWW. Regułą pozostaje wymaganie pozostawienia danych o autorze w kodzie źródłowym witryny. Niektóre z serwisów nakładają obowiązek umieszczenia odnośników do nich prowadzących lub umieszczenia e-maila autora szablonu w kodzie źródłowym strony. Oznaczanie szablonu danymi identyfikującymi jego twórcę jest przejawem wskazanego powyżej uprawnienia autorskiego. Usunięcie takich informacji z szablonu lub umieszczenie w ich miejscu własnych danych pozostaje naruszeniem osobistych praw autorskich. Ponadto niektóre firmy wskazują na maksymalną dopuszczalną ilość szablonów, które może wykorzystać bezpłatnie użytkownik. Powszechną praktyką pozostaje zakaz odpłatnego rozpowszechniania przez inne podmioty szablonów, które udostępniane są bezpłatnie.
Plagiat jako naruszanie praw autorskich.
Jednym z największych problemów twórców stron WWW pozostają nagminne przypadki plagiatu. Dotyczy on zarówno całych stron jak i umieszczonych na nich skryptów, grafiki. Trudno ocenić, czy przypadki naruszeń praw autorskich w Internecie wynikają głównie ze złej woli czy też niewiedzy webmasterów. Faktem pozostaje iż internetowe fora dyskusyjne stanowią doskonały przegląd dyskusji na temat prób przywłaszczania sobie autorstwa stron WWW. W większości przypadków dokonują tego młode osoby, dopiero rozpoczynające swoją przygodę z Internetem i tworzeniem stron WWW. Jak pokazuje praktyka zdarzają się również przypadki bezczelnych plagiatów - takich jak : zgłoszenie cudzej witryny do konkursu czy też umieszczanie na stronach WWW cudzych kursów internetowych ( np. programowania ale także marketingu czy pozycjonowania witryn ) i prezentowania ich jako własne. W wielu przypadkach wykrycie naruszenia praw autorskich nie należy do prostych zadań. Czasem skopiowaną witrynę odkrywa się dzięki przypadkowi.
Dochodzą do tego również problemy z rozgraniczeniem plagiatu od inspiracji cudzą twórczością. Pojawia się przy tym praktyczne zagadnienie, jak traktować wykorzystywanie określonych funkcji w przypadku tworzenia stron WWW? Z reguły programiści opierają się na powszechnie dostępnych aplikacjach, których możliwości zostały szeroko opisane. Często stosują przy tym standardowe rozwiązania. Trudno przyjmować iż możliwe byłoby więc oparcie zarzutu naruszenia praw jedynie poprzez wykorzystanie tych samym funkcji przy tworzeniu witryny. Mimo tego porównywanie funkcji, ustawień i parametrów wykorzystanych w trakcie tworzenia strony jest jednym z pierwszych kroków zmierzających do wykrycia naruszenia prawa. Zdarza się, że nieuczciwa osoba kopiuje cały kod strony nie dokonując przy tym żadnych zmian. Fakt popełnienia plagiatu staje się więc łatwiejszy do udowodnienia.
Warto pamiętać iż plagiat jest przestępstwem. Zgodnie z art. 115 ust. 1 ustawy prawo autorskie kto przywłaszcza sobie autorstwo albo wprowadza w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3. Identycznej karze podlegać będzie sprawca rozpowszechniający bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, artystycznego wykonania albo publicznie zniekształca taki utwór, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie. Karze grzywny , ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności podlega także osoba naruszająca w celu osiągnięcia korzyści majątkowej cudze osobiste lub majątkowe prawa autorskie w sposób inny niż wskazano powyżej
Skrótowo przybliżona wiedza na temat uprawnień przysługujących twórcom okazuje się przydatna co najmniej z dwóch powodów. Pierwszym pozostaje możliwość egzekwowania praw autorskich. Drugim uniknięcie potencjalnych kłopotów związanych z zarzutem naruszenia praw autorskich.
Programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej. Ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia, w tym wszystkie formy dokumentacji projektowej, wytwórczej i użytkowej. Idee i zasady, będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie. Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej. Autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego, obejmują prawo do: trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te nie wymagają zgody uprawnionego, tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała, publicznego rozpowszechniania, w tym najmu lub dzierżawy, programu komputerowego lub jego kopii. Wraz z pierwszą sprzedażą egzemplarza, na którym program został utrwalony, przez uprawnionego lub za jego zezwoleniem, wyczerpuje się prawo do rozpowszechniania tego egzemplarza; nie narusza to prawa do kontroli dalszego najmu lub dzierżawy programu komputerowego lub jego egzemplarza.
Twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo - na żądanie twórcy - zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny. Jeżeli twórca nie wyraził innej woli, po jego śmierci z powództwem o ochronę autorskich praw osobistych zmarłego może wystąpić małżonek, a w jego braku kolejno: zstępni, rodzice, rodzeństwo, zstępni rodzeństwa.
Twórca może żądać od osoby, która naruszyła jego autorskie prawa majątkowe, zaniechania naruszenia, wydania uzyskanych korzyści albo zapłacenia w podwójnej, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione, potrójnej wysokości stosownego wynagrodzenia z chwili jego dochodzenia; twórca może również żądać naprawienia wyrządzonej szkody, jeżeli działanie naruszającego było zawinione. Niezależnie od roszczeń uprawniony może się domagać, ażeby sprawca naruszenia dokonanego w ramach działalności gospodarczej podejmowanej w cudzym albo we własnym imieniu, choćby na cudzy rachunek, uiścił odpowiednią sumę pieniężną z przeznaczeniem na Fundusz. Suma ta nie może być niższa niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego naruszenia.
Sąd właściwy do rozpoznania sprawy o naruszenie autorskich praw majątkowych, miejsca, w którym sprawca prowadzi działalność lub znajduje się jego majątek, także przed wytoczeniem powództwa rozpoznaje, nie później jednak niż w ciągu 3 dni od dnia złożenia w sądzie, wniosek mającego w tym interes prawny:
zabezpieczenie dowodów, bez potrzeby wykazania obawy, że ich
przeprowadzenie stanie się niewykonalne lub zbyt utrudnione,
zobowiązanie naruszającego autorskie prawa majątkowe do udzielenia informacji i udostępnienia, określonej przez sąd, dokumentacji mającej znaczenie dla roszczeń,
zabezpieczenie roszczenia z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych, wydając stosowne zarządzenie tymczasowe, po uprawdopodobnieniu, że nie zabezpieczenie roszczenia może pozbawić uprawnionego zaspokojenia, choćby zarządzenie tymczasowe zmierzało do zaspokojenia roszczenia. Sąd może uzależnić wydanie postanowienia o zabezpieczeniu dowodów lub roszczeń. Sąd orzeka przepadek, na rzecz Skarbu Państwa, bezprawnie wytworzonych egzemplarzy utworów. Sąd może orzec przepadek, na rzecz Skarbu Państwa, przedmiotów służących do bezprawnego wytworzenia egzemplarzy utworów lub przedmiotów, przy których użyciu dokonano naruszenia. Na wniosek poszkodowanego, na poczet należnego odszkodowania, sąd może orzec przyznanie poszkodowanemu przedmiotów. Domniemywa się, że przedmioty, o których mowa w ust. 4, należą do naruszającego prawa autorskie.
Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.
Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku:
osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,
osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.
Jeżeli osoba, do której korespondencja jest skierowana, nie wyraziła innej woli, rozpowszechnianie korespondencji, w okresie dwudziestu lat od jej śmierci, wymaga zezwolenia małżonka, a w jego braku kolejno zstępnych, rodziców lub rodzeństwa.
Do roszczeń w przypadku rozpowszechniania wizerunku osoby na nim przedstawionej oraz rozpowszechniania korespondencji bez wymaganego zezwolenia osoby, do której została skierowana, roszczeń tych nie można dochodzić po upływie dwudziestu lat od śmierci tych osób. Twórca, a wydawca lub producent na żądanie twórcy mają obowiązek zachowania
w tajemnicy źródeł informacji wykorzystanych w utworze oraz nie ujawniania związanych z tym dokumentów. Ujawnienie tajemnicy jest dozwolone za zgodą osoby, która powierzyła tajemnicę, lub na podstawie postanowienia właściwego sądu.
3. Źródła:
Ustawa z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
Zbigniew Szczurek „ Prawo cywilne dla studentów administracji”
1