Platon, Uczta, przeł. W. Witwicki - dowolne wydanie w tym przekładzie - Katarzyna Cicha
Platon (427 - 347 p.n.e.)
Uczta (powstał pomiędzy 384 a 372 r. p.n.e.)
Apollodor spotyka Glaukona, który pyta go o spotkanie u Agatona, na którym mówiono o miłości.
Apollodor precyzuje informacje o dacie spotkania.
Apollodor zaczyna opowiadać swoją rozmowę z przyjacielem.
Opis uczty (opowiedziane przez Apollodora)
Sokrates wybiera się na ucztę do Agatona, po drodze zabiera ze sobą spotkanego znajomego (Arystodemesa).
Arystodemes wchodzi do domu Agatona, Sokrates zostaje na zewnątrz.
Sokrates dołącza do reszty dopiro w połowie uczty.
Rozmowa o pijaństwie (panowie mają kaca). Dochodzą do wniosku, że nie będą pić dużo w trakcie uczty.
Eryksimach proponuje temat dyskusji - miłość (Eros).
Fajdros: Eros jest najstarszym bogiem (na początku był chaos, później Eros), który daje człowiekowi największe dobro, miłość powstrzymuje od złych czynów, ponieważ nikt nie chce czuć wstydu przed swoim ukochanym. Miłość sprawia, że człowiek jest gotowy umrzeć za swojego oblubieńca, uczucie kochanków silniejsze niż uczucie rodzicielskie. „Eros jest z bogów najstarszy i najczcigodniejszy, i najsilniejszy, jrżeli chodzi o zdobywanie dzielności i szczęścia ludzkiego za życia, jak i po śmierci.” Nawet kobiety (!) są zdolne do takiej miłości.
Pauzaniusz: Sprawa nie jest taka prosta, ponieważ nie ma jednego Erosa, tak, jak nie ma jednej Afrodyty (tylko dwie). Pierwsza Afrodyta to córka Nieba (niebiańska), druga Afrodyta to córka Zeusa i Diony (wszeteczna). Analogicznie: Eros niebiański i Eros wszeteczny. Eros wszeteczny: kochają nim „marne jednostki”, kochanie zarówno kobiet jak i chłopców, skupianie się na ciele, myśli tylko o uczynku, nie zwraca uwagi na piękno. Eros niebiański: miłość skierowana ku chłopcom, kochani tego, co z natury ma więcej siły i rozumu (czyli mężczyzn, hehe). Powinno istnieć prawo zabraniające kochania nieletnich (bo nie wiadomo jeszcze, co z takiego wyrośnie). Mówi o miłości homoseksualnej w różnych greckich miastach. Ludzie kochający mogą pozwalać sobie na więcej, nic nie usprawiedliwia niektórych zachowań tak, jak miłość. Bogowie wybaczają złamanie przysięgi z miłości. Źle jest dać się uwieść dla pieniędzy lub kariery. Eros niebiański zmusza do ciągłej pracy nad sobą, powinien byc czczony.
Eryksimachos: Zgoda z tym, że Eros jest dwojaki. Mieszka on w ciałach wszystkich żywych stworzeń, nie tylko ludzi. Podejście medyczne: zdrowie i choroba kochają różne rzeczy. Umiejętność lekarska polega na dobrej znajomości Erosów. Również muzyka polega na znajomości Erosów. Harmonia powstaje poprzez połączenie elementów sprzecznych. Pory roku i ich porządek również zasługą Erosów. Bezbożność wynikiem tego, że ktoś zwraca się ku złemu Erosowi, religia powinna to leczyć, ponieważ wytwarza przyjazny związek pomiędzy bogami i ludźmi.
Arystofenes: Ludzie nie rozumieją potęgi Erosa, gdyby było inaczej, to bóg byłby czczony z większym przepychem. Eros jest największym przyjacielem ludzkości spośród wszystkich bogów. Koncepcja istniejących dawniej trzech płci: męskiej, żeńskiej oraz zlepku tych dwóch (obojniakowej). Bogowie nie wiedzieli, co zrobić z przedstawicielami płci obojniaczej. Zeus doszedł do wniosku, że uczyni istoty słabszymi i poprzecina je na pół. Tak powstali ludzie zaczynają tęsknić za swoją drugą połową. Zeusa ogarnia litość i umożliwił im łączenie się poprzez współżycie. Eros chce „z dwojga ludzi dawną jedność stwarzać i tak leczyć naturę człowieka.” Kiedy osoba odnajduje swoją drugą polowę zakochuje się w niej. Ludzie powinni pozostać w przyjaznych stosunkach z bogiem.
Agaton: Eros jest najmłodszym z bogów. Należy chwalić właśnie jego, a nie dobra, jakie nam daje. Przebywa on w istotach najdelikatniejszych na świecie, jest piękny i dobry, nie lubi tego, co się starzeje. Nie czyni on krzywdy ani bogom, ani ludziom, nie znosi gwałtu. Erosa cechuje również męstwo, sprawiedliwość i umiarkowania, panuje on nad żądzami. Jest również mądry, czyni twórców. „Eros najpierw jest sam najpiękniejszy i najlepszy, a potem dary jego dla innych też są takie same jak on.”
Sokrates: Wyraża przekonanie, że przy jakiejkowliek pochwale trzeba powiedzieć prawdę. Rozmawia z Agatonem i w spprytny sposób wykazuje mu sprzeczność w jego rozumowaniu, z którego wynika, że Eros nie może być dobry i piękny (ponieważ, jeśli jest miłością do piękna, to tego piękna pragnie = brakuje mu go, a to co piękne jest również dobre). Sokrates streszcza swoją rozmowę z Diotymą, której zawdzięcza zmianę swoich poglądów na temat Erosa. Według kobiety Eros nie jest piękny i doby (ale nie oznacza to, że jest brzydki i zły). Eros jest pośrednikiem pomiędzy światem bogów i ludzi - duchem (a nie bogiem). Jest tłumaczem pomiędzy bogami a ludźmi. Eros jest dzieckiem Biedy i Dostatku (ale sługą i towarzeszem Afrodyty, ponieważ spłodzono go na jej urodzinach). Jest wiecznym biedakiem, ale goni za tym, co piękne i dobre. Eros nie jest mądry ani głupi - chce on poznać prawdę. Nie jest on przedmiotem miłości, darem miłości, on sam jest miłością. W każdym człowieku obecny jest popęd płciowy, cielesnej i duchowej natury. Miłość nie goni za pięknem, ale za płodzeniem (tworzeniem) w pięknie, ponieważ w zapłodnieniu obecny jest pierwiastek nieśmiertelny. Nierozerwalny związek pomiędzy miłością a nieśmiertelnością. Właściwy rozwój miłości: na początku kocha się jedno piękne ciało, później widzi się owo piękno w innych ciałach i dochodzi do tego, że jest to to samo piękno. Kocha się więc wszystkie piękne ciała. Następnie zaczyna się bardziej cenić piękno duszy, znaczenie rozwoju duchowego.
Na uczcie pojawia się pijany Alkibiades. Robi scenę zazdrości Sokratesowi.
Alkibiades nie chce chwalić Erosa, lecz Sokratesa na co otrzymuje pozwolenie. Porównuje Sokratesa do sylenów, Marsjasza.
Alkibiades przekonuje zebranych, że nikt tak naprawdę nie wie nic o Sokratesie, on zna go lepiej. Opowiada o swoich próbach uwiedzenia Sokratesa (fizycznego), które zakończyły się porażką i jego upokorzeniem.
Po mowie Alkibiadesa, Sokrates wyrzuca mu, że uważa, że nie wolno mu kochać kogokolwiek innego
Przerwanie uczty - wpada gromada pijaków.
Gatunek - dialog (odtworzenie rozmowy).
Sceneria jest, ale słabo zarysowana.
Przypadkowa rozmowa podczas przypadkowego spotkania („na rogu ulicy”).
Dialogi platońskie nie są dialogami równymi (w tym przypadku najwyżej jest Sokrates), ponieważ wg Platona jest tylko jedna prawda, dominuje ten, kto jest jej reprezentantem
Katarzyna Cicha