Lekcja 23:
Głębia Ostrości

Głębia ostrości

Poprawne użycie ostrości i rozmycia

Dzięki nowym obiektywom i filmom wszystko jest możliwe: ostrość dokładnie tam, gdzie tego chcesz. Kreatywne ustawianie ostrości jest bardziej wyraziste i łatwiejsze niż dotąd!

Jak wiemy do kompozycji zdjęcia najpierw należy wybrać odpowiednie ustawienie. Odległość od fotografowanego obiektu ma duży wpływ na ostateczny efekt zdjęcia. Równie ważny jest obszar zawarty w efektywnej ogniskowej oraz perspektywa.  

Zazwyczaj zaniedbuje się inny aspekt fachowej fotografii. Niektórzy fotografowie uważają kombinację czasu naświetlania i wielkości przesłony tylko za środek pomiaru światła. Ale to coś więcej: Czas naświetlania tworzy dynamiczne lub statyczne wrażenie poprzez użycie większej lub mniejszej prędkości migawki. Oprócz kontroli naświetlania, apertura służy także do stopniowania obszaru obrazu. W pełni automatyczne funkcje skłaniają ludzi do pozostawienia całej pracy aparatowi. Wiele przeciętnych zdjęć, które wszyscy widzieliśmy jest tego dowodem. Tylko zaangażowany fotograf wie jaka będzie zależność pomiędzy obszarami ostrymi i rozmazanymi jeszcze przed zrobieniem zdjęcia, a przy odrobinie doświadczenia, może nawet przewidzieć stopień nieostrości. Używaj konkretnych ustawień apertury, żeby bawić się efektami przestrzennymi.

Odpowiedni stopień kontroli

Osoby posiadające aparaty SLR mogą wcześniej skutecznie ocenić jak ustawienie apertury wpływa na fotografię. Większość wymiennych obiektywów lub wysokiej jakości obiektywów wbudowanych posiada do tego celu skalę głębi ostrości. Pokazuje ona zakres ostrości przy różnych ustawieniach apertury. Innymi słowy, możesz zobaczyć jak duża będzie głębia ostrości przy ustawieniu odległości np. na 10 metrów. Im większa jest liczba f, a w związku z tym mniejsza apertura (otwór przesłony), tym większy będzie zakres ostrości przed i za ustawioną odległością 10 m. Obiektywy typu zoom posiadają zazwyczaj kilka skal, stosuje się je w zależności od długości ogniskowej.

Innym optycznym narzędziem, które posiadają niektóre aparaty jest tzw. przyciski stop-down. Umożliwia on zejście do wybranej apertury przed rzeczywistym zrobieniem zdjęcia, w celu sprawdzenia efektu. Przy zmniejszaniu apertury, obraz w wizjerze staje się stopniowo ciemniejszy, a zakres ostrości zwiększa się. Doświadczeni fotografowie mogą ocenić ostateczny efekt.  

Coś co powinieneś wiedzieć... Określenie "ostrość" nie jest jasno zdefiniowane w sensie technicznym. Nie istnieją precyzyjne liczby, które określają stopień ostrość. Zbyt wiele czynników wpływa na to zjawisko. Oświetlenie i kontrast odgrywają tak samo ważną rolę jak odtwarzanie kontrastu na filmie. Fotografie zazwyczaj wydają się ostrzejsze, gdy efekt ostrości zwiększany jest poprzez kontrasty wynikające z małego konta padania światła, którego źródło jest maksymalnie oddalone od osi optycznej. Filmy z większą gradacją (większym kontrastem) tworzą motywy z większą ostrością niż filmy z emulsjami bardziej miękkimi (takimi jak filmy portretowe). Natura ostrości i rozmazania jest kluczowa. Rozmazanie może wynikać także z poruszenia aparatu. Wibracje wewnątrz aparatu (praca lustra) mogą również wpłynąć na ogólne rozmazanie obrazu. Częściowe rozmazanie wynika zazwyczaj z ruchu obiektu. Mówimy wtedy o rozmazaniu ruchowym.

 

Co składa się na ostrość?

Apertura obiektywów nie tylko kontroluje strumień światła poprzez zmianę jego średnicy, ale wpływa także bezpośrednio na zakres ostrości przed i za płaszczyzną ostrości. Ustawienia ostrości wykonywane są zazwyczaj z największą, tzn. otwartą aperturą. Zmniejszenie średnicy apertury (zwiększenie liczby f!) zwiększa głębię ostrości. W związku z faktem trójwymiarowości obiektów, powoduje to następujące konsekwencje:

Głębia ostrości powinna być traktowana jako płaszczyzna. Obraz zawsze posiada miejsce o wysokiej ostrości i obszar, który jest rozmazany.

Dokładnie mówiąc, ostrość występuje w ogniskowej promieni światła, tzn. w płaszczyźnie ogniskowej.

Z grubsza, głębia ostrości zwiększa się o 1/3 do przodu i 2/3 do tyłu.

 

W strefie 20-krotności długości ogniskowej i przy obrazie w oryginalnym rozmiarze, zazwyczaj należy założyć stosunek 1:1. W zbliżeniach, stosunek ten zmienia się do: 2/3 z przodu i 1/3 za płaszczyzną ogniskowej. W związku z tym nie ma wątpliwości, że maksymalna ostrość jest uzyskiwana bezpośrednio w płaszczyźnie ogniskowej.

Istnieją dwa czynniki, które ograniczają głębię ostrości:

• Odległość pomiędzy obiektywem, a obiektem, tzn. odległość od motywu.

• Zwiększenie liniowe (tzn. długość ogniskowej) użytego obiektywu.

W związku z tym przy tych samych ustawieniach apertury czasem uzyskamy większą głębię ostrości, a czasem niewystarczającą. Absolutna głębia ostrości zmniejsza się gwałtownie, jeśli pracujesz w zbliżeniach lub większych odległościach ogniskowych.

W związku z tym, mniejsza odległość od obiektu odpowiada małej głębi ostrości.

Obiektywy telephoto tworzą powiększony widok motywu. Obraz jest ograniczony kadrem. Zbliżanie się do obiektu dalej zmniejsza głębię ostrości. Jest to sztuczka używana przy fotografowaniu mody przez fotografów, którzy chcą, żeby ich zdjęcia wyglądały jak montaż. Pracują z tłem, które nagle zupełnie się rozmazuje. Z drugiej strony, małe obiektywy 35 mm są popularne wśród fotoreporterów.  

Tworzą większą głębię ostrości przy tych samych ustawieniach apertury, jak w przypadku standardowych obiektywów w odpowiedniej odległości. Chociaż drastycznie zmniejszając aperturę, zwiększają głębię ostrości, jakość fotografii może na tym ucierpieć. Fotografia wykonywana przy średnich ustawieniach apertury (np. 5.6, 8 lub 11) wydają się bardziej ostre niż te, wykonywane przy małej aperturze (np. 32). Przyczyną ogólnego pogorszenia jakości jest efekt dyfrakcji. Powinieneś także mieć na uwadze fakt, że głębia ostrości nie zależy od późniejszego stopnia powiększenia. Tylko oddziaływanie pomiędzy obszarami ostrymi i rozmytymi wydaje się bardziej wyraźna na powiększeniach.

		Jak uzyskać większą głębię ostrości
		Kreatywne narzędzie dla ekspertów

---