ABSTRASKCJONIZM- tworzenie form nieprzedstawiających , jest formą bardzo starą ( pierwsze przedstawienia plastyczne wykonane przez człowieka; w paleolicie- elementy dekoracyjne- szlaczki, ornamenty) Islam- ornament!!! .MALARSTWO SZTALUGOWE ABSTRAKCYJNE- pojawia się w XX w. Ojcem abstrakcjonizmu jest W. Kandyński- Rosjanin, który tworzy w Europie. W latach 1910 powstaje pierwsza akwarela abstrakcyjna i w 1910- 1920 ten sposób przedstawienia rozprzestrzenia się na cały świat oprócz kierunków, które bazują na natrze. Szukanie związku z muzyką. Wykładnikiem poglądów jest książka pt. „ o pierwiastku duchowym w sztuce”- została on napisana w 1910 roku i spotkała się z dobrym przyjęciem. Jeszcze jedną książka tego typu jest „ punkt, linia, płaszczyzna” gdzie są zawarte rozważania o kompozycji. KANDYŃSKI- z wykształcenia prawnik, który po ukończeniu studiów zaczyna prace w swoim zawodzie, ale po pewnym czasie orientuje się ze prawo to nie jest to. Zaczyna studia w Monachium. Dekoracyjność i ornament bazują na tematyce ludowej. Zagadnienie struktury dzieła plastycznego związane jest z muzyka- uważał ze sztuka doskonała jest asymetryczna i nie przedstawieniowa- abstrakcja organiczna. Chce tworzyć dzieła tak czyste jak muzyka ( związki barwy i plam) i ma oddziaływać na ludzkie zmysły. Jego sztukę można porównasz z „ krzykiem” Muncha- bo ma oddziaływać silnie na odbiorcę. W każdym dziele to działanie jest bardziej zanalizowane- świadomie buduje cały obraz ze środków które nie są ze sobą powiązane- kontrasty kolorów, styki kolorów itp. Jego obrazy na początku są bardzo ozdobne, ornamentalne- im tworzy więcej dzieł tym są bardziej abstrakcyjne ( trąca ornamentalność na rzecz kompozycji). W przełomowym momencie swojej sztuki uświadamia sobie ze malarstwo abstrakcyjne jest stylizowanym układem motywów, uważa że ma to być stan ducha a nie odbicie rzeczywistości.
PIET MONDRIAN- nawiązał do struktury dzieł sztuki , budował swoje obrazy z najprostszych elementów, proste linie i czyste kolory . „ czerwone drzewo” i jego wyraziste uproszczenie- analiza formy. Chciał stworzyć sztukę klarowną i zdyscyplinowaną, która miała być odzwierciedleniem obiektywnych praw rządzących wszechświatem. Mondrian był głównym przedstawicielem tzw. neoplastycyzmu ( ugrupowanie holenderskie). Malarstwo Mondriana miało być abstrakcyjne i symboliczne. Pion miał symbolizować dynamikę, poziom- statykę, kąt prosty- równowagę kontrastów. Żółty podkreślał pion, błękitny- poziom, czerwień- podkreślał kąt prosty= kolory aktywne ( były zneutralizowane przez niekolory- biel, czerń i szarość). Dzieła: Beadway bugi wogi, New York city. TO WSZYSTKO TO ABSTRAKCJA GEOMETRYCZNA.
Rayonizm (Łuczyzm)
(ang.:ray-promień, ros.:łucz);
Kierunek w malarstwie uprawiany w latach 1911-14 przez rosyjskich artystów Michaiła Łarionowa i Natalię Gonczarową.
Pierwsze obrazy łuczystyczne wystawił Łarionow w Moskwie w 1911 roku. Najważniejsza manifestacja kierunku odbyła się w roku 1913 na moskiewskiej wystawie „Miszen” (Tarcza), na której pokazano abstrakcyjne obrazy skomponowane z pryzmatycznych plam barwnych i dynamicznych linii układających się w promieniste wiązki. Obrazy według założeń łuczyzmu odznaczały się świetlistością, ujętych zazwyczaj w smugi i rozłożonych równo lub przeciwlegle, kolorów.
Wystawie towarzyszył manifest, w którym Łarionow określał łuczyzm jako syntezę kubizmu, futuryzmu i orfizmu. Główną zasadą kierunku było tworzenie nowych form „powstających z krzyżujących się promieni odbitych przez różne przedmioty”. Podobnie jak futuryści, Łarionow postulował „malowanie rzeczy niewidzialnych”, pisał, że obraz winien sprawiać wrażenie „ślizgania się poza czasem i przestrzenią”.
Łuczyzm był kierunkiem krótkotrwałym i nie miał swych kontynuatorów, aczkolwiek jego teoretyczne zasady oddziałały w pewnym stopniu na K. Malewicza.
Neoplastycyzm, kierunek abstrakcyjno-geometryczny w malarstwie, wywodzący się z kubizmu. Założenia opracował w 1914-1917 P. Mondrian na łamach czasopisma De Stijl, stwierdzając odejście współczesnego człowieka od myślenia przedmiotowego ku abstrakcji. Sztuka miała obrazować prawa rządzące wszechświatem, czego wyrazem jest zestawienie dwóch kierunków linearnych: pionu i poziomu tworzących kąt prosty. Grę barwną wyrażają trzy kolory zasadnicze - żółty, czerwony i błękitny, symbolizujące materię, barwy neutralne natomiast - czerń, biel i szarość - wyrażają przestrzeń.
KONSTRUKTYWIZM- awangardowy kierunek rosyjski, kładzie nacisk na ekspresje w konstrukcji dzieła. Inicjator- W. Tatlin, Kazimierz Malewicz, Aleksander Rodczenek. K.MALEWICZ- ponieważ konstruktywizm staje się kierunkiem literackim i sztuką użyteczną. Malewicz się od nich odcina. W 1913r. Pierwszy manifest - to czarny kwadrat na białym tle ( teoria tzw. suprematyzmu- zwierzchnictwo, wyższość, przewaga. Miał być to suprematyzm uczucia w sztukach plastycznych- ma mówić o uniwersalności formalnego--- wyższość formy nad znaczeniem).
SURREALIŚCI- MAX ERNST- Niemiec, urodził się w Kolonii, był filozofem ale poświęcił się malarstwu, jest autorem nowych technik, które zaczęto wykonywać w sztuce: kolaż, frotaż- użyty był w 1925r. ( działanie przypadku- podkładamy pod papier fakturę i ją odrysowujemy). Był założycielem grupy dadaistów w Kolonii. Od 1922r. Będzie wiodącym przedstawicielem grupy surrealistycznej w Paryżu. Oprócz tego, że malował to był jeszcze rzeźbiarzem i scenografem. W 1954r. Dostał nagrodę gran prix na biennale sztuki w Wenecji. To co jest najważniejsze: podświadomość, halucynacja, ulubiony wątek to ptak ( podczas kiedy w dzieciństwie urodziła mu się siostra zdechła jego ukochana papuga- i to kojarzy mu się z konkretnym przeżyciem). RENE MAGRITTE- Belgijczyk, stworzył najbardziej realistyczne malarstwo ( motywy z jego prac pojawiają się w reklamówkach) zaprzeczenie czemuś co jest nieprawdziwe, estetyka snu ( plączą się zdarzenia, nielogiczne). Tytuły obrazów były postawione dla wzmożenia efektu. Ponieważ ma bardzo dobre przygotowanie akademickie tworzy wszystko dokładnie na naturze ale też surrealistycznie. Dzieła: Męszczyzna w meloniku, stopnie lata, drzwi do lasu. JOAN MIRO- Hiszpan, malarz, ceramik, rzeźbiarz, jego malarstwo bardzo przypomina ideogramy dziecięce, przypomina to początki pisma, u samego malarza wpływ kubizmu, fowizmu i ekspresjonizmu, tworzy pejzaże wyobrażeniowe i portrety z wyobraźni. Stosuje takie techniki jak gwasz i akwarela. Dzieła: kobieta, ważka z czerwonymi skrzydłami, turniej byków, kobieta ptak i gwiazdy, koń cyrkowy. GEORGIONE CHIRICO- przedstawiciel malarstwa metafizycznego , studiował w Grecji i często te motywy wykorzystuje w swoich dziełach. Dzieła: niepokojące muzy, wielki metafizyk, niepewność poety, spacer filozofa, czystość marzenia. POUL DELWAUS- dzieła: nocny pociąg( zawsze pojawia się akcja w otoczeniu architektury), wiek żelaza.
DADAIZM I SURREALIZM-dadaizm z fr. Dada- zabawka, konik na biegunach. Jeden z pierwszych przedstawicieli dadaizmu: Kurt Scfiders który przykleja obok siebie kawałi wyrzuconych śmieci, biletów, szmat, wycinków i tworzy z tego kompozycje. Wykazuje niechęć do farby do malowania( odcina się) i łączy swoja postawę- będzie połączony z ruchem, który rozpoczął swoja działalność w Zurichu w pierwszej wojnie światowej. Ona wywiera duży wpływ na artystów- stare plakaty. Należący do niego artyści chcą powrócić do dzieciństwa, ośmieszyć pompatyczność i powagę wielkiej sztuki. Chodzi o ruch, który nazwie się potem dadaistami. Scfiders tworzy z różnych skrawków śmieci styl podobny do kolażu, wszystkie swoje działania nazywa mertz, ma wizję żeby jego mertz się rozrastał i żeby w jego pracowni powstały rzeczy przestrzenne- prosta kompozycja, stwierdził że akt kreakcji twórczej nie posiada żadnego uzytku funkcjonalnego i uważał że sztuka jest bezużyteczna i jest celem samym w sobie- zaprzeczenie wcześniejszych dzieł sztuki- akt kreacji, wolność artysty. GRUPA W ZURICHU- najbardziej znany artysta Marcel Duchamp- francuski artysta, tworzył w wielu stylach. Futurystów inspirował jego obraz „ Akt schodzący po schodach”- pokazanie po sobie kolejnych faz ruchu. By zdobyć sławę wykorzystuje zwykłe przedmioty- to synonim dadaizmu. On nazywa te przedmioty ready made, to gotowe przedmioty wykorzystuje jako eksponaty na wystawach i podpisuje je swoim nazwiskiem, czasami nadaje temu tytuł- najsłynniejszy eksponat to „ Pisuar” który nazwany został „ Fontanna” - miało to na celu ośmieszenie pompatyczności sztuki. Inne dzieła sztuki to „ Koło rowerowe” -które się obracało(„ rzeźba” która się rusza), „ Wieszak na kapelusz”, „Suszarka dla butelek” , „Monalisa z wąsami”-Lhoog- po francusku „ma ogień między nogami”. Znany też z roto reliefów „Tarcza optyczna”. Zanay był też z hodowli kurzu na wielkiej szybie w Nowym Jorku. Man Ray- tworzył i w sztukach plastycznych i w fotografii- tu tworzy kierunek tworzenia obrazu bez użycia kamery lub aparatu fotograficznego- heliografia- luksografia. W dadaiźmie tworzy znane dzieło „ Podarunek”- żelazko w którym od strony płyty są gwoździe, Metronom”. Dadaiści opierali się na swobodnej grze wyobraźni, byli autorami nowych technik, które się rozwijają np. kolaż, montaż, fotomontaż- wycinane i naklejane zdjęcia np. Twórca fotomontażu Craul Hausman. Technika asamblarz- odmiana montażu, która wykorzystuje przedmioty albo ich fragmenty wyrywane z kontekstu naturalnego i tworzona z tego dzieło sztuki- bardziej technika przestrzenna niż kolaż. Wykonywali prace kinetyczne np. „Koło od roweru”- to nowość bo rzeźba może się ruszać. Zmiana kontekstu oderwanie od funkcji. Dadaizm był nie tylko ruchem artystycznym, ale postawą wobec życia- ideologia, która wyrosła z absurdu I wojny światowej. Dadaizm przygotowuje grunt przed surrealizmem- nadrealizmem, a potem pop-artowi, konceptualizmowi i hepeningom. RAMY CZASOWE: 1915-1922 dadaizm w Zurichu- przywódca był Tristan Tzara- rumuński poeta, który tworzył podstawy ideologiczne tego ruchu i w 1916 założono klub literacki „ Kabaret Vocte” wraz z nim otwarto galerię i salę teatralną, organizowano tam wystawy artystów awangardowych np. Picassa, Kandyńskiego. Założono pismo o nazwie Dada -które łączyło kubistów, futurystów i dadaistów. Z dadaizmu powstaje Nadrealizm- uważany za pierwszy z kierunków XX wiecznych. Obecny jest do dzisiaj w poezji, plastyce, teatrze. Powstał pod wpływem Andre Bretona , podkreślał znaczenie podświadomości. Breton zawdzięczaj swoje poglądy na sztukę i świat Frojdowi i jego pracy poświęconej tłumaczeniu słów i twórcy psychoanalizy. SURREALIZM- dązył do połączenia snu i rzeczywistości w nowy nadrealny wymiar. Zaczął swoje eksperymenty od języka , w poezji głosił docieranie do źródła sensu słów. Charakterystyczne- automatyczne pisanie, to co przychodziło w chwili do głowy nieurzeczywistnione rzeczy z podświadomości. Pomagali sobie surrealiści narkotykami, żeby wprawić się w stan halucynacji, żeby umysł był bardziej otwarty. Wprowadzali się w delirium - za dużo alkoholu np. na wystawie puszczano histeryczny śmiech z domu wariatów. Pomieszanie snów i rzeczywistości . Charakterystyczne- swoboda pragnień. Rozbujany seksualizm- motyw szalona miłość, zabawa (rysowana postać na kawałkach papieru). Najbardziej ważni artyści: Salvador Dali, Giorgio Ctlirlo, Max Ernest, Rene Magritte, Joan Mir