Tadeusz Kościuszko (1746 - 1817)
Urodził się w roku 1746 . Pochodził z drobnej szlachty. W 1770 roku po ukończeniu Szkoły Rycerskiej wyjechał do Paryża na dalsze studia wojskowe. We Francji poznał bliżej ideologię Oświecenia , potem zwiedził Anglię , Szwajcarię , Włochy i Niemcy . Za granicą dowiedział się o ciosie , który spadł na kraj po pierwszym rozbiorze Polski . Po powrocie do ojczyzny nie mógł znależć pracy w wojsku . Wyjechał ponownie za granicę, by wziąć udział w walce o wolność kolonii północnoamerykańskich . Kościuszko miał 30 lat , gdy latem 1776r. przyjechał do Ameryki . Przeszkolony we francuskiej szkole wojskowej (gdzie studiował inżynierię wojskową i artylerię) został przez Kongres amerykański mianowany pułkownikiem. Został zatrudniony w armii amerykańskiej , gdzie otrzymał pensję w wysokości 60 dolarów miesięcznie . Na polecenie generała Horatio Gatesa pojechał na północ , aby pokierować budową umocnień Fortu TICONDEROGA . Kościuszko uważał , że należy umocnić także Fort Diefiance lecz Amerykanie go zlekceważyli . Łagodne usposobienie i to ,że był cudzoziemcem utrudniały mu kontakt z Amerykanami . " Kocham pokój i , jeśli to możliwe , chcę być w dobrych stosunkach ze wszystkimi " -zwierzał się. Ponad miesiąc później brytyjskie armaty stanęły na szczycie Mount Defirance i obrońcom amerykańskim pozostał jedynie haniebny odwrót . Zamiast winić swych amerykańskich kolegów, Kościuszko zajął się powstrzymywaniem armii brytyjskiej . Jego ludzie tak regulowali rzeki , by uniemożliwić wrogowi przeprawy przez nie ( niszczyli mosty , ścinali setki drzew tarasując drogę ). Już wkrótce Polak zatrudniał tysiąc osób . Budowali fortyfikacje w pobliżu Saratogi nad rzeką Hudson . Tu właśnie została całkowicie rozbita armia brytyjska dowodzona przez Johna Burgoyn 'a . 17 października 1777 roku podpisano kapitulację armii brytyjskiej . Następnym zadaniem Kościuszki było budowanie twierdzy West Point . Polski inżynier miał zrobić wszystko , by powstająca tu twierdza była nie do zdobycia . Ponad dwa lata Kościuszko budował system fortów i redut . Potem Kościuszko został naczelnym inżynierem Armii Południowej . Polak wybierał miejsca pod obozy i pola bitewne . Kongres Kontynentalny , mimo wielu zasług Kościuszki , przyznał mu awans dopiero po wojnie . Kochany przez żołnierz , ceniony przez Waszyngtona , Franklina , Jeffersona , którego był przyjacielem , zakończył wojnę w stopniu generała , otrzymał obywatelstwo amerykańskie . Powrócił do kraju świadom przeprowadzenia reform społecznych . Gdy uchwałą Sejmu Czteroletniego przystąpiono do reorganizacji armii , Kościuszko został do niej powołany w stopniu generała-majora .Wziął czynny udział w wojnie w 1792r. , walcząc pod dowództwem ks. Józefa Poniatowskiego .Wysławił się zwłaszcza w bitwie pod Dubienką . Niezwykle popularny wśród oficerów i żołnierzy . Po przystąpieniu króla do " Targowicy " podał się do dymisji , zabezpieczywszy najpierw podległych mu żołnierzy . W czsie spotkania za spiskowcami miał oświadczyć "Za samą szlachtę bić się nie będę" , podkreślając przy tym , że walczy w obronie całego narodu . Zorganizował Powstanie Kościuszkowskie ( 24 marzec 1794 ) , pierwszą zwycięską bitwę odniósł 4 kwietnia pod Racławicami. Większość teraz żyjących Amerykanów zna nazwisko Kościuszki , ale poza Polonią amerykańską , tolko garstka uczonych wie , jak wielką i jednocześnie romantyczną rolę odegrał on w amerykańskiej walce o niepodległość. Zmarł w Szwajcarii. W 1818 pochowano go na Wawelu.
III rozbiór Polski
Od 23 grudnia 1794 r. do 3 stycznia 1795 r. przygotowywano traktat rozbiorowy pomiędzy Rosją i Austrią. Natomiast dopiero w październiku gotowy był traktat rozbiorowy pomiędzy Rosją i Prusami. W traktacie austriacko-rosyjskim znalazło się uzasadnienie. Jako uzasadnienie podano fakt wybuchu powstania, które zagrażało sąsiadom Polski oraz niemożność zdaniem zaborców utworzenia przez Rzeczpospolitą rządu. Rzeczpospolita została wymazana z mapy Europy. Na mocy traktatu rozbiorowego Austria zajęła Kraków, który był okupowany przez armię pruską. Zajęła także Austria płd. część Galicji i Małopolski. Granica zaboru austriackiego biegła wzdłuż Pilicy, następnie na wsch. od Warszawy, obejmowała Lubelszczyznę i na wysokości Ziemi Chełmskiej łączyła się z województwem pruskim. Było to ponad 47 tys. km2 na których zamieszkiwało blisko 1,5 mln ludzi. Granica zaboru pruskiego biegła także wzdłuż Pilicy, Prusy zajęły Warszawę, Mazowsze, i część Podlasia, płn. wsch. opiera się na Niemnie. Ten zabór pruski objął 48 tys. km2.Na tym terenie mieszkało 1 mln ludzi. Rosja zajęła Kurlandię, Litwę aż po Niemen z Grodnem, Nowogródczyznę, część Podlasia. Granica zaboru sięgała po rzekę Bug. Było to łącznie 120 tys. km2 na których zamieszkiwało 1,2 mln ludzi. Opinia europejska przyjęła bardzo spokojnie wymazanie Polski z mapy Europy. Właściwie tylko niektórzy przedstawiciele oświecenia tacy jak Rousseau stanęli po stronie Polaków. Było to związane z tym, że opinia europejska była skoncentrowana na wydarzeniach francuskich, rewolucji francuskiej. Nikt wówczas w Europie nie zdawał sobie sprawy z tego, że rozbiory Polski spowodowały powstanie przymierza trzech państw Rosji, Prus i Austrii, przymierza na tyle silnego, połączonego wspólnym interesem zabranych ziem, że te państwa w niedługim czasie zaczną dyktować prawa całej Europy.