IICLOW08

Bogdan Kryszewski

MAŁY I DUŻY OBIEG KRWI

Układ krążenia (krwionośny) zbudowany jest z zamkniętego systemu naczyń krwionośnych, które pod wpływem rytmicznych impulsów serca transportują nieustannie przez organizm krew. Krew jest nośnikiem substancji odżywczych, niezbędnych do podtrzymywania czynności życiowych, oraz spełnia funkcję oczyszczającą organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii. Bez przerwy krąży od narządów odżywiających (układ oddechowy, pokarmowy) do tkanek ustroju i narządów wydalniczych (nerki, skóra). Układ krwionośny zbudowany jest z serca i naczyń krwionośnych - tętnic, żył i naczyń włosowatych.

Schemat stworzono na przykładzie układu krwionośnego ptaka

zakropkowano krew niosąca dwutlenek węgla

W organizmie ludzkim krew krąży dwoma obiegami krwi: dużym oraz małym (płucnym). Obiegi te tworzą jak gdyby zamknięte koła.

Duży obieg krwi (krążenie obwodowe)

Rozpoczyna się w lewej komorze serca, skąd krew z tlenem wypływa aortą (najgrubsza tętnica, około25 mm średnicy). Od aorty odchodzą odgałęzienia, które też się rozgałęziają na tętnice o coraz mniejszych średnicach. Najmniejsze z nich to naczynia włosowate oplatające wszystkie tkanki organizmu. W nich dokonuje się wymiana substancji. Po przejściu przez dany narząd naczynia włosowate łączą się w naczynia o coraz większej średnicy, noszące nazwę żył. Żyły tworzą coraz większe naczynia. Do prawego przedsionka serca uchodzą: żyła główna górna(odprowadzająca krew z kończyn górnych i głowy) oraz żyła główna dolna, odprowadzająca krew z pozostałych części ciała. Zamyka się duży obieg krwi (droga krwi z lewej komory serca, przez tkanki ciała do prawego przedsionka serca). W krążeniu obwodowym na uwagę zasługuje tzw. Krążenie wrotne, w którym krew pochodząca z jelit zbierana jest przez pień żylni żyłą wrotną. Żyła ta dochodzi do wątroby, gdzie rozgałęzia się na siatkę naczyń włosowatych. Odprowadza ona do wątroby składniki pokarmowe, które wątroba przetwarza i magazynuje. Po przepłynięciu przez wątrobę krew żyłami wątrobowymi odprowadzana jest do żyły głównej dolnej.

Mały obieg krwi (płucny)

Rozpoczyna się w prawej komorze serca, skąd krew przepompowywana jest do
pnia płucnego, który rozgałęzia się na tętnice płucna lewą i prawą. Jest to krew pozbawiona tlenu (która spływa do prawej komory z prawego przedsionka serca). Tętnice płucne rozgałęziają się na coraz to drobniejsze tętniczki, które tworzą się naczyń włosowatych oplatających pęcherzyki płucne. W pęcherzykach płucnych następuje wymiana gazowa (pobieranie tlenu, oddawanie dwutlenku węgla). Z kolei naczynia włosowate łączą się w coraz większe gałązki z których powstają 4 żyły płucne. Prowadzą one krew natlenioną do lewego przedsionka serca. Mały obieg krwi zamyka się (droga krwi z prawej komory przez płuca do lewego przedsionka serca). Zadaniem małego obiegu krwi jest dostarczenie do płuc krwi ubogiej w tlen w celu jej natlenienia.

Sieci dziwne krwi

Sieć dziwna - jest to rozgałęzianie się naczynia włosowatego tętniczego na wiele drobnych naczyń włosowatych, które następnie znów łączą się w tętnice (struktura ta występuje np. w ciałku nerkowym), lub rozgałęzianie się naczynia włosowatego żylnego na wiele drobnych naczyń włosowatych, które następnie łączą się w żyłę (struktura ta występuje np. w wątrobie). Sieć dziwna tetniczo-tetnicza występuje w nerkach, dzięki czemu filtracja krwi zachodzi szybciej, tętniczka doprowadzająca jest szersza od odprowadzającej i krew wywiera ciśnienie na ściany naczyń włosowatych kłębuszka nerkowego, w którym po filtracji I rzędu zostają krwinki i białka, oprócz albumin (które mogą przenikać nabłonek jednowarstwowy ze względu na drobnoczast. budowę). Siec dziwna żylno-żylna (wrotna) występuje w wątrobie, krew żylna z jelit transportowana jest do wątroby a stamtąd do innych organów przez żyle wątrobową i wraca do serca żyłą główną.

Dokładny schemat dużego i małego obiegu krwi

---