Publiczne prawo gospodarcze

1. Pojecie publicznego prawa gospodarczego- gałąź prawa publicznego nosrmująca stosunki gospodarcze za pomocą instrumentów władczych i wyznaczająca reguły zachowania uczestników życia gospodarczego oraz państwa. PPG jest wyspecjalizowaną częścią prawa administracyjnego, dlatego też może być zamiennie używana nazwa administracyjne prawo gospodarcze.

Rozróżniamy administracyjne prawo publiczne i prywatne.

Istnieją 4 teorie rozróżniające prawo publiczne od prawa prywatnego:

1. sfera interesów - wedle której prawo publiczne zajmuje się regulacją stosunków prawnych o charakterze publicznym, natomiast prawo prywatne - reguluje stosunki prywatne i ściśle osobiste,

2. teoria podmiotowa - reguluje stosunki prawne, w których po jednej stronie występuje szeroko rozumiane państwo,

3. teoria przedmiotu regulacji - wedle której prawo publiczne reguluje stosunki
   o charakterze publiczno-prawnym,

metody regulacji - najczęściej stosowana - zgodnie z tą teorią prawo publiczne to zespół norm, które w sposób nierównorzędny regulują sytuację prawną stron stosunków prawnych. Pozycję dominującą posiada organ administracji, który w sposób jednostronny określa prawa i obowiązki stron. Przeciwieństwem tego prawa jest prawo prywatne, gdzie stosowana jest zasada równorzędności. Prawa te często się przenikają, trudno jest oddzielić normy publiczne od prywatnych. Początkowo ppg regulowało relacje państwo-przedsiębiorca, później również stosunki prawne pomiędzy przedsiębiorcami

2. Zakres i systematyka ppg.- złożoność stosunków gospodarczych polega na tym, że państwo występuje jednocześnie w dwóch rolach:

• uczestnika życia gospodarczego (sfera dominium-niewładcza),

• regulatora życia gospodarczego (sfera imperium-władcza).

Oba te zakresy i regulowanie działalności gospodarczej są zakresem PPG.

Systematyka/normy:

1-przepisy ustrojowe

2-przepisy materialno-prawne

3-przepisy proceduralne

ad.1) Prawo ustrojowe wyznaczają:

1. ogólne zasady na jakich opiera się ustrój gospodarczy danego państwa oraz

2. określa otoczenie instytucjonalne życia gospodarczego - które dzieli się na:

• ustrój admin. gospodarczej, za pomocą której państwo reguluje określone sfery działalności rynkowej

• instytucje poza admin. publiczną ale bardzo ściśle związane z działalnością publiczną ( np.: samorządy zawodowe i gospodarcze;

- samorząd gospodarczy - w Polsce nie ma obligatoryjnego zrzeszania się przedsiębiorców. Obowiązująca ustawa z 1988r. „o izbach gospodarczych” nadaje im charakter dobrowolny - nie istnieje więc żadna organizacja reprezentatywna dla ogółu przedsiębiorców.

- samorządy zawodowe - nazywany korporacjami, zrzesza określone podmioty.

W tym samorządzie decyduje zrzeszenie podmiotów i kapitału. Ma charakter przymusowy (obligatoryjny) i partykularny, tzn. odnoszą się jedynie do wybranych grup osób wykonujących zawody zaufania społecznego, tzw. wolne zawody - katalog art.88 KSH i art.17 Konstytucji, który stanowi podstawę ustrojową ich funkcjonowania.

3. określa formy prawne działalności gospodarczej;

Zasadniczą cechą samorządów zawodowych jest to, że Konstytucja dopuszcza dla wolnych zawodów ograniczenie wolności gospodarczej poprzez konieczność wpisu na listę prowadzoną przez daną radę.

ad.2) Przepisy materialno-prawne.

Normy materialno-prawne dzielimy na 6 sfer:

1. normy dot. planowania gospodarczego,

2. normy dot. powszechnej działalności gospodarczej,

3. normy dot. publicznej działalności gospodarczej,

4. prawo ochrony konkurencji, tzw. antymonopolowe,

5. prawo ochrony konsumentów,

6. regulacje szczególne.

Obecnie obserwowane jest zachwianie równowagi pomiędzy normami materialno-prawnymi, a proceduralnymi- coraz większa liczba uprawnień i obowiązków, które nie są egzekwowane bo nie istnieją efektywne, dobre procedury ich realizacji.

1. Normy dot. planowania gospodarczego- planowanie ma za zadanie uregulowanie na przyszłość działań państwa, by były przewidywalne. Działania te związane są z pomocą publiczną lub pomocą ze źródeł wspólnotowych (art.87 ust.1 Traktatu UE). W ubiegłym ustroju planowanie było wszechogarniające, dzisiaj reguluje jedynie na przyszłość działania państwa, aby były skoordynowane i przewidywalne. Sprowadza się do 2 haseł:

• polityka regionalna,

• polityka sektorowa

Planowanie gospodarcze uważane było za przeżytek dawnego ustroju. Pojawienie się środków z UE zmusiło władze, aby w ramach współfinansowania i planowania celów na jakie środki te są wydawane, planowały politykę gospodarczą. W ramach planowania celów, na które mają być wydawane środki wspólnotowe funkcjonuje obecnie:

-Narodowy plan rozwoju

-Ustawa „o zasadach rozwoju regionalnego”

2. Normy dot. powszechnej działalności gospodarczej- to normy dotyczące wszystkich przedsiębiorców bez względu na rodzaj prowadzonej działalności. Są to przede wszystkim zasady podejmowania i prowadzania działalności gospodarczej. Powszechnemu prawu można przeciwstawić prawo sektorowe (np. bankowe, rolnictwo).

3. Normy dot. publicznej działalności gospodarczej- Państwo na wolnym rynku działa jako regulator i uczestnik. Obejmuje przepisy dot. przedsiębiorstw państwowych i ich przekształceń oraz przepisy dotyczące działalności komunalnej.

4. Prawo ochrony konkurencji- to nowe normy, które regulują nie tyle relacje między państwem, a przedsiębiorcami, co stosunki pomiędzy przedsiębiorcami, których regulatorem jest państwo. Baz interwencji państwa przestałby istnieć wolny rynek. Państwo to główny hamulec wolnego rynku poprzez regulacje administracyjne. Równocześnie jest strażnikiem zabezpieczającym to, aby przedsiębiorcy ze sobą współpracowali.

5. Prawo ochrony konsumentów- dział dynamicznie się rozwijający. Jest wiele ustaw i instytucji wprowadzenia i utrzymywania się na rynku.. Dąży do gwarancji, rękojmi i odpowiedzialności, które zabezpieczają konsumenta przed silniejszymi od niego przedsiębiorcami.

6. Regulacje szczególne- dotyczą bardzo szerokiego zakresu zagadnień, zapewniają ład przestrzenny, reglamentują obrót nieruchomościami, regulację poszczególnych dziedzin gospodarki np.: energetyka, rybołówstwo.

Ad .3) Normy proceduralne

Procedury ppg- nie ma jednego aktu, który by je regulował. Przepisy w tym zakresie znajdują się w ustawach szczególnych. Sztandarową jest ustawa o postępowaniu z zakresu pomocy publicznej, która reguluje tylko procedury.

Procedury pełnią 3 funkcje:

1. porządkującą (umożliwiają pewne jednolite algorytmy dla organów administracji)

2. gwarancyjną (sprzyjające prawnej działalności, przyznają określone uprawnienia)

3. wykonawczą (umożliwiają realizację norm prawa materialnego)

3. Źródła publicznego prawa gospodarczego:

• źródła poznania,

• źródła obowiązywania,

• od 1.05.2004 katalog źródeł z chwilą wstąpienia do UE bardzo się rozszerzył, prawo wspólnotowe, które integruje się z prawem powszechnie obowiązującym poszerzył się o: Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską -TWE, Dyrektywy, Rozporządzenia wspólnotowe, odpowiedniki naszych ustaw, Akty nieuporządkowane wewnętrznie jak: zalecenia, opinie, wytyczne oraz w pewnym sensie decyzje i orzeczenia Trybunałów Wspólnotowych.

4. Zasady publicznego prawa gospodarczego (funkcje, jakie pełnią):

1. wyznaczanie kierunków działań prawodawcy,

2. wyznaczanie sposobów interpretacji norm( pro libertatem czyli interpretacja prowolnościowa,

3. wyznaczanie sposobów wypełniania luk prawnych z jednej strony i luzów decyzyjnych z drugiej strony,

4. wyznaczanie sposobu korzystania z praw podmiotowych.

Katalog zasad PPG:

1. zasada wolności - inaczej swobody działalności gospodarczej.

2. zasada społecznej gospodarki rynkowej.

3. zasada ochrony własności.

4. zasada proporcjonalności.

5. zasada pomocniczości.

6. zasada zrównoważonego rozwoju.

Jest to katalog o charakterze uznaniowym. Poprzedni ustrój opierał się na 4 podstawowych zasadach:

1. uprzywilejowanie własności państwowej,

2. jednolitej własności państwa,

3. ścisłej reglamentacji działalności gospodarczej,

4. centralnego planowania.

Ad.1). Uprzywilejowanie własności państwowej przebiegało na 2 poziomach:

1. ekonomiczno-praktycznym - czyli wszystkie istotne czynniki produkcji były w rekach państwa, miało ono oprócz rolnictwa i rzemiosła monopol na ich prowadzenie (był tam handel, przemysł, usługi)

2. normatywny - gwarantowała to Konstytucja z 1952r.i ustawodawstwo zwykłe. W pełni chroniona była własność państwowa, a własność prywatna tylko w określonym wymiarze. Osobom fizycznym i podmiotom niepaństwowym wolno było posiadać określony majątek tylko do określonych pułapów- w każdej skali to było brane pod uwagę, także w rzeczach drobnych nie tylko w majątku o dużych wymiarach.

Ad. 2) Jednolitej własności państwa - w wymiarze normatywnym oznaczała, że osoby prawne nie były właścicielami majątku na którym gospodarowały, właścicielem było państwo- czyli Skarb Państwa a podmioty miały różne formy władania (zarząd, trwały zarząd).

Ad. 3) Ścisłej reglamentacji działalności gospodarczej - dozwolone było tylko to co wyraźnie było dozwolone aktem administracyjnym.

Ad. 4) Centralne planowanie - starano się w miarę możliwości, aby zlikwidować grę popytu i podaży. Starano się z góry wszystko przewidzieć. Wszystko było z góry planowane, ceny administracyjne, centralny rozdzielnik np.; towarów.

W roku 1988 ustawa o działalności gospodarczej (tzw. Ustawa Wilczka) była bardziej liberalna niż dzisiejsza. Z bardzo małymi wyjątkami wprowadzała pełną swobodę działalności gospodarczej. Katalog koncesji wzrósł z 6 do 36. Później zaczęto się z tego wycofywać.

Ad. 5 - Zasada pomocniczości - Instrumenty polityki gospodarczej państwa:

1. organizatorskie - charakterystyczna dla gospodarki, gdzie bez kapitału państwowego pewnych przedsięwzięć nie można przeprowadzić np: energetyka, autostrady, kapitał prywatny nie jest w stanie samodzielnie efektywnie działać),

2. koordynacyjne - inaczej programy gospodarcze. Państwo realizuje pewne swoje cele poprzez stosowanie rozmaitych instrumentów, innowacyjna gospodarka, głównym dobrem narodowym jest kapitał intelektualny, inwestowanie w umysły obywateli np; promowanie nauki, wykształcenia),

3. reglamentacyjne - koncesje , zezwolenia i inne formy reglamentacji,

4. ekonomiczno-finansowe - Państwo nie działa bezpośrednio lecz udziela podmiotom wsparcia, w głównej mierze to pomoc publiczna, polityka rozwoju regionalnego,

5. handlowo-kontrolne - tzw. klasyczna policja administracyjna - odbywa się poprzez inspekcje i straże),

6. ochronne - dotyczy wszystkich możliwych dziedzin od zagospodarowania przestrzennego przez ład architektoniczno-budowlany, bezpieczeństwo energetyczne kraju, środowisko naturalne.

Pyt. II

Zasada wolności gospodarczej - jest zasadą konstytucyjną, sprowadza się do hasła: „wszystko, co nie jest zabronione jest dozwolone”, nie ma charakteru bezwzględnego.

Różnica między ustrojem obecnym a poprzednim:

- obecnie-jeżeli istnieją sfery nieuregulowane w ustawach szczególnych to obowiązuje tam pełna wolność,

- poprzednio- to, co było nieuregulowane przepisami było niedozwolone.

W sensie normatywnym ta zasada przejawia się w 3 aspektach:

7. ograniczenia, tej zasady nie mogą być dowolne i arbitralne co oznacza, że w ujęciu praktycznym regulacje szczegółowe są badane pod kątem zgodności przez Trybunał Konstytucyjny,

8. nie ma ona charakteru bezwzględnego, ale wyłączenie jej stosowania musi być uzasadnione, żeby bilans był na tyle dodatni, żeby przemawiał za ograniczeniem

9. posiada charakter podmiotowy tzn. dozwolona jest każdemu na równych prawach.

Pyt. III.

Zasada społecznej gospodarki rynkowej - art.20 Konstytucji - jest podstawą ustroju gospodarczego RP. Opiera się na 3 filarach:

- swoboda działalności rynkowej,

- własność prywatna,

- dialog i współpraca partnerów społecznych.

Zasada ta oznacza, że odchodząc od gospodarki centralnie sterowanej zaczyna się społeczna gospodarka rynkowa, tzn. taka gospodarka, w której ingerencja państwa pozwala niwelować złe regulacje rynkowe.

Pyt. IV.

Zasada zrównoważonego rozwoju.

Sprowadza się do środowiska, czyli rozwój gospodarczy musi być miarkowany konsekwencjami jakie wywołuje w rozmaitych aspektach tzn.:

- pod kątem skutków dla środowiska

- i pod kątem potencjalnych nierówności jakie mógłby wprowadzić i utrwalić.

Państwo decydując o różnych posunięciach gospodarczych musi mieć na uwadze, aby nie pogłębiać różnych nierówności np: społecznych czy gospodarczych. Mówimy „Nie” zanieczyszczeniu środowiska naturalnego.

Pyt. V

Pojęcie działalności gospodarczej

Zgodnie z art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej: „Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły”.

Z definicji wynika, iż:

1. katalog ma charakter przykładowy,

2. konstrukcja definicji jest prosta, dwuelementowa i opiera się na dwóch elementach:

1. Zakres przedmiotowy - to dwa elementy: - prowadzenie działalności gospodarczej i - we własnym imieniu - ma charakter wyliczenia, wyliczane są kategorie działalności od wytwórczej, budowlanej, handlowej, usługowej do działalności zawodowej a także poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż,

2. Cechy: zarobkowość, zorganizowanie i ciągły charakter - przez działanie w sposób ciągły należy rozumieć powtarzanie określonych czynności, które są podejmowane w procesie wytarzania czy świadczenia usług.

3. Zakres obowiązywania - w przeciwieństwie do pojęcia przedsiębiorcy definicja działalności gospodarczej zdefiniowana w ustawie ma charakter uniwersalny, tzn. wszędzie tam, gdzie jest odwołanie do działalności gospodarczej, ustawodawca posługuje się tym zwrotem, na co wyraźnie wskazuje brak zapisu „w ustawie”.

4. Szczególne rodzaje działalności gospodarczej:

- zawodowa - kojarzona z wolnymi zawodami tzw. zawodami zaufania społecznego.

- rolnicza - art.3 ust. o swobodzie dział. gosp. - do działalności rolniczej nie stosuje się ogólnych zasad objętych tą ustawą, tzn. że trudniąc się działalnością rolniczą nie ma obowiązku rejestracji działalności, oznaczania pism, posiadania nr Regon, rozliczania bezgotówkowego czyli posiadania konta, opodatkowania podatkiem dochodowym.

Pyt. VI

Pojęcie przedsiębiorcy

Przedsiębiorca to obecnie termin określający osoby wykonujące działalność gospodarczą. Poprzednio określano je mianem:

- kupiec,

- podmiot gospodarczy,

- jednostka gospodarcza.

Odpowiadają one obecnie pojęciu przedsiębiorcy.

Zgodnie z art.4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej: „jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osoba prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną- wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.”, a także - zgodnie z ust. 2 „za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej, w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej”.

Konstrukcja definicji opiera się na 2 elementach:

- podmiotowym,

- przedmiotowym

1. zakres podmiotowy - rozbudowany jest na tyle, że w jego zakres wchodzą 4 kategorie podmiotów:

2. osoby fizyczne,

3. osoby prawne,

4. ułomne osoby prawne - jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej - art. 33¹ KC wyraźnie wskazuje na istnienie jednostki pośredniej tzw. ułomne osoby prawne, które: - nie posiadają osobowości prawnej, - posiadają zdolność do czynności prawnych (bycie podmiotem praw i obowiązków) Są to wszystkie spółki osobowe (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna) i spółki kapitałowe w organizacji (trwają przez okres przejściowy od zawarcia umowy do momentu rejestracji ),

5. wspólnicy spółki cywilnej, w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, a nie spółka, która nie posiada odrębnego bytu prawnego

b) zakres przedmiotowy ( 2 elementy):

- prowadzenie działalności gospodarczej

- we własnym imieniu ( wywodzi się jeszcze z art. 2 KH z definicji kupca, gdzie prowadził on działalność we własnym imieniu)

Definicja przedsiębiorcy nie ma charakteru uniwersalnego, wskazuje na to zwrot
„w rozumieniu ustawy”, to z kolei wskazuje na definicje szczególne:

- art. 43¹ KC;

- art. 4¹ ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów,

- art. 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji,

- art. 2 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwych praktyk rynkowych,

- art. 6 pkt 6 prawo geodezyjne i górnicze,

- art. 36 ustawy o KRS,

- art. 3 ust. 1 pkt 3 prawo własności przemysłowej.

W zakresie ppg mimo nieco wyłącznego sformułowania, jeżeli na gruncie innych przepisów nie ma szczegółowej definicji przedsiębiorcy, to przyjmuje się, że mamy na myśli określenie przedsiębiorcy z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (z ta definicją tożsama jest definicja przedsiębiorcy z KC).

Pyt. VII

Pojęcie mikro, małego, średniego przedsiębiorcy.

Dwa rodzaje definicji:

1. ogólna art. 104, 105 i 106.

Art. 104 ustawy o sdg: „Za mikroprzedsiebiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1. zatrudniał średniorocznie mniej ni 10 pracowników oraz

2. osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

Art. 105 ustawy o sdg: „Za małego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1. zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz

2. osiągnął obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartość w zł. 10 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w zł. 10 milionów euro.

Art. 106. ustawy o sdg: „Za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych:

1. zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz

2. osiągnął obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartość w zł. 50 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w zł. 43 milionów euro.

2. Definicja szczególna - art. 110 ustawy o sdg - odnosi się tylko do sfery udzielania pomocy publicznej, ma charakter odsyłający do prawa wspólnotowego.

Definicja wspólnotowa sprowadza się do warunków określających:

- kryterium zatrudnienia

- skala prowadzonej działalności mierzona obrotem netto lub posiadanymi aktywami

( zamiennie)

- obok wcześniejszych elementów mamy także klauzulę powiązaną- przedsiębiorca musi być jeszcze niezależny od przedsiębiorców dużych, przedsiębiorcy duzi i średni nie mogą posiadać w nim więcej niż 25% udziałów.

Pyt. VIII

Rejestrowanie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne

Funkcje jakie pełnią rejestrów i ewidencji działalności gospodarczej:

1. informacyjna

2. legalizacyjna

Funkcjom tym odpowiadają 2 modele prowadzenia rejestracji:

1. niemiecki - jest bardziej restrykcyjny,

szersza rola organu rejestracyjnego, nie tylko zbiera informacje, aby

udostępniać je innym, gdy tego potrzebują lecz bada zgodność z prawem

działalność przedsiębiorcy

2. francuski - bardzo liberalny,

ogranicza się do funkcji informacyjnej, ma wyegzekwować od przedsiębiorcy podanie wszystkich danych o ile istnieją, a także ich aktualizację

Działalność rolnicza to także działalność gospodarcza, lecz traktowana bardzo szczególnie (art.4), nie stosuje się do niej żadnych przepisów, które są wymagane przez inne typy działalności, z obowiązkiem wpisu włącznie.

Istnieją trzy systemy rejestrowe:

1. System Krajowego Rejestru Sądowego,

2. System starej ewidencji działalności gospodarczej (obowiązuje do końca 09.2008r.),

3. System nowej działalności gospodarczej ( od 1.10.2008r. będzie obowiązywał).

Zgodnie z art. 14 ustawy o sdg: Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w KRS albo do Ewidencji Działalności Gospodarczej, zwanej „ewidencją”. Spółka kapitałowa w organizacji może podjąć działalność gospodarczą przed uzyskaniem wpisu do rejestru przedsiębiorców. Wpisowi do ewidencji podlegają przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi.

Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. Przedsiębiorca zobowiązany jest spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego, moralności publicznej oraz ochrony środowiska.

Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego w każdym przypadku, gdy:

1. stroną transakcji jest inny przedsiębiorca

2. jednorazowa wartość transakcji przekracza równowartość 15.000 euro.

Pyt. IX

Rejestrowanie działalności gospodarczej przez osoby prawne

Rodzaje wpisów w KRS:

1. pod kątem inicjatywy wpisu - na wniosek lub z urzędu,

2. pod kątem skutków prawnych - są to wpisy:

- deklaratoryjne; służą zamieszczeniu w rejestrze określonej informacji np: NIP)

- konstytutywne; związane z funkcją legalizacyjną, bez dokonania takiego wpisu określona zmiana nie może istnieć np: rejestracja , wykreślenie, zmiana przedmiotu działalności, podwyższenie kapitału.

Zakres kognicji sądu rejestrowego - jest to sfera, w jakiej wolno sądowi działać → (art.23 ust. o KRS) wnioski badane są tylko pod kątem formalnym, a pod kątem zgodności ze stanem rzeczywistym badane są tylko w przypadku uzasadnionych wątpliwości.

Badanie formalne:

-czy wszystkie niezbędne informacje zostały podane,

-czy zostały one podane we właściwej formie np: forma notarialna.

Badanie materialne sprowadza się do tego, czy wszystkie podane informacje (dokumenty) są zgodne z prawem np: czy jest minimalny kapitał w spółce, czy powołano niezbędne organy w spółce, czy przedmiot działalności jest zgodny z prawem. Liczy się ilość i forma załączników, (wszystkie dokumenty w oryginałach, tłumaczenia przysięgłych przy zagranicznych dokumentach).

Badanie merytoryczne oznacza, czy przedstawione dokumenty są zgodne z prawdą np: czy podane informacje dot. działalności są prawdziwe, czy podmiot tym się zajmuje. Co do zasady sądy nie badają zgłoszonych informacji z rzeczywistością. Wystarczy zgłoszenie tego faktu w sądzie rejestrowym.

Wyjątek: z bazami REGON i PESEL - sprawdza się czy dany PESEL jest danej osoby.

Art. 36 ust o KRS zawiera katalog podmiotów ujawnionych w KRS:

spółki jawne, europejskie zgrupowania interesów gospodarczych, spółki partnerskie, spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne, spółki z o.o. , spółki akcyjne, spółki europejskie, spółdzielnie, spółdzielnie europejskie, przedsiębiorstwa państwowe, jedn. badawczo-rozwojowe, przedsiębiorstwa zagraniczne, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, inne osoby prawne, oddz. przedsiębiorców zagranicznych, główne oddz. zagranicznych zakładów ubezpieczeń.

Nie muszą być one przedsiębiorcami, nie muszą one prowadzić działalności gospodarczej, jak np: fundacje, stowarzyszenia. Mogą prowadzić działalność charytatywną.

Przedsiębiorstwo państwowe - ich działalność reguluje osobna ustawa z 1980r. jest to forma działalności Skarbu Państwa, sfera specyficzna w której zazębia się prawo publiczne.

Przedsiębiorstwo zagraniczne forma nieliczna, działająca na podst. ustawy z 1982r.
„o przedsiębiorstwach zagranicznych”, działających w zakresie drobnej wytwórczości tzw. przedsiębiorstwa polonijne.

Dane dotyczące poszczególnych przedsiębiorców umieszcza się pod numerem przeznaczonym dla danego podmiotu w sześciu działach tego rejestru. Podmioty podlegające obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców zobowiązane sa zgłaszać informację oraz ich zmiany co do oznaczenia nazwy, formy prawnej, organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz przedmiotu działalności wg PKD.

Pyt. X

Ustrój KRS

3 podstawowe cechy KRS jako rejestru przedsiębiorców:

- jawności - sprowadza się do tego, że co do zasady wszystkie informacje ujawnione

w KRS są jawne i dla wszystkich dostępne, posiada ona 2 aspekty: - formalna
i materialna

- wiarygodności - dane ujawnione w rejestrze przedsiębiorców w założeniu powinny być prawdziwe i aktualne. Założeniom tej zasady służy szereg przepisów zobowiązujących.

- przewagi prawdy formalnej nad materialną - sprowadza się tego, że o ile określone informacje zostały ujawnione w rejestrze przedsiębiorców to niezależnie od tego jak mają się one do rzeczywistości, osoba trzecia opierająca się na tych informacjach ( działająca w dobrej wierze) nie może ponosić żadnych negatywnych skutków; czyli nieważne jak jest, ważne jak jest zapisane w KRS.

Geneza KRS - ustawa o KRS z 1997r. weszła w życie w ramach tzw. reformy prawa gospodarczego razem z prawem działalności gospodarczej i kodeksem spółek handlowych. Miało to odmienić funkcjonowanie prawa gospodarczego, zarówno publicznego jak
i prywatnego. Zasadniczo system okazał się sukcesem, funkcjonuje sprawnie, chociaż w międzyczasie zmieniono jego generalną koncepcję, tzn. miał on być jedynym funkcjonującym systemem rejestracji, o czym stanowił art. 36 pkt 1 (obecnie uchylony), w którym figurowały osoby fizyczne. Z uwagi jednak na znaczną ich ilość przyjęto rozwiązanie polegające na 2 systemach - ewidencji dla osób fizycznych i KRS dla pozostałych.

KRS jest zelektronizowaną formą dawnego rejestru handlowego (RHB), w którym zobligowane do rejestracji były spółki prawa handlowego. Zasady poprzedniego rejestru zostały przeniesione do KRS, lecz nastąpiły 2 zasadnicze zmiany:

1. rozszerzono znacznie zakres podmiotowy tego rejestru poprzez likwidację rejestrów odrębnych,

2. wprowadzono elektronizację tego systemu - funkcjonuje ona w 2 wymiarach:

• prowadzenie samego rejestru, w którym wpisy są dokonywane w formie elektronicznej,

• udostępnianie informacji, tzw. Centralna Informacja KRS.

KRS składa się z 3 odrębnych rejestrów:

1. rejestr przedsiębiorców

2. zbiorczy rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji, zakładów publicznych opieki zdrowotnej

3. rejestr dłużników niewypłacalnych

Nie należy traktować ich odrębnie. Rejestry te wzajemnie uzupełniają się, gdyż jednocześnie można być wpisanym do wszystkich trzech, np: gdy fundacja chce rozpocząć działalność gospodarczą to jest ujawniona w rejestrze 1 i 2.

Ustrój KRS określa, że rejestr prowadzony jest w systemie informatycznym przez sądy rejonowe (gospodarcze) obejmujące swoją właściwością obszar województwa lub jego część, zwane dalej sądami rejestrowymi. Czynności związane z prowadzeniem Rejestru wykonują gminy jako zadania zlecone.

Prowadzenie KRS związane jest z 5 instytucjami:

1. Centralną Informacją KRS - wydaje odpisy, wyciągi i zaświadczenia oraz udziela informacji z Rejestru

2. Organ publikacyjny, Monitor Sądowy i Gospodarczy,

3. z gminami →samorządem terytorialnym - gminy są zobligowane do pomocy przedsiębiorcom błędnie zgłaszającym się do ewidencji gospodarczej, mają udostępnić formularze wpisowe do KRS i udzielić informacji o KRS.

4. Ministerstwem Sprawiedliwości - na stronie Min. Sprawiedliwości są dostępne bezpłatne informacje. Jest to system w pełni dostępny, lecz w podstawowym wymiarze (nr, data rejestracji, nazwa, członkowie organów zarządzających). Pozostałe informacje można uzyskać odpłatnie.

5. z systemami REGON i PESEL

Całe postępowanie przed KRS toczy się na formularzach dostępnych także w internecie. Art. 19 pkt 2a dopuszcza możliwość składania wniosków o wpis także na niebarwnych formularzach stanowiących wydruki komputerowe lub będących kserokopiami formularzy urzędowych.

Tryb rejestracji toczy się w ramach postępowania cywilnego nieprocesowego, a w jego ramach jest to postępowanie rejestrowe. Orzekaniem zajmują się referendarze.

Cechy KRS:

1. charakter powszechny

2. charakter sądowy,

3. charakter elektroniczny.

Pyt. XI

Ewidencja działalności gospodarczej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.

Uregulowane w Rozdziale 2 ustawy. Zgodnie z art. 23 ewidencję prowadzi gmina właściwa dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy, jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której przebywa przedsiębiorca z zamiarem stałego pobytu. Organem ewidencyjnym jest wójt/burmistrz/prezydent miasta. Ewidencja jest jawna, każdy ma prawo dostępu do danych zawartych w ewidencji i do przeglądania akt ewidencyjnych przedsiębiorcy wpisanego do ewidencji. Wpis do ewidencji następuje na wniosek. Wpisem jest również wykreślenie, albo zmiana wpisu. Wniosek o wpis do ewidencji składa się na formularzu zgodnym z określonym wzorem urzędowym. Zgodnie z art. 27 ust. wniosek o dokonanie wpisu zawiera:

• firmę przedsiębiorcy oraz jego nr PESEL

• NIP

• Oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu, adres do doręczeń oraz adres wykonywanej działalności

• Określenie przedmiotu prowadzonej działalność zgodnie z PKD

• Informacje o istnieniu lub ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej

• Informacje o umowie spółki cywilnej, jeżeli została zawarta

• Dane pełnomocnika, jeżeli został ustanowiony.

Decyzję o wpisie organ ewidencyjny wydaje niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia wpływu wniosku. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu, z wyjątkiem decyzji o wykreśleniu przedsiębiorcy z ewidencji. Wpis do ewidencji polega na wprowadzeniu do systemu informatycznego danych zawartych w decyzji niezwłocznie po jej wydaniu. W przypadku wydania decyzji o wykreśleniu przedsiębiorcy z ewidencji, wpis następuje w chwili, gdy decyzja stanie się ostateczna.

Decyzję o odmowie wpisu organ ewidencyjny wydaje w przypadku, gdy:

1. wniosek dotyczy działalności nieobjętej przepisami ustawy,

2. wniosek został złożony przez osobę nieuprawnioną,

3. prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania określonej we wniosku działalności.

Dane zawarte w ewidencji nie mogą być z niej usunięte, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Organ ewidencyjny może wykreślić z urzędu wpis zawierający dane niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, po uprzednim wezwaniu przedsiębiorcy do złożenia oświadczenia w terminie 7 dni. Organ ewidencyjny jest obowiązany do przekazania drogą elektroniczną w terminie 7 dni od dnia wydania decyzji informacji o wykreśleniu przedsiębiorcy z ewidencji właściwemu ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania przedsiębiorcy: urzędowi statystycznemu, naczelnikowi urzędu skarbowego oraz oddziałowi ZUS.

Centralną Informację o Działalności Gospodarczej, zwaną dalej Centralną Informacją, prowadzi minister właściwy ds. gospodarki. Zadaniem Centralnej Informacji jest:

1. prowadzenie zbioru informacji o danych zawartych w ewidencji,

2. udzielanie z ewidencji informacji o wpisie

3. wydawanie zaświadczeń o treści wpisów w ewidencji.

Art. 44 ustawy wprowadza zasadę tzw. jednego okienka, tzn. przedsiębiorca podejmujący działalność wraz z wnioskiem o wpis do rejestru przedsiębiorców albo do ewidencji może złożyć wniosek zawierający żądanie :

1. wpisu REGON

2. zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacyjnego

3. zgłoszeni płatnika skłądek lub zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych lub ich zmiany.

Pyt. XII

Ewidencja działalności gospodarczej w ustawie Prawo działalności gospodarczej

1. Źródło regulacji.

Dzisiejszą ewidencję reguluje ustawa „prawo działalności gospodarczej” z 1992r.(art.7-7i).

Ewidencję prowadzą gminy. Organem ewidencyjnym jest wójt, burmistrz, prezydent. Jest to zadanie z zakresu administracji rządowej należące do zadań zleconych.

Rejestr ten ma charakter administracyjny - działa więc prościej i szybciej, nie ma tam rozbudowanych procedur. Pełni funkcję informacyjną, tzn. realne zmiany zachodzą poza ewidencją, a w ewidencji są one jedynie ujawnione.

2. Charakter prawny wpisu.

Jest to czynność materialno-techniczna.

Jedynym dokumentem jakim może legitymować się podmiot wpisany do ewidencji jest zaświadczenie o wpisie (a nie decyzja).

Treść wpisu zawiera informacje:

- oznaczenie przedsiębiorcy oraz nr PESEL,

- miejsce zamieszkania i prowadzenia działalności (decyduje miejsce zamieszkania),

- przedmiot działalności (zgodnie z Państwową Klasyfikacją Działalności -PKD),

- datę rozpoczęcia działalności

Odmowa dokonania wpisu następuje w formie decyzji (związane jest to z funkcją gwarancyjną polegającą na ochronie praw osób, którym niesłusznie można odmówić prawa do wpisu do ewidencji działalności gospodarczej).

Przesłanki odmowy wpisu:

1. zgłoszenie dotyczy działalności nieobjętej przepisami ustawy (dot. przede wszystkim działalności rolniczej)

2. zawiera braki formalne, nieusunięte mimo wezwania,

3. prawomocnie orzeczono zakaz prowadzenia działalności.

Przesłanki wykreślenia z ewidencji (również w drodze decyzji):

1. zawiadomienie o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej,

2. istniały przesłanki do odmowy dokonania wpisu do ewidencji,

3. organ ewidencyjny dokonał wpisu z naruszeniem prawa (np: zarejestrował dział. rolniczą)

Ponieważ brak jest przepisu mówiącego o możliwości zawieszenia działalności gospodarczej uznaje się więc, że brak jest takiej możliwości. Powinno to być interpretowane na korzyść, ponieważ brak jest również przepisu zakazującego zawieszania prowadzonej działalności gospodarczej. Nowelizacja ustawy w 2008r. ma rozwiązać ten problem, przewiduje że zawieszenie działalności może nastąpić w przypadku konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem.

Cechy starej ewidencji działalności gospodarczej:

1. posiada charakter partykularny (ile gmin tyle ewidencji),

2. posiada charakter administracyjny,

3. posiada charakter tradycyjny (papierowy, dane komputerowe mają charakter wtórny niż te zawarte na papierze; art.23-46 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nowelizacja tej ustawy w 2008r. wprowadza zasadę jednego okienka art.44, która jeszcze nie obowiązuje)

Pyt. XIII

Koncesja

Koncesja - jest to władczy akt administracyjny wydawany przez organ koncesyjny. Akt ten upoważnia koncesjonariusza do prowadzenia ściśle określonej działalności gospodarczej. Koncesjonowanie wprowadza się w przypadku działalności, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny. Jest więc jest formą reglamentacji działalności gospodarczej przez państwo.

Rodzaje działalności koncesjonowanej wymienione są enumeratywnie w ustawie z dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. W myśl art. 46 wspomnianej ustawy działalnością koncesjonowaną jest:

1. poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze złóż, bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych.

2. wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.

3. wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja i obrót paliwami i energią.

4. ochrona osób i mienia.

5. rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych.

6. przewozy lotnicze.

Wszystkie z wymienionych rodzajów działalności koncesjonowanej są szczegółowo uregulowane w stosownych ustawach. Z uwagi na to, że katalog działalności koncesjonowanej jest katalogiem zamkniętym to wprowadzenie koncesjonowania innych dziedzin działalności gospodarczej wymaga zmiany ustawy.

Koncesja jest udzielana przez ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej jej uzyskania, w drodze decyzji, na czas określony, nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat, chyba że przedsiębiorca wnioskuje o udzielenie koncesji na czas krótszy.

W przypadku gdy organ koncesyjny przewiduje udzielenie ograniczonej liczby koncesji, fakt ten ogłasza w Dzienniku Urzędowym RP „Monitor Polski”.

Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć jej zakres albo odmówić zmiany koncesji m.in.:

1. gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją określonych w ustawie,

2. ze względu na zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli.

Organ koncesyjny cofa koncesję w przypadku, gdy:

1. wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją,

2. przedsiębiorca nie podjął w wyznaczonym terminie działalności objętej koncesją, mimo wezwania organu koncesyjnego lub trwale zaprzestał wykonywania działalności objętej koncesją.

Pyt. XIV

Zezwolenie

Jest formą reglamentacji działalności gospodarczej przez państwo. Zgodnie z art. 75 ustawy
o sdg uzyskania zezwolenia wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie m.in.:

• sprzedaż hurtowa i detaliczna napojów alkoholowych - ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231, z późn. zm.). Zezwolenie na sprzedaż detaliczną wydawane przez organy gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta). Zezwolenie na sprzedaż hurtową alkoholu o zawartości powyżej 18% wydawane przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Zezwolenie na sprzedaż alkoholu o zawartości do 18% wydawane przez marszałka województwa,

• wytwarzanie i import produktów leczniczych, prowadzenie hurtowni farmaceutycznej
  i apteki - ustawa z dnia 6 września 2001 r. - Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2004 r. Nr 53, poz. 533, z późn. zm.),

• wytwarzanie produktu leczniczego - zezwolenie wydaje Główny Inspektor Farmaceutyczny;

• obrót detaliczny produktami leczniczymi (apteka ogólnodostępna) -zezwolenie wydaje wojewódzki inspektor farmaceutyczny;

• prowadzenie hurtowni farmaceutycznej - zezwolenie wydaje Główny Inspektor Farmaceutyczny.

Promesa

Promesa koncesji jest przyrzeczeniem wydania koncesji. W promesie uzależnia się udzielenie koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej wymagającej uzyskanie koncesji. Może chodzić o warunki techniczne, konieczność uzyskania zgody innych organów, lub o zgromadzenie kapitału, a także o zatrudnienie profesjonalistów. Okres promesy nie może być krótszy niż 6 m-cy. W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej w promesie, chyba że:

1. uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy

2. wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie.

Pyt. XV

Działalność regulowana

Działalność regulowana, obok koncesji i zezwoleń jest jednym ze sposobów reglamentacji działalności gospodarczej. Określa ona najmniej uciążliwe dla przedsiębiorców obowiązki i ograniczenia. O tym, czy dany rodzaj działalności gospodarczej jest działalnością regulowaną stanowią przepisy regulujące tego rodzaju działalność gospodarczą.

 

Działalność regulowana polega na zastąpieniu zezwoleń na prowadzenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej wpisem do odpowiedniego rejestru. Wpis następuje na wniosek, po złożeniu przez przedsiębiorcę pisemnego oświadczenia, iż spełnia warunki do wykonywania tej działalności. Oświadczenie to przedsiębiorca składa w organie ewidencyjnym lub prowadzącemu rejestr. W zakresie niektórych rodzajów działalności ustawodawca stanął więc na stanowisku, że to przedsiębiorca jest odpowiedzialny za prowadzenie działalności zgodnie z obowiązującymi normami, toteż wystarcza jego oświadczenie w tym zakresie. Z kolei organowi prowadzącemu rejestr działalności regulowanej przysługują uprawnienia kontrolne.

Do działalności regulowanych należą m.in. Wyrób i rozlew wyrobów winiarskich; wyrób i rozlew napojów spirytusowych; wyrób, oczyszczanie, skażanie, odwadnianie alkoholu etylowego - ustawa z dnia 2 marca 2001r. o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych (Dz.U.Nr 31, poz. 353 z późn. zm.) - rejestr prowadzi minister właściwy do spraw rynków rolnych, Przechowywanie dokumentacji osobowej i płacowej pracodawców o czasowym okresie przechowywania - ustawa z dnia 14 lipca 1983r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (DZ.U. z 2002r. Nr 171, poz. 1396 z późn. zm.) - rejestr prowadzi marszałek województwa, Usługi detektywistyczne - ustawa z dnia 6 lipca 2001r. o usługach detektywistycznych (Dz.U. z 2002r. Nr 12, poz.110 z późn.zm.) - rejestr prowadzi minister właściwy do spraw wewnętrznych

Pyt. XVI

Obowiązki przedsiębiorcy

W przeciwieństwie do reglamentacji działalności, katalog obowiązków przedsiebiorcy jest przykładowy.

Prawa - sprowadzają się do swobodnego prowadzenia działalności, natomiast obowiązki możemy podzielić na:

1. ogólne

2. szczególne - związane z rodzajem prowadzonej działalności.

Przykładowe obowiązki przedsiębiorcy, to:

1. obowiązek prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach uczciwej konkurencji
   i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów;

2. obowiązek spełnienia określonych przepisami prawa warunków wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczących ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska;

3. obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych lub zapewnienie wykonania działalności bezpośrednio przez osobę posiadającą takie uprawnienia;

4. obowiązek właściwego oznaczenia zakładu głównego, oddziału lub innych stałych miejsc wykonywania działalności - zewnętrzne oznaczenie powinno zawierać oznaczenie przedsiębiorcy oraz zwięzłe określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej;

5. obowiązek podania w ofercie przez przedsiębiorców oferujących towary lub usługi w sprzedaży bezpośredniej lub wysyłkowej - oznaczenia przedsiębiorcy, numeru, pod którym przedsiębiorca wpisany jest do rejestru przedsiębiorców, siedziby i adresu przedsiębiorcy;

6. obowiązek zamieszczania na towarach lub na ich opakowaniach wprowadzanych do obrotu informacji w języku polskim dotyczących np. nazwy towarów, składu, przeznaczenia;

7. obowiązek zawiadomienia urzędu skarbowego, właściwego ze względu na podatek dochodowy, o posiadaniu rachunku bankowego związanego z wykonywaną działalnością gospodarczą - w razie posiadania więcej niż jednego rachunku należy wskazać jeden z nich jako rachunek podstawowy;

8. obowiązek zawiadomienia właściwego urzędu skarbowego oraz banku (w którym otwarty jest podstawowy rachunek bankowy związany z wykonywaną działalnością gospodarczą) o posiadaniu rachunków bankowych w innych bankach.

9. Zgodnie z art. 81 ustawy o sdg Przedsiębiorca zobowiązany jest prowadzić
   i przechowywać w swojej siedzibie książkę kontroli oraz upoważnienia i protokoły kontroli, a także udostępniać je na żądanie organu kontroli. Przedsiębiorca jest obowiązany dokonywać w książce kontroli wpisu informującego o wykonaniu zaleceń pokontrolnych bądź wpisu o ich uchyleniu przez organ kontroli lub jego organ nadrzędny albo sąd administracyjny.

Pyt XVII

Pojęcie PPP

Partnerstwo Publiczno-Prywatne (PPP), czyli świadczenie usług pożytku publicznego przez podmioty prywatne jest usankcjonowaną prawem polskim formą, współpracy przedsiębiorczości prywatnej wspartej prywatnym kapitałem z sektorem publicznym na wszystkich szczeblach. Ten instrument rozwoju infrastruktury i świadczenia z jej pomocą usług powszechnego pożytku gospodarczego stanowi rozwiniętą formę inwestowania w sektor publiczny w większości krajów świata. W Polsce dopiero zaczyna nabierać znaczenie. Przedmiotem umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym jest realizacja przez partner prywatnego przedsięwzięcia za wynagrodzeniem na rzecz podmiotu publicznego. Partnerem prywatnym jest: przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o sdg, organizacja pozarządową, kościół lub inny związek wyznaniowy, podmiot zagraniczny, jeżeli jest przedsiębiorcą w rozumieniu prawa kraju rejestracji i spełnia warunki do wykonywania działalności gospodarczej w RP. Podmiotem publicznym mogą być następujące podmioty: organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego, fundusze celowe, państwowe szkoły wyższe, samodzielne zoz-y. Uczestnictwo podmiotu publicznego w przedsięwzięciu (którym może być np. zaprojektowanie lub realizację inwestycji w wykonywaniu zadania publicznego, świadczenie usług publicznych przez okres powyżej 3 lat, jeżeli obejmuje eksploatację, utrzymanie lub zarządzanie niezbędnym do tego składnikiem majątkowym) polegające na wniesieniu wkładu własnego lub uiszczenia wynagrodzenia, określa umowa o ppp. Łączną kwotę, do wysokości której organy administracji rządowej mogą w danym roku zaciągać zobowiązania finansowe z tytułu umów o ppp określa ustawa budżetowa.

Pyt. XIX

PPP a model tradycyjny

Realizacja inwestycji w formule tradycyjnej skupia się na kolejnych jego etapach realizacji. Etap pierwszy to budowa lub przebudowa określonego obiektu. Na tym etapie podmiot publiczny - zamawiający - musi zapewnić środki na realizacje inwestycji. Oprócz tego musi ogłosić przetarg na wykonanie dokumentacji projektowo technicznej niezbędnej do budowy, lub przebudowy obiektu będącego przedmiotem zamówienia. Kolejny etap to przetarg na wykonanie danego obiektu. Drugi etap związany z realizacją i utrzymaniem obiektu w metodzie tradycyjnej dotyczy eksploatacji obiektu. Podmiot publiczny sam eksploatuje daną inwestycję lub zleca jego eksploatację kolejnemu wykonawcy, którego także musi wyłonić w drodze przetargu. Takie przekazanie składnika majątkowego do użytkowania ma często miejsce w przypadku sieci wodociągowo-kanalizacyjnej. Jeśli SIWZ wyboru wykonawcy, który będzie zarządzał obiektem nie obejmuje kwestii związanych z remontem składnika majątkowego wówczas, zamawiający musi ogłosić kolejny przetarg na wykonawcę, który będzie się zajmował naprawą obiektu w tej sytuacji wodociągu. W związku z powyższym pojawia się kolejny etap, jakim są remonty na obiekcie. W ramach przetargu zostaje wyłoniony wykonawca, którego zadaniem będzie remont danego obiektu budowlanego. Taki oto skomplikowany proces musi przejść zamawiający, jeżeli realizuje inwestycję w tradycyjnej formule w oparciu o ustawę PZP.

W sytuacji realizacji inwestycji w oparciu o przepisy ustawy PPP Podmiot publiczny skupia swoją uwagę na produkcie końcowym, finalnym, jakim jest np. budowa określonego obiektu. Nie interesują go etapy pośrednie związane z wykonaniem danej inwestycji. Nie interesuje go wykonanie map do celów projektowych, jeżeli takie są wymagane, wykonanie dokumentacji projektowo-technicznej. W ramach PPP podmiot publiczny skupia się na "całościowym życiu projektu". Przygotowując specyfikację wyboru partnera prywatnego dokonuje w niej zapisów, które gwarantują mu, że dany wykonawca- podmiot prywatny zrealizuje całe zdanie, bez podział na poszczególne części. W ramach PPP partner prywatny projektuje, buduje, finansuje, a następnie eksploatuje obiekt. Jest także odpowiedzialny za jego modernizację w związku, z czym nie opłaca mu się wykonać obiektu w sposób niedbały, ponieważ narazi się tym samy na koszty związane z późniejszą eksploatacją i modernizacją obiektu.

Pyt. XX

Tryb postępowania przy realizacji PPP

Inicjatywa realizacji każdego przedsięwzięcia w systemie PPP może pochodzić zarówno od podmiotu prywatnego, jak i publicznego. Podmiot prywatny zainteresowany realizacją określonego przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego może zgłosić wniosek do podmiotu publicznego z propozycją realizacji tego przedsięwzięcia. Taki wniosek nie zwalnia jednak podmiotu publicznego z obowiązku wyłonienia partnera prywatnego w drodze procedur przewidzianych ustawą o PPP. Oznacza to, że zgłoszenie wniosku przez podmiot prywatny nie gwarantuje mu udziału w realizowanym przedsięwzięciu. Ponadto zarówno działając z inicjatywy własnej jak i w odpowiedzi na wniosek zgłoszony przez podmiot prywatny, podmiot publiczny zanim podejmie decyzję o realizacji określonego przedsięwzięcia w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego, ma obowiązek sporządzić analize tego przedsięwzięcia w celu określenia jego efektywności oraz zagrożeń z nim związanych

Do wyboru partnera prywatnego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych. Oznacza to, że proces ten przebiega zgodnie z procedurą opisaną w Prawie zamówień publicznych z uwzględnieniem wyjątków przewidzianych w ustawie o PPP.

Przedmiotem umowy o partnerstwie publiczno - prywatnym jest realizacja przez partnera prywatnego przedsięwzięcia na rzecz podmiotu publicznego. Podmiot publiczny przekazuje do ministra właściwego ds. gospodarki informacje o zawartej umowie.

Po zakończeniu wykonywania umowy partner prywatny przekazuje podmiotowi publicznemu składnik majątkowy będący przedmiotem umowy o ppp w stanie niepogorszonym,
z uwzględnieniem jego zużycia.

Pyt. XX

Pojęcie czynu nieuczciwej konkurencji

Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. W szczególności czynem nieuczciwej konkurencji są:

• wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,

• fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług,

• wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług,

• naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,

• nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,

• naśladownictwo produktów,

• pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie,

• utrudnianie dostępu do rynku,

• przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną,

• nieuczciwa lub zakazana reklama,

• organizowanie systemu sprzedaży lawinowej, polegającej na proponowaniu nabywania towarów lub usług przez składanie ich nabywcom obietnic uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłonienie innych osób do dokonania takich samych transakcji, które to osoby uzyskałyby podobne korzyści materialne wskutek nakłonienia kolejnych osób do udziału w systemie.

Pyt. XXI

Wybrany czyn nieuczciwej konkurencji

Reklama jako czyn nieuczciwej konkurencji

Zgodnie z Ustawą o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, reklama (nieuczciwa lub zakazana) może również stanowić czyn nieuczciwej konkurencji. Co ważne, czynu nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy dopuszcza się także agencja reklamowa albo inny przedsiębiorca, który reklamę opracował.

W szczególności czyn nieuczciwej konkurencji stanowi reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka - sprzeczność reklamy
z prawem, powodująca, że reklama taka stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, może polegać na:

• reklamowaniu towarów lub usług, których reklamy prawo zabrania lub których reklamę ogranicza (np. reklama alkoholu, leków, usług adwokackich);

• reklamowaniu towarów lub usług z użyciem pewnych zakazanych określeń i nazw (np. z użyciem słowa „bank” w przypadku reklamy usług innego podmiotu, niż banku);

• naruszaniu zasad prowadzenia reklamy w środkach masowego przekazu (np. reklama leków wydawanych wyłącznie z przepisu lekarza).

Ponadto nawet, jeżeli reklama nie jest sprzeczna z przepisami prawa, może ona stanowić czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami lub uchybia godności człowieka. Będzie to reklama naruszająca obowiązujące w Polsce reguły moralności, jak reklama wykorzystująca obraźliwe słowa, ilustracje, itp.; lub też reklama zmierzająca do obejścia zakazu reklamy określonych towarów poprzez ukrycie jej pod formą reklamy dozwolonej. Przykładem takiej reklamy może być reklama napoju bezalkoholowego, jeżeli powoduje ona u odbiorców (w sposób zamierzony przez reklamodawcę) wrażenie, że reklamowany jest napój alkoholowy.

Lub do wyboru

Systemy argentyńskie

Czynem nieuczciwej konkurencji jest prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie tzw. systemu konsorcyjnego (systemu argentyńskiego). Działalność taka polega na zarządzaniu mieniem gromadzonym w ramach grupy z udziałem konsumentów, utworzonej w celu finansowania zakupu towarów lub usług na rzecz uczestników grupy. Ponadto czynem nieuczciwej konkurencji jest także organizowanie takiej grupy, w celu finansowania zakupów w systemie konsorcyjnym.

Systemy argentyńskie dopiero w sierpniu 2004 roku zostały objęte regulacją Ustawy
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, przede wszystkim ze względu na liczne przypadki naruszania praw konsumentów w istniejących dotychczas systemach konsorcyjnych.
W szczególności naruszenia te polegały na utrudnianiu wycofania się z systemu przed czasem, odmowie zwrotu wpłaty wstępnej konsumentom, którzy rezygnowali z systemu, zawieraniu z konsumentami umów, zawierających niedozwolone postanowienia umowne, i in.

Przepisy ustawy jedynie wprowadziły zakaz zawierania, przez przedsiębiorców prowadzących taką działalność, nowych umów w ramach systemu konsorcyjnego. Natomiast umowy zawarte przed zmianą Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nadal obowiązują i stosuje się do nich przepisy dotychczas obowiązujące.

Pyt. XXI

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji a ustawa z 2007 roku o nieuczciwych praktykach rynkowych

W grudniu 2007 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym. Z założenia miała dostosować polskie prawo do przepisów obowiązujących w Unii Europejskiej.




Ustawa określa nieuczciwe praktyki rynkowe w działalności gospodarczej i zawodowej oraz zasady przeciwdziałania tym praktykom w interesie konsumentów i w interesie publicznym. Na jej podstawie konsument może iść do sądu powszechnego i dochodzić swoich roszczeń. Ułatwienie w stosunku do ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji polega na tym, że ciężar dowodu, że dana praktyka rynkowa nie stanowi "nieuczciwej praktyki wprowadzającej w błąd" spoczywa na przedsiębiorcy. Przykładowo w sytuacji, w której przedsiębiorca posługuje się oznaczeniem wywołującym zaufanie konsumentów, powinien to potwierdzić okazując np. certyfikat lub atest wydany przez podmiot do tego uprawniony. Z kolei w sytuacji, w której przedsiębiorca reklamuje produkt wraz z ceną sprzedaży, powinien posiadać dokumentację potwierdzającą, że produkt jest rzeczywiście zbywany przez niego po cenie, o której mowa w reklamie. Termin przedawnienia roszczeń konsumentów upływa po 3 latach.

W przypadku zastosowania nieuczciwej praktyki rynkowej konsument będzie mógł żądać m.in.: jej zaniechania, usunięcia skutków tej praktyki, naprawienia wyrządzanej szkody oraz zasądzenia określonej kwoty na cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej, ochroną dziedzictwa narodowego lub ochroną konsumentów. Z podobnymi roszczeniami mogą wystąpić również rzecznik praw obywatelskich, rzecznik ubezpieczonych lub powiatowy rzecznik konsumentów.

Ustawa wprowadza definicję "przeciętnego konsumenta", a także wiąże powszechnie obowiązujące prawo z "kodeksami dobrych praktyk", przez które rozumie się to zbiór zasad postępowania, a w szczególności norm etycznych i zawodowych, przedsiębiorców, którzy zobowiązali się do ich przestrzegania w odniesieniu do jednej lub większej liczby praktyk rynkowych;


Instytucją uprawnioną do przeciwdziałania nieuczciwym praktykom rynkowym pozostaje - jak w przypadku ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Pyt. XXIII

Odpowiedzialność z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji

Popełnienie czynu nieuczciwej konkurencji może rodzić odpowiedzialność cywilnoprawną, a także karnoprawną.

1. Odpowiedzialność cywilna (delikty)

Przedsiębiorca, którego interes został naruszony, lub chociażby tylko zagrożony, w związku z dokonanym czynem nieuczciwej konkurencji, może żądać od przedsiębiorcy dokonującego czynu nieuczciwej konkurencji:

• zaniechania niedozwolonych działań,

• usunięcia skutków tych działań,

• złożenia określonego oświadczenia,

• naprawienia wyrządzonej szkody,

• wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści,

• zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny - jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.

Co ważne, z wymienionymi wyżej roszczeniami (z pewnymi wyjątkami) może także wystąpić organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów przedsiębiorców lub Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji zagraża interesom konsumentów lub też je narusza.

Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji przedawniają się z upływem 3 lat.

2. Odpowiedzialność karna (wykroczenia lub występki)

Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wprowadza odpowiedzialność karną z tytułu popełnienia niektórych z przewidzianych w tej ustawie czynów nieuczciwej konkurencji. Popełnienie jednego z opisanych w ustawie przestępstw (lub wykroczeń) zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności a nawet pozbawienia wolności (maksymalnie do 8 lat).

Ściganie przestępstw następuje na wniosek pokrzywdzonego a wykroczeń - na żądanie pokrzywdzonego.

Pyt. XXIV

Pojęcie cudzoziemca z ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców

Prawo wspólnotowe umożliwia obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej nabywanie nieruchomości w innych państwach członkowskich na zasadzie równego traktowania. Zasada ta ma jednocześnie fundamentalne znaczenie dla realizacji podstawowych swobód, na jakich opiera się Unia Europejska. Swoboda przepływu pracowników Prawo do nabywania nieruchomości odnosi się do wszelkich praw i świadczeń, jakie przyznawane są pracownikom krajowym (w państwie pobytu) w takich sprawach, jak choćby własność mieszkań.

Zgodnie z ustawą, cudzoziemcą jest:

• osoba fizyczna nie posiadająca obywatelstwa polskiego

• osoba prawna mająca siedzibę za granicą,

• nieposiadająca osobowości prawnej spółka osób fizycznych nieposiadajacych obywatelstwa polskiego lub osób prawnych mających siedzibę za granicą

• osoba prawna mająca siedzibę w Polsce, ale kontrolowana przez osoby wyżej wymienione

O statusie cudzoziemca przesądza zatem brak polskiego obywatelstwa (niezależnie od miejsca zamieszkania).

Cudzoziemiec może nabyć nieruchomość gruntową, budynkową i lokalową. Nabyciem nieruchomości jest nabycie prawa własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego na podstawie każdego zdarzenia prawnego. Ustawa nie obejmuje zatem czynności prawnych, które nie przenoszą własności nieruchomości na cudzoziemca, takich jak: umowy przedwstępne, umowy jedynie o skutkach zobowiązujących (np. umowy zlecenia do nabycia nieruchomości) oraz umowy nabycia praw rzeczowych ograniczonych (np. zastawu, hipoteki, użytkowania, służebności).

Pyt. XXV

Zezwolenie na nabycie nieruchomości przez cudzoziemców

Od cudzoziemca, który ma zamiar nabyć nieruchomość, albo wejść w posiadanie udziałów lub akcji, wymagane jest zezwolenie Ministra Spraw Wewnętrznych. Wymóg uzyskania przez cudzoziemców zezwolenia na nabycie nieruchomości dotyczy nabycia własności nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego na podstawie każdego zdarzenia prawnego. Natomiast nabyciem „drugiego domu”, zgodnie z art. 1 ust. 5 ustawy, jest nabycie przez cudzoziemca nieruchomości przeznaczonej pod zabudowę mieszkaniowa lub na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, która nie będzie stanowić stałego miejsca zamieszkania cudzoziemca.

Sankcją jest to, że nabycie nieruchomości bez zezwolenia powoduje nieważność dokonanej czynności, o czym stanowi art. 6 ustawy.

Minister Spraw Wewnętrznych wydaje zezwolenie na nabycie nieruchomości przez cudzoziemca na jego wniosek, za zgodą ministra Obrony Narodowej, a w wypadku nieruchomości rolnej (niezależnie od jej powierzchni) również za zgodą ministra właściwego ds. rozwoju wsi. Odmowa wydania zezwolenia nie wymaga zgody tych ministrów.

Poddanie decyzji ministra Spraw Wewnętrznych rygorom kpa umożliwia zaskarżenie jej do

Naczelnego Sądu Administracyjnego. Jednak minister może nie podać uzasadnienia faktycznego wydanej decyzji, jeżeli wymagają tego względy obronności lub bezpieczeństwa państwa. Natomiast uzasadnienie prawne musi być podane zawsze.

Przed wydaniem decyzji w sprawie zezwolenia minister Spraw Wewnętrznych może zażądać przedstawienia dowodów i informacji niezbędnych do rozpatrzenia wniosku oraz sprawdzić - także za pomocą organów podległych właściwym ministrom - czy nabycie nieruchomości przez cudzoziemca nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego oraz czy będzie ono zgodne z interesem państwa.

Zezwolenie określa precyzyjnie osobę nabywcy oraz przedmiot nabycia. Polskie prawo administracyjne w zasadzie nie przewiduje możliwości sukcesji uprawnień i obowiązków płynących z decyzji administracyjnej. Tym samym, prawo nabycia nieruchomości określone

w zezwoleniu nie może być przenoszone na osoby trzecie.

W zezwoleniu minister Spraw Wewnętrznych może określić również specjalne warunki, od

których spełnienia będzie zależała możliwość nabycia nieruchomości.

Ustawa nie wymienia, o jakie specjalne warunki chodzi, pozostawiając ich określenie w gestii organu wydającego zezwolenie. Zezwolenie jest ważne rok od dnia wydania. Po upływie tego terminu należy od nowa podjąć postępowanie w celu jego uzyskania.

Czynności prawne w zakresie nabywania nieruchomości przez cudzoziemców nie mogą być dokonywane bez przedstawienia zezwolenia ministra Spraw Wewnętrznych, zaś w przypadku ustanowienia w zezwoleniu specjalnych warunków - również bez dowodu z dokumentu urzędowego o ich spełnieniu.

Uzyskanie przez cudzoziemca wymaganego przez ustawę zezwolenia nie zwalnia go od obowiązku legitymowania się innymi (przewidywanymi również dla obywateli polskich) zezwoleniami. Chodzi m.in. o przypadki nabywania lasów, gruntów i innych nieruchomości

Skarbu Państwa zarządzanych przez Lasy Państwowe.

Pyt. XXVI

Wyłączenie obowiązku uzyskania zezwolenia

Cudzoziemiec nie musi uzyskiwać zezwolenia, jeśli:

• kupuje samodzielny lokal mieszkamy;

• zamieszkuje w Polsce co najmniej 5 lat, licząc od dnia uzyskania karty stałego pobytu;

• jest małżonkiem obywatela polskiego i zamieszkuje w Polsce przynajmniej 2 lata od uzyskania karty stałego pobytu (jednak pod warunkiem, że nieruchomość będzie stanowić wspólność ustawową małżonków);

• jest w dniu nabycia spadkobiercą ustawowym zbywcy nieruchomości, przy czym zbywca musi być jej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem przez co najmniej 5 lat;

• kupuje nieruchomości nie zabudowane, których łączna powierzchnia w całym kraju nie przekracza 0,4 ha na obszarze miast.

Nie dotyczy również spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Zezwolenie nie jest także konieczne w przypadku nabycia nieruchomości w drodze dziedziczenia przez osoby uprawnione do dziedziczenia ustawowego.

Cudzoziemcy, którzy nie są uprawnieni do takiego dziedziczenia, a którzy nabyli na podstawie testamentu wchodzącą w skład spadku nieruchomość, muszą uzyskać zezwolenie ministra Spraw Wewnętrznych na podstawie wniosku złożonego w ciągu roku od dnia otwarcia spadku. W przypadku nieuzyskania zezwolenia, w uprawnienia tych spadkobierców wkraczają osoby, które byłyby powołane do spadku w drodze dziedziczenia ustawowego.

Przepis ten stanowi daleko idącą ingerencję w zasady dziedziczenia określone w kodeksie cywilnym, zgodnie z którymi testament może być podważony wyłącznie w wyniku przeprowadzonego przed sądem postępowania.

Ponadto, mając na względzie okres dostosowawczy do prawa Unii Europejskiej, ustawodawca dopuszcza możliwość określenia przez Radę Ministrów innych niż wymienione

przypadków, w których nie jest konieczne uzyskiwanie zezwolenia.

Rada Ministrów może również zwiększyć limity powierzchniowe nabywanych nieruchomości, nie więcej jednak niż trzykrotnie. W rozstrzygnięciach podejmowanych w drodze rozporządzenia Rada Ministrów powinna uwzględniać zasadę wzajemności oraz kontekst współpracy międzynarodowej.

Przepisy o zwiększonych limitach powierzchniowych nie są stosowane do nieruchomości położonych w strefie nadgranicznej oraz do gruntów rolnych o powierzchni przekraczającej jeden hektar.


Pyt. XXVII

Pojęcie pomocy publicznej

Polska z dniem 1 maja 2004 r. przystąpiła do Unii Europejskiej i od tej chwili w zakresie pomocy publicznej stosuje się prawo wspólnotowe. Kryteria kwalifikacji danego środka (dotacji, pożyczki, odroczenia terminu płatności czy umorzenia zaległości podatkowych itp.), jako pomocy publicznej zawarte są w art. 87 (1) Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Zgodnie z przywołanym przepisem, wsparcie dla przedsiębiorcy podlega przepisom dotyczącym pomocy publicznej, o ile jednocześnie spełnione są następujące warunki:

• udzielane jest ono przez Państwo lub ze środków publicznych,

• ma charakter selektywny (uprzywilejowuje określonego lub określonych przedsiębiorców albo produkcję określonych towarów),

• grozi zakłóceniem lub zakłóca konkurencję oraz wpływa na wymianę handlową między krajami członkowskimi UE,

• przedsiębiorca uzyskuje korzyść.

Pojęcie pomocy publicznej nie jest więc zdefiniowane w ustawie o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, a jedynie jest odesłanie do traktatu, zgodnie z którym „Z zastrzeżeniem innym postanowień przewidzianych w niniejszym traktacie, wszelka pomoc przyznawana przez państwa członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji przez sprzyjanie niektórym przedsiębiorcom jest niezgodna ze wspólnym rynkiem w zakresie w jakim wpływa na wymianę handlową między państwami członkowskimi”.

Zasadą jest zatem udzielanie pomocy publicznej jedynie w wyjątkowych przypadkach. Organem notyfikującym (nadzorującym) pomoc publiczną jest Komisja Europejska, co oznacza, iż wszystkie projekty pomocy winny być przedłożone Komisji do zaopiniowania. Traktat o Wspólnocie Europejskiej przewiduje jednak wyjątki od tej zasady (art. 89), udzielając właściwym organom wspólnot kompetencji do szczegółowego określenia rodzajów pomocy publicznej zwolnionych z obowiązku notyfikacji w Komisji. Na podstawie tego upoważnienia Komisja Europejska wydała rozporządzenia, które umożliwiły udzielanie pomocy publicznej z pominięciem procedury notyfikacji w przypadkach:

• pomocy de minimis - poniżej 100 000 euro

• pomocy w zakresie zatrudnienia

• pomocy na szkolenia

• pomocy dla małych i średnich przedsiębiorstw

Polskie przepisy oraz rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy jedynie doprecyzowują przepisy unijne, określając procedurę udzielania pomocy oraz szczegółowe warunki formalne, jakie muszą spełniać wnioski o udzielenie pomocy.

 

Podmioty udzielające pomocy są zobowiązane do sporządzania i przedstawiania Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów sprawozdań o udzielonej pomocy publicznej, zawierających w szczególności informacje o beneficjentach pomocy oraz o rodzajach, formach, wielkości i przeznaczeniu udzielonej pomocy. Sprawozdania sporządza się za okresy kwartalne i roczne.

Pyt. XXVIII

Postępowanie notyfikacyjne w ustawie o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej

Notyfikacja i postępowanie zatwierdzające

Kontrola pomocy publicznej przez Wspólnotę bazuje na systemie uprzedniego zatwierdzenia, w ramach którego Komisja decyduje, czy pomoc publiczna planowana przez państwo członkowskie spełnia warunki zwolnienia/dopuszczenia. Ze względu na ten system:

• wszystkie nowe działania związane z przyznaniem pomocy publicznej lub zmiany istniejących regulacji Komisji Europejskiej w sprawie tej pomocy muszą przed ich przyjęciem zostać notyfikowane.

• wszelka uprzednio nie notyfikowana i nie zatwierdzona przez Komisję pomoc publiczna jest niezgodna z prawem i może podlegać zwrotowi, o ile Komisja uzna daną pomoc publiczną za niezgodną z zasadami Wspólnego Rynku.

W przypadku funduszy strukturalnych oznacza to, iż przedsięwzięcie realizowane poprzez przyznanie pomocy publicznej może zostać zatwierdzone wyłącznie wówczas, gdy:

• pomoc publiczna przyznana w ramach przedsięwzięcia nie wykracza poza regułę de-minimis ,

• pomoc publiczna przyznana zostaje na podstawie notyfikowanego i zatwierdzonego uregulowania w sprawie pomocy publicznej,

• dane przedsięwzięcie zostało odrębnie notyfikowane i zatwierdzone przez Komisję (jednorazowa pomoc publiczna jest nazywana zazwyczaj pomocą ad hoc).

Normalne zgłoszenie obejmuje:

• notyfikacja:

Działania związane z przyznaniem pomocy publicznej muszą zostać notyfikowane przez dany kraj członkowski (organy centralne). W trosce o sprawniejsze rozpatrywanie zgłoszeń Komisja przygotowała dla większości rodzajów pomocy publicznej stosowne wzory formularzy. Notyfikacje przesyła się do Generalnego Sekretariatu Komisji z reguły za pośrednictwem stałego przedstawicielstwa danego kraju członkowskiego przy Komisji Europejskiej.

• informacje dodatkowe:

W przypadku niekompletnego zgłoszenia, Komisja będzie domagać się dodatkowych informacji (zazwyczaj w terminie 15 dni). Informacje te dany kraj członkowski musi przekazać Komisji z reguły w ciągu 20 dni.

• rozpatrywanie i decyzja:

Na rozpatrzenie zgłoszenia działania związanego z przyznaniem pomocy publicznej przysługują Komisji dwa miesiące. Termin ten rozpoczyna się w dniu, w którym Komisja będzie dysponować wszelkimi informacjami niezbędnymi do oceny rozpatrywanego przypadku. W większości wypadków rozpatrywanie działania kończy się decyzją o „nie wnoszeniu zastrzeżeń” lub o „wszczęciu postępowania w myśl art. 87 ust. 2”.

W przypadku braku zastrzeżeń Komisji do planowanego działania, można rozpocząć jego realizację.

Komisja otwiera postępowanie stosownie do art. 87 ust. 2, jeśli ma zastrzeżenia odnośnie zgodności notyfikowanych działań związanych z udzieleniem pomocy publicznej z zasadami Wspólnego Rynku. W takim przypadku Komisja wszczyna „formalne postępowanie kontrolne”. Publikuje streszczenie spornej sprawy w dzienniku urzędowym i wzywa zaangażowane strony do zajęcia stanowiska. Postępowanie kończy się przyjęciem decyzji końcowej. Może być ona pozytywna (pomoc publiczna może zostać przyznana), negatywna (pomoc publiczna nie może zostać przyznana) lub pozytywna na określonych warunkach (pomoc może zostać udzielona po spełnieniu określonych warunków). Czas przewidziany na rozpatrzenie zgłoszenia w drodze tego postępowania wynosi maksymalnie 18 miesięcy.

Wszystkie decyzje Komisji Europejskiej w sprawie pomocy publicznej podlegają w myśl art. 173 Traktatu o Wspólnocie Europejskiej kontroli przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości.

Pyt. XXIX

Systematyka pomocy publicznej

1. Regionalna pomoc publiczna

Art. 87 ust. 3 lit. a) i c) stanowią podstawę zatwierdzenia pomocy publicznej, która przyczyni się do rozwiązania problemów w danym regionie. Wyróżniamy dwie postacie:

• pomoc publiczna, dzięki której ma zostać wsparty „rozwój gospodarczy obszarów
  o nadzwyczaj niskiej stopie życiowej i bardzo niskim wskaźniku zatrudnienia” oraz obszary, których sytuacja jest gorsza w porównaniu ze średnią Unii Europejskiej. Status ten będą posiadać prawie wszystkie regiony kwalifikujące się jako obszary celu 1 (najważniejszy wyjątek: obszary o niskiej gęstości zaludnienia, które spełniają kryteria obszaru celu

• pomocy publicznej w zakresie innych (narodowych) obszarów problemowych, a mianowicie „pomocy publicznej na rzecz wspierania rozwoju pewnych (...) obszarów gospodarczych”. Na podstawie tego artykułu kraje członkowskie mogą wspierać obszary, których sytuacja jest trudniejsza w porównaniu ze średnią krajową. Kraje członkowskie mogą w celu uzasadnienia swojej propozycji stosować kryteria narodowe. Kryteria w sprawie oceny regionalnej pomocy publicznej zawarte są w dwóch dokumentach: „Wytyczne w sprawie pomocy publicznej ukierunkowanej na cele regionalne” oraz „(Multi-) Sektorowe ramy regionalnej pomocy publicznej dla dużych przedsięwzięć inwestycyjnych”. Treść tych dokumentów przedstawiają pokrótce załączone karty informacyjne dotyczące regionalnej pomocy publicznej.

2. Przepisy horyzontalne

Swoje stanowisko w sprawie określonych rodzajów pomocy publicznej, która przyczyniłaby się do rozwiązania problemów mogących pojawić się we wszystkich gałęziach gospodarki i regionach, Komisja Europejska przedstawiła w przepisach ponadsektorowych - tzw. „horyzontalnych”.

W dotychczas przyjętych przez Komisję rozporządzeniach, ramach wspólnotowych, bądź wytycznych w sprawie zwolnień od zakazu stosowania pomocy publicznej zdefiniowane zostały kryteria oceny następujących rodzajów tej pomocy:

• pomoc publiczna dla małych i średnich przedsiębiorstw,

• pomoc publiczna w obszarze badawczości i rozwoju,

• pomoc publiczna w obszarze ochrony środowiska,

• pomoc publiczna w obszarze ratowania i restrukturyzacji przedsiębiorstw o trudnej sytuacji ekonomicznej,

• pomoc publiczna w obszarze zatrudnienia,

• pomoc publiczna w obszarze podnoszenia kwalifikacji.

3. Przepisy sektorowe

Komisja przyjęła również przepisy dotyczące poszczególnych gałęzi gospodarki - tzw. przepisy „sektorowe”.

• „sektory wrażliwe”

Na przestrzeni ostatnich lat weszły w życie odrębne przepisy dotyczące szeregu sektorów gospodarki, konfrontowanych ze szczególnie trudnymi problemami i przez to zaliczonych jako „wrażliwe”. Wspomniane przepisy obowiązuję na dzień dzisiejszy dla następujących sektorów:

• żelazo i stal,

• włókna sztuczne,

• pojazdy samochodowe,

• budowa statków.

Dla tych sektorów Komisja Europejska przyjęła przepisy, które generalnie są bardziej restrykcyjne niż przepisy dotyczące innych gałęzi gospodarki. Pomoc publiczna na działania inwestycyjne prowadzące do zwiększenia mocy produkcyjnych jest w większości przypadków albo dozwolona wyłącznie w bardzo wąskim zakresie albo całkowicie zabroniona. W niektórych przypadkach dopuszcza się pomoc publiczną tylko wówczas, gdy działanie ma na celu redukcję mocy produkcyjnych. W przypadku prawie wszystkich tych sektorów kraje członkowskie zobligowane są do przestrzegania szczególnej procedury zgłoszeniowej (każdy przypadek przyznania pomocy publicznej musi zostać odrębnie notyfikowany).

11

---