Bezpieczeństwo, wojna i pokój w psychoanalizie i neopsychoanalizie.
Freud doszedł do wniosku że psychika składa się z trzech odrębnych ale nakładających się warstw: superego, ego i id.
Psychoanaliza traktuje bezpieczeństwo jako podstawową zasadę i potrzebę szczęścia i zasadę przyjemności.
Bezpieczeństwo jest substytutem szczęścia- szczęścia, które definiowane jest jako trwałe, stałe i uzasadnione zadowolenie z życia
Bezpieczeństwo jest równowagą między biologicznym popędem życia - Erosem, a popędem śmierci- Tanatosem
Całe ludzkie życie jest staraniem o jedność i równowagę procesów powstania i zanikania, narodzin i śmierci, miłości i nienawiści, współpracy i walki, pokoju i wojny
Człowiek uwikłany w popędu i wybór ambiwalentny wartości jest istotą cierpiącą, która nie może realizować tylko jednolitych aksjologicznie wyborów i osiągać przez to szczęścia. Może jedynie urzeczywistniać swe bezpieczeństwo jako równowagę naturalnych i niezmiennych - skłonności popędów.
KAREN HORNEY (1885-1952)
Modyfikacja koncepcji Freuda: człowiek w swej egzystencji realizuje dwie potrzeby- zadowolenia (popędy biologiczne) i bezpieczeństwa (życie społeczne)
Brak bezpieczeństwa powoduje u ludzi nerwice, wyrażające trzy drogi osiągania bezpieczeństwa, a także trzy typy postaw ludzi:
Zbliżanie się do ludzi (typ ustępliwy)
Występowanie przeciw ludziom (typ agresywny)
Odsuwanie się od ludzi (typ niezależny)
U ludzi znerwicowanych przeważnie dominuje jedna z tych dróg (typów) i nie mogą oni ich pogodzić wzajemnie . A właśnie chodzi o to by je holistycznie godzić i pragmatycznie wykorzystywać w życiu w celu realizacji bezpieczeństwa.
HARRY STACK SULLIVAN (1892-1949)
Człowiek żyje wśród innych i dlatego jego osobowość jest produktem sytuacji międzyosobicznej
Znerwicowanie ludzi jest produktem tych sytuacji, dlatego należy najpierw uzdrowić te sytuacje, by uzdrowić samego człowieka.
Bez zdrowego społeczeństwa nie ma zdrowych jednostek.
ERICH FROMM (1900-1980)
I ETAP dociekań nad wojna, pokojem i bezpieczeństwem.
PRZYCZYNY WOJEN LEŻĄ W PSYCHICE CZŁOWIEKA
WYRÓŻNIŁ DWIE ORIENTACJE ŻYCIOWE , SPOSOBY ŻYCIA:
BIOFILIA, afirmacja życia, dążenie do ochrony wszystkich form życia, pozbawiona wyrzutów sumienia, manifestująca się w radości istnienia i tworzenia
NEKROFILIA, opierająca się na wierze w przemoc, skłonności do niszczenia i destrukcji, zabijania i zadawania cierpień
NIE SĄ TO TRWAŁE INSTYNKTY (w czym różnił się od Freuda), LECZ INSTYNKT ŻYCIA JEST PIERWOTNY, A INSTYNKT ŚMIERCI WTÓRNY. Ten ostatni nie wpływa z natury człowieka, ale z jego patologicznej deprawacji.
OBOK PATOLOGII ISTNIEJĄ TAKŻE SPOŁECZNE ŹRÓDŁA WOJEN: NIEDOSTATEK, GŁÓD, NIESPRAWIEDLIWOŚĆ (wyzysk jednej klasy społecznej przez drugą), INSTRUMENTALNE TRAKTOWANIE OSOBY LUDZKIEJ, BRAK WOLNOŚCI.
PRZEDSTAWIŁ IDEĘ BUDOWY „ZDROWEGO SPOŁECZEŃSTWA” W DZIELE PT. ”Zdrowe społeczeństwo” (1955). POKÓJ JEST TU UJĘTY WIELOASPEKTOWO: JAKO PRZWIDŁOWE RELACJE MIĘDZYLUDZKIE, MIĘDZYNARODOWE, Z PRZYRODĄ.
II ETAP dociekań nad wojną i pokojem został zainicjowany w dziełach: „ANATOMIA LUDZKIEJ DESTRUKCYJNOŚCI” (1973) oraz „MIEĆ CZY BYĆ” (1976)
Tezy FROMMA:
W KAŻDYM CZŁOWIEKU ISTNIEJĄ UZASADNIEONE BIOLOGICZNIE POPĘDY, TO JEDNAK LUDZKA AGRESYWNOŚC NIE WYWODZI SIĘ Z NICH, LECZ Z NAMIĘTNOŚCI ZAKORZENIONYCH W CHARAKTERZE, tzn. w DZIAŁALNOŚCI SPOWODOWANEJ SKUTKAMI SPOŁECZNYMI I KONKRETNYMI WARUNKAMI ŻYCIA.
Agresywność jest zjawiskiem ukształtowanym cywilizacyjnie, a źródła wojen tkwią w konfliktach społecznych.
WOJNY NIE POWSTAJA SAMOISTNIE, ALE W CELU REALIZACJI KONKRETNYCH ZADAŃ SPOĘCZNYCH ZAPLANOWANYCH PRZEZ ELITY RZĄDZĄCE (KAMUFLAŻ ICH INTERESÓW). JAKO ŹRÓDŁO WOJEN ODRZUCAŁ JUŻ NEFROFILIĘ ALBO INNĄ PATOLOGIĘ PSYCHICZNĄ.
PORZUCIŁ TEZĘ O WRODZONEJ AGRESYWNOŚCI.