PRODUKCJA CEMENTU - Metoda mokra rozdrabniany materiał podlega szlanowaniu (rozmywanie wodą) i dalszemu rozdrobnieniu co prowadzi do pozbycia się zanieczyszczeń. W celu lepszego ujednorodnienia dodaje się upłynniacza następnie wprowadza się glinę i łupki przywęglowe. Szlam wprowadza się do młyna w celu dalszego rozdrobnienia w zbiornikach korekcyjnych. Wypalany jest portlandzki klinkier cementowy, Wypalanie klinkieru następuje w piecach obrotowych. Suszenie, odparowywanie wody 200°C, podgrzanie 750°C, kalcynacja 750°- 900°C, spiekanie 1450°C, chłodzenie 1300°C. Uzyskanie produktu kończy się jego chłodzeniem w chłodniku rusztowym. Metoda sucha - po odłożeniu odpowiednich porcji surowca (kreda, margle) następuje w suszarko-kruszarce rozkruszenie i rozdrobnienie w wyniku czego otrzymana zostaje mąka piecowa. Cały proces zostaje przeniesiony do wieży wymienników gdzie następuje podgrzanie. Następuje rozkład węglanu wapnia w ponad 900°C w czasie ok. 3 sek. Materiał następnie trafia do pieca do chłodzenia. Po spiekaniu kończy się produkcją klinkieru trwającą do ok. 30 min. Następuje oznaczenie cementu, badanie klasy wytrzymałości itd. GIPS - aby gips zmienił się w tynk gipsowy należy poprawić jego urabialność i wydłużyć czas wiązania. Potem następuje sprawdzenie barwy, porównanie z próbkami wzorcowymi, analiza sitowa, sprawdzenie czasu wiązania za pomocą aparatu Vicata, analiza termiczna. Gips + dodatki + wypełniacze. YTONG - beton komórkowy. Podstawowymi surowcami są: piasek kwarcowy, wapno palone, cement portlandzki, anhydoryt. Po przygotowaniu szlamu piaskowego trafia on do kosza zsypowego nad młynem gdzie następuje rozdrobnienie piasku, który z woda tworzy szlam. Następuje dodanie pozostałych składników. Masa zarobowa w formach trafia do komór, gdzie następuje proces dojrzewania, trwający ok. 2h, w tep. 40°C. Odlew betonu trafia do krajalnicy gdzie następuje przecięcie bloczków w poprzeg a następnie wzdłuż. Są to bloczki o długości 60 cm, wysokości 20 cm i zmiennej szerokości. Odlewy bloczków trafiają do antoklów gdzie następuje czysty proces hartowania pod wpływem działania nasyconej pary wodnej. Po kilkunastu godzinach antoklowizacja jest zakończona. Kilka losowo wybranych próbek trafia do zakładowego laboratorium. Proces produkcji jest procesem bezodpadowym. PŁYTY WARSTWOWE ATLANTIS styropian dwustronnie oklejony blacha z odpowiednio ukształtowanymi krawędziami z rdzeniem stalowym. Płyty styropianowe o różnej grubości trafiają do siłownika, który dociska płyty tworząc wstęgę, która zostaje sklejona z blachą (zabezpieczoną przed korozją warstwą cynku i kilkoma warstwami lakieru - o szerokości 1260mm) klejem poliuretynowym i utwardzaczem (klej wchodzi w reakcję z utwierdzaczem i pęcznieje w wyniku czego blachy są dociskane do styropianu. Wstęga może być pocięta na płyty których długości są zależne od dokumentacji technicznej. Szerokość 1200mm, ciężar 10-13kg/m², wsp- k 0,540-0,137w/m²K. Zalety stosowania płyt warstwowych na ograniczenie procesów mokrych, łatwość montażu szybki czas wykonania. WYROBY SILIKATOWE Piasek po odniesieniu zanieczyszczeń trafia do stacji mieszania gdzie są silosy ze zmielonym, palonym wapnem po ok. 3h całość trafia do mieszadła. Prasa zamienia masę w bloczki. Urządzenie zwane nakładarką ustawia bloczki w stosy na przesuwnicy, które „przenosi” bloczki do tunelu gdzie pod wpływem wysokiej temp. i ciśnieniu następuje hartowanie - proces fizyko-chemiczny polegający na uwolnieniu krzemianów wapnia w wyniku którego następuje stałe złączenie ziarn piasku. Po 12 h autoklowy są otwierane. ZALETY : - wyroby silikatowe powstają z naturalnych składników w naturalnym procesie technologicznym nie zawierają szkodliwych dodatków, ich produkcja energooszczędna silikat podlega recyklingowi; wyroby silikatowe stwarzają odpowiedni mikroklimat; budynki z silikatów charakteryzują się dobrą akumulacyjnością cieplną. - posiada wysoki współczynnik izolacyjności akustycznej są niepalne (surowce nieograniczone sprawiają, że materiały te nie ulegają zwęgleniu). - posiadają stabilność wymiarów , są mrozoodporne a także odporne na działanie współczynników atmosferycznych; posiadają znaczną wytrzymałość na ściskanie. Mogą mieć 4 klasy: 7,5;10;15;20. POLISTYREN granulat polistyrenowy jest spieniony pod wpływem pary wodnej o tem. około 100°C. Gaz - pentan - zmienia stan skupienia z ciekłego na gazowy w wyniku czego „perełka” granulatu musi być suszony przy użyciu suchego powietrza a następnie poddany sezonowaniu (nabranie stabilności wymiarów ). Komora formy jest wypełniona spełnionym granulatem po czym następuje ponowne spełnienia pod wpływem pary wodnej i powstaje blok w formie w czasie ok. 30-40s. Następuje kontrolne ważenie, ponowne sezonowanie; na krajalnicy blok zostaje pocięty przy użyciu drutów oporowych. Produkcja jest bezodpadowa, wszystkie pozostałości są ponownie wykorzystywane, pentan rozkłada się niszcząc warstwy ozonowej. WŁAŚCIWOŚCI STYROPIANU : - nie przepuszcza wody; bez trudu przepuszcza powietrze i parę wodną jest dolnym materiałem izolacyjnym w szerokim przedziale temp. 80°- 180°C, - ma wystarczającą wytrzymałość na rozrywanie i zgniatanie, - jest samogasnący, ma niską nasiąkliwość; zapewnia komfort cieplny. ZASTOSOWANIE STYROPIANU : ściany warstwowe FS12, docieplanie metodą lekką FS15, przy największych obciążeniach FS30, FS40. Ze wzrostem gęstości rosną wszystkie cechy styropianu. ZAPRAWY MURARSKIE Zaprawy są to mieszaniny spoiwa niegraniczonego, kruszywa i wody oraz dodatków i domieszek np. przyspieszający wiązanie, plastyfikatorów, dodatków uszczelniających, materiałów włóknistych itp. Zaprawy stosowane do wykonywania murów nazywane są zaprawami murarskimi. Podstawowym zadaniem zaprawy murarskiej jest połączenie elementów murowych w konstrukcję nośną, zdolną do przenoszenia obciążeń pionowych, a często także i poziomych. Innym zadaniem zaprawy, jest kompensacja odchyłek wymiarów sąsiednich elementów w murze. Z uwagi na sposób przygotowania i na sposób ustalenia wytrzymałości na ściskanie fm rozróżnia się zaprawy : * przepisane, wytwarzane przez dozowanie składników w przepisanych proporcjach, które na podstawie wcześniej przeprowadzonych badań można uważać, że osiągną wymaganą wytrzymałość odpowiednio do zadanej w projekcie wytrzymałości fm; * projektowane, o składzie podanym w projekcie zaprawy, których wytrzymałość na ściskanie kontrolowana jest przez producenta zaprawy. Zakres stosowania zapraw przepisanych, zaleca się ograniczać do przypadków, kiedy wymaga się wytrzymałości zaprawy na ściskanie fm nie większej niż 5MPa . Z uwagi na zastosowanie rozróżnia się : * zaprawy zwykłe - wykonuje się ją wyłącznie przy użyciu piasku o strukturze zwartej, przewidzianą do spoin o grubości nominalnej większej niż 3mm. * zaprawy lekkie - jest zaprawa projektowaną, przewidziana do spoin podobnej grubości jak zaprawa zwykła, a gęstość objętościowa w stanie suchym zaprawy stwardniałej jest nie większa niż 1500kg/m. Do wykonania takich zapraw stosuje się lekkie kruszywo naturalne lub wytwarzane fabrycznie. * zaprawy do cienkich spoin - jest zaprawą projektowaną, przewidzianą do spoin o grubości nominalnej 1 do 3mm. Z uwagi na rodzaj zastosowanego spoiwa rozróżnia się zaprawy: * cementowa - przygotowana w odpowiednim stosunku mieszanina cementu, piasku i wody oraz ewentualnie domieszek, * cementowo-wapienna - przygotowana w odpowiednim stosunku mieszanina cementu, wapna, piasku i wody oraz ewentualnie domieszek, * wapienna - przygotowana w odpowiednim stosunku mieszanina wapna, piasku i wody, * cementowo-gliniana - przygotowana w odpowiednim stosunku mieszanina cementu, zawiesiny glinianej, piasku i wody. Oznaczenie zaprawy Norma PN-EN 1015-11:2001 dzieli zaprawy na klasy: M1; M2,5; M5; M10;M15 i M20. W przypadku zapraw przepisanych klasę zapraw określa się stosunkiem objętościowym składników, np. cement : wapno : piasek = 1 : 1 : 5 Norma PN-90/B-14501 rozróżnia zaprawy w zależności od ich marek i ustanawia następujący szereg : M0,3; M0,6; M1; M2; M4; M7; M12; M15 i M20. Przez markę zaprawy rozumie się symbol literowo-liczbowy klasyfikując zaprawę pod względem jej wytrzymałości na ściskanie. Wymagania stawiane zaprawie murarskiej: * właściwości zaprawy świeżej - kontrolowane są do chwili zarobienia wodą do czasu, w którym zaprawa musi zostać zużyta. Sprawdzeniu podlegają właściwości takie jak: czas zachowania właściwości roboczych, zawartość chlorków, konsystencja, plastyczność, zawartość powietrza, zdolność utrzymania wody, podatność na rozwarstwienie, gęstość objętościowa. * właściwości zaprawy stwardniałej - dotyczą wytrzymałości na ściskanie, wytrzymałości na zgniatanie (rozciąganie przy zgniataniu), nasiąkliwości, wilgotności, mrozoodporności, skurczu, przyczepności do podłoża, gęstości objętościowej. Wytrzymałość zaprawy na ściskanie i rozciąganie przy zgniataniu wyznacza się na podstawie badań przeprowadzonych według normy PN-EN 1015-11:2001 lub PN-83/B-04500. Badania wykonuje się na tych samych próbkach, połówkach beleczek o wymiarach 40 x 40 x 160 mm. Próbki zaprawy do badań wg PN-EN 1015-11:2001 zagęszcza się w formach przez ubijanie prętem, a po wyjęciu przechowuje się przez 1 do 3 dni w worku z tworzywa sztucznego, a następnie po 28 dniach od zaformowania w wodzie nasyconej wapniem. Przygotowanie próbek wg PN-83/B-04500 polega na napełnieniu form zaprawą i zagęszczeniu na wstrząsarce. Próbki po wyjęciu z formy przechowywane są do 28 dnia od zaformowania w środowisku o wilgotności względnej powietrza powyżej 95%. Obciążenie na próbkę przykłada się wg PN-EN 1015-11:2001 poprzez metalowe płytki 40x40mm, czyli na powierzchnię 1600 mm² w wg PN-83/B-04500 na całą powierzchnię próbki 40x80mm, czyli na powierzchnie 3200mm². Zaprawy murarskie zwykłe i o specjalnym przeznaczeniu Do zapraw zwykłych najczęściej stosowanych to zaprawy wapienne, cementowo-wapienne i cementowe. Do specjalnych zapraw murarskich można zaliczyć zaprawy cementowo-gliniane. Do grupy zapraw murarskich zwykłych zaliczono dwie zaprawy projektowane, czyli wytwarzane i kontrolowane przez producentów, dostarczane na budowę w postaci suchych mieszanek gotowych do zarobienia wodą. Są to zaprawy : *CERESIT CT 28 przeznaczona do murowania ścian zewnętrznych i wewnętrznych z elementów murowych ceramicznych, betonowych i z betonu komórkowego. *MURMIX przeznaczona do murowania fundamentów i ścian budynków oraz do wykonywania tynków na ścianach wewnętrznych i zewnętrznych. Zaprawy specjalne objęte aprobatami technicznymi są zaprawami projektowanymi, wytwarzanymi i kontrolowanymi przez producentów oraz dostarczanymi na budowę w postaci suchych mieszanek gotowych do zarobienia wodą. Są to zaprawy: * VK PLUS i VZ 01 przeznaczone do wykonywania murów z cięgieł i innych drobnowymiarowych elementów ceramicznych oraz do spoinowania. *SBM przeznaczona do wykonywania murów z cegły klinkierowej lub ceramicznej zwykłej, narażonych na trwałe i silne zawilgocenie (powyżej 70%) oraz do spoinowania murów wykonywanych z tych elementów murowych. *Soporo KMT przeznaczona do wykonywania i spoinowania murów z cegły klinkierowej. Lekkie zaprawy murarskie Wyróżnikiem zapraw lekkich jest gęstość objętościowa w stanie suchym zaprawy stwardniałej, która nie może być większa niż 1500kg/m³. Lekkie zaprawy murarskie wytwarzane są fabrycznie w postaci suchych mieszanek przeznaczonych głównie do wykonywania „ciepłych” murów z elementów murowych charakteryzujących się małym współczynnikiem przewodzenia ciepła. Zaprawy lekkie mogą być również stosowane do wykonania ścian wewnętrznych. Stosuje się wtedy jeden rodzaj zaprawy w całym budynku. W zależności od przeznaczenia zaprawy lekkie powinny charakteryzować się: * do murów z bloczków z betonu komórkowego ; - wspł. przewodzenia ciepła <0,2 W/(m⋅K), - wytrzymałość na ściskanie - ok. 3 MPa ; * do murów z pustaków ceramicznych lub betonowych z betonów na kruszywach lekkich: - wspł. przewodzenia ciepła - 0,2÷0,3 W/(m⋅K), - wytrzymałością na ściskanie - 10÷15 MPa. Innymi istotnymi właściwościami lekkich zapraw murarskich są także: * nasiąkliwość - duża nasiąkliwość zaprawy może powodować wzrost zawilgocenia muru, co z kolei obniża jego właściwości termoizolacyjne,(nasiąkliwość zapraw lekkich waha się od 14% do 44%) *skurcz - duży skurcz zaprawy zastosowanej do elementów murowych o niskiej wytrzymałości może prowadzić do powstawania zarysowań , przeważnie rys pionowych, (może być mały skurcz od 0,10 ÷ 0,20% oraz duży od 1,0÷1,2%) *przyczepność do elementów murowych, większa przyczepność zapewnia monolityzowanie muru i powstanie jednej konsystencji, (większość zapraw charakteryzuje się przyczepnością >0,3MPa. Mrozoodporność do 20% możemy mówić o zaprawach charakteryzujących się dużą odpornością na działanie mrozu, przy spadku wytrzymałości przekraczającym 30% mrozoodporność jest niska. Współczynnik przewodzenia ciepła praktycznie dla wszystkich zapraw mieszczą się w granicach 0,2-0,3 W/(m⋅K). Zaprawy murarskie do cienkich spoin Właściwościami, które charakteryzują zaprawy do cienkich spoin są: gęstość nasypowa suchej mieszanki, gęstość objętościowa zaprawy stwardniałej, czas zachowania właściwości roboczych, czas zdolności do korygowania, nasiąkliwość, skurcz, wytrzymałość na ściskanie, wytrzymałość na zgniatanie, mrozoodporność określana zmniejszaniem wytrzymałości i ubytkiem masy oraz przyczepność do podłoża. Gęstość nasypowa suchych mieszanek zaprawy murarskiej do cienkich spoin i gęstość objętościowa zapraw stwardniałych zmienia się w niewielkich granicach. Gęstość nasypowa suchych mieszanek zawiera się w granicach 1250 ÷ 1600 kg/m², a gęstość objętościowa zaprawy stwardniałej w granicach 1400 ÷ 1800 kg/m³. Istotnymi właściwościami zapraw murarskich do cienkich spoin ze względu na technologię robót murarskich są: czas zachowania właściwości roboczych limitujących ilość zaprawy przygotowanej jednorazowo przy określonej organizacji robót oraz czas zdolności do korygowania. Czas zachowania właściwości roboczych w przypadku większości zapraw wynosi 4h co uznać należy za korzystne. Czas zdolności do korygowania, wyrażony w minutach jest już bardziej zróżnicowany i wynosi od 7 do 15 minut. Większość zapraw charakteryzuje się czasem zdolności do korygowania 7÷8minut. Nasiąkliwość zapraw murarskich do cienkich spoin waha się w granicach 15÷24%. Zaleca się jedynie, aby nasiąkliwość zaprawy nie różniła się znacznie od nasiąkliwości elementów murowych, z którymi ma być stosowana. Wartość skurczu zapraw murarskich do cienkich spoin wykazują znaczne rozrzuty od 0,15% do 1,5%. Duży skurcz tych zapraw w połączeniu z dużą wytrzymałością na zgniatanie jest cecha niepożądaną, gdyż przy stosowaniu elementów murowych o małej wytrzymałości może powodować powstanie zarysowań poziomych i pionowych biegnących w elemencie przy spoinie. Zgodnie z zasadami wykonywania murów na cienkie spoiny wytrzymałości na ściskanie zapraw murarskich stosowanych do tego celu nie może być mniejsza niż 5MPa. Drugim parametrem wytrzymałościowym zapraw murarskich do cienkich spoin jest wytrzymałość na zgniatanie. Do większości zapraw jest ona proporcjonalna do wytrzymałości na ściskanie i stanowi 25÷35% tej ostatniej. Odporność na działanie mrozu zapraw murarskich do cienkich spoin jest oceniana dwoma parametrami: : spadkiem wytrzymałości na ściskanie i zgniatanie oraz ubytkiem masy próbki. Obydwa parametry są wyznaczone po 25 cyklach zamrażania i odmrażania próbek. Dobór zaprawy. Zaprawy przepisane wytwarzane przez objętościowe dozowanie składników, nie powinny być stosowane do wznoszenia obiektów ze ścianami silnie obciążonymi. W takich przypadkach zaleca się stosować zaprawy przygotowane fabrycznie. Zaprawy lekkie powinny być zawsze stosowane do ścian zewnętrznych jednowarstwowych. Klasa zaprawy oraz współczynnik przenikania ciepła powinny być wtedy zbliżone do wartości jakie ma element murowy. Do cienkich spoin mogą być stosowane tylko do elementów murowych przewidzianych do znoszenia murów z takimi spoinami - elementy murowe z małymi odchyłkami wymiarów. Do murów elewacyjnych stosuje się zaprawy specjalne nie powodujące wykwitów na powierzchni, o dużej mrozoodporności Stosowanie elementów murowych o dużych gabarytach wymaga od zaprawy większej przyczepności oraz mniejszej kurczliwości niż przy elementach o gabarytach małych. Kontrola zapraw na budowie Jeżeli w dokumentacji projektowej przyjęto kategorię wykonania robót A powinny być stosowane zaprawy produkowane fabrycznie. W przypadku stosowania zapraw przepisanych kontroli wymaga zarówno dozowanie składników, konsystencja zapraw jak i jej wytrzymałość na ściskanie. Przy przyjęciu kategorii wykonania robót B i stosowaniu zapraw przepisanych kontrola zaprawy na budowie ogranicza się do sprawdzenia proporcji składników stosowanych do przygotowania zaprawy. Zaprawy projektowane powinny być stosowane zgodnie z zaleceniami producenta. W przypadku gdy zachodzi obawa, że właściwości dostarczonej zaprawy są inne niż deklarowane przez producenta, tzn. nie są zgodne z właściwościami określonymi w dokumencie odniesienia, należy przeprowadzić odpowiednie badania kontrolne w laboratorium niezależnym od producenta i odbiorcy, według metod określonych w dokumencie odniesienia. CEMENT PORTLANDZKI powstał w wyniku prażenia mieszanki wapienia i glinu. Klinkier z domieszek ok. 5% gipsu-cementu. CaSO₄⋅ 2H₂O→CaSO₄⋅0,5H₂O+3/2H₂O

CaCO₃→CaO+CO₂; CaO+H₂O→Ca(OH)₂ - ciasto wapienne powstaje jeżeli dodamy dużo wody. Do uzyskania: 1 t cementu trzeba 1200kWh, 1t gipsu trzeba 350kWh. Ok. 30% światowej produkcji gipsu przeznaczona jest do produkcji cementu, mogą być stosowane margle natomiast szkodliwymi domieszek tych surowców są związki siarki i magnezu. Powodują zmiany objętości i pękanie betonu. Z tego względu zawartość tlenku magnezu w cemencie nie powinna przekroczyć 5% a trójtlenku siarki 3%, siarka promieniuje. Również niepożądane są związkiem manganu obniżające wytrzymałość zapraw i betonów, związku fosforu które zmniejszają szybkość wiązania i twardnienia betonu. SKŁAD CHEMICZNY * CaO 62-68%; *SiO₂18-25%; *Al₂O₃ 4-8%; *Fe₂O₃ 2-4%; *Mg₂O₃ 0,5-0,6%; *SO₃ 0,8-3%; *Na₂O+K₂O 0,4-3%. SKŁAD CEMENTU PORTLANDZKIEGO - klinkier (materiał hydrauliczny, składa się głownie z krzemianów wapnia *krzemian trójwapniowy 3CaO⋅SiO₂ (alit), *krzemian dwuwapniowy 2CaO⋅SiO₂ (belit), a także zawierający glin i żelazo związane w fazach klinkieru. Klinkier cementu portlandzkiego jest wytwarzany przez spiekanie surowców zwiera tlenek wapnia, dwa tlenki krzemu, tlenek glinu i żelaza) * granulowany żużel wielkopiecowy ( materiał o utajonych właściwościach hydraulicznych tzn. wykazujący właściwości hydrauliczne przez pobudzenie. Składa się głównie z tlenku Ca, tlenku Mg i 2 tlenków Si, a także tlenku Al. Jest wytwarzany poprzez gwałtowne chłodzenie płynnego żużla otrzymywanego przy wytapianiu rudy żelaza w wielkim piecu) * pucelana ( materiał naturalny lub przemysłowy, odpowiednio przygotowane krzemionkowe lub glinokrzemianki lub mieszanka obydwu. Składa się głównie z reaktywnego 2 tlenku krzemu i tlenku glinu, a także tlenku żelaza i innych metali, przy czym ilość reaktywnego tlenku wapnia nie jest istotna. PUCOLANOWOŚĆ CEMENTU - miara zdolności cementu do wykazania własności hydraulicznych w obecności wodorotlenku wapnia i wody. Określa się ja porównując ilość wodorotlenku wapnia obecnego w wodnym roztworze będącym w kontakcie z uwodnionym cementem po ustalonym okresie czasu, z ilością Ca(OH)₂ zdolnego do nasycenia roztworu o tej samej zasadowości. RODZAJE CEMENTÓW CEM1 - portlandzki (składa się z klinkieru), CEM2 - portlandzki z dodatkami c. krzemionkowy, c. pucolanowy, c. żużlowo-popiołowy, c. popiołowy, c. wapienny.CEM3 - hutniczy (składa się z klinkieru, żużla wielkopiecowego) CEM4- pucolanowy (skł.klinkieru ,pył.krzemionk., pucolana ,popiół krzemionkowy) ZAPRAWY BUDOWLANE-są to mieszaniny spoiw i drobnoziarnistych kruszyw z wodą i dodatkami. Woda jako skł. zaczynów, zapr. i betonów umożliwia proces wiązania spoiwa i pozwala uzyskać odpowiednią konsystencję mieszanki beton. lub zaprawy.

ZACZYNY- są to mieszaniny spoiw z wodą lub z wodnym roztworem bez udziału kruszywa. ZACZ.GIPSOWE- są mieszaniną wody i gipsu, stosow. do produkcji prefabrykatów elem. gipsowych, do zapełniania otworów i bruzd w tynkach po ułożeniu instalacji elek. oraz do wykonywania sztukateri i tynków ozdobnych Ustalenie skł.zaczynów gipsowych polega na określeniu wartości stosunku wody i gipsu i przeliczeniu ich zużycia na 1m3. Z.CEMENTOWE- są stosowane do wypełnienia kanałów kablowych w sprężonych konstrukcjach kablobetonowych, do wzmocnienia uszkodzonych budowli kamiennych i betonowych oraz do wzmocnienia podłoża gruntowego i skalnych nasypów. Zaczyn cem. wypełnia puste przestrzenie i twardnieje. Konsystencja jest zależna od wartości współcz. cem.-wodnego. ZAPRAWY BUD:

Zastosowanie:

-łączenie elem. przegród bud. -wypełnianie spoin uniemożliwiający równomierne przenoszenie obciążeń przez ściany -ochrona elem. bud.przed wpływami zew. przez pokrycie tynkiem

-produkcja wyrobów i elem. bud. *.Z.WAPIENNE (produk .ze spoiwa wapiwnnego, wody i piasku.Jako spoiwo może być stos. wapno hydratyzowane, hydrauliczne i ciasto wapienne. Ilość wody do zrobienia zapr. zależy od wznoszonej konstr. Do murów z cegły i kamieni porowatych(chłonących H2O) zapr. powinna być w miare ciekła.) M0.3,M0.6,M1 *.Z.GIPSOWE i GIPS.-WAPIE. (mieszaniny spoiwa gips. wody i piasku, zaś gips. -wap. zawierają dodatek spoiwa wapiennego .Są stos. do tynkowania pow. wew. ścian i stropów oraz do murowania ścian z cegieł i z elem. gipsowych, do mocowania wykładzin ceramicznych i przewodów instalacji elekt. Można stosuje tam,

gdzie części bud. wykon.z gipsu nie są narażone działaniem opadów atm.) M0.6,M1,M2,M3 * Z.CEMENTOW (mieszaniny cem. piasku i wody. Stos. są do niej również dod. upastyczniające , uszczelniające, przysp. wiązanie. Zaprawę prod. się z cem. portl., hutn. oraz murarskiego i piasku. ) M2,M4,M7,M12,M15,M20 4.Z.CEM-WAP. (sporządzane z cem. port. lub z cem. murarskiego, ciasta wap. lub wapna hydratyzowanego oraz piasku. Mogą być one wzbogacone dodatkami uplastycz., regul. wiązania.) M0.6,M1,M2,M4

.ZAPRAWY POLIMEROWE (mieszaniny drobnoziar. krusz. i wypełniaczy ze spoiwami cem. i wap. oraz żywicami. Są stos. najczęściej na wyprawy elewac. zew. i tynki wew. Mogą służyć również jako zaprawa wypełniaj spiny w bud.)

*WINYLOWO-AKRYLOWE DYSPERSYJNE MASY TYNKARSKICH - (mieszaniny wodnej zawiesiny żywicy winylowo-akrylowej, wypełniacza miner i środków modyfikujących bądź pigmentów. Mógł być stos. jedynie w temp.5 -25C .) Masa tynkarska „fabud”- wyk. Jest z mączki kamienn, wapiennej lub dolomitowej. Konsystencja plastyczna ,grubość powłoki 1,5-3mm. Masa tynkarska „gramaplast”- z grysu kamienn. frakcji 0,25-1,2mm żywica winl-akryl. Powinna zawierać 50% suchej masy . stosow. Do łączenia cegieł termalitowych i do izolowania przewodów i urządzeń grzewczych, temp. <300C.wytrzym. na ściskanie 0,7Mpa

ZAPRAWY OGNIOTRWAŁE (stos. do bud. pieców grzewczych trzonów kuchennych i pieców piekarniczych, przemysł.) *.Z.SZAMOTOW (sporządzane ze zmielonego szamotu i gliny ogniotrw. dodane w ilości 20-30%. Wielkość ziaren zmielon. szamotu <2mm, gdy temp. <1000C można +10-30% cem.portl. lug 5-15% szkła wodn. Przyspiesz.

one twardnienie zapr.stos. się do łączenia ceram. elem. ogniotrw. przy budowie palenisk i urządzeń poddawanych działaniu wysokiej temp.) *. Z.KRZEMIONKO (sporządza się ze zmielon. kwarcytu, piasku i łupka kwarcytowego z dodatkiem 10-20%gliny ogniotrw. wielk. ziaren <2mm.

Stos.się je do łączenia kształtek krzemionk. narażonych na działanie temp. 1200C.) *.Z.TERMALITO (produk. z ziemi okrzemkowej i z plast. gliny ogniotrw. Są

Ciasto wapienne przed użyciem do robót przechowuje się w dołach zabezp. Przed dostępem CO₂. W kresie tym ulegają hydratacji Zawarte w wapnie niedogaszonym cząstki tl. wapniowego. Jeżeli w wapnie pozostanie tl. niedogaszony to opóźniony proces jego hydrat. mógłby spowodować kruszenie zaprawy i pękanie gotowych elem. bud. gdyż powst.Ca(OH)₂

Posiada prawie 2-krotnie większa objętość od tl. wapnia. Przez wymieszanie ciasta wapiennego z woda i piaskiem wokr. stosunku ilościowym powstaje zaprawa wap. Wiązanie i twardnienie zapr. spowodowane jest -odparowaniem wody powodujący krystalizacją wodorotl. Wapnia z przesyconego roztw. -procesem karbonizacji Ca(OH)₂+CO₂->CaCO₃+H₂O Proces wiazania zaprawy przebiega w ciągu kilku h od jej wykonania, natomiast twardnienie jest proc. powolnym. Powst. kryształy Ca(OH)₂ i CaCO₃ rozrastają się i łączą miedzy sobą powodując twardnienie zaprawy. Przemiana Ca(OH)₂ w CaCO₃ zachodzi początkowo na powierzchni utrudniając dyfuzjęCO₂ zapr. i opóźniając proces dalszej karbonizacji. Proces ten zachodzi tak powoli, że nawet w starych murach stwierdza się obecność Ca(OH)₂ Który nie przereagował z CO₂.Piasek nie bierze udziału w reakcji, ale ułatwiają dostęp CO₂ przyspiesza proces karbonizacji, a ponadto zapobiega pękaniu zapr. W procesie wiązania zapr. rozróżnia się etapy *.Ca(OH)₂ rozp. się w wodzie zarobkowej aż do wytworzenia roztw. nasyconego *dalsze produkty uwodnienia wydzielają się w postaci koloidalnej. W okresie tym nast. wiązania spoiwa w wyniku zwiększenia ilości żelu i jego zagęszczania *ukł. koloidalne charakt. się nietrwałością spowodowane wysokim stanem energet. Proces krystalizacji powoduje twardnienie zapr. i zwiększanie wytrzymał. zw. krystalizacją SPOIWA

Procesy wiązania spoiwa: *skł. spoiwa częściowo rozp. się w wodzie ulegając hydrolizie i hydratacji *z nasyconego roztw. Wydzielają się prod. uwodnienia w postaci koloidalnej(okres wiązania w którym masa traci swoja plast.) *prod. uwodnienia przechodzą ze stanu koloidalnego w krystaliczny. przy tym zastąpienie sił wiązań Van der Wallsa działających miedzy cząstkami koloidalnego osadu znacznie większymi sił wiązań atomowych i jonowych działających między elem. sieci krystalicznej powodujące stopniowe stwardnienie masy i wzrost wytrzymał. w miarę postępu procesu krystalizacji.

W zależności od war., w których może zachodzić proces twardnienia wyróżniamy 2 grupy spoiw: a)POWIETRZNE

-to spoiwa wapien. (oprócz skł.CaCO₃ zawiera domieszki zwykle MgCO₃ i Al₂(CO₃)₃ Proces wypalania polega na reakcji odwracalnej, termicznego rozkł. CaCO₃->CaO+CO₂ Rekcja endoterm. wymaga dostarczenia ok.760kcal ciepła dla rozkł. 1kg CaCO₃.W procesie wypalania oprócz rozkł. zachodzą również reakcje,których substancjami sa zawarte w surowcach domieszki. W temp. ok.700C nast. rozkł. MgCO₃ w temp. niższych CaO reaguje z tl. krzemianu, glinu i żelaza. Niektóre z tych zw. mogą powstać w granicach temp. odp. temp. wypalania wapienia CaO⋅Al₂O₃ w temp. 900-1000C Prod. wypału wapienia zw. wapnem palonym może zawierać oprócz tl. wapiennego domieszki glinianu wapiennego, żelazianów wapniowych CaO⋅Fe₂O₃ oraz niewielkie ilości krzemianu wapniowego. Domieszki te utrudniają proces gaszenia wapna. Wypalenie wapienia w temp. ponad 1300C zwiększa zawart. glinianów, krzemianów i żelazianów wapnia Które ulegają częściowemu nadtopnieniu. Powodują spiekanie się prod. wypału, twrzenie na powierzchni brył wapna szkliwa

Utrudniającego jego hydratację. Wapno o takich wł. jest wapnem przepalonym. Gaszenie wapna i twardnienie zapr. wap .-proces hydratacji wapniowej CaO+H₂O->Ca(OH)₂+Q

W zależności od ilości dodanej wody otrzym. Próbki o różnych wł. *wapno hydratyzowane- zw. również gaszonym, otrzym przez gaszenie wapna palonego możliwie najmniejsza ilością wody niezbędna do wytworz. Ca(OH)₂ Produkt. jest proszek

*ciasto wap. -jest gęstą mieszaniną CaCO3 i nasyconego roztw. wodorotl. w wodzie. otrzym. W wyniku gaszenia wapna nadmiarem wody. Duży stopień rozdrob. wodorotl. i otoczenie jego cząstek woda zmniejsza siły tarcia między cząsteczkami i nadaje masie wł .plast. *mleko wapienne- zawiesina Ca(OH)₂ w wodzie, otrzym. w wyniku gaszenia wapna dużym nadmiarem wody. - to spoiwa gipsow *gips bud. spoiwa gips. otrzym. się przez prażenie kamienia gipsów. I jego zmielenie

2(CaSO₄⋅2H₂O)->2CaSO₄⋅H₂O+3H2O należą do nich:

-gips bud., gips szpachlowy, tynkarski i klej gipsowy. Gips bud. w zależności od stopnia rozdrobnienia dzieli się: na grubo mielony, drobno mielony, jest przezn. do produkcji wyrobów z zaczynów, zapraw - zabezp. te wyroby przed zawilgoceniem.

*spoiwa gipsowe specjalne - przezn. Do robót wykończeniowych. a)gipsy szpachlowe-do powierzchni betonowych i gipsowych oraz do spoinowania płyt G-Km b)gipsy tynkarskie - przezn. do wykonyw. wew. wypraw tynkarskich c)kleje gipsowe-do klejenia prefabrykt. Gipsowych oraz do osadzania płyt G-K b)HYDRAULICZ

-wapno hydrauliczne - jest spoiwem pośrednim między wapnem a cem., wypalone jest z marglistych wapieni. Mieli się je i gasi i ponownie mieli. Po związaniu i dostat. Długim twardnieniu na pow. Może być poddane działaniu środow. wilgotn. wytrzym. na ściskanie zapraw nie mniej niż 2,5 MPa. Stos. jest do wypraw murarskich przy budowie fundam., piwnic, do betonów o małej wytrzym. oraz do wypraw tynkarskich, przeważnie mieszaniny z cem. ANHYDRYT

(suche mieszanki) do wykon. monolit. podkł. podłogowych skł. się ze zmielonego anhydrytu, wypełniaczy oraz ewent. z dodatkiem innych spoiw miner. np. wapno, gips. Anhydryt (CaSO₄) jest skałą siarczanową (bezwodną). Skała ta po zmieleniu z innym spoiwem miner. uaktywnia się w obecności wody; uwadnia się, w wyniku czego zaprawy anhydrytowe po 28 dniach dojrzewania na powietrzu uzyskują wytrzym. na ściskanie 25-45MPa. Z tych zapr. wykon. się podkł. podłogowe. BETON - sztuczny kamień otrzymany przez związanie i stwardnienie mieszaniny wody, spoiwa i kruszywa.

MIESZANKA BETONOWA- do chwili stwardnienia

KLASA BETONU - symbol liczbowy odpowiadający wytrz. gwarantowanej (B7,5;10;12,5;15;17,5;20;25;30; 35;40;50) w Unii Europejskiej C12/15; 14/20; 20/25; 16/20 WYTRZYMAŁOŚĆ GWARANTOWANA - wytrzymałość poniżej której nie może znaleźć się więcej niż 5% wyników. Na jej podstawie określa się klasy betonu. WŁAŚCIWOŚCI BETONU : * fizyczne : gęstość objętościowa (b. Zwykłe, ciężkie, specjalne) ; porowatość ; nasiąkliwość ; wodoszczelność, przepuszczalność wody ; przewodność cieplna ; skurcz * mechaniczne : wytrzymałość (ściskanie, rozciąganie, ścinanie, skręcanie, ścieranie) ; odporność na uderzenia ; współczynnik sprężystości * reologiczne : pełzanie, odkształcenia WYTRZYMAŁOŚĆ BETONU NA ŚCISKANIE:*wzór Fereta : Rb28=F[(c/ρc)/( c/ρc+W+V porów)]^2 , gdzie :c - ilość cementu; ρc - gęstość cementu ;V porów - porowatość mieszanki ; F - stała dośw. 180 - 260 MPa *wzór Bolomeya Rb28=A(c/w-0.5) c/w - stosunek cementu do wody; a zależy m.in. od kruszywa)

WYTRZYMAŁOŚĆ NA ROZCIĄGANIE stanowi jedynie kilka procent wytrzymałości na ściskanie Rr=a³√R² ; 0.3<a<0.6. Większą wytrz. Rr charakteryzują się betony wiążące w środowisku wilgotnym i z kruszyw łamanych

PRZYCZEPNOŚĆ betonu do zbrojenia = 2*Rr, poprawia się ją mechanicznie (karbowanie powierzchni pręta) SZCZELNOŚĆ betonu jest związana z występowaniem porów, które w większości betonów zajmują od 8 do 12 %, porowatość do 5 to wynik reakcji wiązania z wodą. Pozostałe około 7 to wynik odparowania wody. Cement do wiązania wykorzystuje ok. 25% swojej masy. Porowatość jet tym większa im rzadsza jest konsystencja mieszanki. Do wiązania wykorzystuje się ok. 50% dodanej wody. SKURCZ jest wynikiem reakcji cementu z wodą i wysychania gdy nie polewa się betonu wodą to skurcz wynosi 0.2-0.5 mm/m. W betonach szybko twardniejących skurcz jest większy. Im mniej zaczynu tym mniejszy skurcz. Odkształcenie sprężyste betonu E=σ/ε ; Eb B10 - 18*1000 MPa ; B20 - 27*1000 MPa ; B40 - 35*1000 MPa ; PEŁZANIE- narastanie odkształceń mimo niezwiększania sił. Przyczyną jest wyciskanie wody z kapilarnych przestrzeni. ODPORNOŚĆ NA TEMP.: do 200°C (beton nie reaguje negatywnie), powyżej (zwłaszcza ponad 600°C) może nastąpić zniszczenie betonu przez inną rozszerzalność cieplną kruszywa i zaczynu. Jest natomiast wrażliwy na niższą temp. - poniżej 0°C mieszanka zamarza i beton nie wiąże. Im później w trakcie wiązania nastąpiło zamarznięcie tym gorzej, gdyż zamarzająca woda może zniszczyć powstałe kryształy( zwiększenie objętości wody)

MROZOODPORNOŚĆ chroni beton przed rozsadzającym działaniem wody, należy stosować cementy szybko sprawne, rozmrażać kruszywo, podgrzewać wodę czyli elimin0wać złe warunki. Plastyfikatory wprowadzane w trakcie mieszania, zwiększają ciekłoś (plastyczność) mieszanki. Dzięki nim możemy uzyskać konsystencję ciekłą, której nie możemy osiągnąć dodając zaczynu. Bywa, że trochę zmniejszają wytrzymałość betonu. Występują w postaci cieczy lub proszków. Przy betonach o wysokiej wytrzymałości (wysoki c/w) konieczne jest stosowanie plastyfikatorów. DOMIESZKI: * Domieszki plastyfikujące wprowadzone do mieszanki powodują zwiększenie ciekłości i jednorodności mieszanki, poprawiają zwilżalność ziarn cementu i obniżają napięcie powierzchniowe wody zarobowej (klutanit, klutan, mixbet) * Domieszki napowietrzające. Do tej grupy należą związki powierzchniowo czynne wykazujące zdolność wytwarzania drobno dyspersyjnej, trwałej piany. Powoduje to napowietrzanie oraz uplastycznianie mieszanki przez wytworzenie dużej ilości drobnych zamkniętych pęcherzyków, zmniejszają nasiąkliwość, podnoszą mrozoodporność, przeciwdziałają powstawaniu rys. (abiesod). Przy wykonywaniu robót w okresie zimowym przy budowlach hydrotechnicznych oraz nawierzchniach dróg i lotnisk.

*Domieszki uszczelniające zwiększają wodoszczelność betonu przez mechaniczne wypełnianie porów i tworzenie związków chemicznych działających hydrofobowo. Inne działanie to lekkie napowietrzanie betonu (hydrobet, hydrozol) *Domieszki przyspieszające wiązanie i twardnienie powodują większy skurcz betonu, stosuje się je tam, gdzie jest obawa zamarznięcia mieszanki betonowej oraz w miejscach które uzależniają dalszy montaż. Obniżają wytrzymałość końcową. Jeżeli są stosowane zimą powinny być stosowane również domieszki napowietrzające. (chlorek wapnia węglan sodu, gelex) * Środki pielęgnacyjne i utwardzające powierzchnię betonu - substancje, które rozprowadzone cienką warstwą na powierzchni betonu zabezpieczają przed utratą wody potrzebnej do hydratacji lub zwiększają wytrzymałość na ścieranie, przeciwdziałając łuszczeniu i pyleniu się powierzchni, zabezpieczają przed parowaniem wody (hydrolit), zwiększają wytrzymałość na ścieranie (hartobet, polibet)

BETONY SPECJALNE - jakaś cecha betonu jest tak samo ważna jak wytrzymałość na ściskanie np. wodoszczelne, hydrotechniczne, żaroodporne, komunikacyjne, lekkie

WODOSZCZELNY - przeciwstawia się przepływowi wody pod ciśnieniem. Są to konstrukcje cienkościenne, gęsto zbrojone. Wodoszczelność W2,W4,W6,W8,W10,W12 2-oznacza wytrzymałość na 0.2 MPa (woda nie przenika). Stosuje się cementy świeże, charakteryzujące się małymi skurczami (niskim ciepłem hydratacji), kruszywo nie nasiąkliwe o jak najmniejszej jamistości. Stosuje się domieszki uszcz., plastyfikatory. Betony należy polewać min. 10 dni.

HYDROTECHNICZNY - do wielkich konstrukcji (tamy, zapory) masywnych poddawanych parciu wody. W czasie budowania powstaje różnica temperatur wewnątrz i na zewnątrz, mogą powstać rysy więc stosujemy cementy o małym skurczu i niskiej temperaturze hydratacji np. C35/90 (po 90 dniachuzyskuje wytrzymałość). Stosunek wysokości słupa wody do grubości budowli h/b<5 dla W-4; 5-10 dla W-6 ; >10 dla W-8. Stosuje się plastyfikatory, domieszki uszczelniające i napowietrzające. Powinno się stosować mało cementu (bo dużo - zwiększa skurcz, temp. Hydratacji)

BETON DO NAWIERZCHNI KOMUNIKACYJNYCH (kostki, płyty, beton wykonywany na miejscu) Mała nasiąkliwość. Wytrzymałość na ściskanie Rc-40MPa Rr=5,5MPa Składa się z dwóch warstw. BETON O PODWYŻSZONEJ ODPORNOŚCI NA ŚCIERANIE - stwardniały zaczyn ściera się bardziej niż kruszywo, doprowadza się do tego aby na powierzchni było jak najmniej zaczynu cementowego, można dodać uzupełniacz, opiłki żelaza, można nawierzchnię posypać grysem korozja w środowisku agresywnym (procesy związane z ługowanem rozpuszczalnych składników przez wodę; reakcje wymiany między betonem a środowiskiem; powstawanie soli lub innych związków- korozja chem. ; powstawanie soli, które krystalizując rozsadzają beton) BETON ODPORNY NA WYSOKIE TEMPERATURY - cała struktura (zaczyn i kruszywo) powinna mieć podobną rozszerzalność termiczną, aby wyeliminować naprężenia, kruszywo żaroodporne. Stosuje się też wypełniacze w postaci mączki, cementy zwykłe lub glinowe (lepsze). Funkcjonują do 1100°C. BETON Z DODATKIEM ŻYWIC - cementowo-polimerowe(polimer jest dodawany z cementem do mieszanki); żywiczny (wyłącznie żywica jest spoiwem); cementowy impregnowany (po stwardnieniu tworzywem sztucznym). Bardzo duża wytrzymałość (100 MPa) duża szczelność, odporność na działanie czynników chemicznych, dobra przyczepność do starych betonów i szybki przyrost wytrzymałości. Wady : duży koszt wytwarzania , znaczne pełzanie, wrażliwość na podwyższoną temp. Starzenie się tworzyw sztucznych. Trudno się je wykonuje, przydatne przy naprawie elementów betonowych. BETONY O DUŻEJ WYTRZYMAŁOŚCI - (od B-60 do B-150). Charakteryzują się bardzo małą porowatością, stosuje się do nich cementy najwyższych marek, należy je jednak stosować w niedużych ilościach , aby zmniejszyć skurcz, dodawać mało wody i superplastyfikatory. Stosować kruszywa o jak najmniejszej jamistości i małej wodorządności, eliminuje się ziarna do 0.5 mm, stosuje się mikrokrzemionkę do 10% . METODA ITERACJI : jak mamy kilka kruszyw składowych. Pierwszą czynnością jest skomponowanie mieszanki kruszywa o największej szczelności, o najmniejszej jamistości, które dodatkowo charakteryzuje się najmniejszą wodorządnością , określaną za pomocą wskaźnika uziarnienia kruszywa. W Polsce - wskaźnik Kuczyńskiego Uk=101/10 *(P1+ P2+P3+....+P10); Pi -procentowa zawartość kruszywa przechodząca przez dane sito. Uk ma wartość od 5.0 do 7.5. EGALIZOWANIE TYNKÓW MINERALNYCH-Mineralne wyprawy tynkarskie, z zapraw barwionych w masie, ze względu na obecność związków wapnia są wrażliwe na zwilgocenie bezpośrednie (deszcz, mżawka) i pośrednie (wysoka wilgotność powietrza) w początkowym okresie wiązania i twardnienia.(Od 2-3 dni, temp. 20C, wilgotność 50%)Te niekorzystne wpływy mogą spowodować zmiany stężenia pigmentu, oraz powstawanie szarobiałych wykwitów z węglanu wapniowego dwutlenku węgla z powietrza. Można to zapobiec pokryciem wyprawy tynkarskiej specjalną farbą- silikonową lub krzemianową( w ciągu 2-7 dni) BIOLOGICZNE PORASTANIE TYNKÓW- wiąże się to z porastaniem elewacji glonami, grzybami, porostami, mchami. Występuje tzw. porost pierwotny, gdy pożywka znajduje się w samym materiale budowlanym; porost wtórny- organizmy wykorzystują składniki zanieczyszczeń osadzających się na powierzchni elementów budowlanych. W wyniku osiadania zarodników roślin, przy dobrej wilgotności i cieple, następuje rozwój glonów, grzybów, porostów. Występujące bakterie mogą tworzyć śluzowate powłoki zwane briofilami. Do których przyczepiają się kolejne zarodniki. Główną przyczyną skażenia mikrobiologicznego są warunki cieplno- wilgotno-ściowe prowadzące do rozwoju organizmów na powierzchni. Zwiększona izolacyjność termiczna ścian powoduje wolniejsze wysychanie wilgoci pochodzącej z opadów atmosferycznych., ze względu na zmniejszoną temp. powierzchni zewnętrznych. Dlatego powierzchnie ścian ocieplanych BSO są bardziej podatne na porastanie biologiczne, niż powierzchnie ścian monolitycznych. Większa powierzchnia ścian monolitycznych chroni je przed wychłodzeniem radiacyjnym i zmianami wilgotności na powierzchni, powodując mniejszy rozwój glonów, grzybów, itd. Korzystne warunki do porastania biologicznego są miejsca: w pobliżu wód, jezior, dolin rzecznych, pryzm kompostowych, pól uprawnych, blisko drzew i krzewów, miejsca zacienione, występowania częstych mgieł, silnie zurbanizowanych. Duże znaczenie ma czas trwania budowy i stosowane rozwiązania techniczne. Coraz to krótsze terminy budowy, prace w okresie zimowym, zmniejszane przerwy robocze prowadzi do ograniczenia możliwości wysychania elementów pomiędzy kolejnymi procesami budowlanymi. Pozostaje wtedy wilgoć, która sprzyja rozwojowi grzybów. Również: brak okapów nad licami murów, ale także okapy dające ciągle cień, wadliwe odprowadzanie wody opadowej, zbyt małe przekroje rynien, niewłaściwe połączeni rur spustowych z rynnami. Sprzyja także podłoże rozwojowi grzybów, które posiadają organiczne związki węgla, a także o odczynie obojętnym.

POWŁOKI SZPACHLOWE-umożliwiają one wykonanie zewnętrznej warstwy wykończeniowej na powierzchni pokładu lub bezpośrednio na ścianie czy ścianie. Do nich można zaliczyć: gipsy szpachlowe(gładzie gipsowe i anhydrytowe- o wydłużonym czasie zużycia), gładzie wapienne(z wapnem silnie hydraulicznym, cementowo wapiennym), szpachlówki polimerowe i polimerowo- wapienne, ozdobne masy szpachlowe mineralne i polimerowe, specjalne masy szpachlowe ( z bardzo duża zawartością ozdobnych wypełnia-czy np. w postaci płatków, włókien- płynne tapety, powłoki imitujące tynki japońskie).Naśladują one także gładki stiuki lub powłoki o fakturze modelowej.

TYNKI LEKKIE-lekkie zaprawy tynkarskie nadają się do wykonywania wypraw zewn. i wew. zwłaszcza na podłożach materiałów ściennych o wysokiej izolacyjności cieplnej Bloczki i pustaki z betonu lekkiego kruszywowego, ceramiki poryzowanej, betonu komórkowego itp.) Do nich dostosowane są: gęstość objętościowa, współ. sprężystości, liniowy współ. rozszerzalności cieplnej(5-8*10^-6[L/K]) oraz współ. przewodzenia ciepła zapraw lekkich(0,25-0,30[W/(mK)]. Zapewniają one większą wydajność niż tradycyjne narzuty tynkarskie. Wykazują zwiększona odporność na powstawanie rys i odprężeń, dobrą paroprzepuszczalność oraz łatwość użycia. Tynki o małej gęstości zwane stynkami „super lekkimi” Tynki lekkie z wypełniaczami organicznymi o strukturze porowatej mogą być stosowane na zewn. wyłącznie jako tynki podkładowe. Gęstość w stanie suchym stwardniałej zaprawy (0,6-1,3[kg/dm³]). Wytrzymałość na ściskanie (2,5-5,0[MPa]) Tynki lekkie stos. Są do cokołowej części ścian, a także mogą mieć charakter tynków szlachetnych możliwością wykony-wania zdobień.

TYNKI OCIEPLAJĄCE-są to suche mieszanki zapraw. Są podstawowym elementem systemów ocieplania ścian zewn. Bez wykorz. płytowych materiałów termoizolacyjnych. Zaletami są; możliwość stos. Bezpośrednio na bardzo nierównych powierzchniach ścian oraz na elewacjach o skomplikowanych kształtach, maszynowe nanoszenie, rzeczywista bezspoinowośc izolacji termicznej. Tynki termoizolacyjne stosowane są do ścian jednomateriałowych jak i np. ścian szachulcowych(tzw. Muru pruskiego). Grubość ich dochodzi do 10 cm. Zmniejsza on wartość współczynnika przenikania ciepła U ścian, przy dobrej paroprzepuszcza-lności(µ=<10) i odporność na zwilgocenie warstwy ocieplającej. Współczynnik przewodności cieplnej tynków (0,07-0,15[W/(mK]). Stosowane na zewn. i wew. Przed zastos. wew. Należy sprawdzić możliwość kondesacji parowey wodnej w przegrodzie.. Stos. Są jako tynki podkładowe. Przy większej grubości tynku nakłada się go w kilku warstwach. Przed nakładaniem tynku nawierzchniego, tynk ocieplający musi być dobrze związany i w dużej mierze wyschnięty(od 1-7 dni wysycha). W niezbędnych przypadkach należy zastosować szpachlową warstwę pośrednią.

DOBÓR TYNKU DO PODŁOŻA: Rodzaj podłoża-A)cegła pełna, cegła drążona, pustaki ceramiczne, bloczki z betonu lekkiego kruszywowego-1)Tynk wewn. jednowarstwowy: gips-wy(t.gładzony), gipsowo-wapienny( gładzony, zacierany), wapienno - gipsowy(zacierany, gładzony), gipsowy lekki(gładzony), gipsowy ocieplający(gładzony), wapienny (za-cierany);2)Tynk wew. wielowarstwowy; a)tynk podkładowy: wapienno- cementowy, wapienno-cementowy lekki podkła-dowy, wapienno-cementowy ocieplający z perlitem(obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni), wapienno-cementowy ocie-plający ze styropianem(obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni) b)tynk nawierzchniowy: drobnoziarniste: gipsowe i zawierające gips, cem.-wap., szlachetne cem.-wap., wapienny, krzemianowy, polimerowy, silikonowy.3)Tynk zew. wielowa-rstwowy; a)tynk podkładowy: wap.-cem(obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni)., wap.-cem lekki podkładowy, wap.-cem., ocieplający z perlitem(obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni), wapienno-cementowy ocieplający ze styropianem (obrzutka cementowa przerwa min. 3dni;zabiegiem doda-tkowym przy wierzchnich wyprawach pocienionych stosować warstwę szpachlową zbrojoną tkaniną szklaną);b) tynk nawierzchniowy: cem.-wap.,szlachetny cem.-wap,krzemiano- wy, polimerowy, silikonowy. B)bloczki z betonu komórkowego;1)Tynk wew. jednowarstwowy gipsowy (t.gładzony- zalecane gruntowanie), gipsowo-wapienny( gładzony, zacierany- zalecane gruntowanie), wapienno - gipsowy(zacierany, gładzony- zalecane gruntowanie), gipsowy lekki (gładzonymi-nie zaleca się stosować na tego rodzaju podłoża), gipsowy ocieplający(gładzony nie zaleca się stosować na tego rodzaju podłoża), wapienny (zacierany-nie zaleca się stosować na tego rodzaju podłoża). 2)Tynk wew. wielowarstwowy; a)tynk podkładowy: wapienno- cementowy(zwilżenie i obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni), wapienno-cementowy lekki podkładowy( zwilżenie i obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni), wapienno-cementowy ocieplający z perlitem (nie zaleca się stosować na tego rodzaju podłoża), wapienno-cementowy ocieplający ze styropianem (nie zaleca się stosować na tego rodzaju podłoża) b)tynk nawierzchniowy: drobnoziarniste: gipsowe i zawierające gips, cem.-wap., szlachetne cem.-wap., wapienny, krzemianowy, polimerowy, silikonowy. 3)Tynk zew. wielowa-rstwowy; a)tynk podkładowy: wap.-cem(zwilżenie i obrzutka cementową(7), przerwa min. 3 dni )., wap.-cem. lekki podkładowy, wap.-cem( zwilżenie i obrzutka cementową(7), przerwa min. 3 dni), ocieplający z perlitem (nie zaleca się stosować na tego rodzaju podłoża), wapienno-cementowy ocieplający ze styropianem(nie zaleca się stosować na tego rodzaju podłoża);b) tynk nawierzchniowy: cem.-wap, szlachetny cem.-wap ,krzemianowy, polimerowy, silikonowy. C) beton, beton lekki;1)Tynk wew. jednowarstwowy gipswy (t.gładzony- wstępne przygotowanie mostek adhezyjny), gipsowo-wapienny( gładzony, zacierany wstępne przygo-towanie mostek adhezyjny), wapienno - gipsowy(zacierany, gładzony-wstępne przygotowanie mostek adhezyjny ), gipsowy lekki (gładzonymi wstępne przygotowanie mostek adhezyjny ), gipsowy ocieplający(gładzony- wstępne przygotowanie mostek adhezyjny), wapienny (zacierany-wstępne przygotowanie- specjalna zaprawa zwiększająca przyczepność ) 2)Tynk wew. wielowarstwowy; a)tynk podkładowy: wapienno- cementowy (wstępne przygotowanie- specjalna zaprawa zwiększająca przyczepność), wapienno-cementowy lekki (obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni lub specjalna zaprawa zwiększająca przyczepność), wapienno-cementowy ocieplający z perlitem (obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni lub specjalna zaprawa zwiększająca przyczepność), wapienno-cementowy ocieplający ze styropianem (obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni lub specjalna zaprawa zwiększająca przyczepność) b)tynk nawierzchniowy: drobnoziarniste: gipsowe i zawierające gips, cem.-wap., szlachetne cem.-wap., wapienny, krzemianowy, polimerowy, silikonowy. 3)Tynk zew. wielowa-rstwowy; a)tynk podkładowy: wap.-cem (specjalna zaprawa zwiększająca przyczepność)., wap.-cem. lekk(obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni lub specjalna zaprawa zwiększająca przyczepność)i , wap.-cem(obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni lub specjalna zaprawa zwiększająca przyczepność), ocieplający z perlitem(obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni lub specjalna zaprawa zwiększająca przyczepność), wapienno-cementowy ocieplający ze styropianem(obrzutka cementowa przerwa min. 3 dni lub specjalna zaprawa zwiększająca przyczepność- zabiegiem dodatkowym jest warstwa szpachlowa zbrojona tkaniną szklaną);b) tynk nawierzchniowy: cem.-wap, szlachetny cem.-wap ,krzemianowy, polimerowy, silikonowy.

TYNKI RENOWACYJNE-w przypadku ścian zawilgo-conych i zasolonych znajdują zastosowanie: tynki zaporowe, nieprzepuszczające wilgoci i soli; jednowarstwowe tynki kompresowe, tracone, stosowane na murach o szczególnie dużym stopniu zasolenia; wielowarstwowe systemy zasadniczych tynków renowacyjnych, których zadaniem jest stworzenie powłoki gromadzącej sole przenikające wraz z wilgocią z muru do tynku, i równocześnie renowacja elewacji. Tynki zaporowe stosowane są przy uszczelnianiu obszarów stykających się z gruntem, bądź jako tynki zewn. ścian piwnic i cokołów. Nie należy ich stosować na wyższych partiach murów. Nie występ. w nich kapilarny ruch wilgoci. Dlatego woda znajdująca się w nich idzie ku górze i rozpuszcza w nich sole. Z tego względu zakres stosowania tynków zaporowych musi być ograniczony wyłącznie do obszarów stykających się bezpośrednio z gruntem. Tynki kompresowe, tracone, to tynki o swobodnym kapilarnym przepływie wody. Rozpuszczone w wodzie sole są transportowane na powierzchnie zewn. tynku , gdzie mogą krystalizować. Same ulegając zniszczeniu chronią mur i działają odsalajaco.z uwagi na występ. Na powierzchni wykwity solne, wymagają po pewnym czasie usunięcia i wykonania nowej wyprawy. Tynki renowacyjne- służą do wykonania wypraw na zawilgoconych i zasolonych murach, przy czym sole odkładają się na wew. warstwach tynku i nie przedostają się na powierzchnie. Wysoka przepuszczalność pary wodnej wpływ na korzystne warunki wysychania muru. Mają duża porowatość i znacznie ograniczoną możliwość kapilarnego transportu wody. Dlatego właśnie krystalizacja soli zachodzi we wnętrzu wyprawy, nie powodując jej uszkodzenia. Zachowuje swe właściwości do czasu wypełnienia przez odkładające się sole wszystkich porów.. Tynk ten jest też nazwany WTA. Są tez tynki taki, których zadaniem jest wyłącznie wysychanie muru, bez możliwości gromadzenia soli we wnętrzu wyprawy. Przenikanie do tynku rozpuszczalnych w wodzie soli jest blokowane przez pokrycie ściany paroprzepuszczalnym impregnatorem na bazie związków krzemoorganicznych.

Właściwości techniczne tynków wchodzących w skład systemu tynków renowacyjnych wg WTA Obrzutka sczepna całkowicie kryjąca podłoże: głębokość wnikania wody po 1h. >5; po 24h-cała grubość próbki. Tynk podkładowy WTA: Konsystencja[cm]-17+_0,5; Zawartość porów powietrznych >20%;Wytrzymałość na ściskanie [MPa]- większa nią tynku renowacyjnego. Głębokość wnikania wody>5; Porowatość >45%;Tynk renowacyjny-knsystencja-17+0,5; Zawartość porów powietrznych >25%; zdolność zatrzymywania wody>85%; gęstość[kg/dm³]<1,4; wytrzymałość na ściskanie [MPa]-1,5-5,0; kapilarne wchłanianie wody[kg/m²] >0,3, głębokość wnikania wody[mm]<5;porowatość>40%.Warstwy nawierzchniowe(wierzchnie warstwy tynku, powłoki malarskie)Opór dyfuzyjny względny, warstwy na ścianie wewnątrz pomieszczeń na elewacji[m]<0,2; współczynnik nasiąkliwości powierzchniowych warstw elewacyjnych [kg/(m²h^0,5)]<0,2; rodzaj tynku elewacyjnego-hydrofobowy.

Obrzutka wykonywana jest najczęściej jako nie w pełni kryjąca (sieciowa). Tynk renowacyjny WTA może być zastosowany jako tynk pokładowy, jeśli łączna grubość tynku nie przekracza znacznie 4[mm]-pomijając spoiny i duże nierówności.

Ocena stopnia zasolenia muru w zależności od stężenia soli-chlorki(mały <0,2; średni 0,2-0,5; duży >0,5); azotany(mały<0,1; średni 0,1-0,3; duży >0,3); siarczany (łatwo rozpuk-szczalne (mały <0,5; średni 0,5-1,5; duży >1,5). TYNKI KONSERWATORSKIE-do odnawiania ścisn niezawilgoconych.Są to mieszanki tynkarskie o szczególnych właściwościach użytkowych; ich receptury umożliwiają dobrą współpracę straych murów i nowych wypraw tynkarskich. Są one wykonywane na bazie wapna trasowego lub w.powietrznego zawierającego tradycyjne domieszki i dodatki(które modyfikują świeżą mieszankę tyn., jak i właściwości starej zaprawy).Domieszki i dodatki,ich zastosowanie:

Mączka ceglana- umożliwia polepszenie procesu wiązania oraz zwiększa odporność tynku na działanie czynników atmosf.

Boraks i węgiel drzewny- polepszaja odporność składników tynku na szkodliwe działa nie bakterii,grzybów i glonów.

Dekstryna- zwieksza retencję wody i poprawia przyczepność tynku do podłoża.

Kwasy owocowe- działając jako opóźniacze wiązania,zwiększają przydatność swieżej zaprawy do transportowania i do użycia.

Soda- tworzy w strukturze wyprawy pory powietrzne,poprawiające izolacyjność cieplną,a także wpływające korzystnie na rozładowanie naprężeń powstałych w procesie wiązania(zwiekszając odpornośc tynku na zarysowania).

Żywica naturalna- polepsza połączenie ziaren kruszywa, zwiększa rozpływność zaprawy,wpływa na poprawę przyczepności tynku do podłoża.

Potaż-usprawnia proces wysychania tynku,także na wilgotnych podłożach.

Białka kurze- poprawiają wiązanie ziaren kruszywa i zwiększają odporność tynku na działanie czynników atmosf.

Talk- (sproszkowany krzemian Mg)dzięki swym wł. hydrofobowym zwiększa odpornośc tynku na działanie wilgoci i mrozu.

Śierść borsucza- stanowiąc swego rodzaju zbrojenie rozproszone zwieksza wytrzymałość na zginanie i rozciąganie.

Rozdrobniony tars jest używany jako domieszka hydrauliczna,pozwalająca na uzyskanie przez wapno powietrzne cech spoiwa hydraulicznego.Zaprawy z wapnem trasowym-kilkakrotnie mniejszy kurcz od zapr. cem-wap.;duża porowatość oraz odporność na agresywny wpływ środ.zew.

T Y N K I S P E C J A L N E

TYNKI WYCISZAJĄCE- stosowane do poprawy akustyki pomieszczeń poprzez regulację pogłosu.Wykonywane jako tynki natryskowe.Stosuje się je do wyciszenia: żłobków, szkół, sal gim. ,pływalni, bibliotek, kościołów, pomieszczeń biurowych i produkcujnych.Mają także cechy pozwalające na zastosowanie ich do wyk. powłok ogniochronnych i antykondensacyjnych na konstrukcjach stalowych i żelbetowych.

TYNKI ZABEZPIECZAJĄCE PRZED PRZENIKANIEM PROMIENI X- stosowane w pom. z rengenowską aparaturą diagnostyczną i terapeutyczną o napięciu do 250 kV.Produkuje się je pzy wykorzystaniu piasku borytowego jako kruszywa ciężkiego.Ich zdolnośc do osłabiania promieniowania określa się za pomocą równoważnika ołowiowego,ozn.grubość osłony z blachy ołow.,jaka jest w stanie zastapić dana wartswa wyprway tynkowej

TYNKI EKRANUJĄCE- produkowane jako gipsowe z dodatkiem włókien węglowych.W zakresie niskich częstotliwości (ok.50Hz) skuteczność tłumienia przez te tynki pola elektrycznego wynosi ponad 90%.W zakresie nieskich częst. (20kHz-10GHz) skutecznośc tłumienia pola elektromag. wynosi prawie 100%.Oznacza to efektywne ekranowanie zarówno pól elektrycznych,powstających wokół instalacji elektrycznej,jak i fal radiowych i radarowych.W przypadku tynku ekrnującego nanniesionego na tynk gipsowy o gr.12 mm, uzuskuje się zmniejszenie pola elektr. instalacji niskiego napięcia 230 V 50 Hz z tłumieniem > 21dB.

KONTROLA SUCHUCH MIESZANEK I MAS TYNKARSKICH NA BUDOWIE

1)Należy sprawdzić termin przydatności do użycia dostarczonych wyrobów oraz czy cała partia ma ten sam numer serii produkcyjnej.Partię stanowi sucha mieszanka tynkarska wykonana z tych samych materiałów, w tych samych warunkach produkcyjnych, tego samego rodzaju, tej samej grupy i tej samej klasy. Za partię uznawana jest każda ilość do 100 ton.Dostawy o większej ilości niż 100 ton dzieli się na równe partie do 100 ton.Zaleca się odnotowanie nr serii prod. z opakowania fabrycznego,aby w przypadku konieczności dodatkowego zamówienia wyrobu, posiadał on takie same parametry, jak wcześniej dostarczony.

2)Sprawdzenie wyglądu zew. i zbryleń- przeprowadza się to badanie wzrokowo, nie uzbrojonym okiem z odl. ok.30 cm, w rozproszonym świetle dziennym.Sucha mieszanka tynkarska powinna być dobrze wymieszana,tzn. mieć jednolity skład i barwę w całej objętości. Masa tynkraska powinna być jednolitą, niespienioną, nierozwarstwiajacą się mieszaniną, bez zbryleń skoagulowanych składników,nie roztartych pigmentów oraz zanieczyszczeń obcych.

W celu spr. zbryleń suchej mieszanki tynk.próbkę w ilości 1 kg należy przesiać przez sito 1mm i 4 mm; pozostałość na sicie rozetrzeć w palcach i ponownie przesiać przez sito 1mm i 4 mm.Nierozcierające się grudki należy potraktować jako zbrylenia,zważyć określić w procentach w stosunku do masy próbki wyjściowej.W okresie przydatności do użycia nie powinny występować zbtylenia w ilości większej niż 0,5% w stosunku do masy i o maks.wielkości :

-do 1 mm dla wypraw pocienionych

-do 3mm dla pozostałych wypraw.

ZABEZPIECZENIE TYNKÓW PRZED GRAFFITI

Ochrona trwała- polega na naniesieniu specjalnych powłok trwałych odpornych na oddziaływania mechaniczne, nie pozwalajacych na przenikanie farby typy spray w głąb podłoża,lub odpowiedniej impregnacji podłoża środkami zdolnymi do znacznego zmniejszenia przyczepności farby i powstrzymania jej przenikania w głab. Graffiti z tak zabezpieczonych powierzchni daje się stosunkowo łatwo usunąć za pomocą środków i metod czyszczących.Stosowane powłoki trwałe to zazwyczaj 2-komponentowe preparaty błonotwórcze wykonane na bazie żywic poliuretanowych lub epoksydowych,zawierające rozpuszczalniki organiczne.Zalety powłok to: wyskoa trwałość, odporność na czynniki atmosf.,wysoka chemoodporność,dostępność w wersji przezroczystej i barwnej,dającej powłoke z połyskiem lub matową.Wady to skomplikowane nanoszenie, znaczny wpływ na efekt wizualny(zmiana odcienia, połysku),słaba paroprzepuszczalność,brak mozliwości usunięcia powłoki.

Ochrona czasowa- polega na naniesieniu tymczasowej „powłoki traconej” i -w razie potrzeby- zmyciu jej razem z graffiti.Do wytworzenia powłoki ochronnej używa się zwykłych wodnych dyspersji lub emulsji wosków i mikrowosków. Wada powłok traconych jest możliwość pozostawania resztek wosków w porach materiału, co może ograniczyć paroprzepuszczalność warstw wierzchnich. Mają również ograniczone czasowo działanie ochronne, zależne od grubości warstwy i warunków atmosf.

Systemy mieszane- to kombinacja trwałej warstwy podkładowej oraz traconej warstwy wierzchniej.Do grupy tej należą także te systemy jednowarstwowe,które przy usuwaniu graffiti są usuwane częściowo.

METODY WSPÓŁCZESNE STOSTOWANE DO ŚCIAN NOŚNYCH. W osotatnich latach nastąpił rozój materiałów i technologii w bud. w Polsce.Tradycyjne bud.ustapiło miejsca konstrukcjom lekkim z zastosowaniem nowoczesnych materiałów, które charak. się wysokimi parametrami wytrzymałościowymi i izolacyjnymi. Spowodowało to obniżenie grubości ścian w stosunku do tradycyjnych, co powoduje zwiększenie powierzchni użytkowej na tej samej powierzchni zabudowy i obiążenie ciężaru budynków.Ściany wznoszone w nowych technologiach charakteryzują się małą zdolnością do akumulacji ciepła przez co stają się b.wrażliwe na przerwy w dostwie ciepła.

ŚCIANY KONSTRUKCYJNE Z BETONÓW LEKKICH

W małych obiektach bud. do wznoszenia ścian stosowane są betony lekkie,których gęstość pozorna nie przekracza 1800kg/m³. B.lekkie mogą być produkowane jako kruszywowe lub porowate. Wprowadzone nowe materiały konstrukcyjne do wznoszenia ścian zostały w różnym stopniu przystosowane do powszechnego stosowania. Część nowych produktów podaje podstawowe dane elementów ściennych oraz krótką charakterystykę która najczęściej obejmuje:

• wymiary podstawowego pustaka

• masę pustaka

• grubość ściany w stanie surowym

• ilość pustaków na 1 m² ściany

• wytrzymałość na ściskanie pustaków odpowiedniej klasy

• współczynnik przenikania ciepła samego pustaka

• współ.przenikania ciepła ściany bez tynku z materiałem izolacyjnym we wszystkich otworach

• odporność ogniową

• gęstość objętościową

• mrozoodporność

Często podaje się jakie dane posiada dany produkt czy tzw.system:

Świadectwo ITB

Badania współczynnika k, mrozoodporność, akustyka

Spełnienie war. przeciwpożarowych

Atest higieniczny

Certyfikaty

Ewentualne zastosowania w Urzędzie Patentowym

SILKA- materiał budowlany o wyjatkowych właściwościach

Silke otrzymuje się z mieszaniny pisaku kwarcowego SiO₂ (90%), wapna palonego mielonego CaO (7%) i wody (3%). W pierwszym etapie wapno,piasek i wodę miesza się w mieszalnikach w odpowiednich proporcjach. Mieszanka wapienno-piaskowa zostaje umieszczona w wielkich silosach- reaktorach,w których pod wpływem wody wapno palone przekształca się w wapno gaszone,a w rezultacie panujących wewnątrz reaktora warunków (podwyzszonej temp. pochodzącej z reakcji gaszenia wapna, około 60^o) ziarna pisaku tracą swą krystaliczną strukturę na powierzchni (faza żelowania), uzyskując w ten sposób właściwą postać do dalszego przekształcania się w cegłę o właściwościach naturalnego kamienia w późniejszych fazach procesu produkcyjnego.

CaO + H ₂O -> Ca(OH)₂

Dojrzała mieszanka trafia do hydraulicznych lub pneuatycznych pras gdzie pod cisnieniam 200-300 atmosfer jest formowana, przyjmując ostateczny kształt.

Nastepnie uformowane bloki („surówkę”) umieszcza się na specjalnych wózkach ,które są wtaczane do autoklawów, gdzie bloki są poddawane bezpośrednio działaniu przeprzanej pary wodnej. Proces ten przebiega pod cisnieniem 16 atmosfer w temp.200^oC. W tych war. bloki podlegają procesowi ponwnej krystalizacji, prowadzącej do pełnej petryfikacji (przekształca się w cegłę o strukturze analogicznej do naturalnego piaskowca). Około 4-7% krzemionki łączy się z wapnem tworząc nierozpuszczalne długie łańcuchy uwodnionych krzemianów wapnia (gyrolit, tobermoryt, truscottyt, afwillit, foshagit, i inne)

Ca(OH)₂ + SiO₂ -> (CaOxSiO₂xH₂O)n

Obecna technologia umożliwia wyprodukowanie SILKA w ciągu niespełna 12 godzin.

PROMIENIOTWÓRCZOŚĆ- wyroby wapienno-piaskowe mają najniższą promieniotwórczość naturalną spośród wszystkich materiałów bud.

Do oceny przydatności surowców i materiałów do stosowania w budynkach przeznaczonych do stałego pobytu ludzi stosuje się dwa warunki:

1)war.ograniczenia narażenia całego ciała na prmieniowanie gamma,w którym wartość stężeń postasu K-40 (S_k), radu Ra-226 (S_Ra) i toru Th-228 (S_Th) wyrażone są w Bq/kg:

f₁= 0,00027 S_k + 0,00027 S_Ra + 0,0043 S_Th <= 1

2)war.ograniczenia stężeniem radu Ra-226 w materiale budowlanym ze względu na emanację radu-226 ze ścian budynku: f₂ = S_Ra <= 185 Bq/kg

WYTRZYMAŁOŚĆ- wytrzymałość charak. murów oblicz się wg. wzoru potęgowego:

f_k = K x f_b^0.65 x f_m^0.25

f_k - wytrzymałość charak. muru na ściskanie

K - współ. Potęgowy określany na podst. badań

f_{h -} znormalizowana wytzymałość na ściskanie bloków

f_m - wytrzymałość na ściskanie zaprawy

Dla SILKI przyjęto b.wysoką wartość współ. potegowego K=0,60. Wg. normy współ. potęgowy K tak wysoka wartość uzyskuje dla murów z bloczków z kamienia naturalnego. Wyprawy tynkarskie, jako zewnętrzne powłoki ścian czy stropów, oprócz funkcji dekoracyjnych, wykorzystywane są do spełnienia różnych zadań specjalnych.

Do podstawowych funkcji tynków zalicza się:

-nadanie budowli i jej widocznym elementom estetycznego wyglądu, poprzez odpowiednie wyrównanie powierzchni, nadanie faktury i kolorystyki oraz ukształtowanie detalu architektonicznego;

-zabezpieczenie elementów budowli przed wpływami atmosfe., mecha., ogniem;

-zabezpieczenie elementów budowli przed szkodliwym działaniem wilgoci występującej w pomieszczeniach;

-wygładzenie powierzchni pod powłoki malarskie, tapety, okładziny ceramiczne i in.;

-stworzenie we wnętrzach niezbędnych warunków higieniczno- sanitarnych oraz poprawa mikroklimatu.

OGÓLNY PODZIAŁ TYNKÓW:

1. Tradycyjne - ze spoiwami i lepiszczami mineralnymi, wykonywane tradycyjnymi sposobami.

a) zwykłe - wykonywane z zapraw budowl. Zwykłych, bez dodatków dekoracyjnych, środków wodoszczelnych, kwasoodpornych itp., jedno- lub wielowarstwowe; w przypadku zastosowania na wierzchnią warstwę tynku zaprawy barwionej pigmentami i nakładanej tak, aby uzyskać dekoracyjną fakturę, nazywane tynkami ozdobnymi; w przypadku wykonywania zdobień w ostatniej zewnętrznej warstwie tynku, nazywane tynkami zdobionymi.

b) szlachetne - wykonyw. Podobnie jak tynki ozdobne lecz z zapraw szlachetnych, w skład których mogą wchodzić: biały cement, pigmenty oraz kruszywa szlachetne, np.marmurowe.

c) szlachetne specjalne - z warstwami wierzchnimi wykonywanymi technikami specjalnymi (sztablatury, stiuki).

2. Tradycyjne udoskonalone - wykonywane z zapraw z dodatkami i domieszkami poprawiającymi właściwości robocze i użytkowe; mogą mieć cechy wypraw zwykłych lub szlachetnych; tynki te nazywane są także tynkami uszlachetnionymi lub modyfikowanymi.

3. Cienkowarstwowe - o charakterze tynków szlach. I ozdobnych lub gładzi tynkowych w tynkach zwykłych; wykonywane z przygotowanych fabrycznie mieszanek lub mas o specjalnie dobieranym uziarnieniu; wykorzystywane jako wyprawa pocieniona w systemach bezspoinowego ocieplania ścian oraz jako zewnętrzna warstwa tynków z zapraw zwykłych, lekkich i termoizolacyjnych.

4. Lekkie - wykony. z zapraw z dodatkiem mineralnych kruszyw lekkich (głównie perlitu), szczególnie zalecane do ścian wznoszonych z lekkich mater. budowl., takich jak: beton komórkowy, ceramika poryzowana, keramzytobeton.

5. Ocieplające - wykony. z zapraw z dodatkiem kruszyw lekkich miner. i organi. (granulatu styropianowego), stanowiące izolację termiczną ścian zewnętrznych.

6. Konserwatorskie - przeznaczone do wykon. Nowych wypraw tyn. obiektów zabytkowych; wykony. głównie na bazie wapna powietrznego, mogą zawierać tras lub inne dodatki i domieszki, takie jak: mączka ceglana, boraks, węgiel drzewny, kwasy owocowe, dekstryna, soda, żywica naturalna, potaż, proteiny, talk, cukier, sierść borsucza.

7.Renowacyjne - przeznaczone do odnawiania zawilgoconych albo zasolonych murów.

a)kompresowe - stosowane na murach o szczególnie dużym stopniu zasolenia; nazywane także tyn.traconymi;

b)jedo- lub wielowarstwowe właściwe tynki renowacyjne - tworzące powłokę gromadzącą sole i równocześnie odnawiającą elewację; najczęściej spełniające wymagania niemieckiej instrukcji WTA (Naukowo-Technicznego Zrzeszenia Ochrony Budowli i Konserwacji Zabytków);

c)zaporowe - nieprzepuszczające wilgoci i soli.

INNE SPECJALNE, NP.:

d)wyciszające- stosowane do poprawy akustyki pomieszczeń poprzez odpowiednią regulację pogłosu;

e)rentgenowskie - wykony. z zastosowaniem kruszywa barytowego; wykorzystywane do zabezpieczenia przed przenikaniem promieni X; stosowane w pomiesz. Z rentgenowską aparaturą diagnostyczną i terapeutyczną.

f)ekranujące pola elektryczne i elektromagnetyczne - wykony. z dodatkiem włókien węglowych, wykorzy. w celu odcięcia dostępu fal radiowych do pomieszczeń (np. sal koncertowych) lub uniemożliwienia wydostawania się fal radiowych z pomieszczeń, a także do ekranowania pól elektry., powstających wokół przebiegającej w budynku instalacji elektry.

g)antykondensacyjne - stoso. w celu zabezpie. przed wykraplaniem się pary wodnej na zimnych elemen. eudowl.

h)regulujące temp. - zawierające mikrokapsułki z substancją woskopodobną, której topnienie powoduje obniżenie, a tężenie podniesienie tempe. powierz.. przegrody wewnątrz pomieszczenia.

i)piecowe - przezna. do tynkowania pieców murowanych, twardniejące pod wpływem temp. i zachodzących procesó chemicznych.

j)ogniochronne - wykorzy. do wykonywania ogniochronnych zabezpieczeń konstrukcji stalowych i betonowych.

k)magnetyczne - umożliwiające swobodne mocowanie do ścian za pomocą magnesów plansz, rysunków, map itp.

l)do sal sportowych - stosowane w niektórych pomieszczeniach sportowo-rekreacyjnych.

KLASYFIKACJA SUCHYCH MIESZANEK TYNKA.:

PRZEZNACZENIE: do wykony. wypraw pocienionych o grubości do 3mm; do wykony.jednowarstwowych tynków o grubości 3-a5 mm; do wykony.tynk. wielowarstwowych; do wykony.warstw tynków ciepłochronnych.

RODZAJ WYPEŁNIACZA: z wypełniaczami mineralnymi naturalnymi; z wypeł. miner. sztucznymi; z wypeł. miner. lekkimi; z wypeł.organicznymi w postaci granulek lub włókien; z wypeł.mieszanymi; z wypeł.dekoracyjnymi.

WARUNKI STOSOWANIA: do wykonywania wypraw wewnętrznych; do wykony.wypraw zewnętrznych.

GĘSTOŚĆ OBJĘTOŚCIOWA TYNKU: mieszanki tynkarskie zwykłe - gęstość tyn.powyżej 1,3g/cm³; mieszanki tynk. lekkie - gęstość do 1,3g/cm³.

WYTRZYMAŁOŚĆ NA ŚCISKANIE WYPRAWY: grupa I - wytrzy. od 1,4 do 2,5 MPa; gr. II - wytrzy. od 1,5 do 5,0 MPa; gr. III - wytrzy. od 3,5 do 7,5 MPa; gr. IV - wytrzy. powyżej 6,0 MPa .

WSPÓL.PRZEWODZE.CIEPŁA ZAPRAW CIEPŁOOCHRO.:

Klasa 1 - o wartościach λ <= 0,1 W/(m*K);

Klasa 2 - o warto. 0,1 < λ <= 0,2 W/(m*K)

TYNKI ZWYKŁE:

W zależności od miejsca zastosowania rozróżnia się tynki zewnętrzne i wewnętrzne, a wśród tych ostatnich - ścienne i sufitowe. Spośród tynków zewnęt. wyróżnia się czasem wyprawy cokołowe i wyprawy na wyższe partie ścian.

Z uwagi na sposób nanoszenia zaprawy na podłoże rozróżnia się: tynki nakładane ręcznie kielnią albo pacą i tynki wykonywane mechanicznie za pomocą różnego rodzaju urządzeń.

Ze względu na rodzaj materiału stanowiącego podłoże wyprawy rozróżnia się tynki nakładane na:

-podłoża z elementów ceramicznych i z cegły wapienno-piaskowej;

-podł.z betonów kruszywowych(monolitycznie i z prefabryka.)

-podł.z bet. komórkowych, podłoża gipsowe i gipsobetonowe;

-podł.z płyt wiórowo-cementowych i wiórkowo-magnezjowych;

-podł. drewniane, z płyt pilśniowych, paździerzowych itp.;

-podł. metalowe.

W zależności od liczby zasadniczych warstw zaprawy nanoszonych kolejno na podłoże i różniących się właściwościami rozróżnia się:

-tynki jednowarstwowe - uzyskiwane przez naniesienie narzutu bezpośrednio na podłoże;

-tyn.dwuwars. - skłądające się z obrzutki i narzutu;

-tyn.trójwars. - składające się z obrzutki, narzutu i gładzi.

Ze względu na technikę wykonania i wynikający z niej stopień wygładzenia powierzchni wyprawy rozróżnia się odmiany i kategorie tynku :

-tyn. surowe rapowane; -tyn. surowe wyrównane kielnią; -tyn. surowe ściągane pacą; -tyn. surowe pędzlowane(odmiana tynku nie zawarta w normie); -tyn. pospolite dwuwarstwowe; -tyn. pospolite trójwarstw.; -tyn. doborowe; -tyn. doborowe filcowane; -tyn. wypalane.

W zależności od rodzaju zaprawy użytej do tynkowania rozróżnia się następujące rodzaje tyn.zwyk.i uszlachetnionych:

gipsowe(g),wapienne(w),gipsowo-wapienne (gw), cementowo-wapienne(cw),cementowe(c),cementowo-gliniane(cgl),gliniane (gl), gliniano-gipsowe (glg), gliniano-wapienne (glw).

ZAKRES STOSOWANIA TYNKÓW W ZALEŻNOŚCI OD RODZAJU ZAPRAWY:

Tynki gipsowe. Wykonywane są z zapraw na bazie gipsu budowlanego lub gipsu tynkarskiego (zawierającego dodatkowo drobne wypełniacze i modyfikatory). Suche mieszanki fabryczne mogą zawierać dodatek perlitu. Tynki gipsowe umożliwiają otrzymanie bardzo równej i gładkiej powierzchni. Stwarzają w pomieszcze. mieszkalnych korzystny

Mikroklimat, dzięki zdolności regulacji wilgotności powietrza. Charakteryzują się krótkim czasem schniecia, małą higroskopijnością, niewielkim oporem dyfuzyjnym pary wodnej, dobrą izolacyjnością cieplną, wysoką odpornością ogniową. Są jednak mało odporne na wilgoć i dlatego stosowane są wyłącznie wewnątrz budynków. Przy zawilgoceniu wykazują znaczny spadek wytrzymałości i odkształcenia. Są mało odporne na uderzenia i powodują korozję niezabezpieczonych elementów stalowych. Mogą wykazywać pęcznienie w początkowym okresie wiązania i twardnienia. Wymagają najczęściej stosowania skutecznych środków gruntujących na powierzchniach kontaktu z tworzywami zawierającymi cement, z uwagi na możliwość tworzenia się pęczniejących kryształów soli Candlota (etryngitu).

Tynki wapienne. Nazwą tą określa się tradycyjnie tynki wykonywane z zapraw na bazie wapna powietrznego (ciasta wapiennego, wapna hydratyzowanego lub wapna palonego mielonego). Tynki wapienne wykazują zdolność sorpcji wilgoci, zapewniając korzystny dla mieszkańców mikroklimat wnętrz. Charakteryzują się także dużą paroprzepuszczalnością. Są jednak stosunkowo mało odporne na uderzenie i zarysowania ze względu na niewielką wytrzymałość zapraw wapiennych na ściskanie. Tynki wapienne stosuje się jako wyprawy wewnętrzne. Ich stosowanie na zewnątrz budynków, bez dodatków, domieszek albo powłok ochronnych podnoszących odporność na wpływy atmosferyczne, jest niezalecane. Spoiwa wapienne mogą uzyskiwać właściwości spoiw hydraulicznych przez wymieszanie z domieszkami hydraulicznymi, np. z trasem.

Tynki gipsowo-wapienne i wapienno-gipsowe. Tynki te łączą zalety obu rodzajów spoiw. Dodatek wapna powietrznego

Do zaprawy gipsowej redukuje zmiany objętości gipsu przy zmianach wilgotności, zmniejsza rdzewienie niezabezpie. antykorozyjnie elementów stalowych, polepsza urabialność i wpływa na opóźnienie wiązania zaprawy. Tynki gipsowo-wapienne i wapienno-gipsowe jako zawierające gips nadają się do stosowania wyłącznie wewnątrz budynków.

Tynki z wapnem hydraulicznym. Wykonywane są z zapraw, których spoiwem jest wapno naturalnie sztuczne, produkowane przez mieszanie odpowiednich materiałów z wodorotlenkiem wapnia. Zaprawy z wapna hydraulicznego są mniej plastyczne i trudniej urabialne od zapraw z wapnem powietrznym, są natomiast bardziej wytrzymałe i odporne na działanie wilgoci, jeśli uprzednio twardniały na powietrzu. Zaprawy z wapna słabo hydraulicznego powinny twardnieć na powiet.ok. 3 tygodni, zaprawy z wapna silnie hydraulicznego - ok. 1 tygo.. Tynki z wapnem hydraulicznym mogą być stosowane jako zewnęt. i wewnętrz., także w pomiesz. wilgotnych albo wymagających wypraw o większej odporności na uszkodzenia mechaniczne. Charakteryzują się powolnym przyrostem wytrzymałości, co może wpłynąć na wyeliminowanie rys skurczowych. Wymagają jednak właściwej pielęgnacji w początkowym okresie twardnienia (powolne wysychanie).

Tynki cementowo-wapienne. Tynki tego rodzaju są odporne na działanie wilgoci i wód opadowych oraz charakteryzuje je dobra wytrzy. mech.. Są łatwe do zacierania. Nie są jednak tak paroprzepuszczalne jak tynki wapienne, gipsowe czy gliniane. Stosowane są jako tynki zewnęt. oraz wewnęt w pomieszczeniach wymagających wypraw mocniejszychi odpornych na uderzenia, np. w magazynach, warsztatach, sklepach. Zaprawy cementowo-wapienne stosuje się także jako narzut wewnętrznych tynków wapiennych w pomieszcze. mieszkal. Na ścianach i sufitach betonowych lub ze starej cegły. Unowocześnione wersje tych tynków mogą zawierać niewielki dodatek perlitu. Stosowane dodatki hydrauliczne trwałe wiążące wolne wapno, uodparniają zaprawy przeciwko wyługowywaniu ich przez wodę.

Tynki cementowe. Tynki te stosowane są w miejscach, gdzie wymagana jest od wyprawy duża wytrzy., zawartość i szczelność - np. poniżej poziom terenu jako warstwa wyrównawcza pod hydroizolacje, w obszarze cokołu budynku, czy też w pomiesz. mokrych (kuchniach przemysłowych, łaźniach itp.), w garażach podziemnych, ustepach. Zaprawa cementowa stanowić może obrzutkę pod niektóre tynki cementowo-wapienne. Tynki cementowe słabo przepuszczają parę wodną, są ponadto trudno urabialne i charakteryzują się dużym skurczem, a także dużą rozszerzalnością cieplną.

Tynki cementowo-gliniane. Zaprawy cementowo-gliniane charakteryzują się większą wodoszczelnością i odpornością na działanie słabych kwasów od zapraw cementowych. Posiadają dobrą urabialność, a ich twardnienie przebiega znacznie szybciej niż zapraw cemen.-wapien., a także cementowych. Tynki cem.-glin. mogą być stosowane zamiast wewnętrz. i zew. tynków z zapraw cem.-wapien..

Tynki gliniane, glin.-wap. i glin.-gipsowe: Główną zaleta tynków glin. jest korzystny wpływ na mikroklimat pomieszczeń, spowodowany zdolnością tych wypraw do wchłaniania wilgoci z powietrza i późniejszego jej oddawania, zdolnością wiązania kurzu, nieprzyjemnych zapachów oraz szkodliwych subst. zawartych w powiet. wewnęt. np. dymu tytoniowego. Tynki gliniane mają zdolność akumulacji i wypromieniowywania ciepła. Z tego też względu są one szczególnie przydatne do stosowania w przypadku instalacji ogrzewania ściennego, także wysokotemperaturowego. Wyprawy gliniane są ponadto dobrym materiałem dźwiękochłonnym. Ze względu na niską wilgotność równowagową gliny w kontakcie z drewnem wykazują własności ochronne, utrzymujac drewno w stanie suchym. Tyn.glin. mogą być stosow. jako wyprawy jedo-lub dwuwarstwowe wewnątrz budynków. W celu zwiększenia wytrzy. na ściskanie oraz odporność na zawilgocenie dodaje się niekiedy do zaprawy gin. Niewielkie ilości ciasta wapiennego lub wapna hydratyzowanego. Stosowany czasem dodatek kazeiny poprawia wiązanie, zwiększa odporność tyn. glinianego na wietrzenie i ogranicza skurcz. W celu zwiększenia odpor. udarowej oraz wytrzy. na rozciąganie, stosuje się do zapr. Glin. także różnego rodzaju dodatki pochodzenia roślinnego, np. włókna roślinne (konopne, paździerze lniane), słomę jęczmienną itp. Stosowanie zapraw glin. na zewnąt. budynków, wymaga wprowadzenia dodtaków zwiększających własności hydrofobowe i odporność na wpływy atmosfe. Szczególnie przydatny, sprawdzony w wielowiekowej praktyce, był dodatek nawozu krowiego w ilości 10-15% objętości masy tynkarskiej. Związane było to z zawartością związkó azotowych oraz włókien roślinnych. Współcześnie częściej jednak stosuje się dodatek do masy tynkars. kleju kazeinowo-wapiennego (przygotow. Z chudego twarogu i ciasta wapiennego), tworzącego odporny na wpływy atmosf. związek białka z wapnem. Tynki gliniane produkowane są obecnie jako drobno- lub gruboziarniste, o wysokiej przepuszczalności pary widnej (μ <=8), przeznaczone do nakładnia maszynowego.

ZAKRES STOSOWANIA TYNKÓW W ZALEŻNOŚCI OD KATEGORII:

Tynki surowe. Jako wyprawy wew. stoso. są na strychach, w piwnicach i w budynkach gospodarczych. Jako wypr. zew.stoso. są na ścianach budy. gospod. Odpowiednio wyrównane stanowić mogą podłoże pod powłokowe izolacje wodochronne. Tynki rapowane ukaładane bez prześwitó podłoża stosowane bywają niekiedy na cokołach budyn.mieszk.

Tynki pospolite. Jako tynki wewn. kat.II stosow. są w przeciętnie wykończonych wnętrzch budyn. - w korytarzach, klatkach schodowych, pomiesz.gospod., magazynowych. Jako tynki zewnęt. kat.II stoso. są na przeciętnie wykończonych elewacjach. Jako tynki wew. kat.III należą do jednych z najbardziej rozpowszechnionych wypraw stosow. w budownictwie mieszka., użyteczności publicznej i przemysłowym.

Tynki doborowe. Stosow. są w starannie wykończonych wnętrzach i na elewacjach budynków. Tynki filcowe stosuje się w wykwintnie wykończonych pomiesz. mieszk. I reprezentacyjnych.

Tynki wypalane. Stosow. są w pomiesz., w których wymagana jest gładka, wodoszczelna powierzchnia ścian, np. w pralniach, sanitariatach, pomiesz. przemysłowych.

WYMAGANE CECHY TYN. W ZALEŻNOSCI OD POWŁOKI LUB OKŁADZINY ZWENĘTRZNEJ.

W przypadku wypraw stanowiących podłoże pod okładziny z płytek ceramicznych, zaleca się stosowanie tynków jednowarst. o grubości co najmniej 1cm. Mogą to być tynki camen.-wapien. lub zawierające gips. Powierz. tynków nie może być gładko zatarta ani filcowana. Wyprawy jużwygłądzone należy przed mocowaniem płytek zmatowić i oczyścić z powstałego pyłu. Zaleca się, aby wytrzy. tynku na ściskanie wynosiła co najmniej 2,5 MPa , a w przypadku stosow. płytek ciężkich - co najmniej 2,5 MPa. Wiek tynków cement.- wapien.powinien wynosić co najmniej 2 tygod., przy czym wilgotność tych ostatnich nie powinna być większa niż 1 %.

Jeśli tynk ma stanowić podłoże do tapety, to stopień równości i gładkości jego powierz. powinien odpowiadać wymaganiom określonym dla tynków IV kat. W przypadku stosow. tapet ciężkich, mogących wywoływać naprężenia w tynku, zaleca się, aby wytrzy. zaprawy tynkarskiej na ściskanie wynosiła co najmniej 2,0 MPa.

TYNKI Z ZAPRAW PRZYGOTO. W CAŁOSCI NA BUDOWIE. Przy wykonywaniu tych tynków należy kierować się zasadami sformułowanymi w normach: PN-70/B-10100 oraz PN-90/B-14501.

Warunki ogólne przystąpienia do prac tynkarskich. Przed przystąpieniem do wykonywania robót tynkowych powinny być zakończone wszystkie roboty stanu surowego, instalacyjne podtynkowe itp. Wszystkie elementy zew. Powinny być zabezpieczone przed korozją, aby nie następowało brudzenie tynków rdzawymi zaciekami.Najbardziej odpowiednimi porami roku do wykony. tynków są wiosna i jesień.

Tynki należy wykon. w temp. nie niższej niż +5C i pod warunkiem, że w ciągu doby nie nastąpi spadek temp. poniżej 0C. W niższych temp.można można wykonywać tynki jedynie przy zastosowaniu odpowiednich środków zabezpie. Przy stoso. cementu hutniczego zaleca się, abytemp. Otoczenia w ciągu 3 dni od nałożenia zaprawy nie byłą niższa niż +5C.

Przygotowanie podłoża. Właściwie przygotowane podłoże powinno zapewniać jak najlepszą przyczepność wyprawy. W tym zakresie muszą zostać spełnione warunki dotyczące czystości, chłonności, wilgotności, równości, odkształcalności i temp. podłoża, a także warunki umożliwiające włąściwe zazębienie mechaniczne zaprawy z podłożem. W przypadku podłoży betonowych i wypraw gipsowych wymagane jest ponadto zastosowanie środków uniemożliwiających bezpośredni kontakt tych dwóch tworzyw, w celu przeciwdziałania zachodzeniu niekorzystnych reakcji fizykochemicznych.

Wykonywanie tynków. Roboty tynkarskie prowadzi się w następującej kolejności: najpierw tynkuje się sufit, potem wykonuje się tyn. zew. budynku. Względy techniczne wymagają, aby tynk był słabszy od podłoża. W przypadku tyn. dwu- i trójwarst. marka zaprawy przewidzianej na następną warstw. tyn. nie może być wyższa od marki zaprawy warstwy poprzedniej (nie dotyczy to gładzi tyn.wypalanych). W tynkach zew. zwłaszcza w strefach cokołowych, w celu zmniejszenia wpływów zawilgocenia, zalecane jest także stosowanie takiego układu warstw tynku, w którym warstwa z drobnymi porami ułożona jest na war. z porami większymi.

W przypadku tynków zew. kategorii II-IV dopuszcza się odchylenia od pionu powie. płaskich i krawędzi nie większe niż 10mm na wysokość jednej kondygnacji oraz do 30mm na całej wysokości budynku. Pozostałe wymagania przyjmuje się jak dla tynkó wew. Kolejność tynkowania ścian ttynkó zew. powinna być taka, aby w trakcie wykonywania i po naniesieniu zaprawy, powie. nie była narażona na bezpośrednie działanie słońca.

Pielęgnacja. Świeżo wykonane tynki należy zabezp. przed zbyt szybkim wysychaniem. Zaleca się chronić świerze tyn.zew.przed bezpośrednim nasłon.oraz działaniem silnego wiatru, poprzez zastosowanie odpowiednich siatek, daszkó lub w inny sposób.

W przypadku prowadzenia prac tynkowych w okresie wysokich temp.tynki cele., cem.-wapi. i wapien.powinny być w czasie wiązania i w początkowym okresie twardnienia zaprawy, tj. w ciągu 1 tygo., zwilżane wodą.

TYNKI Z ZAPRAW PRZYGO. Z SUCHYCH MIESZANEK FABRYCZNYCH. Przy stosow.tych tynk. należy przestrzegać ogólnych zasad określonych dla tynków z zapraw przyg. w całości na budowie. Należy ponadto przestrzegać zaleceń producenta zastosowanej mieszanki tynkars. W zakresie przygodo. podłoża zaleca się dokonać jego oceny.

Tynki gipso. i gipso.-wapien. należą w chwili obecnej do jednych z najczęściej stosow. w budownictwie mieszk.wypraw wew.wykonywanych z użyciem suchych mieszanek tynkar. Technologia wykony.tych tynków różni się od wykonywa.tradycyjnych tyn.wapiennych czy cement.-wapien. Niezależnie od tego, czy tynk gipsowy został naniesiony mechanicznie czy ręcznie, dalsze postępo.jest w obu przypadkach takie samo i składa się z następujących faz:

- wstępne ściąganie i wyrównanie-polegające na zgrubnym wyrównaniu zaprawy za pomocą łaty typu II bezpośrednio po wykonaniu narzutu;

- drugie ściąganie i wyrównanie-polegające na dopro. powie.do wymaganej równości za pomocą łaty trapezowej, gdy tynk lekko zmatowieje po częściowym związaniu zaprawy na początku wiązania;

- gąbkowanie-poleg.na nawilżeniu tynku „mgłą wodną” i wyrównaniu za pomocą pacy gąbczastej w końcowej fazie wiązania;

- wygładzanie ostateczne -poleg. na wygł.powie.tynku za pomocą pacy metalowej, w momencie gdy powie.tynku zmatowieje.

Zaprawa gipsowa nie może być obrabiana zbyt późno. Jeśli to nastąpi, twardniejący gips ulega zniszczeniu - mówi się wówczas o tzw.gipsie „martwo zacieranym”. Pod tynk gipso.podłoża (szczególnie betonowe)wymagają zawsze gruntowania odpowiednio dobranym środkiem w celu: zwiększenia przyczepności tynku (wykonanie mostka adhezyjnego), ograniczenia chłonności podłoża lub uniemożliwienie bezpośredniego kontaktu betonu z gipsem (zapobieganie tworzeniu się soli Candlota). W niektórych przypadkach, dla uniknięcia powstawania ewentualnych zarysowań tynku w miejscach styku różnych podłoży, np.cegły i betonu komórko., stosuje się wzmocnienie tynku przez zatopienie odpowiedniej siatki z włókna szklanego. Do przykrywania przewodów kominowych, bruzd instala.,element. konstruk. drewnianych lub stalowych (zabezpieczonych przed korozją), stosuje się tzw.nośniki tynku, które w całości separują nałożony na nie tynk od podłoża.

USZKODZENIA TYNKÓW: Do podstawowych uszkodzeń tynków można zaliczyć: odparzenia, odspojenia i osłabienia przyczepności, zarysowania włosowate i spękania, uszkodzenia mrozowe, wykwity solne, złuszczenia, wykruszenia i osypywania, odpryski i pęcherze, zabrudzenia, rozwój glonó, grzybów lub mchów.

TYNKI SZLACHETNE, OZDOBNE I ZDOBIONE.

Tynki szlachetne są to powłoki o określonej barwie i fakturze, wykonyw. z zapraw szlachetnych nanoszonych ręcznie lub mech. na podkład z tynku zwykłego, ściśle z nim związane i stanowiące plastyczne wykończenie elewacji budyn. lub innych powie. Wyprawy wykony. z zapraw zwykłych, ewentualnie barwionych pigmentami, nakładanych tak aby uzyskać dekoracyjną fakturę, nazywane są tynkami ozdobionymi lub tynkami o fakturze specjalnej. Wyprawy mające zdobienia w ostatniej zew.warstw.tynku, nazywane są tynkami zdobionymi.

Tynki szlachetne dzieli się w zależności od:

- miejsca zastosowania-na tynki: zewn. i wewn.;

- sposobu wykonania i faktury - na tynki: nakrapiane, zmywane, cyklinowane, gładzone, zacierane, kamieniarskie i inne;

- struktury (ziarnistości) - na tynki o strukturach : bardzo drobnoziarnistej, drobnoziar., średnioziar., gruboziar., bardzo gruboziar.;

- zastosowanych dodatków - na tynki z dodatkami: barwiącymi, dekoracyjnymi.

W zależności od użytych dodatków barwiących rozróżnia się mieszanki: barwine kolorem cementu, barwione mączką kamienną, barwione farbami suchymi lub pigmentami. W przypadku barwienia suchych mieszanek pigmentami, należy je stosować w ilości nie przekraczającej 5% masy cementu. Jako dodatki dekoracyjne można używać np.: mikę (łyszczyk), szkło mielone, masę perłową ze skorupy mięczaków słodkowodnych. Łączna ilość dodatków dokera.nie powinna przekr. 3% masy suchej mieszanki, w tym ilości miki nie powinna przekr. 0,3% masy suchej mieszanki. Możliwe jest także stosow.innych dodatków, jak np.: plastyfikatorów, impregnatów, dodatków regulujących wiązanie i twardnienie.

RODZAJE I ODMIANY TYNKÓW SZLACHETNYCH ORAZ ICH CHARAKTERYSTYKA:

A)Nakrapiane - faktura szorstka charakteryzująca się równomiernie rozrzuconymi wgłębieniami i wypukłościami, uzyskanymi prze nakrapianie zaprawy ręcznie lub mechani.;

B)Zmywane - faktura uzyskana przez odsłonięcie ziaren kruszywa (żwiru lub grysu) za pomocą dwu- lub trzykrotnego zmywania powierzchni tynku przed jego stwardnieniem;

C)Cyklinowane - faktura nadana przez obróbkę powie. świeżego tynku deską nabitą gwoździami albo cykliną zębatą lub rowkującą;

D)Gładzone - faktura uzyskana przez zatarcie powie. świeżego tynku twardą packą i usunięcie nadmiaru spoiwa za pomocą pędzla;

Kamieniarskie: naśladujące swym wyglądem i zastępujące okładziny z kamienia naturalnego, obrabiane narzędziami kamieniar. Po całkowitym stwardnieniu tynku.

E)Nakówane - obejmujące faktury grotowane, gradzinowane gradzinowanie dłutowane, uzyskiwane za pomocą grotów, gradzin lub dłut uderzanych pobijakami;

F)Młotkowane - uzyskiwane za pomocą bezpośrednich uderzeń młotami groszkownikami (faktury groszkowane) albo młotami dłutownikami (faktury karbowane, tj.prążkowane);

G)Szlifowane - uzyskiwane za pomocą wygładzenia osełkami.

Tynki nakrapiane. Uważane są one za najłatwiejsze do wykonania, ale stosunkowo najmniej trwałe z tynków szlachetnych. Nakrapianie zaprawy może być wykonywa.

ręcznie: miotełką, szczotką, kielnią przez siatkę, maszynką do nakrapiania, lub mechanicznie - aparatem natryskowym. Nakrap. miotełką wykon. się przez uderzenie zanurzoną uprzednio w zaprawie miotełką o łatę lub listwę trzymaną blisko tynkowanej powie. Nakrapianie należy wykonywać dwukrotnie pasami poziomymi (tam i z powrotem) oraz w kierunku pionowym od dołu do góry. Nakrapianie szczotką ze sztywnego włosia wykonuje się przez zanurzenie szczotki na ok. 1 cm w zaprawie, a następnie po zbliżeniu do podkładu, przesuwaniu po włosiu płaską listwą. Nakra. powinno być wykonane w trzech narzutach nakładanych kolejno w przeciwnych kierunkach. Przy nakrap. kielnią zaprawę należy nabierać na koniec kielni i narzucać przez siatkę silnymi ruchami, na każde miejsce 3- lub 4-krotnie. Siatka o oczkach 3 do 10 mm powinna być naciągnięta na ramię i utrzymywana w stałej odległości od tynkowanej powie. Jeśli uzyskana faktura tynku nakrapianego jest bardzo wyrazista, to tynk taki nazywany jest barankiem. W przypadku nakrap. mechan - apar. natryskowym - powinien być utrzymywany stały kąt nachylenia dyszy i przestrzegana stała odległość dyszy od tynk.powie. stosuje się dwa lub trzy natryski zaprawy następujące bezpośrednio po sobie.

Tynki zmywane. Uważane są za bardzo dekoracyjne na cokołach budynków i nie brudzące się. Otrzymuje się je przez odsłonięcie ziaren kruszywa (np.żwiru, gresu) w efekcie zmywania powie. tynku starannie zatartego pacą. Powie. tynku powinna być zmyta co najmniej dwukrotnie. Pierwsze zmywanie wykonuje się czystą wodą za pomocą szczotki lub pędzla po częściowym związaniu zaprawy. Po tej czynności zaleca się tynk mocno docisnąć do podkładu za pomocą pacek. Drugie zmywanie wykonuje się po upływie 2-3 dni. Najpierw powie. zmywa się 10-procentopwym roztworem kwasu solnego, a po uzyskaniu naturalnej barwy ziaren kruszywa, zmywa ponownie powie.czystą wodą za pomocą twardej szczotki. Jeżeli po wyschnięciu pozostałyna ziarnach ślady cementu, należy po upływie 3 do 4 tygod.powie.tynku zmoczyć wodą i powtórzyć zmywanie stosując 2-3-% r-r kw.solnego. Odmianą tynków zmywanych są tynki piaskowe, w których do odsłaniania ziaren kruszywa używa się strumienia piasku. Tynki cyklinowane. Otrzymuje się poprzez wyłuskiwanie ziaren krusz. z zatartej zaprawy, przez co tynk uzyskuje wygląd kamienia o strukturze ziarnistej. Cyklinowanie tynku może być wykonane: -deszczułką z nabitymi gwoździami (tzw.szczotką z gwoździ) lub pacą do cyklinowania; -cykliną zębatą; -cykliną rowkującą (tzw.grzebieniem). cyklinowanie tynku należy rozpoczynać po 6-16 godz. od zatarcia powie.warstwy wierzchniej. Płaszczyzny pokryte zaprawą w różnym czasie, mogą mieć niejednakowy odcień. Późniejsze cyklinowanie powoduje najczęściej jaśniejsze odcienie, wcześniejsze - ciemniejsze. Po zakończeniu należy powierz.oczyścić z okruchów zaprawy, a po upływie 3-4 dni przemyć wodą z mydłem lub 5-% r-rem kw.solnego i dokładnie zmyć czystą wodą. Tynki gładzone. Powstają w wyniku naniesienia na podkład bardzo drobnoziarnistej zaprawy szlachetnej, starannego jej zatarcia pacą drewnianą, a następnie usunięcia za pomocą pędzla nadmiaru spoiwa.Tynki zacierane. Otrzymuje się w wyniku zacierania packą warstwy zaprawy szlach. W zależności od składu zaprawy (kruszywa fakturującego) i sposobu zacierania możliwe jest otrzymanie równomiernej faktury ziarnistej lub faktury drapanej. Do zacierania tynkó o fakturze drapanej używa się pacek drewnianych lub z tworzywa sztucznego. Tynki drapane można zacierać pionowo - otrzymując tzw.tynk monachijski, poziomo lub koliście. Ziarna kruszywa tocząc się po twardym podkładzie pozostawiają ślady w postaci zadziorów zadziorów zadrapań, nadając wyprawie charakterystyczny wygląd. Tynki kamieniarskie. To wyprawy z powierzchniową obróbką kamieniarską. Tynki tego rodzaju używane są najczęściej do cokołów i gzymsów. Do obróbki powie.techniką nakuwania i młotkowania można przystąpić dopiero wówczas, gdy przy próbie uderzenia dłutem ziarna kruszywa ulegają przecięciu, a nie wyłuskaniu, tj. po 5-14 dniach. Obróbkę powierz.tynku techniką szlifowania można rozpocząć po 3-5 dniach, gdy pocieranie powie.kamieniem szlifierskim (osełką) powoduje pylenie, a nie zamazywanie. Faktury tynków nakuwanych powinny mieć następujący wygląd:

- faktura grotowana - nieregularnie rozproszone (różnokierunkowe) nacięcia;

- fak. gradzinowana - równoległe, płaskie rowki prosto- lub krzywoliniowe;

- fak. dłutowana - prawie równoległe bruzdki przebiegające w jednym kierunku.

Z kolei faktury tynków młotkowanych powinny mieć wygląd:

- fak. groszkowana - dość regularnie rozmieszczone wgłębienia o kształcie zbliżonym do odwróconego stożka;

- fak. prążkowana - gęsto rozmieszczone równoległe prążki (karby).

INNE RODZAJE WYPRAW SZLACHETNYCH.

Wyprawy gniazdkowate. Uzyskuje się je używając zapraw w dwóch kolorach lub odcieniach. Najpierw wykonuje się tynk o jednolitej powie. z zaprawy średnioziarnistej, a następnego dnia narzuca się na tą warstwę nieregularnie zaprawę drobnoziarnistą, zacierając ją kielnią. Otrzymuje się w ten sposób gniazda o innym zabarwieniu.

Wyprawa kroplowana. Otrzymuje się ją w wyniku drapania narzuconej zaprawy szczotką nabitą gwoździami, a następnie pokryciu przy użyciu polewaczki zaprawą innej barwy o rzadkiej konsystencji. Ciekła warstwa zaprawy spływając tworzy charaktery. nacieki.

Wyprawa rowkowana. Uzyskuje się ją poprze pionowe lub poziome rowkowanie wyprawy cyklinowanej, zwłaszcza drobnoziar., przy użyciu profilowanych wałków stalowych, kółek zębatych lub grzebieni z blachy bądź drewna.

Wyprawa Messela. Otrzymuje się ją poprzez nierównomierne i nieregularne zacieranie narzuconej zaprawy o specjalnym składzie. Innym sposobem wykonania tej wyprawy jest czesanie lub rowkowanie drewnianym grzebieniem, pionowo lub poziomo, do różnej głębokości. Wyprawa ta wyglądem przypomina źle wykonaną wyprawę cyklinowaną lub rowkowaną.

Czasem do tej samej grupy co tynki szlachetne zalicza się wyprawy wykonane z lastryka.

TYNKI OZDOBNE: Tynki te mogą być uznane za grupę pośrednią między tynkami zwykłymi i szlachetnymi. Wyróżnia się następujące rodzaje tynków ozdobnych:

Tynki nakrapiane wykonywane są podobnie jak tynki szlachetne tego rodzaju.

Tynki odciskane wykonuje się jako dwuwarstw. z zapraw cemen.- wapien. (tylko tynki wew.). Przed związaniem wyrównanego narzutu odciska się na nim projektowany wzór kielnią, lancetem lub specjalnym wykrojem. Dciski te powinny być równomiernie rozłożone na powierzchni tynku.

Tynki kształtowane kielnią wykonuje się jako dwuwarst. z zapraw cemen.-wapien. lub cemen., nadając im wygląd przełomu kamienia naturalnego.

Tynki kraterowane wykonuje się jako dwuwarstw. z zaprawy cemen.-wapien. Ich fakturę otrzymuje się przyciskając do świeżo nałożonego narzutu packę, a następnie ją odrywając, aby pociągnęła za sobą zaprawę. Wypukłości przypominające kratery powinny występować na całej powie.tynku.

Tynki dziobane mogą być wykonywane jako dwu- lub trójwarst. z zaprawy cem.-wapien. lub cem. Fakturę tych tynków uzyskuje się uderzając w świeżo naniesioną zaprawę krótko obciętą miotłą lub deseczką z nabitymi gwoź.

Tynki ciągnione mogą być wykonywa. jako dwu- lub trójwarst. z zaprawy cem.-wapien. lub cem.Profil tynków ciągnionych należy wykon.odpowiednimi wykrojami przesuwnymi po prowadnicy. Prowadnice powinny być osadzone po naniesieniu obrzutki. Wykrój należy prowadzić płynnie tak aby ścinał nadmiar narzutu dociskając zaprawe.

Tynki boniowane należy wykonywać jako trójwarstw. Na warstwę zewn. mogą być przy tym stosowane zarówno zaprawy zwykła jak i szlachetne. Bonie to profilowane rowki dzielące otynkowana powie.na masy poziome lub prostokąty imitujące ciosy kamienne lub płyty okładzinowe. Ze względu na walory plastyczne boniowanie może występować na całych elewacjach budynku, względnie może podkreślać wybrane fragmenty ściany, takie jak: cokół, naroża, filary. Profilowane bonie wykonuje się w ten sposób, że na wyrównany podkład nanosi się rysunek boni. Profilowanie powinno być wykonane powtórnie po narzucenie gładzi. Inny sposób wykonywanie boniowania (tzw. Metoda zatapiania listew) polega na przymocowaniu do częściowo wysuszonego narzutu moczonych przez kilka dni w wodzie listew drewnianych, wypełnieniu utworzonych pól zaprawą, a po kilku dniach jej twardnienia-usunięciu listew. Nie profilowane bonie można wykonywać także przy pomocy listew drewnianych lub metalowych wtłaczanych w świeży narzut, względnie przesuwanych w świeżym narzucie. ARTYKUŁ-Rodzaje i właściwości wapna budowlanego-wymagania nowej normy.

Wapno budowlane wytwarzane jest w wyniku wypalania wapieni( CaCO₃) w temp. 900-1100^oC. Produktem wypalenia jestwapnoniegaszone(palone) , pod względem chem. stanowiące tlenek wapniowy(CaO).Występuje w postaci ziaren i brył wielkości 30-180 mm,stąd nazwa wapno niegaszone w kawałkach lub bryłach.Zmielone stanowi produkt drobnoziarnisty-wapno palone mielone.W zależności od procesu wypalania wyróżnia się natęp.rodzaje wapna palonego w kawałkach:

-w. lekko palone- barwy białej lub jasnobeżowej,o nieskiej gęstości pozornej, dużej reaktywności(t<2min), wysokiej porowatości oraz dużej powierzchni właściwej;

-w. ostro palone- barwy ciemnożółtej lub jasnobrązowej, o dużej gęstości pozornej niskiej reaktywności(t>7min), porowatości i niskim stopniu rozwinięcia powierzchni właściwiej;

-w. średnio palone- barwy beżowej lub żółtej, o właściwościach pośrednich pomiędzy wapnem lekko i ostro palonym; reaktywność jest też pośrednia (t wynosi 2-7min).

W zetknięciu z wodą wapno niegaszone gwałtownie reaguje, wydzielając duże ilości ciepła( reakcja egzotermiczna) i powstaje wapno gaszone -Ca(OH)₂. Przy stosowaniu wapna ważne są temperatura i czas gaszenia, które w dużym stopniu zależą od jakości surowców, sposobu wypalania wapieni, plastyczności wapna( w.tTłuste,chude). Istotna jest tzw. reaktywność wapna, określana na podst. krzywej gaszenia, pozwalającej określić czas t (min) potrzebny do zgaszenia 80% wapna i występującą przy tym temp. T (^oC).

Ze wzg. na temp. gaszenia, czemu odpowiada max. temp. zarobionego woda wapna, rozróżnia się:

-w. bardzo reaktywne- szybko gaszące się (przed upływem 15 min); reakcja gaszenia przebiega b.szybko, zbyt mała ilość wody może powodować przegrzanie (tzw.spalenie), co objawia się zbrązowieniem wapna, nadmiar wody jest mniej szkodliwy, niż jej brak.

-w. średnio reaktywne- umiarkowanie gaszące się (15-30min)

-w. słabo reatywne- wolno gaszące się (po 30 min)- zanieczyszczone lub zawierające wiekszą ilość MgO, gaszenie powinno odbywac się od zwilżenia brył i stopniowego doprowadzenia wody rozpylonym strumieniem, nadmiar wody jest niewskazany.

W wyniku gaszenia wapna w kawałkach odpowiednia ilością wody powstaje ciasto wapienne, w którym zawartość wody wynosi na ogół 40-50% (norma podaje 45-70%). Przy mniejszej ilości wody, w war. przemysłowych, otrzymuje się wapno suchogaszone, tzw. hydratyzowane postaci suchego proszku.

Nowa norma dopuszcza produkcję wapna z wapieni zdolomityzowanych,tj zawierających wieksze ilości MgCO_3. Wypalony produkt składa się wtedy nie tylko z CaO,ale i MgO.

Nowy podział wapna budowlanego:-powietrzne- w zalezności od surowna: wapno wapniowe CL z czystych wapieni i dolomitowe z DL z wapieni zdolomityzowanych oraz w.hydrauliczne HL. W zależności od zawartości (CaO+MgO) obecnie rozróżnia się trzy odmiany wapna CL: 90, 80, 70 i dwie odmiany wapna DL: 85, 80.

Charak. właściwości wapna budowlanego:

-biała barwa- stosowany jao dodatek do białych cementów, do betpnu architektonicznego

-bardzo duże rozdrobnienie- pow.właściwa 8000-12000 cm²/g ; poprawia urabilaność i plastyczność zapraw, zaczynów, betonów, wygląd po rozformowaniu, szczelność i przyczepność, dodane do gipsu zwiększa jego twardość i nieprzesiąkliwość

-egzotermiczna reakcja z wodą- wykorzystywana przy osuszaniu innych materiałów, przy robotach w zimie

-silna zasadowość- pozwala neutralizować inne materiały, kwaśne grunty, wpływa na właściwości bakteriobójcze, przeciwdziała rozwojowi mikroorg.

-zdolność absorbowania znacznej ilości wody(40-50%)- inaczej wł. retencyjne, umożliwia dobre wiązanie zapraw wapiennych przeciwdziałając zbyt szybkiemu odciaganiu wody przez podłoże (ścianę)

-rysoodporność- cecha zmniejszająca podatność zapraw na powstawanie rys

-zdolność do reakcji chem. z materiałami pucolanowymi i hydraulicznymi- wykorzystywana w produkcji spoiw budowlanych, betonów, mieszanek wapienno-popiołowych do podbudowy dróg

-niewielka wytzrymałość- zaprawy wapienne dojrzewające normalnie po 90 dniach mają wytrzymałość na ściskanie 1-2 Mpa

-zdolność do tworzenia z piaskiem (krzemionką) mocnych krzemianów wapniowych- cech wykorzystywana w produkcji wyrobów wapienno-piskowych i betonów komórkowych

Tradycyjnie stosowanym spoiwem wapiennym jest ciasto wapienne .Przy gaszeniu ręcznym wapno do zapraw murarskich powinno leżeć min.2 tygodnie, zaś do zapraw tynkarskich- min.2 miesiące, natomiast przy gaszeniu mechanicznym do1-2 dni oraz 7-10 dni.Rozrzedzone woda ciasto tworzy miesko wapienne, stosowane do bielenia i malowania ścian, gł. na wsi (wł.bakteriobójcze), a także jako dodatek uplastyczniający zaprawy cementowe.

Znacznie szybciej niż wapno w kawałkach gasi się wapno palone mielone, szybciej tez ono twardnieje. Bardzo drobny przemiał pozwala mieszać je bezpośrednio z pozostałymi składniami zaprawy, bez konieczności specjalnego gaszenia. Silne wydzielanie się ciepła w czasie zarabiania wodą wapna palonego mielonego powoduje szybkie jej parowanie z zaprawy i w efekcie szybsza utratę plastyczności, ale także szybkie wysychanie,np. tynków. Zaprawy z wapna palonego mielonego maja większą wytrzymałość od zapraw z innymi rodz. Wapna, są też bardziej wodoodporne .Stosuje się je zwłaszcza w zimie, gdy zachodzi potrzeba szybkiego wiązania i twardnienia zaprawy.

Wapno hydratyzowane, gaszone przemysłowo, pakowane w worki, powinno być zarobione wodą na 24-36 h przed użyciem. Stosowanie tego rodzaju wapna jest wygodne, gdyz nie wymaga lasowania, ani dołowania, ale urabialność zapraw jest gorsza niż zapraw zwykłego ciasta wapiennego. Wapno to stosowane jest chętnie do wyrobu suchych mieszanek tynkarskich, suchych farb itp.

Wapno hydrauliczne jest spoiwem o charak. pośrednim miedzy wapnem, a cementem. Wypalanie jest z wapieni marglistych. Miele się je i gasi oraz ponownie miele. Po związaniu i dostatecznie długim twardnieniu na powietrzu może być poddane działaniu środowiska wilgotnego. Wytrzymałość na ściskanie zapraw normowych z w.hydr. (1:3) po 21 dniach przechowywania na powietrzu i 7 dniach w wodzie powinna wynosić nie mniej niż 2,5 Mpa. W.h. stosowane jest do zapraw murarskich przy budowie fundamentów, piwnic, do betonów o małej wytrzymałości, oraz do wypraw tynkarskich, przeważnie w mieszaninie z cementem, a ostatnio do specjalnych mieszanek tynkarskich np. do tynków renowacyjnych.

---