Sztuka abstrakcyjna

Wpływ na nią miały:

- secesja - dekoracyjno-abstrakcyjne kompozycje,

- kubizm - skuteczne zniszczenie perspektywy,

- ekspresjonizm uproszczona forma jako „pole napięć dynamicznych”

- fowizm - morze kolorów, samowystarczalny język sztuki

- Matisse - „nie maluję kobiety, maluję obraz” - dystans do tematu

nie był zorganizowanym ruchem

pierwsze prace Wassil Kandinsky

- 1910-11; jako pierwszy nazwał swoją sztukę abstrakcyjną

- nie pojawiły się na jego obrazach formy geometryczne,

- poszukiwał relacji między malarstwem a muzyką (prace pt. improwizacja, kompozycja…)

- posługiwał się metodami fowistów fowistów ekspresjonizmu niemieckiego

- 1912 „O pierwiastku duchowym w sztuce” ustalił wartości psychologiczne zestawień kolorów, kolor - środek wpływający bezpośrednio na duszę

- z czasem element opisowy (odniesienie figuralne) przeszkadza w regulowaniu emocji (przez kompozycje i kolor)

- druga książka - „punki, linia, płaszczyzna”

- później Bauhaus

Kazimierz Malewicz

- od 1915 zmierza w kierunku sztuki abstrakcyjnej o charakterze rygorystycznie geometrycznym

- umieszcza figury w pozbawionej narracyjnych odniesień próżni

- 1915 - czarny kwadrat na czarnym tle - początek suprementyzmu

- obraz - kompozycja barw na dwuwymiarowej płaszczyźnie

- ostatnie słowo na temat naśladownictwa w sztuce

- transformacja obrazu w jednostkę dynamiczną (futuryzm)

- konstrukcja typu geometrycznego pozwala na większa kontrolę nad rezultatem (psychologia znaczenia koloru i jego ułożenie w kształt)

- później Socjalistyczny konstruktywizm

Pieta Mondrian

- kon. XIX - obrazy naturalistyczne; pocz. XX - fowizm; 1912 - kubizm; neoplastycyzm

neoplastycyzm - sztuka czystych związków, malarstwo wyrażające związki formalne, redukcja malarstwa do linii pionowych i poziomych oraz barw podstawowych zamkniętych w kwadraty lub prostokąty, na białym lub czarnym tle.

- później De Stijl

Łuczyzm, rajonizm (promień)

- w 1911 roku Michaił Łarionow zajął się promieniowaniem barw powodowanym odbiciem światła od przedmiotu,

- wskazuje na potencjalna siłę istniejącą w barwach oraz na współdziałanie z przestrzenią

- czerwiec 1912 - manifest Łuczyzmu

- szybko zwrócono się dzo sztuki abstrakcyjnej

- Natalia Gonczarowa - łączy Łuczyzm z ekspresjonizmem (koty - obok)

Orfizm

- Robert Delauney (w zasadzie to tylko jego twórczość), Gleizes, Metzinger

- Delauney uważał, że jeśli kolor podstawowy naprawdę warunkuje kolor uzupełniający, to nie determinuje tego drugiego za pomocą złamania światła, lecz poprzez wydobycie naraz wszystkich barw tęczy,

- formy koliste

Wortyzm

- angielskie połączenie kubizmu i futuryzmu) rozwija się w Anglii 1914 - 17

- Wyndham Lewis, Gaudier - Brzeska (rzeźbiarz)

- od vortex - wir

- nawizuje do teorii Boccioniego - sztuka znajduje swe źródło w wirze emocji

Wyndham Lewis, A Battery Shelled

W latach 1917 - 1920 powstały trzy ugrupowania łączące ze sobą abstrakcje (jako redukcje języka do danych obiektywnych) Stlij ideologią socjalistyczną:

- Bauhaus w Niemczech

- Konstruktywizm w Rosji

- De Stijl Holandii

Bauhaus

Szkoła sztuki i architektury założona w 1919 w Weimarze przez architekta Waltera Gropiusa; przeniesiona do Dessau, a następnie do Berlina, zamknięta przez nazistów w 1933roku.

Rozwijała się w 5. etapach:

1. wykładali malarze o tendencjach ekspresjonistycznych: Klee, Feinigen, Marc, Muche Schlemmer, Kandinsky; indywidualizm, przywrócono poszanowanie dla pracy ręcznej i rzemiosła

2. tendencje konstruktywistyczne; sztuka i technika jako nowa jadność

3. aktywne poszukiwanie kontaktu z przemysłem

4. po zawieszeniu działalności szkoła wraca podejmując dwa nurty: nauka i produkcje (warsztaty drukarskie, stolarskie, pracownia tkactwa, fotografii,…) dominacja nauk ścisłych

5. próba odtworzenia wszechstronnej działalności szkoły, uczelnia nabrała charakteru szkoły technicznej

Wielu profesorów i uczniów wyemigrowało do USA

Konstruktywizm

Tatlin Rodczenko (obrazy lumistyczne ze zróżńicowaną fakturą) Ekster Popowa (abstrakcyjne obrazy lumistyczne), , Strzemiński, Stenberg, Kobro(il. Obok=>)

Służy jako synonim malarstwa abstrakcyjnego nazywanego geometrycznym. Na początku (około1910) pojmowano jako konstruowanie przedstawienia plastycznego, które nie zapożycza elementów z postrzeganej rzeczywistości lecz wywodzi się z czystej koncepcji.

Za datę powstania konstruktywizmu można przyjąc wiosne 1914 - Tatlin tworzy pierwsze „reliefy malarskie”,

Nowa sztuka opiera się na koncepcji łączenia form nieprzedstawiających w taki sposób, by stworzyć pomiędzy nimi aktywne relacje i by faktura każdej formy mogła ujawnić naturalne właściwości tworzywa; powstają asamblaże (dzieło złożone z rozmaitych, połączonych ze sobą przedmiotów),

Ładunek dynamiczny zawart w każdym elemencie określa strukturę i kompozycję dzieła ustanawiają coś na kształt kośćca czy „szkieletu” (Rodczenko)

w przeciwieństwie do suprematyzmu Malewicza (poczanowanie absolutnej wolności formy) każdy z elementów wchodzi w związek z sąsiadującym (wytwarzając łańcuch dynamiki sił, które łaczą się ze soba tworząc współzależność = konstrukcje)

(1921rok) „produktywistyczny” wariant konstruktywizmu, odrzucenie autonomii dzieła plastycznego, zastępując ją ideą użyteczności pozaartystycznej,

Rzeźba konstruktywistyczna:

- pierwszy okres prace bez polotu inspirowane reliefami Tatlina

- 1919pierwsza seria dzieł „liniowych” Rodczenka, za jeg przykładem podązyli: bracia Stenberg, Joganson, …

- koniec 1920 - Tatlin zaprezentował makietę Pomnika ku czci III Międzynarodówki (zwana wierzą Tatlina) - konstrukcja szkieletowa (struktura linearna) pomnik, który miałby być budynkiem/architekturą

- rzeżba konstruktywistyczna przenosi się na teren dekoracji teatralnej (m. In. Teatr Meyerholda)

- do spopularyzowania sztuki konstruktywizmu przyczynili się Pevsner i Gabo, którzy osiedlili się na zachodzie, oraz tourne teatru Tairowa

- Strzemiński (mal. - ) i Kobro (rzeżb.) wspólnie sformułowali teorię „rytmów czasoprzestrzennych”, otwarta struktura bryły

- najwybitniejszy konstruktywista na Zachodzie - Moholy-Nagy; wyszukane efekty faktury (sięgał po nowe tworzywa jak np. pleksiglas) i mistrzostwo w budowaniu formy o charakterze kinetycznym, wykorzystywał również światło; Lichtequisit (maszyna świetlna) - idealna dematerializacja dzieła, dziełem sztuki były efekty świetlne uzyskiwane przy pomocy maszyny, instrument do wytwarzania świetlnej konstrukcji

WCHUTEMAS i INCHUK - szkoły sztuki stosowanej, w których uczyli przedstawiciele konstruktywizmu, były prawdziwa kolebka radzieckiego funkcjonalizmu

De Stijl (1917)

- nazwa grupy i miesięcznika holenderskiego (gdzie umieścili swój manifest)

- 1918 - manifest ogłoszony przez malarzy: Doesburg, Mondrian, Leck, Huszar

- wkład w rozwój nowej świadomości estetycznej

- równowaga między duchem epoki i środkami estetycznymi, sztuka jako ta która wskazuje drogę do powszechnej harmonii

- wizja sztuki abstrakcyjnej maksymalnie uproszczonej i o charakterze geometrycznym

- neoplastycyzm

Broadway Boogie Woogie - Piet Mondrian

---